Научная статья на тему 'From the history translations of of Abu-l Fazl’s works'

From the history translations of of Abu-l Fazl’s works Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
269
29
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ПЕРСОЯЗЫЧНАЯ ЛИТЕРАТУРА ИНДИИ / ИМПЕРИЯ ВЕЛИКИХ МОГОЛОВ / АБУ-Л ФАЗЛ АЛЛАМИ / АНГЛИЙСКИЙ ВОСТОКОВЕД / ПЕРЕВОД / СОТРУДНИКИ НАУЧНО-ОБРАЗОВАТЕЛЬНОГО ЦЕНТРА / АЗИАТСКОЕ ОБЩЕСТВО БЕНГАЛИИ / РУКОПИСЬ / INDIAN PERSIAN LITERATURE / MUGHAL EMPIRE / ABU-L FAZL ALLAMI / ENDLISH ORIENTALIST / TRANSLATION / STAFF OF THE SCIENTIFIC AND EDUCATIONAL CENTER / ASIAN SOCIETY OF BENGAL / MANUSCRIPT / АДАБИЁТИ ФОРСИЗАБОНИ ҲИНДУСТОН / ИМПЕРИЯИ МУГУЛҳОИ БУЗУРГ / АБУЛФАЗЛИ АЛЛОМЙ / ХОВАРШИНОСИ АНГЛИС / ТАРҷУМА / КОРМАНДОНИ МАРКАЗИ ИЛМЙ-МАЪРИФАТЙ / АНҷУМАНИ ОСИЁГИИ БАНГОЛА / НУСХА

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Пулатов Назирджон Набиджонович

В статье рассматривается история переводов произведения Абу-л Фазла Аллами «Акбар-наме» и «Аин-и Акбари» в отечественном и зарубежном востоковедении. Автор статьи на основе анализа мнения и замечаний учёных предпринимает попытку определения места и значения этих книг в развитии персидско-таджикской историографии. Указывается что одним из известных учёных, посвятивших свои труды изданию и комментированию «Акбар-наме» Аллами, является английский этнограф Генри Беверидж, который по поручению Азиатского общества Банголы перевёл это произведение с фарси на английский язык. Подчеркивается, что перевод первого тома «Акбар-наме» был, завершен в 1897 году, а третий том в 1935 году. В статье отмечается и ценный труд сотрудников научно-исследовательского и образовательского Центра «Восток» города Самары Российской Федерации под названием «Акбар-наме Абу-л Фазла Аллами», посвященный творческой личности Абу-л Фазла Аллами, комментированию и научной оценке его творческого наследия.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Из истории переводов произведений Абу-л Фазла Аллами

The article deals with the history of translations of the work of Abu-l Fazl Allami «Akbar-name» and «Ain-i Akbari» in the domestic and foreign Oriental studies. The author of the article attempts to determine the place and importance of these books in the development of Persian-Tajik historiography based on the analysis of the opinions and comments of scientists. One of the famous scientists who dedicated their work to publishing and commenting on the sample of Allami’s priceless heritage «Akbar-name» is the English ethnographer Henry Beveridge, who at the reguest of the Asian society of Bangola, translated this work from Farsi into English. Translation of the first volume of «Akbar-name» was completed in 1897, and the third volume in 1935. The article also notes the valuable work of the staff of the research and educational Center «Vostok» in the city of Samara of the Russian Federation called «Akbar-name Abu-l Fazl Allami», dedicated to the creative personality of Abu-l Fazl Allami, commenting and scientific evaluation of his creative heritage.

Текст научной работы на тему «From the history translations of of Abu-l Fazl’s works»

УДК-8т1

ББК-83.3(0) Н.Н.ПУЛОТОВ

АЗ ТАЪРИХИ ТАР^УМА^ОИ ОСОРИ АБУЛФАЗЛИ АЛЛОМЙ

Шибхи кораи Хинд бо мактабу равияхои гуногуни эчодии худ дар ривочу равнаки адабиёти форсй-точикй хиссаи арзишманде гузошта, дар тели гариб хазор сол суханварони нозукадои форсигеро дар огуши гарми хеш парвардааст ва осори ин устодони сухан бехтарин эътимодномаест, ки дустии хал;хои Хинду Эрон, Афгонистону Осиёи Миёнаро ифода менамояд.

