Научная статья на тему 'ГЕОСИЁСИЙ РАҚОБАТ ШАРОИТИДА АХБОРОТ УРУШЛАРИНИНГ ХАЛҚАРО МИҚЁСДА НАМОЁН БЎЛИШ ШАКЛЛАРИ'

ГЕОСИЁСИЙ РАҚОБАТ ШАРОИТИДА АХБОРОТ УРУШЛАРИНИНГ ХАЛҚАРО МИҚЁСДА НАМОЁН БЎЛИШ ШАКЛЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

CC BY
74
25
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
уруш / ахборот урушлари / геосиѐсий рақобат / ахборот макони / глобал Интернет тармоғи. / war / information wars / geopolitical competition / information space / global network Internet.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Ражабов Ҳабибулло Ибодуллаевич

Ўзининг барқарор тараққиѐтини таъминлашга интилаѐтган мамлакатлар биринчи навбатда, геосиѐсий рақобат шароитида ахборот хавфсизлигини таъминлашни стратегик вазифа сифатида эътироф этмоқда. Мазкур мақолада геосиѐсий рақобатнинг ортиб бориши ҳамда, ахборот урушларининг кучайиб бориши фонида ахборот хавфсизлигини таъминлашга доир тавсиялар берилади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

FORMS OF INFORMATION WARS ARISING IN THE INTERNATIONAL SCALE IN CONDITIONS OF GEOPOLITICAL COMPETITION.

Countries seeking to ensure their sustainable development recognize information security as a strategic task in the face of geopolitical competition. This article provides recommendations for ensuring information security against the backdrop of growing geopolitical competition and information wars.

Текст научной работы на тему «ГЕОСИЁСИЙ РАҚОБАТ ШАРОИТИДА АХБОРОТ УРУШЛАРИНИНГ ХАЛҚАРО МИҚЁСДА НАМОЁН БЎЛИШ ШАКЛЛАРИ»

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 8 |August, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-8-40-48

ГЕОСИЁСИЙ РАКОБАТ ШАРОИТИДА АХБОРОТ УРУШЛАРИНИНГ ХАЩАРО МЩЁСДА НАМОЁН БУЛИШ ШАКЛЛАРИ

Ражабов Х,абибулло Ибодуллаевич

Тошкент давлат транспорт университети доценти Сиёсий фанлар буйича фалсафа доктори (PhD) E-mail: rhabibullo@mail.ru

АННОТАЦИЯ

Узининг баркарор тараккиётини таъминлашга интилаётган мамлакатлар биринчи навбатда, геосиёсий ракобат шароитида ахборот хавфсизлигини таъминлашни стратегик вазифа сифатида эътироф этмокда. Мазкур маколада геосиёсий ракобатнинг ортиб бориши хдмда, ахборот урушларининг кучайиб бориши фонида ахборот хавфсизлигини таъминлашга доир тавсиялар берилади.

Калит сузлар: уруш, ахборот урушлари, геосиёсий ракобат, ахборот макони, глобал Интернет тармоги.

FORMS OF INFORMATION WARS ARISING IN THE INTERNATIONAL

SCALE IN CONDITIONS OF GEOPOLITICAL COMPETITION.

ABSTRACT

Countries seeking to ensure their sustainable development recognize information security as a strategic task in the face of geopolitical competition. This article provides recommendations for ensuring information security against the backdrop of growing geopolitical competition and information wars.

Keywords: war, information wars, geopolitical competition, information space, global network Internet.

КИРИШ

Дунё давлатчилиги тарихи мухдм вокеаларга бой узига хос тарихдир. Бир неча минг йиллик давлатчилик шаклланиши жараёнларида энг куп содир булган хрдисалардан бири - бу урушлардир. Урушлар муайян ракибни мавх, этиш, душманни куч ёрдамида енгиш, уз чегараларини кенгайтириш, ташки ёки ички душманга карши курашиш ва бошка турли важлар асосига курилган тукнашувлардир. Турли манбалардан келтирилишича, инсоният тарихи

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 8 |August, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-8-40-48

мобайнида 14500 (ун турт минг беш юзга якин) урушлар содир булган ва бу мухорабаларда 3,5 миллиард инсон бевакт вафот этган. Энг йирик урушлар сифатида "уттиз йиллик уруш", "юз йиллик уруш", "салиб юришлари", "биринчи жахон уруши", "иккинчи жахон уруши" каби ихтилофлар содир этилиб, тарихда учмас дог сифатида колган.

