Научная статья на тему 'ГЛОБАЛЛАШУВНИНГ ЁШЛАР МАЪНАВИЙ ОНГИГА ТАЪСИРИ'

ГЛОБАЛЛАШУВНИНГ ЁШЛАР МАЪНАВИЙ ОНГИГА ТАЪСИРИ Текст научной статьи по специальности «Философия, этика, религиоведение»

CC BY
39
17
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
глобаллашув / ёшлар / махнавият / маънавий онг / globalism / youth / maximalism / spiritual consciousness

Аннотация научной статьи по философии, этике, религиоведению, автор научной работы — Хусанова Н., Агзамходжаева С.

Глобаллашув шароитида ёшлар маънавий онгини юксалтириш ҳақидаги тасаввурларнинг ўзгариб бориши уларнинг моҳияти, намоён бўлиш шакллари тўғрисидаги турлича баҳс-мунозарали фикр-мулоҳазаларни келтириб чиқармоқда.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE IMPACT OF GLOBALIZATION ON THE SPIRITUAL CONSCIOUSNESS OF YOUNG PEOPLE

In an atmosphere of globalism, the changing perception of young people about raising their spiritual consciousness is bringing about a variety of controversial opinions about their essence, forms of manifestation.

Текст научной работы на тему «ГЛОБАЛЛАШУВНИНГ ЁШЛАР МАЪНАВИЙ ОНГИГА ТАЪСИРИ»

УДК 37.02

ХусановаН. магистранти УзМУ

Агзамходжаева С., ф.ф.д.

профессор

УзМУ

ГЛОБАЛЛАШУВНИНГ ЁШЛАР МАЪНАВИЙ ОНГИГА ТАЪСИРИ

Аннотация: Глобаллашув шароитида ёшлар маънавий онгини юксалтириш уацидаги тасаввурларнинг узгариб бориши уларнинг моуияти, намоён булиш шакллари тугрисидаги турлича баус-мунозарали фикр-мулоуазаларни келтириб чицармоцда.

Калит сузлар: глобаллашув, ёшлар, махнавият, маънавий онг.

Khusanova N. master student

NUUz

Agzamkhodjaeva S.

professor NUUz

THE IMPACT OF GLOBALIZATION ON THE SPIRITUAL CONSCIOUSNESS OF YOUNG PEOPLE

Annotation: In an atmosphere ofglobalism, the changing perception of young people about raising their spiritual consciousness is bringing about a variety of controversial opinions about their essence, forms of manifestation.

Keywords: globalism, youth, maximalism, spiritual consciousness.

Глобаллашув шароитида ёшлар маънавий онгини шакллантириш муаммоларини кенг куламда таджик этиш долзарб масалага айланиб бормокда. Бу борада илмий-назарий ахдмиятга эга монографиялар, рисолалар, тупламлар чоп этиш, докторлик ва номзодлик диссертацияларини ёклаш истикболда уз самарасини беради, албатта. Шу боисдан глобаллашувнинг ёшлармаънавий онгига таъсирининг концептуал асосларини тадкик килиш мухдм. Чунки, илмий-назарий ва услубий адабиётларда мазкур муаммонинг турли кирралари хар томонлама ва мукаммал тахлил этилмаган. Мазкур х,олат фалсафа ва этика фани доирасида эришилган илмий изланишлар натижаларига таянган х,олда, ушбу тушунчалар мазмунига аниклик киритиш, илмий асосланган таърифларини ишлаб чикишни такозо килмокда.

Бугунги глобаллашув жараёни ижтимоий хаётнинг барча жабхаларига уз таъсирини курсатмокда, хусусан, ёшлар хам бу жараёндан холи эмас. Бу бир томондан умумий, табиий жараён. Чунки хозирги ахборотлашган жамият мухитидан ёшлархам турли омиллар оркали хабардор булмокда. Лекин уларнинг мафкуравий иммунитет даражаси кадриятларга нисбатан турлича булиши мумкин. Айрим ёшлар онгида халкнинг миллий-маънавий кадриятларга мос булмаган хатти-харакат, носоFлом Fоялар, кадриятларга мойиллик пайдо булишининг олдини олишда маънавий-маърифий тадбирлар, учрашувлар, сухбатларнинг тез-тез утказилиб туришига эхтиёж сезилади. Бу куйидагилар билан боFлик: Биринчидан, глобаллашув жараёнида жамиятимиз маънавий хаётига хавф солаётган хатарлар, тахдидлар узига хос шаклда намоён булиб, уларнинг таъсир кучи кундан-кунга ортиб бормокда.

Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 28 июлдаги "Маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини ошириш ва сохани ривожлантиришни янги боскичга кутариш туFрисида"ги №3160-сонли карорида таъкидланганидек, "Бугунги кунда дунёда глобаллашув жараёнлари кучайиб, тинчлик ва баркарорликка карши янги тахдид ва хатарлар тобора купайиб бормокда. Бундай мураккаб ва тахликали вазият сохада амалга оширилган ишларни танкидий бахолаб, унинг фаолиятини замон талаблари асосида такомиллаштиришни такозо этмокда". Шунингдек, Президентнинг халкаро тинчликни таъминлаш сохасидаги фаолиятини таъкидлаб утишимиз жоиз. "Биз ташаббус тарикасида АфFOнистонда таълимни куллаб-кувватлаш буйича махсус халкаро фонд ташкил этишни таклиф киламиз. Бундан кузланадиган асосий максад - мамлакатда талаб катта булган сохалар буйича миллий кадрлар тайёрлаш, истеъдодли Ёшлар ва ёш олимлар учун стипендия ва грантлар ажратиш борасида афFOн томонига кумаклашишдан иборат. Буларнинг барчаси, хеч шубхасиз, униб-усиб келаётган ёш авлодни зуровонлик ва радикализм мафкурасидан химоя килишда ёрдам беради" Давлатимиз раубари Шавкат Мирзиёев таъкидлаганидек: "Барчангизга аён, хозирги кунда дунё микёсида бешафкат ракобат, карама-каршилик ва зиддиятлар тобора кескин тус олмокда. Диний экстремизм, терроризм, гиёхвандлик, одам савдоси, ноконуний миграция, "оммавий маданият" каби хавф-хатарлар кучайиб, одамзот асрлар давомида амал килиб келган эътикодлар, оилавий кадриятларга путур етказмокда. Мана шундай ва бошка куплаб тахдидлар инсоният хаётида жиддий муаммоларни келтириб чикараётгани - айни хакикат ва буни хеч ким инкор этолмайди".

Узбекистон Республикаси Президент Шавкат Мирзиёев БМТ фаолиятига тухталиб утар экан, унинг келгусида баркарор иш олиб бориши учун Хавфсизлик Кенгашига аъзо давлатлар сонини оширишни таклиф килди. Шунингдек, давлатимиз рахбари бугунги кунда инсоният тарихидаги энг куп ёшлар катлами мавжудлигини инобатга олган холда БМТ минбарида Ёшлар хукуклари туFрисидаги БМТ конвенциясини кабул килишни таклиф килди. Мамлакат президенти бунга асос килиб, ёшларнинг сони икки миллиарддан

ортиб колгани, халкаро терроризм ва эсктремизм шиддат билан усиб бораётган бир пайтда ёшларга химоя зарурлигини мухим масала сифатида курсатди. Зеро, глобаллашув воситалари "оммавий маданият"ни кенг ёйилишига имконият яратмокда. У узбек халкининг тафаккурига, мусикаси, кийиниши, узаро муомаласи, оиласи, оилавий муносабатларига, хатто орзуларига хам чанг солмокда. Бизга карши маънавий купорувчилик олиб бораётган мафкура полигонлари уз максадига эришиш учун хеч нарсани аямаяпти, хамма воситаларни ишга солмокда, куплаб маблаг сарфламокда, энг замонавий усул-услубларни куллаган холда, ёшларни узига ром этадиган турли томошалар, кунгилочар курсатувлар, мусикий каналлар ташкил этмокда. Бундай манбалар оркали бузFунчи FOялар тарFиб этилмокда, энг ёмони уларни хали ок-коранинг фаркига бормайдиган, ишонувчан, таъсирга берилувчан ёшларимиз куряпти, томоша киляпти. Бу эса "оммавий маданият" тизими, махсулотлари, ёшларимизни аврашнинг узига хос усули шакллангани, демак, уларга карши кураш хар биримизнинг кундалик амалий ишимизга айланиши зарурлигини такозо этмокда. Шундай экан талаба-ёшларимиз уз дунёкарашида миллий кадриятларга таянмаса, уларнинг онги ва тафаккуридан мутлоко бегона кадриятлар жой олади. Узининг миллий кадриятларига нисбатан беписандлик билан караш шаклланади. Шунинг учун хам бу ёш авлод билан ишлаш жараёнида айни шу холатларни хам алохида хисобга олиш керак. Айникса, ёшларнинг миллий ва умуминсоний кадриятларга булган муносабатининг бугунги холатини рационал урганиш, уларнинг амалий фаолиятларида купрок кайси кадрятлар устивор булиб бораётганини аниклашга ёрдам беради.