Муносибатхои сиёсию иктисодй ва фархангиву адабии Х,индустон бо Эрону Мовароуннахр аз каъри асрхо сарчашма мегирад. ^идмати ин равобитро ду далели этникй ва лингвистй низ ба собит мерасонад: аввалан мардуми эронтабор ва хиндй ба як кавми бостонй - ориёи\о мутаалликанд. Сониян, забонхои форсию точикй ва хиндй ба як оилаи забонхо-хиндуаврупой дохил мешаванд. Дар урфу одат, акоиди фалсафй ва асотири даврахои кадимаи хинду эронй умумияти зиёде мавчуд буд, ки чун санадхо муътамад ва бахснопазир шинохта шудаанд.

Дар даврони Ашкониён ва Сосониён адабиёти Мовароуннахру Эрон бо адабиёти хинд равобити кавй дошта, дар шакли тарчумаи осори хиндй бештар зохир гаштааст.

Махсусан, дар давраи Сосониён ва баъди он ин равобити фархангй ва адабии Х,инду Эрон хеле инкишоф меёбад. Иртиботи адабиёти хинду форсй дар куруни XI -XIX нисбат ба даврони гузашта замина ва хусусияти тозае касб намуд. Аз асрхои XI - XII сар карда, дар кишвари Х,индустон забони точикй рох ёфт ва торафт нуфузи воло пайдо намуд. Вобаста ба хаводиси сиёсии садахои мазкур чанд муддат забони точикй -забони давлатй эълон шуд (3, 22).

Дар даврони кишвардории Темуриёни Х,инд адабиёти форсии точикй дар ин сарзамини афсонавй равнак ва густардагии бесобикае ба даст овард. Дар Х,индустон марокизи илмию адабй арзи хастй намуда, дар зери инояти амирони Темурй ташаккул меёбад.

Табиист, ки дар ин сарзамин ба забони форсии точикй як адабиёти доманадори бадей падид меояд. Ин адабиёт мероси адабии форсигуёни Х,индустон аст. Анъанахои адабиёти Х,инду Эрон дар эчодиёти адибони форсигуи Х,индустон ба хам омехта шуд. Баробари таъбирхои анъанавии шеъри форсй образхо, устурахо, сужахои хиндй ва хаёти мардуми ин сарзамини афсонавй дар эчодиёти адибони форсизабон чойгохи арчманде пайдо намуданд.

Ин равобит ва пайванди дохилии адабиёти точику хинд, алалхусус, дар асрхои XVI-XVII хеле вусъат ёфт. Аз нимахои карни XVI, аниктараш аз соли 1526 то 1707, расман то соли 1861 (мувофики нишондоди баъзе сарчашмахо то соли 1858/59-Н.П.), дар мулки Х,инд сулолае ба сари кудрат омад, ки ба он сайёхони асри XVII Аврупо «Мугулхои бузург» ном ниходанд, ки поягузори он Захируддин Мухаммад Бобур Мирзо (1483-1530) буд.

Салтанати хонадони темурии хинд давлати абадкудрат махсуб ёфта, дар таърих бо номхои Темуриёни Х,инд, Мугулхои Бузург, Мугулхои Бузурги Х,инд Бобуриёни Х,инд, Курагони Х,инд маъруф гашта, кариб тамоми марзхои Афгонистон, Покистон ва Х,индустонро дар бар гирифта, ба чахониён шохасархои бузург ва ёдгорихои беназир, амсоли муъчизаи хафтгонаи олам -макбараи Точмахалро бокй гузоштааст.

Махсусан, давраи хукмронии Ч,алолиддин Мухаммад Акбаршох (1556-1605) барои инкишофи адабиёти форсии хинд ва озодии маросими мазхабй бисёр мувофик омад. Дар рохи чорй кардани «Сулхи кулл» адабиёти бадей мавкеи бузург дошт. Бо супоришоти Акбар ва вазири аъзами у, нависанда ва муаррихи барчастаи давр Абулфазл ибни Мубораки Ногурй, маъруф ба Абулфазли Алломй як силсилаи асархои машхури санскрит ва силсилаи осори замонхои баъдй ба точикй ва чанд рисолаи точикй ба хиндй тарчума шуданд, ки дар инкишофи адабиёти форсии асри XVI Х,инд, ки шамъи фурузони калбхои ин ду халкро карнхо зиёда гарму карин месозад, багоят бузург аст (3, 98).