Утган асрнинг иккинчи ярмига келиб, иккинчи жахон уруши тугаши, йирик халкаро ташкилотларнинг (Миллатлар лигаси, Бирлашган Миллатлар Ташкилоти) карор топиши натижасида урушларни олдини олиш буйича турли келишувлар, халкаро пактлар имзоланди. Дуне мамлакатларининг асосий кисми демократик тараккиет, узаро хамкорлик гояларини илгари сура бошлади. Бирок, куролли тукнашувлар, ихтилофлар камайгани йук. Буни уруш олиб бораетган мамлакатлар томонидан тукнашувларни легитимлигини асослашга булган уринишларида куриш, кузатиш мумкин. Хужум килувчи (агрессор) уз хатти-харакатларини манфаатларини химоя килиш, хавфсизлигига булган тахдидларни бартараф этиш ва бошка турли сабабларни асос сифатида курсатса, химояланувчи эса, уз-узидан суверенитетни саклаб колиш, ташки душмандан химояланиш каби узи учун мухим булган сабабларни келтирмокда.

Техник ва технологик тараккиетнинг кучайиб бориши натижасида урушларнинг салмоги, таъсир кулами хам ортиб бормокда. Душманга купрок зарар етказиш, талофотнинг юкори даражада булишини таъминлаш максадида замонавий куроллардан фойдаланиш галаба козонишнинг бирламчи воситаси сифатида каралмокда.

Тажрибадан шу маълумки, бир муддат урушда иштирок этган давлат узининг катта ресурсларини йукотади. Бундай ресурслар сирасига энг аввало, инсон, иктисодий ва харбий ресурсларни келтириш мумкин. Шу сабабдан, йукотишларни имкон даражасида минималлаштириш, кам маблаг сарфлаб купрок натижаларга эришиш, галаба козонишнинг турли йуллари ва усулларини излашга булган уринишлар амалда уз натижасини бермокда. Айтиш керакки, дунеда барча воситалар замонавийлашиб боргани сайин, урушда галаба козонишга ердам берувчи янги имкониятлар хам яратиб келинмокда.

"Ахборот урушлари" атамаси хам янги дуненинг геосиесий ракобат шароитида урушнинг мухим воситаси сифатида илмий манбаларда кайд этилмокда. "Ахборот урушлари" термини утган аср олимлари томонидан мулокот майдонига олиб кирилган булсада, унинг тарихи бир неча

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 8 |August, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-8-40-48

мингйилликларга бориб такалади. кадимги Хитой файласуфи ва харбий арбоби "Сунь Цзининг эр.ав. VI асрда ёзиб колдирган "насихатлари"ни ёдга солади"[1]: душман-мамлакатдаги барча яхши нарсаларни йукотишга харакат килинг; душман тарафнинг арбобларини жиноий ишларга жалб килинг; душман-мамлакатнинг рахбарияти обрусига путур етказинг; бу максадда энг разил ва пасткаш одамлар билан хамкорлик килинг; душман-мамлакатнинг фукаролари орасида низолар ва тукнашувлар келтириб чикаринг; жамият аъзоларини кексаларга карши гиж-гижланг; барча воситалар билан хукмдорлар ишига халакит беринг; душман лашкарларининг тартиби ва таъминотига халакит беринг; душман тарафнинг аскарлари рухини мусика ва кушиклар билан заифлаштиринг; душманингиз анъаналарини кадрсизлантиринг ва уларнинг худога ишончини йукотишга интилинг; душман тарафга енгилтак аёлларни юборинг, токи улар бузилиш, айнишга кумаклашсин; айгокчилардан ахборотни сотиб олиш учун мукофот ва совгаларга сахий булинг.

