CC BY
0GEOMETRIYA FANINI O'QITISHDA MULTIMEDIA ILOVALARIDAN FOYDALANISH.
1Rasulova Gulnozaxon Azamovna, 2Xasanova Shohsanam Adhamovna
1Qo'qon davlat pedagogika instituti Matematika kafedrasi dostenti, (PhD) 2Qo'qon Davlat pedagogika instituti magistranti https://doi.org/10.5281/zenodo.13898079
Annotatsiya. Ushbu maqolada geometriya fanini o'qitish multimedia ilovalaridan foydalanish orqali talabalarning o'zlashtirish ko 'rsatgichini oshirishni takomillashtirish uchun zarur bo'lgan fakrotlar orqali yoritib berilgan. Bundan tashqari izlanishlar natijasida hozirgacha ta'lim tizimida ko'zga ko'rinarli muammolarni bartaraf etish bo'yicha strukturaviy rejalar va ularni qay tarzda amalga oshirish ko'zda tutilgan.
Kalit so'zlar: multimedia ilovalari, axborot kommunikatsion vositalari, metod, muammoli vaziyatni modellashtirish, mustaqil ish, pedagogik texnologiya
Abstract. This article highlights the skills needed to improve student achievement through the use of multimedia teaching geometry applications. In addition, as a result of the research, structural plans for eliminating visible problems in the education system and how to implement them have been provided.
Keywords: multimedia applications, information communication tools, method, problem situation modeling, independent work, pedagogical technology
Аннотация. В этой статье рассматриваются навыки, необходимые для повышения успеваемости учащихся посредством использования мультимедийных приложений для обучения геометрии. Кроме того, в результате исследования были предоставлены структурные планы по устранению видимых проблем в системе образования и способы их реализации.
Ключевые слова: мультимедийные приложения, средства информационной коммуникации, метод, моделирование проблемной ситуации, самостоятельная работа, педагогическая технология.
Fikrlash faoliyatini rivojlantirish, ijodkorlikka o'rgatish. ta'limi muassasalari moddiy-texnik ta'minotni yaxshilash maqsadida maktablarni, shu jumladan, o'quv sinflari ichini yangi qulay mebellar, zamonaviy o'quv va laboratoriya uskunalari, darsliklar va o'quv-uslubiy materiallar, kompyuter va mul'timedia texnikasi, o'quv-uslubiy filmlar, videokuzatuv tizimlari bilan jihozlashni nazarda tutuvchi «Zamonaviy maktab» Davlat dasturini qabul qilish rejalashtirilmoqda:
O'quv-metodik majmua — darslik, mashq daftari, o'qituvchi uchun metodik qo'llanma, darsliklarning mul'timediali ilovasidan iborat majmua.
Darsliklarning mul'timediali ilovalari—axborot-kommunikatsiya texnologiyalari yordamida o'quv faniga oid materiallarni davlat ta'lim standard va o'quv dasturiga mos ravishda yorita oladigan, o'quv fanini samarali o'zlashtirishga, talabalarning mustaqil ta'lim olishiga ko'maklashuvchi hamda video, ovoz, animatsiya, jadval, matn va lug'atlarni o'z ichiga olgan, bilimlarni nazoratdan o'tkazish va mustahkamlashga yo'naltirilgan, o'quv fanining asosiy mazmunini boyitadigan qo'shimcha materialga ega bo'lgan yoki shu kabi manbalarga murojaatlarni o'z ichiga olgan interaktiv elektron axborot-ta'lim resursi.
O'quv-metodik majmualar davlat ta'lim standartlari, o'quv reja va dasturlariga muvofiq, didaktik, metodik, pedagogik-psixologik, estetik va gigienik talablar asosida ishlab chiqilgan
darslik, mashq daftari, o'qituvchi uchun metodik qo'llanma va darslikning mul'timediali ilovalarini o'z ichiga oladi.
Quyida 7- sinf geometriya fanidan yaratilgan multimedia ilovalari bilan tanishib chiqamiz. 7- sinf geometriya fanidan 2017 yilda yangi darslik va o'qituvchilar uchun mo'ljallangan uslubiy qo'llanma bilan bir qatorda multimedia ilovalari ham ishlab chiqildi. Mazkur ilovalar yangi darslik bo'yicha dars berish jarayonini qo'llab-quvvatlash uchun yaratilgan. Ulardan shuningdek, mustaqil o'rganish jarayonlarida ham foydalanish mumkin. Ilovalardan yangi dars materiallarini bayon qilishda, talabalarda bilim, amaliy ko'nikmalarni shakllantirishda va nazorat qilish hamda baholash maqsadlarida foydalanish mumkin.
