CC BY
2110. Органы управления хозяйственными обществами. Правовой аспект: Монография / Могилевский С.Д. - М.: Дело, 2001. - 360 а
11. Правовое регулирование оценочной деятельности. Дис. ... канд. юрид. наук: 12.00.03 / Залавская О.М. - Самара, 2005. - 251 с.
12. Фатхутдинов Р.С. Уступка доли в уставном капитале ООО: теория и практика: Монография. - М.: Волтерс Клувер, 2014. - 184 с.
ГАРАНТИИ ОСУЩЕСТВЛЕНИЯ И ЗАЩИТЫ ОСНОВНЫХ ПРАВ И СВОБОД
ЧЕЛОВЕКА И ГРАЖДАНИНА
Дусанбекова Молдир Аширбековна
магистр права., кафедры «Национальное и международное право», Университет «Туран-Астана», г. Нур-Султан, Республика Казахстан. «Национальное и международное право», Университет «Туран-Астана», г. Нур-Султан, Республика Казахстан.
Карипова Асель Исенкельдывна к.ю.н., доцент кафедры
АДАМНЬЩ ЖЭНЕ АЗАМАТТЫЦ НЕГ1ЗГ1 К^ЦЬЩТАР МЕН БОСТАНДЬЩТАРДЫ ЖYЗЕГЕ АСЫРУ ЖЭНЕ ЦОРГАУ КЕП1ЛД1КТЕР1
Dusanbekova Moldir Ashirbekovna
«Turan-Astana» University, Nur-Sultan, Kazakhstan «National and international low» department Karipova Assel Yesenkeldyevna.
«Turan-Astana» University, Nur-Sultan, Kazakhstan «National and international low» department DOI: 10.31618/nas.2413-5291.2020.2.54.194
Авдатпа
Осы зерттеулердщ мазм^нынан туывдайтыны - адам к¥кыктары езекп такырып болып табылады. Онын езектiлiгi осы такырып туралы кеп айтылып жэне кеп жазылуында емес. Ен бастысы Кдзакстанда адам к¥кыктарын iлгерiлету жэне коргау тандаулы элемдiк тэжiрибенi есепке алмай жузеге асырылуы мумк1н емес. Олар мемлекетпк жэне мемлекетаралык баскару объектiсi репнде халыкаралык коргалуга м^ктаж жэне барлык элемдiк когамдастыктын кYш-жiгерiмен гана тиiмдi коргалуы мумк1н. Оларды коргаудын ^лтгык институттарынын болуымен катар, сондай-ак адам к¥кыктарын коргаудын халыкаралык к¥ралдарынын жэне институттарынын, сондай-ак адам к¥кыктары туралы кептеген арнайы декларациялардын, пактiлердiн. Хартиялардын, конвенциялардын болуы осыны керсетедi.
Аннотация
Соблюдение и защита прав человека в Казахстане не могут осуществляться без учета мировой практики. Они нуждаются в международной защите как объект государственного и межгосударственного управления и могут эффективно защищаться только усилиями всего мирового сообщества, наряду с наличием национальных институтов защиты прав человека, а также международных средств и институтов, многочисленных специальных деклараций, пактов о правах человека.
Abstract
The Observance and protection of human rights in Kazakhstan cannot be carried out without taking into account world practice. They need international protection as an object of state and interstate governance and can be effectively protected only by the efforts of the entire world community, along with the presence of national institutions for the protection of human rights, as well as international means and institutions, numerous special declarations and covenants on human rights.
ТYЙiндi сездер: Конституция, кетлдак, Омбудсма, рухани-адамгершшк, Конвенция, Халыкаралык пакт.
Кешлджтер деп мемлекет курган материалдьщ, элеуметпк- адамгершшк, саяси, к^кыктык жэне ^йымдастыру жагдайлары, ол пайдаланатын, жеке т^лгага накты к¥кыктар мен бостандыктарды пайдалану Yшiн жэне оган
жуктелген мiндеттердi мYлтiксiз орындауга арналган к¥Ралдар тYсiндiрiледi.