Юкорида келтирилган чакириклар кадимги даврнинг узига хос имкониятларидан келиб чикиб, айтилган булса, вакт утиши билан унинг янгича, самарали воситалари яратилиб келинмокда. Ахборот таркатишнинг ривожи ва тезлашуви ахборот урушларининг даражаси ва куламига уз таъсирини курсатган. Айникса, газеталарнинг пайдо булиши урушларнинг у ёки бу томон галаба козонишига сабаб булган. Буни англаган аксарият сиёсатчилар газеталардан унумли фойдаланишган. Сиёсатшунослик фанлари доктори, профессор А. Муминовнинг келтиришича, "Душманга психологик таъсир курсатиш Наполеон ва Суворовлар каби саркардаларнинг харбий амалиётида хам кулланилган. Жумладан, Наполеон кушинида бир кеча-кундузда 10000 варака чикариш кувватига эга булган кучма босмахона булган"[2].

XX асрнинг бошида ихтиро килинган радио иккинчи жахон урушининг боришига юкори даражада таъсир курсатди. Собик Иттифокнинг Германия устидан галабасида радионинг роли мутахассислар томонидан юкори бахо берилган. Уз даврининг машхур радиобошловчиси Ю. Левитаннинг хар бир чикиши уз армиясини рухлантириш билан бир каторда, душман кушинига салбий таъсир утказиш вазифасини хам бажарган. Рус генерали Черняховский таъбири билан айтганда "Левитан овозининг кучи бутун бошли дивизиянинг кучига тенг эди"[3]. "Нацистлар етакчиси Гитлер радиобошловчини узининг биринчи ракамли душмани сифатида курган. Руйхатда иккинчи ракамли

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 8 |August, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-8-40-48

душман эса Сталин кайд этилган"[4]. Хдттоки, Гитлер Левитаннинг боши учун 250 минг немис маркаси ваъда килгани манбалардан маълум.

Телевидениенинг яратилиши, интернет глобал тармогининг пайдо булиши ахборот урушларини олиб боришга булган эхтиёжни янада кучайтирди. Мазкур жараённинг энг мухим хусусияти шундаки, ахборот таркатиш тезлиги ва аудиториянинг кенглиги ахборот урушининг самарали натижасини таъминлаши билан ахамиятлидир. Москва давлат университети доценти А В Соловьев франциялик Ален Д Кампенннинг куйидаги иборасини келтиради: "Курфаздаги уруш компьютердаги бир унция кремнийнинг бир тонна урандан кура купрок натижа келтиришини курсатиб берди" [5].

Ахборот уруши деганда муайян ракибни енгиш учун моддий, харбий, сиёсий ёки мафкуравий сохаларда ахборот субъектлари томонидан бир-бирига очик ёки яширин, максадли ахборот таъсирига айтилади. "Ахборот уруши" тушунчасининг пайдо булиш тарихи хам утган асрга бориб такалади. Баъзи манбаларда мазкур тушунча утган аср бошларида илмий муомалага киритилганлиги кайд этилса, айрим муаллифлар "ахборот уруши" термини XX асрнинг 70 йилларида тилга олинган деб хисоблашади.

Профессор А Муминов "Ахборот уруши" атамасининг келиб чикишини куйидаги маълумотида келтиради: "Ахборот уруши - илк бор 1967 йили тилга олинган булиб, бу иборанинг муаллифи собик совет иттифокига карши бошланган ахборот урушининг асосчиларидан бири Аллен Даллесдир"[2].

Россиялик олима Е.Вострецова "Ахборот уруши" атамаси биринчи марта 1970-йилларнинг урталарида АКТТТда пайдо булганлигини таъкидлайди. "ХХ асрда унинг пайдо булиши компьютер технологиялари ва коммуникацияларининг ривожланишидаги сакраш билан боглик эди. Ахборот куролларининг хавфи анъанавий куроллардан кам эмас. Ахборот уруши хам карама-каршиликнинг мустакил тури (куролли тукнашувларсиз), хам анъанавий харбий харакатларга кушимча булиши мумкин"[6].

Вострецовага кура Ахборот урушлари куламига караб куйидагиларга булинади:

"• шахсий,

• корпоратив,

• глобал"[6].

Шахсий (ёки шахсга каратилган) муайян шахснинг унга тегишли маълумотларини бузиш, узгартириш ва бошка харакатларни уз ичига олади.