Тахриру баррасии адабиёти форсизабони Хинд, равобити маданй ва таърихии он бо кишвархои Осиёи Миёна ва мамолики дигар аз гарни XI - XII сурат гирифта, як зумра тад;и;оти судманде дар ин чода аз ибтидои асри XIX шуруъ гардида, то имруз ба сомон расидаанд, ки дар ин радиф аз пажухишхои мухаккикони хоричй ва донишмандони ватанию даврони собик шуравй ва пасошуравй, аз кабили Э.Браун, Х- Беверич, Ф.Х- Блочман, Г.С.Ч,оррет, Ф. Голдвин., Г.Эллиот, Д. Даусон, В.Смит, Д.Саркара М.Элфинстон, М.Хабиб, В.Мирзо, А.В.Хабибуллох, М.Хусайн, X-Низомй, Е.Э. Бертелс, С.Айнй, Б.Гафуров, И.Муъминов, М.Ба;оев, С.А.Азимчонова, F.Ю.Алиев, Н.И.Пригарина, И.С.Рабинович,

А.Мирзоев, МДаноатов, А.Fаффоров, З.А.Fаффорова, Ш. Пулодова, А.Алимардонов, С.Воробёва ва гайраро метавон ёд кард.

Яке аз муха;;и;они шинохта, ки дар чопу тасхехи асари Абулфазли Алломй- «Акбарнома» кори бисёр судмандеро анхом додааст, ховаршиноси англис Хенри Беверич (1837-1929) махсуб меёбад.

Х.Беверич бо хохиши Анчумани Осиёгии Бангола аз руи дастнависи лейтенанти артиши Бритониёи Кабир Чалмерс кори хешро огоз карда, чилди аввали асари тарчумавй дар соли 1897 ва сеюмаш соли 1935 ба нашр расидааст ва ин асари тарчумавй якчанд маротиба солхои гуногун дар Калкатта ва Дехлй руи чопро дидаанд (1, 14).

Нусхаи Чалмерс дорои камбудию нукс буда, 90 сафхаи аввали дастхат, ки аз тавлиди Акбар, пешгуихо аз руи фолнома, маълумот дар бораи авлоди Акбар, аз Одам (а) то бобояш Бобур иборат буд, вучуд надошт.

Хенри Беверич зимни захмати тулониаш аз нусхахое, ки дар осорхонаи Бритониёи Кабир, департаменти Х,инд, китобхонаи Ч,амъияти Осиёгии Шох ва дастхати чилди аввали «Акбарнома», ки ба Саид Алии Балгиромй мутааллик, буду мутарчим дар равиши кор ба дарёфти он мушарраф мегардад, фаровон истифода бурдааст (1, 14-16).

Гузашта аз ин, дар пешгуфтори пурмухтавои Г. Беверич марбут ба Алломй ва осори у бо захмати зиёде маънии лугот, ибороту истилохоти рисола шарху тафсир ёфтаанд.

Бояд зикр намуд, ки солхои 1909-1914 Хенри Беверич дар хамкорй бо дигар шаркшиноси номдори англис Александр Рочерс китоби ёддоштии шохзода Салим, ки вориси аслии Акбаршох буда, дар оянда номи Нуриддин Мухаммад Чдхонгир (1605-1627)-ро гирифта, асари арзишмандеро бо номи «Тузуки Чдхонгирй» навиштааст, низ тарчума намудаанд.

Асари Абулфазл аз гарни гузашта то имрез диггати пажухишгарони Аврупо, амсоли лейтенант Чалмерс, майор Дэвид Прайс, Френсис Голдвин ва дигаронро ба худ низ халб кардааст.

Зеро бо ташаббуси Алломй ва асари азимулхачми у имруз муха;;и;они зиёд маълумоти муфидро перомуни асноди гуногун, фармону супоришот, хаёти ивдисодию сиёсй, чугрофй ва расму ойини мардумони Хиндустони замони хукмронии Акбаршох (1542-1605) пайдо кардаанд.

Муха;;и;и аврупой Маршал Д.Н. осори дигари Абулфазли Алломй «Ойини Акбарй»-ро хилди саввуми «Акбарнома» пиндоштааст. хол он ки Абулфазл ин асари нодири хешро дар чилу дувумин соли хукмронии Акбаршохи Fозй (соли 1597) ба итмом расонида буд.