Жагдайлар - негiзгi к¥кыктар, бостандыктар мен мiндеттер жYзеге асырылатын саяси-к^кыктык режим.
Кдоалдар - жеке т^лгага непзп к^кыктармен жэне бостандыктарды пайдалану Yшiн жэне ез мiндеттерiн орындау Yшiн накты мYмкiндiктердi камтамасыз ететiн тетiк жэне материалдык кездер.
Ец жогары занды кYшi бар жеке т^лганьщ негiзгi к^кыктары, бостандыктары мен мiндеттерiнiц жалпы кепiлi 1995 жылгы Казакстан Республикасыныц Конституциясын мYлтiксiз сактауга, ажыратылмайтын табиги к^кыкка жэне халыкаралык к^кыктыц жалпыга бiрдей кабылданган кагидаттары мен нормаларына негiзделген мемлекетпк к¥рылыстыц езi болып табылатыны белгш. Осы ец жогары кепiлдiктi Конституция адам мен азаматтыц белгiлi бiр к^кыктарына, бостандыктары мен мiндеттерiне жэне оларды камтамасыз ету бойынша мемлекеттщ мiндеттерiне айналдырады.
Материалдъщ кетлд1ктер - ттсп экономикалык алгышарттар:
мемлекетте эрбiр адам мен азамат Yшiн к¥кыктардыц, бостандыктар мен мiндеттердiц экономикалык камтамасыз еттлушщ кажеттi стандартыныц болуы;
элеуметпк-экономикалык кецiстiктiц бiрлiгi, тауарлардыц, кызметтердiц, акша каражатыныц ерк1н козгал^1сы, сондай-ак экономикалык кызмет еркiндiгi;
меншiктiц барлык тYрлерiн тану жэне тец коргау жэне эршмнщ акылга сыйымды материалдык жэне рухани кажеттшктерш канагаттанд^1руга арналган олардыц базасына негiзделген шаруашылык жYргiзу жуйесц
жеке т^лга мен мемлекет арасындагы элеуметтiк ынтымактастык, кэсiпкерлiк кызметте бэсекелестжп коргау жэне т.б.
Элеуметтгк-адамгерштк кетлд1ктер -идеологияны монополияланд^1руга, дiни жэне нэсшдж дYрдараздыкка тыйым салу; демократиялык когамдык пiкiр; кажетп бiлiм децгей (бiлiмнiц жалпыга бiрдей колжетiмдiлiгi жэне акысыз болуы); акпаратка колжетiмдiлiк жэне т.б. Мемлекет эр кайсысына лайыкты т^рмыс жагдай^1н камтамасыз ету Yшiн езiне мiндеттер алады.
Саяси кетлд1ктер - эрбiр адамныц жэне азаматтыц мемлекет пен когамныц iстерiн баскаруга мумшндш болатындай етiп iс-кимыл жасайтын мемлекетпк органдар мен когамдык-саяси ^йымдар.
Цщыцтъщ кетлдгктер - жеке т^лганыц к^кыктарын, бостандыктары мен мiндеттерiн к^кык нормаларымен бек1ту жэне оларды мемлекеттщ барлык к^кык коргау кызметiмен жэне барлык элемдж когамдастыкпен камтамасыз еплу^ сакталуы жэне коргалуы.
Сонымен, жеке т^лганыц мемлекет ресми таныган к^кыктары мен бостандыктарын сактау -мемлекеттщ мiндетi. Б^л Yшiн мемлекет тшсп кепiлдiктердi дамытады жэне жасайды жэне оларды жузеге асыру (iске асыру) тетiктерiн бекiтедi. Бiрiншiден, б^л оныц негiзгi ережелерiн дам^ггуга баг^ггталган Конституцияга сэйкес кабылданатын нормативтiк к^кыктык актшер.