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 8 |August, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-8-40-48

Корпоратив эса, асосан иктисодий ва сиёсий ракобатда енгиб чикиш максадида йирик ташкилотлар, корпорациялар уртасидаги ахборот курашларида акс этади. Глобал ахборот урушлари бирмунча кенг булиб, бунда муайян шахс, жамият ва давлатга каратилганлиги билан ахамиятлидир. Вострецова глобал ахборот урушининг учта асосий йуналишини ажратиб курсатади:

оммавий ахборот воситаларидан фойдаланган холда шахс, гурух ва оммавий онгга таъсир килиш;

• сиёсий, иктисодий, харбий, илмий-техникавий, ижтимоий сохаларда карорлар кабул килиш тизимларига таъсир курсатиш;

• кайта ишланган ахборотни назорат килиш, блокировка килиш, олиб ташлаш максадида ахборот тизимларига таъсир утказиш"[6].

Россиялик олим, техника фанлари доктори С.П.Расторгуев ахборот уруши тушунчасини "информацион тизимларнинг моддий сохада маълум бир ютукка эришиш максадида очик ёки бир-биридан яширин холатда максадга йуналтирилган ахборот таъсири"[7] дея эътироф этади. Расторгуев, "...карама-карши томон вактинча етказилган зарарни бартараф этиш билан банд булганида биринчи томон техник устунликка эга булади"[7] деб таъкидлайди. Охир-окибатда ахборот хужумини амалга оширган субъект объектга уз устунлигини намоён килган холда галабага эришади.

Анъанавий уруш окибатида у ёки бу мамлакатга етказилган зарарни аник бир вакт мобайнида хисоблаш мумкин. Ахборот уруши окибатларини эса белгиланган бир даврда аниклаш ва бартараф этиш амалда мумкин эмас. Ахборот уруши натижасида куриладиган талофотнинг техник жихатлари билан бир каторда мафкуравий жихатлари хам борки, вакт улчови билан чегаралаб булмайди. Шу жихатдан, ахборот урушларининг хужум килувчи (агрессор) учун самарадорлик даражаси канчалик юкори булса, химояланувчи учун куриладиган зарар хам шунча юкори булади. Ахборот урушларининг мафкуравий таъсир объектлари фикримизча куйидагилар:

• муайян жамият аъзоларининг рухияти, ижтимоий-маданий яшаш тарзи, онги ва тафаккури;

• жамиятнинг вокеа ва ходисаларга муносабатидаги узгаришлар, сиёсий дунёкараш, карорлар кабул килиш тизими;

• жамоатчилик фикрини узгартиришга булган уринишлар.

Е Вострецова ахборот урушининг туртта йуналишини курсатади:

1. "Сиёсий.

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 8 |August, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-8-40-48

2. Молиявий-иктисодий.

3. Дипломатик.

4. Х,арбий"[6].

Мазкур йуналишларни алохида урганиш заруратидан келиб чикиб, уларнинг умумий томонларини тахлил киламиз. Ахборот урушининг сиёсий йуналиши асосан миллий суверенитетга дахл килиши билан ахамиятлидир. Зеро, хар кандай сиёсий элита учун бирламчи вазифа сиёсий мустакилликни саклаб колишдан иборат. Шу жихатдан, миллий бирликни саклай билиш ахборот урушлари даврида хавфсизликни таъминлашнинг бирламчи элементи сифатида каралади.

Иккинчи йуналиш буйича шуни айтиш мумкинки, хар кандай сиёсий максадлар замирида молиявий-иктисодий манфаатдорлик мавжуд. Тажрибадан маълумки, ахборот урушлари геосиёсий карама-каршиликларни кучайишига, кескинлашувига хам сабабчи булади. Мазкур шароитда давлатнинг иктисодий ресурсларни самарали бошкара олиши ахборот урушлари шароитида галабани таъминлаш учун мухим омил булиб хизмат килади.

Учинчи йуналиш, дипломатик муносабатларда намоён булиб, асосан турли куринишдаги баёнотлар бериш, сиёсий таъсирнинг турли усул ва воситаларидан кенг фойдаланишни узида акс эттиради. Бугунги кунда ушбу йуналиш кенг оммалашган булиб, айрим давлатлар халкаро ташкилотлар хизматларидан фойдаланиш, уларни ахборот урушларининг субъекти сифатида жалб килиш холатлари хам кузатилмокда.