«Ойини Акбарй» на танхо таваххухи тазкиранависону муаррихон, балки ховаршиносони олмону инглис профессор Фердинанд Хейнрих Блочманн ва полковник Хенри Салливан Джорретро ба худ чалб намудааст.

Ч,илди нахусти «Ойини Акбарй»-ро Блохманн Г. дар соли 1868 ба забони англисЬ тархума кард, ки баъдтар дар соли 1873 тавассути созмони «Силсилаи "индия» дар Калкатта интишор ёфт. Ч,илди дувум ва севуми онро полковник Хенри Салливан Ч,оррет дар солхои 1891-1894 ба англисй тарчума кардааст.

«Ойини Акбарй»-ро Мухаммад Фидоалии Толиб низ ба забони урду соли 1940 дар Хайдарободи Дакан ба чоп омода карда буд.

Мухаккики олмонй Хейнрих Блочманн соли 1838 дар Дрездени Ч,умхурии Федералии Олмон тавлид шуда, соли 1878 дар Калкатта вафот кардааст. Мавсуф донандаи хуби забони форсй буда, дар Ч,амъияти Осиёгии Бангола ба хайси котиб фаъолият бурда, хамзамон дар мадрасаи Калкатта ба сифати омузгор кор кардааст.

Тарчумаи дигари «Акбарнома»-и Алломиро русхо, кормандони Маркази илмию-тадкикотй ва маърифатии «Шарк»-и шахри Самараи Федератсияи Русия тахти унвони «Акбар-наме» Абу-л-Фазла Аллами" анчом доданд, хеле чолиби таваччух аст (1; 2;).

Кормандони ин Маркази илмй тули солхои 2003-2013 дар нашриёти "Агни" кисматхои «Акбарнома»-ро дар хафт мучаллад нашр намудаанд, ки он аз мукаддима ва зиёда аз 200 боб иборат аст.

Ба забони русй аввалин тарчумаи «Акбарнома» соли 2003, китоби дуюм соли 2007, китоби савуму чахорум соли 2009, китоби панчум соли 2010, китоби шашум соли 2011 ва китоби хафтум дар соли 2013 аз тарафи кормандони Маркази илмй - И.О.Клубкова ва А.Е.Дунаев руи кор омадааст, ки худуди сухуфи он аз 400 то 648-ро дар бар мегирад (1 -2).

Як хусусияти фаъолияти ин кормандони Маркази илмй дар он аст, ки дар аввали китоби якуму дуввуми чилди аввали «Акбарнома» мухаррири илмии он Воробёва С. Н. пешгуфтори хеле муфассалро

оид ба хидмати Акбару Абулфазл дар тахкиму инкишофи империям «Темуриёни Хинд» тахти маколахое бо номи "Абулфазл ва Акбарнома", "Китоб ва давр", "Бачагии Акбар" баён кардааст (1; 2).

Баъди анчоми бобхои китоби аввал, маколаи мудири шуъбаи давлатии осорхонаи Шарк, мутахассиси сохоти санъатпажухи Хиндустон Шептунова И.И. тахти унвони "Миниатюраи давраи Акбар" оварда шудааст (10; 353-362).

Махсусан, дар кисмати охири китобхои дуюм, сеюм, панчум ва хафтум бошад, порчахо аз дафтари аввали кутуби таърихии "Ойини Акбарй"-и Алломй намунаи чанд ойинхо аз "Ойини манзилободй" дар бораи фуруд омадани урду, лашкари Акбаршох, чарогафрузй, фаррошхона, мухрхои шох, гилемхо, обдорхона, ошхонаи шохй, ашёи маснад, рузхои пархезкорй, либосхонаю анбор барои курпача бо шарху тавзехоти чолибе маълумот оварда шудаанд, ки он аз русуми умури дарборй ва девон, чигунагии маишат, одобу ойинхои мардум сухан ба миён меоварад.

Хамзамон, дар охири хар китоб тавзехот, кайдхои махсуси бобхо ва иттилооти судманде аз тарафи хайати тахририя рочеъ ба кахрамонхои асар, номхое, ки ба хонанда ошно нестанд, вокеъоти овардашуда, руйхати ному мавзеъхои чугрофй низ аз руи алифбо зикр гардидаанд, ки дарки матолибро осонтар менамоянд.