Екiншiден, б^л сот жэне к^кык коргау органдары жYЙесiн к^ру. Yшiншiден, б^л олардыц кызметiнiц максаты жеке т^лганыц к^кыктары мен бостандыктарын камтамасыз ету жэне сактау болып табылатын арнайы органдар мен мекемелер
к¥ру.
Казакстан Республикасы Конституциясыныц 74-бабында оган сэйкес емес деп танылган зандар жэне халыкаралык шарттарга кол койылуы, не тшсшше ратификациялануы жэне колданыска енгiзiлуi мумк1н емес. Конституциялык емес деп танылган оныц iшiнде адам мен азаматтыц Конституциямен бекiтiлген к^кыктары мен бостандыктарына кысым керсететiн зацдар жэне езге де нормативтж к^кыктык актшердщ кYшi жойылады жэне колдануга жатпайды. Осылайша, осы норма жеке т^лганыц к^кыктары мен бостандыктарыныц б^лж^хмайтындыгына кешлдш бередi. Ол зац билiгi органдарына ана не мына к^кыктар мен бостандыктардыц кYшiн жою, кайта карау немесе кепiлдiк децгейiн кез келген темендету Конституциялык Кецеске жYгiнудi кажет ететiнiн эрдайым еске салып отырады.
Конституцияда адам мен азаматтыц к^кыктары мен бостандыктарын шектеуге тек кана зацдармен жэне конституциялык к^рылысты коргау, когамдык тэртшп, адамныц к^кыктары мен бостандыгын, халыктыц денсаулыгы мен адамгершшпн сактау Yшiн кажеттi мелшерде гана мYмкiндiк берiледi. Б^л ретте, мынаны есте ^стау керек, шектеу к^кыктар мен бостандыктарды жою немесе темендетумен бiрдей емес жэне ол Конституцияда катац бекiтiлген кажеттi мелшерде гана жYзеге асырылады.
Жеке т^лганыц непзп к^кыктарыныц, бостандыктары мен мiндеттерiнiц зацмен кепiлдендiруiнiц нактылыны олардыц мазм^нын, сондай-ак олардыц жолдары мен камтамасыз ету к^ралдарын айкындап беруге арналган агымдагы зацнама к^ралдарымен камтамасыз етiледi. Сонымен катар, осы к^кыктардыц, бостандыктар мен мшдеттердщ зацмен бекiтiлуi гана емес жеке т^лганыц езiнiц тiкелей к^кыкты юке асыру кызметi де жэне мемлекеттщ к^кык колдану кызметi де мацызды. Соцгысы барлык т^лгалардыц оларды мэжбYрлеп орындату жэне оларды iске асыру жолындагы кедергiлердi жою мYмкiндiгiн камтиды.
Адам мен азаматтыц непзп к^кыктарына, бостандыктары мен мiндеттерiне кепiлдiк берудiц кемепмен оларды камтамасыз ету жYзеге асырылады, ягни, оларды жYзеге асыру Yшiн жагдайлар жасау. Жеке т^-аныц непзп к^кыктары мен бостандыктарын камтамасыз ету мемлекетпк кызметтiц Yш элементiн (багытын) камтиды:
к^кыктар мен бостандыктарды юке асыру Yшiн жагдайлар жасау - олардыц жалпыга бiрдей кепiлдiктерiнiц калыптасуына оц ыкпалын тигiзу жолымен;
к^кыктар мен бостандыктарды коргау -олардыц б^зылуыныц алдын алу жолымен (ягни к^кыкка карсы iс-кимылдарFа жол бермеу);
к¥кыктар мен бостандьщтарды коргау -б^зылган к¥кыктык мэртебеш калпына келтiру, к¥кык б¥зушыларды занды жауапка тарту аркылы.
Конституцияныц «Адам жэне азамат» II бвлiмiцде жеке адамныц негiзгi к¥кыктарына, бостандыктары мен мшдеттерше катысты ережелер камтылган.
Казакстан Республикасында Конституцияга сэйкес адамныц к¥кыктары мен бостандыктары танылады жэне кетлдш берiледi[1.25 б.].