Ilovalarning jami soni 65 tani tashkil qilib, ulardan foydalanishni qulaylashtirish maqsadida darslik elektron formatining tegishli joylariga qo'yib chiqilgan. Quyidagi jadvalda mazkur multimedia ilovalaridan qaysi mavzularda foydalanish imkoniyatlari keltirilgan. Ilovalardan qanday foydalanish yo'l-yo'riqlari tegishli dars ishlanmalarida keltirilgan.
Mul'timedia ilovalari to'plami alohida diskka yozilib, uslubiy qo'llanma bilan birgalikda maktablarga yetkazilishi ko'zda tutilgan.
7- sinf geometriya fani bo'yicha ishlab chiqilayotgan multimedia ilovalari ro'yxati
№ Darslikdagi mavzu nomi Multimedia ilovasi nomi Turi Davomiyligi
FANGA DOIR UMUMIY MULTIMEDIA ILOVALARI
1 Geometrik shakllar chizish Interaktiv dasturiy ilova
2 Tangram o'yini. Geometrik boshqotirma Kichik dasturiy ta'minot
3 Usturlob va Ulug'bek rasadxonasi Tarixiy video lavha 3 minut
4 Geometrik lug'at Dasturiy ta'minot
6 Pifagor Tarixiy video lavha 3 minut
6 Arximed Tarixiy video lavha 3 minut
7 Evklid va uning "Negizlar" kitobi Tarixiy video lavha 3 minut
8 Geometriya Tarixiy videolavha 3 minut
DARSLIK MAVZULARIGA DOIR ILOVALAR
GEOMETRIYANING B OSHLANG' ICH TUSHUNCHALARI
9 1-§. Eng sodda geometrik shakllar Geometriya fanining paydo bo'lishi Tarixiy video lavha 4 minut
10 Nilni jilovlagan farg'onalik alloma Tarixiy video lavha 3 minut
11 Eng sodda geometrik shakllar Animatsion videorolik 3 minut
12 2-§. Kesma. Kesmalarni taqqoslash va o'lchash Geometrik shakllarning tengligi Animatsion rolik 3 minut
13 Kesma. Animatsion videorolik 2 minut
14 Kesmani nurda qo'yish interaktiv modelb
15 Kesmalarni taqqoslash interaktiv modelb
16 Kesma bo'laklarining xossasi Interaktiv animatsiya
17 Birlik kesma. CHizg'ich interaktiv modelb
18 3-§. Uzunlik o'lchov birliklari Aylana va doira Animatsion rolik 2 minut
19 Uzunlik o'lchov birliklari va asboblari Informatsion rolik 2 minut
20 4-§. Burchak. Burchaklarni taqqoslash va o'lchash Burchak Animatsion rolik 2 minut
21 Burchakni yarimtekislikka qo'yish interaktiv modelb
22 Burchaklarni taqqoslash interaktiv modelb
23 Burchak bo'laklarining xossasi Interaktiv animatsiya 2 minut
24 1 gardusli burchak Animatsion ilova 2 minut
25 Trasportir va u yordamida burchakni o'lchash interaktiv modelb
26 Burchaklarni qo'shish va ayirish
27 5-§. Amaliy mashg'ulot. Bilimingizni sinab ko'ring Bilimingizni sinab ko'ring Test sinovi dasturi
28 "Xazinani top" o'yini. Geometrik boshqotirma Kichik dasturiy ta'minot 2 minut
29 6-§. Burchaklarning turlari
30 7-§. Perpendikulyar to'g'ri chiziqlar Perpendikulyar to'g'ri chiziqlar va ularni chizish algoritmlari Animatsion rolik 1 minut
31 Qurulishda perpendikulyarlik Animatsion videorolik 2 minut
32 Perpendikulyar va og'ma Interaktiv animatsion rolik 1 minut
33 8-§. Amaliy mashg'ulot. Bilimingizni sinab ko'ring Bilimingizni sinab ko'ring Test sinovi dasturi
UCHBURCHAKLAR (12 soat)
9-§.
Uchburchaklar.