Дар кисмати тарчумаи бобхои китоб аксу расмхо аз хазинаи захираи китобхонаи миллии Русия ва филиали Института шаркшиноси АФ ФР дар шахри Санкт-Петербург ва намунаи миниатюраи Хинд аз Китобхонаи «Чести Битти»-и Дублини Ирландия оварда шудааст, ки он ахамияти хоса дорад.

Дар интихои хар кисмати китоб бошад, аз тарафи хайати тахририя фехристу он сарчашмахои муътамад, амсоли "Мунтахаб-ул-таворих"-и Абдулкодири Бадоунй, "Тазкират-ут-вокеот "-и Ч,авхари Офтобчй, "Бобурнома", "Маосири Рахимй"-и Абдулбокии Наховандй, "Таърихи Рашидй"-и Мирзо Мухаммад Хайдар, "Табакоти Акбарй"-и Низомиддин Ахмад оварда шудааст, ки аксарияти онхо дар Калкаттаи Хиндустон солхои гуногун руи чопро дидаанд.

Зимни тарчума ин кормандони маркази пажухишй на танхо аз руи маълумоти дар боло зикршуда, балки аз он нусхаю дастнависхое, ки дар осорхонаи Бритониёи Кабир тахти №№3, 153, 467, 564, 774, 4944, аз дастнависи Муассисаи Хинд, бойгонии Ч,амъияти Осиёгии Шох, нусахи Г.Эллиот ба шумори №1762, А.Роджерс тахти №33, фехристи Ч.Риё тахти №4678 ва гайра махфуз дошта мешаванд, самаранок истифода бурдаанд.

Дастнависхои «Акбарнома» то имруз дар даврони гуногун, дар Моваруннахру Эрон, Хиндустон китобат шуда, дар китобхонахои мухталифи чахон нигох дошта мешаванд. Аз чумла, тибки маълумоти фехрастхо дар китобхонахои Олмон бисту нух нусха, Остони Кудс чор нусха, донишгохи Табрез чор нусха, Хамадон як нусха, Осафия панч нусха, Тошканд нух нусха, Берлин се нусха, Бодлиан сездах нусха, Бонгипур як нусха, Хамидия ду нусха, Дехлй як нусха, Салтиков-Шедрин чор нусха, Алигарх бисту як нусха, Крхира ду нусха, Кашмир, Лакхнав, Кембрич як нусхагй, Махмудобод се нусха, музейи Солор, Индиа Оффис ва Банорас панч нусхагй, Миср, Мадрас як нусхагй дастнависи «Акбарнома» ба кайд гирифта шудааст (7, 1131-1134).

Хамчунин, нусхахои фаровони «Акбарнома» дар музейхои «Виктория мемориал»-и Калкатта ва «Албрет»-и Бритониёи Кабир ба шумори №№3,153,467,564,774,4944 махфузанд, ки бархе аз онхо бо миниатюрахо ороиш дода шудаанд.

Як нусхаи дастнависи «Акбарнома» дар ганчинаи дастнависхои шаркии АУ Точикистон, тахти раками 653 махфуз аст. Адади авроки ин дастнавис 300 буда, такрибан дар карни XVII китобат шудааст. Кргази дастнавис аз навъи когази хиндй ва хатташ настаълики хоно буда, мукова ва аврок бо ранги сурх чадвалкашй шудааст. Нусха нокис буда, огози мукаддима ва ду боби аввали чилди аввал афтодаанд. Чилдхои дувуму севум вучуд надоранд (7, 367 ).

Дар захираи дастнависхои шаркии АУ Чумхурии Узбакистон се чилди «Акбарнома» - и Алломй тахти раками 5641 махфуз аст.

Хачми ин нусха 16,5х27,5 см ва когази он шаркй буда, хатташ на он кадар калони курсиви настаълики хиндй мебошад. Кргази нусха мулоими кахваранги кукандй буда, сарлавхахо кариб дар хама чо партофта шудааст.

Мукаддима ва сарлавхаи аввали чилди дувум мавчуд нест. Китобати ин нусха асри XVIII буда, чои китобат номаълум аст (9,45).

Тибки нишондоди фехрастхо кадимтарин нусахи ин асар пас аз 12-соли марги Абулфазли Алломй (яъне, 1614) китобат шуда, дар айни хол дар китобхонаи «Мачлис»-и Техрон махфуз аст ва ин руйнавис тахти раками 4377 карор гирифтааст.