Конституцияныц 12-бабы 2-тармагына сэйкес адамныц к¥кыктары мен бостандыктары эрюмге тумысынан тиесiлi, абсолютт жэне ажырамас болып танылады, зацдардыц жэне взге де нормативпк к^кыктык актшердщ мазм^ны мен колданылуын айкындайды. Б^л ретте эркiмнiц оны к¥кык субъекпа екендiгiн тану к¥кыгы бар жэне взшщ к^кыктары мен бостандыктарын зацга кайшы келмейтш барлык жолдармен коргауга к¥кылы. Казакстанда сот билiгi азаматтар мен ¥йымдардыц к^кыктарын, бостандыктарын жэне зацды мYдделерiн коргауга, Конституцияныц, взге де норматив™ к¥кыктык актiлердiц, Республиканыц халыкаралык шарттарын орындауды камтамасыз етуге арналган. Осылайша, Конституцияга сэйкес сот эдшдш органдарына жYгiну непзда тYPде адам к¥кыктары мен бостандыктарын коргаудыц басты к¥ралы ретшде карастырылады, ал Конституцияда осындай коргау максатында жеке т^лгалар жэне зацды т^лгалар жYгiнуi мYмкiн соттан тыс к¥ралдарды жэне Yдерiстердi колданудыц кандай да бiр айкын ескертуi камтылмаган.
Адам к¥кыктарын сотпен коргаудыц мацызды кепш ешк1м де ол зац бойынша соттылыкка жаткызылган сол сотта жэне сол судьямен оныц iсiн карау к¥кыгынан айырылуы мYмкiн емес деген конституциялык кагидат болып табылады.
Мемлекеттщ к¥кыктар мен бостандыктардыц коргалуын камтамасыз ету мiндетiмен катар адамныц взшщ де зацда тыйым салынбаган барлык жолдармен вз к¥кыктары мен бостандыктарын взi коргау к¥кыгы бар. взш взi коргау жолдары сан алуан: лауазымды т^лгалардыц эрекеттерiне шагымдану, б^каралык акпарат к¥ралдарына втiнiш жасау, к¥кык коргау ¥йымдарын жэне когамдык бiрлестiктердi (кэсiподактар жэне т.б.) пайдалану.
¥йымдастыру кеп1лд1ктер1 кызметшщ максаты жеке т^лганыц к¥кыктары мен бостандыктарын камтамасыз ету жэне коргау болып табылатын органдар мен лауазымды т^лгалар жYЙесiнiц болуынан кврiнедi[2.87 б.].
Казакстан Республикасыныц Президент к¥кыктар мен бостандыктардыц кепiлi болып табылады. К¥кыктар мен бостандыктарды камтамасыз ету бойынша шараларды жYзеге асыру Казакстан Республикасы Yкiметi вкiлдiктерiнiц бiрiнiц катарына кiредi. Б¥л жеке т¥лганыц к^кыктары мен бостандыктарына кепiлдiк беруге мемлекеттщ барлык тетт, мемлекеттiк билжтщ барлык органдары катысатынын бiлдiредi. ДэстYрлi к¥кык коргау, зацды мекемелермен (институттармен) катар, мемлекеттiк органдар мен
лауазымды т¥лгалардыц кызметiнде к¥кыктар мен бостандыктардыц сакталуына бакылауды жYзеге асыруга арналган жаца институттар к¥рылуда. Омбудсман институты немесе Адам к¥кыктары жвнiндегi уэкш институты солардыц катарына жатады.
Адвокаттардыц Халыкаралык Палатасыныц (1974 ж.) аныктамасына CYЙенетiн болсак: Омбудсман - б¥л конституцияда квзделген жэне зацнамалармен немесе парламент к¥рган, парламентке есептi (немесе бакылауындагы) тэуелсiз лауазымды т¥лга баскаратын кызмет. Омбудсман зардап шеккен т¥лгалардыц мемлекетлк органдардыц, лауазымды
т¥лгалардыц, мемлекеттiк кызметшшердщ шешiмiне немесе эрекетiне (эрекетсiздiгiне) шагымдарын карайды. Ол тергеу жYргiзуге, тYзету ю-кимылын ¥сынуга жэне баяндамалар ¥сынуга уэкiлеттi[3].