Ахборот урушларининг туртинчи йуналиши сифатида эътироф этилган харбий харакатлар вактида куринади. Ракибнинг харбий имкониятларини пасайтириб курсатиш, турли куринишдаги сценарийларни уйлаб топиш (тинч ахолига куролли зарба, ижтимоий объектларнинг нишонга олингани) харбий харакатларнинг ажралмас кисми булиб колмокда.

Тахлиллар шуни курсатмокдаки, ахборот урушларининг умумий таснифига доир илмий изланишлар олиб борган тадкикотчиларнинг аксарияти мазкур тушунчани анъанавий урушлар даврида мухим роль уйновчи ва галабага эришишни тезлатирувчи жараён сифатида карашган. Жумладан, И.Н. Панарин, "...урушда жанговар харакатлар ва информацион таъсир харакатлари параллел кечишини комплекс натижадорликка эришишнинг воситаси"[8] сифатида тушунтиради. Яна бир рус олими А.В. Бедрицкий ахборот урушини "...карама-карши томонларнинг уз ахборот ва ахборот тизимларини химоя килиш, ракиб

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 8 |August, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-8-40-48

маълумотларини манипуляция килиш ёки бузиш, шунингдек, карама-карши томоннинг маълумотларга кириш ва кайта ишлаш кобилиятидан махрум килиш билан боглик тукнашув тури"[9] деб таърифлайди.

Ахборот урушлари мавзусида тадкикот олиб борган олимлар, мутахассислар мазкур урушни анъанавий урушнинг бир кисми ёки мантикий давоми деб тушунтиришлари бугунги кун вокелигига мос келмаслиги аён булиб бормокда. Чунки, анъанавий урушлар олиб борилмаётган минтакаларда хам ахборот урушларининг белгилари учрамокда. Ушбу холатлар маданий-мафкуравий тажовузнинг замонавий куриниши сифатида каралмокда. Хдрбий харакатлар олиб борилаётган вактдаги ахборот урушларининг умумий максади ва мазмуни анъанавий уруш олиб борилмаётган даврдагисидан бирмунча фарк килади. Тадкикот максадидан келиб чикиб ахборот урушининг икки даврдаги бир-биридан фаркли томонларини келтириб утишни лозим деб хисоблаймиз.

Фикримизча, классик низолар давридаги ахборот урушлари куйидаги холатларни намоён килади:

- Анъанавий урушлар олиб борилаётган худуддаги асл холат урушда иштирок этаётган мамлакат максадлари ва манфаатларидан келиб чиккан холда ёритилади;

- Ракибнинг кучсизланиб бораётгани, харбий кушин, техника катта йукотишларга учраётгани каби хабарлар бурттириб курсатилади;

- Уруш олиб борилаётган минтака ахолиси хамда кенг жамоатчиликнинг онгини манипуляция килишга алохида эътибор каратилади;

- Махаллий ахолини тинч жойларга эвакуация килиш, уларга ижтимоий-тиббий ёрдам курсатиш, ахолинининг уруш олиб бораётган субъектларни куллаб-кувватлашига эришиш учун ОАВ гурухлари кенг жалб килиниб, вокеа жойларидан турли репортажлар тайёрлашга алохида эътибор каратилади;

- Ракибнинг ахборот-техник курилмаларини турли воситалар ва усуллар ёрдамида ишдан чикаришга булган уринишлар сони ортади;

- Халкаро ташкилотлар, нейтрал ОАВнинг фаолиятини уруш майдонидаги харакатларини чеклаш оркали хакконий вазиятни ёритилишига булган каршиликлар фаоллашади.

Ахборот урушларининг анъанавий харбий харакатлар олиб борилмайдиган вактдаги куриниши эса куйидаги холатларда намоён булади:

- Муайян халк, давлатнинг миллий-мафкуравий ва маданий

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 8 |August, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-8-40-48

кадриятларини издан чикаришга булган уринишлар;

- Миллий, диний адоватни кузгаш, бир динга эътикод килувчи халкка турли йуллар ва воситалар ёрдамида бошка бир динни сингдиришга булган агитацион харакатлар;

- Ахборотни сохталаштириш, миш-мишлар маълум максадларга эришиш учун жамоатчилик фикри ва фукаролар онгини манипуляция килиш;

- Миллат тарихида чукур из колдирган тарихий шахслардан, миллатни узлигидан бегоналаштириш;

- Муайян давлатда яшовчи турли миллатлар уртасида адоватни кузгаш максадида ахборот субъектлари имкониятларидан фойдаланиш.