Uchburchaklarning
turlari va
elementlari
34 Siniq chiziqlar va Animatsion 3 minut
35 ko'pburchaklar rolik
36 Handasa ilmida o'z davridan 5 asr o'zib ketgan ustalarimiz. Penrouz naqshlari videolavha 4 munut
37 Uchburchaklar. Uchburchaklarning turlari va elementlari Animatsion rolik 3 minut
38 Uchburchakning balandligi, medianasi va bssektrisasi xossasi Interaktiv animatsion rolik 1 minut
39 Uchburchakning balandligi, medianasi va bissektrisasi xossasi Interaktiv animatsiya 2 minut
40 10-§. Uchburchaklar tengligining birinchi alomati Uchburchaklar tengligining birinchi alomati Animatsion rolik 1minut
41 11-§. Teng yonli uchburchaklar
42 12-§. Uchburchaklar tengligining ikkinchi alomati Uchburchaklar tengligining ikkinchi alomati Animatsion rolik 1minut
43 13-§. Uchburchaklar tengligining uchinchi alomati Uchburchaklar tengligining uchinchi alomati Animatsion rolik 1minut
44 Ko'lning kengligini aniqlash Animatsion videorolik 3 minut
45 14-§. Amaliy mashg'ulot. Bilimingizni sinab ko'ring Bilimingizni sinab ko'ring Test sinovi dasturi
PARALLEL TO'G'RI CHIZIQLAR (10 soat)
46 15-§. Parallel to'g'ri chiziqlar Parallel to'g'ri chiziqlar Animatsion rolik 2 minut
47 16-§. Ikki to'g'ri chiziqning Ikki to'g'ri chiziqning parallellik alomatlari Animatsion rolik 3 minut
parallellik alomatlari
48 17-§. Ikki parallel to'g'ri chiziq va kesuvchi hosil qilgan burchakllar Ikki parallel to'g'ri chiziq va kesuvchi hosil qilgan burchakllar Animatsion rolik 3 minut
49 Ikki parallel to'g'ri chiziq va kesuvchi hosil qilgan burchakllar Interaktiv modelb 2 minut
50 18-§. Amaliy mashg'ulot. Bilimingizni sinab ko'ring Bilimingizni sinab ko'ring Test sinovi dasturi
UCHBURCHAKNING TOMONLARI VA BURCHAKLARI ORASIDAGI MUNOSABATLAR (14 soat)
51 19-§. Uchburchak ichki burchaklari yig'indisi Uchburchak ichki burchaklari yig'indisi Animatsion rolik 3 minut
50 Uchburchak ichki burchaklari yig'indisi Interaktiv modelb
Uchburchak ichki burchaklari yig'indisi Interaktiv animatsiya 2 minut
52 20-§. To'g'ri burchakli uchburchaklar
53 21-§. Burchak bissektrisasining xossalari Burchak bissektrisasining xossalari Interaktiv animatsiya 2 minut
22-§. Uchburchak- Uchburchak tengsizligi Interaktiv animatsiya 2 minut
54 ning tomonlari va burchaklari orasidagi munosabatlar
55 23-§. Amaliy mashg'ulot. Bilimingizni sinab ko'ring Bilimingizni sinab ko'ring Test sinovi dasturi
YaSASHGA DOIR MASALALAR (7 soat)
55 24-§. Sirkul va chizg'ich yordamida yasashga doir masalalar
56 Kesmalar yig'indisi va ayirmasi Animatsion rolik 1 minut
57 Berilgab burchakka teng burchak yasash Animatsion rolik 1 minut
58 Burchak bissektrisasini yasash Animatsion rolik 1 minut
59 Kesmani teng ikkiga bo'lish Animatsion rolik 1 minut
60 Perpendikulyar to'g'ri chiziq chizish Animatsion rolik 1 minut
61 Perpendikulyar to'g'ri chiziq chizish Animatsion rolik 1 minut
60 Uchburchakni berilgan uchta tomoni bo'yisha yasash Animatsion rolik 1 minut
62 Uchburchakni berilgan ikkita tomoni va burchagi bo'yisha yasash Animatsion rolik 1 minut
63 Uchburchakni berilgan tomoni va ikkita burchagi bo'yicha yasash Animatsion rolik 1 minut
64 Berilgan to'g'ri chiziqqa parallel to'g'ri chiziqni qurish Animatsion rolik 1 minut
65 25-§. Amaliy mashg'ulot. Bilimingizni sinab ko'ring Test sinovi dasturi
66 Bilimingizni sinab ko'ring
TAKRORLASH (9 soat)
67 26-§. Takrorlasha doir masalalar
68 27-§. Amaliy mashg'ulot. Bilimingizni sinab ko'ring. Bilimingizni sinab ko'ring Barcha boblar bo'yicha test topshiriqlari Test sinovi dasturi
69 Javoblar va ko'rsatmalar
REFERENCES
1. A.A'zamov, B.Haydarov, E.Sariqov, A.Qo'chqorov "Geometriya" 7-sinf darslik T.: "Huquq va Jamiyat", 2017
2. Р.А. Зиатдинов, В.М. Ракута. (2012). Системы динамической геометрии как средство компьютерного моделирования в системе современного математического образования. European Journal of Contemporary Education 1(1)
3. Р.А. Зиатдинов, Д. Джарвис. (2013). От редакторов специального выпуска. European Journal of Contemporary Education 4(2), 68-71