Глобаллашув жараёнларида ёшлар"оммавий маданият", миллат ва юрт учун бутунлай бегона булган салбий ахборот таъсирларига тушиб колмокда. Бундай тахдидларни олдини олиш учун "...маданият ва маърифат, - деб таъкидлайди Узбекистон Президенти Ш.М.Мирзиёев, - ёшларни миллий ва умуминсоний кадриятлар рухида тарбиялаш сохасидаги ишларни янада кучайтириши зарур. Бу бугун бизнинг барчамиз учун хаётий мухим вазифадир". Шунингдек, Узбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёев БМТ Бош Ассамблеяси 72 сессиясидаги нуткида "Ёшлар хукуклари туFрисида"ги халкаро конвенцияни ишлаб чикиш заруратини асослаб, "Сайёрамизнинг эртанги куни, фаровонлиги фарзандларимиз кандай инсон булиб камолга етиши билан боFлик. Бизнинг асосий вазифамиз -ёшларнинг уз салохиятини намоён килиши учун зарур шароитлар яратиш, зуравонлик FOяси "вируси" таркалишининг олдини олишдир", - деб таъкидлаган эди. Бугунги куннинг асосий вазифаси - ёш авлодни миллий ва умуминсоний кадриятлар асосида тарбиялаш, улар калбида уз халки, ватанига мехр-садокат туЙFуларини шакллантириш, уларни хар хил бу^унчи кучларнинг ахборот хуружларидан OFOх этиш хамда химоя килишдан иборат.

Маънавий тахдидларнинг мазмун-мохияти, намоён булиш шакллари ва ижтимоий окибатларини бугунги давр нуктаи назаридан урганиш, илмий

тахлил килишда янгича ёндашувлар такозо килмокда; Иккинчидан, хозирги инсоният тараккиёти даврида ахборот-коммуникация воситалари маънавий, мафкуравий таъсир курсатишнинг замонавий куролига айланиб, улар глобаллашув жараёнида тезкор, хилма-хил шаклларда намоён булмокда. Шу боис, бузFунчи ва вайронкор FOяларнинг бугунги даврда намоён булиш хусусиятларини ижтимоий-сиёсий жихатдан илмий тадкик этиш ахамият касб этади; Учинчидан, бугунги кунда ёшларнинг онгу тафаккурини маърифат асосида шакллантириш ва тарбиялаш энг мухим вазифадир. Ёшлар турли объектив ва субъектив омиллар таъсирида маънавий тахдидларнинг асосий объектига айланиб, бугун ёшлар кучли FOявий, мафкуравий ва информацион босим остида яшашга мажбур булмокда Бу маънавий тахдидларнинг олдини олишнинг асосий йуналишларидан бири сифатида ёшларимизнинг хаётий максадларини, орзу-идеалларини билиш, маънавий хаётидаги устувор йуналишларни аниклашни талаб этади; Туртинчидан, юртимизда узининг маънавий-мафкуравий таъсир кучига кура оила, махалла, таълим-тарбия тизими ва ОАВ FOявий-мафкуравий тарбия жараёнида мухим ахамият касб этади. Х,озирги пайтда, ушбу фукаролик жамияти институтлари маънавий тахдидларнинг олдини олиш ва унга карши курашишда мухим уринга эга. Шу сабабли, уларнинг фаолиятида жамият маънавий хавфсизлиги масалалари уЙFунлигини таъминлашни тизимли тахлил килиш оркали мавжуд муаммо ва камчиликларнинг окилона ечимларини топишга хизмат килади.

Адабиётлар:

1.Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг АфFOнистон буйича "Тинчлик жараёни, хавфсизлик сохасида хамкорлик ва минтакавий шериклик" мавзусида утказилган халкаро конференциядаги нутки. Халк сузи газетаси 2018 йил 28 март, № 59-60.

2. Узбекистон Президенти Шавкат Мирзиёевнинг "Камолот" ёшлар ижтимоий харакатининг IV курултойидаги нутки // "Халк сузи" газетаси, 2017 йил 1 июль.

3.Узбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёев БМТ Бош Ассамблеяси 72 сессиясидаги нутки. "Халк сузи", 2017 йил, 19 сентябр.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.