Омбудсман кызметi алгаш рет 1809 жылгы Конституцияны кабылдауга байланысты Швецияда к¥рылды. Алайда «оmbudsman» терминшщ взi б¥дан б¥рынгы жылдары пайда болды жэне «баска адамдардыц вкш» немесе «уэшл» дегендi бiлдiрдi.
Швецияныц 1809 жылгы Конституциясына сэйкес эдшет Омбудсманын Парламент тагайындады жэне соттарды жэне экiмшiлiк органдарды кадагалауга; кызметпк мiндеттерiн аткару кезiнде зацсыз актшер жасаган немесе вз мiндеттерiн тшсшше жолдармен аткармаган адамдарга карсы к козгауга уэкiлегтi болды. Осы Конституцияда эубаста Омбудсманныц Парламентке есептiлiгi жэне Парламентке жыл сайын баяндама ¥сынуы туралы ереже бекiтiлдi. 1941 жылга дейiн Омбудсманды Парламент жыл сайын сайлап отырды. 1941 жылдан бастап ол тврт жылга сайланатын болды. Омбудсман мемлекеттж билк органдарыныц зацдары мен вюмдершщ, iргелi к¥кыктар мен жеке каушаздакп камтамасыз етуд1ц сакталуын бакылауга тиiстi азаматтык к¥кыктардыц кепш болды. Омбудсманныц зардап шеккен адамдардан шагым тускеннен кейiн мемлекетлк органдарга инспекция жYргiзе алатын, зацнамаларга взгерктер мен толыктырулар туралы ¥сыныстар эзiрлеу, мемлекетлк кызметшшерге катысты кылмыстык кудалауды козгау мYмкiцдiгi болды. Омбудсманныц элеуметпк жэне саяси жагдайы Швецияда жогары болды, оныц жалакысы Жогары сот судьясыныц лауазымдык ецбекакысына тецестiрiлдi. Жеке жэне зацды т^лгалар Омбудсманга жазбаша шагымданды. Будан баска мемлекетпк жэне муниципалды органдарды, соттарды, тYрмелердi, полиция органдарын, акыл-есi кемдерге арналган клиникаларды инспекциялау кезiнде Омбудсманга ауызша шагымдануга болатын[3. 54 б.].
Эдшет Омбудсманымен катар эскери Омбудсман, монополияга карсы Омбудсман, жыныстардыц тендiгiн камтамасыз ету жвтндеп Омбудсман к¥рылды. Олардыц мшдеп -кактыгысушы ек1 жакты татуластыру (медиация), эр тYрлi ¥станымдардыц келтамше кол жетк1зуге квмектесу. 1986 жылы этникалык кемсiтушiлiкпен кYрес мэселелерi жвшндеп Омбудсман к¥рылды.
Швецияныц 1974 жылFы Конституциясына сэйкес мемлекеттiк билiктiц ец жоFарFы органы ретiнде Риксдаг азаматтык жэне эскери экiмшiлiктiц, жергiлiктi баскару органдары мен соттардыц кызметiнiц зандылыFын тексеру мiндетi койылатын Омбудсмандарды сайлайды.