^УЛОСА

Келтирилган далиллар, тадкикотчиларнинг илмий карашлари, ракамлар, манбаларнинг умумий маълумотларидан келиб чикиб, куйидаги хулосаларни илгари суриш зарурати пайдо булмокда:

Биринчидан, геосиёсий ракобатнинг кучайиб бориши шароитида ахборот урушларининг таъсир доирасига тушмаслик, миллий ахборот маконини халкаро тажрибадан фойдаланган холда ривожлантириш вазифалари стратегик ахамиятга эгадир;

Иккинчидан, жахонда содир булаётган ахборот урушларининг макон ва замон чегарасидан чикиб кетиши, коммуникация тизимларининг шиддат билан ривожланиши шароитида муайян давлатнинг ахборот омилидан аник максадлар йулида фойдаланиши миллий ва халкаро аудиторияда уз таъсир доирасини ушлаб туриши, барча йуналишлардаги позициясини мустахкамлаш имконини беради;

Учинчидан, глобал ахборот маконида миллий ахборот субъектларининг доимий, аник максадларни таъминлашга йуналтирилган фаолияти натижасида, ташки сиёсий фаолиятни миллий манфаатларга мос ахборот билан таъминлаш хамда, мамлакатга ташкаридан буладиган ахборот тахдидларини кучсизлантириш ёки бутунлай бартараф этишнинг ижобий ечими сифатида хизмат килади;

Туртинчидан, ахборот урушларининг мазмун-мохияти, зарарли окибатларини жамият аъзоларига етказишда миллий коммуникация воситаларининг имкониятларини кенгайтириш, моддий ва маънавий куллаб-кувватлаш, уларни энг замонавий техник воситалар билан таъминлаш самарали

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 8 |August, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-8-40-48

ахборот сиёсатининг устуворлигига эришиш воситасидар;

Бешинчидан, ахборотни сохталаштириш, фукаролар онгини манипуляция килиш, миллий бирликка рахна солувчи ахборот воситалари фаолиятини чеклашга доир конунчиликни янада такомиллаштириш, масъул органларнинг узаро хамкорлигини ошириш миллий тараккиётни таъминлашнинг мухим омилидир;

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Олтинчидан, шахс, жамият ва давлатнинг ахборот хавфсизлигини таъминлашда "ахборотни сотиб олувчи" макомидан уни "сотувчи" макомига тулаконли утишнинг молиявий, ижтимоий, сиёсий манбаларини аниклаш ва ривожлантириш вазифаси давлатнинг ички ва ташки сиёсатининг асосий йуналишларидан биридир;

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ

1. Психологическая война. Электронная газета. Интернет-манзили: http://www.pravoedelo.spb.ru/forum/message.html?thread=20020201095707&id=2.

2. А. Муминов. Узбекистон: Ахборотлашган жамият сари. Т.: "Turon-zamin ziyo" нашриёти 2013. Б-132.

3. https://xn--80achcepozjj4ac6j.xn--p1ai/articles/yuriy-levitan-glavnyy-lichnyy-vrag-gitlera

4. https://ru.rbth.com/read/1666-diktor-yury-levitan.

5. Соловьёв А.В. Информационная война: понятие, содержание, проспектива. ПРОСТРАНСТВО И ВРЕМЯ 2/2010. С-75

6. Вострецова, Е. В. Основы информационной безопасности : учебное пособие для студентов вузов / — Екатеринбург : Изд-во Урал. ун-та, 2019. — 204 с.

7. Расторгуев С.П. Информационная война. М.: Радио и связь, 1998. - С. 35-36.

8. Панарин, И.Н. Коммуникационный суверенитет России. -http://нцпти.рф/materialy-ntspti/?ELEMENT_ГО=155.

9. Бедрицкий, А.В. Информационная война. Концепции и их реализации в США / А.В. Бердрицкий. - М.: РИСИ, 2008. - 187 с.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.