Омбудсман институты дамуыныц шыркау шыцы XX F. 50-70-шы ж.ж. - Адам к¥кыктары туралы Халыкаралык Билльдiц кабылдану жэне бектлу кезецiне т^спа-т^с келетiнi белгш (Адам к^кыктарыныц жалпыFа бiрдей декларациясы 1948 ж., Азаматтык жэне саяси к¥кыктар туралы халыкаралык пакт 1966 ж., Экономикалык, элеуметтiк жэне мэдени к¥кыктар туралы халыкаралык пакт 1966 ж.). Осы институт баскарудыц эр алуан тYрлерi - конституциялык монархиялар, президенттiк жэне парламенттiк республикалар кабылдатан мемлекеттерде KOFамдык танылды жэне эр алуан к¥кык топтарына жататын мемлекеттерде табысты ж^мыс iстеуде (англосаксон и континенталды к¥кыктар): Финляндия (1920 ж.), Норвегия (1952 ж.), Дания (1953 ж.); Батыс Германия (1957 ж.); ¥лыбритания (1967 ж.), Канада (1967 ж.), АКШ (1969 ж.)[3.87 б.].
Осы макаланыц мазм^нынан туындайтыны -адам к¥кыктары езектi такырып болып табылады.
Онын взектiлiгi осы такырып туралы кеп айтылып жэне кеп жазылуында емес. Ен бастысы К^азакстанда адам к¥кыктарын iлгерiлету жэне коргау тандаулы элемдiк тэжiрибенi есепке алмай жузеге асырылуы мумшн емес. Олар мемлекетпк жэне мемлекетаралык баскару объекпа ретiнде халыкаралык коргалуга м^ктаж жэне барлык элемдiк когамдастыктын кYш-жiгерiмен гана тиiмдi коргалуы мYмкiн. Оларды коргаудын ^лттык институттарынын болуымен катар, сондай-ак адам к¥кыктарын коргаудын халыкаралык
к¥ралдарынын жэне институттарынын, сондай-ак адам к¥кыктары туралы квптеген арнайы декларациялардын, пактшердщ. Хартиялардын, конвенциялардын болуы осыны керсетедг
^олданьютан эдебиеттер:
1. Кдзакстан Республиксынын Конституциясы, 30 тамыз 1995ж.
2. Мукамбаева Ж.А. Жеке денгейдеп к¥кык тYсiнiгi // Fылыми енбектер «Эдшет». - 2000.
3. Адам к¥кыктарынын жалпы теориясы. Авторлык ^жымнын жетекша жэне жауапты редактор зан гылымынын докторы Е.А. Лукашева. - М.: «НОРМА» баспасы. - 1996.
ЭКОЛОГИЗАЦИЯ РОССИЙСКОГО ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА О НАЛОГАХ И СБОРАХ
Коловайло Светлана Александровна
кандидат экономических наук доцент кафедры административного и финансового права
Крымского филиала ФГБОУВО «Российский государственный университет правосудия»,
г. Симферополь
GREENING OF RUSSIAN LEGISLATION ON TAXES AND FEES
Kolovailo Svetlana
candidate of Sciences, assistant professor of the Crimean branch of the Federal State Budget-Funded Educational Institution of Higher Education «The Russian State University of Justice»,
Simferopol
DOI: 10.31618/nas.2413-5291.2020.2.54.197
Аннотация
Существующие эколого-экономические проблемы предопределяют необходимость анализа и разработки предложений по совершенствованию инструментов, позволяющих с одной стороны стимулировать рациональное природопользование, с другой - снизить налоговую нагрузку на субъектов хозяйствования, что будет способствовать их заинтересованности во внедрении ресурсосберегающих технологий. В работе обосновывается необходимость преобразования налоговой системы, которые позволят обеспечить сбалансированное эколого-экономическое развитие.
Abstract
The existing environmental and economic problems determine the need to analyze and develop proposals for improving tools that allow, on the one hand, to stimulate rational use of natural resources, on the other - to reduce the tax burden on business entities, which will contribute to their interest in the introduction of resource-saving technologies. The paper substantiates the need to transform the tax system, which will ensure a balanced environmental and economic development.
Ключевые слова: экологический налог, налоговые льготы, налогообложение, охрана окружающей природной среды, утилизационный сбор.
Keywords: environmental tax, tax benefits, taxation, environmental protection, recycling fee.
Право на благоприятную окружающую среду, возмещение ущерба, причиненного его здоровью достоверную информацию о ее состоянии и на или имуществу экологическим правонарушением,