Хамчунин, дар донишгохи Панчоби Покистон чилди аввали «Акбарнома» низ тахти раками 102 махфуз аст, ки китобати он ба карни XIX рост меояд.

Хамаи ин маълумот далел бар он аст, ки дар солхои охир чй дар Хинду Аврупо, Эрону Покистон ва Федератсияи Русия диккати пажухишгарон пиромуни адабиёти форсй ва кутуби таърихй дар шибхи

кораи Хинд равона шуда, арзиши аслии адабиёти форсизабони Хиндустон ва марохили инкишофи он дар мехвари онхо карор гирифта, имрузхо пахлухои гуногуни он асархо ниёз ба тахкики нав дорад.

ПАЙНАВИШТ:

1. Аллами, Абу-л Фазл. Акбар-наме.Кн.1. -Самара: Агни, 2003, -400 с.

2. Аллами, Абу-л Фазл. Акбар-наме. Кн.11. -Самара: Агни, 2005, -368 с; Акбар-наме. Кн.Ш. -Самара: Агни 2009. -319с., // Акбар-наме.Кн.1У . -Самара: Издательский дом Агни, 2009, -319 с., Акбар-наме. Кн.У. -Самара: Агни, 2010, -400с., Акбар-наме. Н.У1. -Самара: Издательский дом Агни, 2011, -400с., // Акбар-наме.Кн.У11. -Самара: Агни, 2013, -648 с.

3. Алиев Г.Ю. Персоязычная литература Индии.-Москва, 1968, -248с.

4. Беверидж Г. Предисловие к I тому «Акбар-наме». Кн. I. -Самара: Агни, 2003, с.15.

5. Воробьёва С.Н. Абу-л Фазл и «Акбар-наме». Книга и эпоха // Абу-л Фазл Аллами. Акбар-наме.Кн. I. -Самара: Агни, 2003, С.14.

6. Мунзавй, Ахмад. Фехриствораи китобхои форси/ Ахмад Мунзавй. Муцаллади дуввум. -Техрон, 1375, -1517 с.

7.Пулатов Н. Абу-л Фазл Аллами и его Акбар-наме //Труды молодых ученых, сборник статей молодых ученых Худжанского госуниверситета имени акад. Б.Гафурова. -Худжанд. 2002. -С.24-29. 8.Фехристи нусхаи хаттии форсии Институти осори хаттии Точикистон. X. I. -Техрон, 1376х., -367 с. 9.Шептунова И.И. Миниатюра эпохи Акбара.«Акбар-наме».Кн1.-Самара: Агни.- 2003, С.353-362.

REFERENCES:

1.AIIami, Abu-I Fazl. Akbar-Name. -У.1., Book 1.- Samara:/ Abu-I Fazl AIIami// Agni publishing- house, 2003.-400p.

2. AIIami, Abu-I Fazl. Akbar-Name. -У. 1. ,Book 2. ,-Samara:/Abu-I Fazl AIIami// Agni publishing- house, 2005. -

368p., // Akbar-Name. Book 3, Samara:/ Abu-I Fazl AIIami// Agni publishing- house, 2009-319, // Akbar-Name. Book 4, Samara:/ Abu-I Fazl AIIami// Agni publishing- house, 2009-319, // Akbar-Name. Book 5 Samara:/ Abu-I Fazl AIIami// Agni publishing- house, 2010, 400 p., // Akbar-Name. Book 6, Samara:/ Abu-I Fazl AIIami// Agni publishing- house, 2011, 400 p., // Akbar-Name. Book 7, Samara:/ Abu-I Fazl AIIami// Agni publishing- house, 2013, 648p.

3. AIiev, G. Yu. Persian Literature of India/ G. Yu. AIiev., - Moscow, 1968.-247p.

4.Beveridge G. Preface to the first volume of «Akbar-Name», Book 1, - Samara: Agni, 2003, p.15.

5.Vorobyova S.N. Abu-I Fazl and «Akbar-Name». Book and Epoch / S.N. Vorobyova // Abu-I Fazl AIIami. Akbar-Name. - Book 1., p.14

6. Munzavi, Ahmad. Gatalogue ofPersian Books / Ahmad Munzavi. -У.2. - Tehron:, 1375h. -1517p.

7. Pulatov N. Abu-l Fazl Allami and his «Akbar-Name»// Woks of young scientists, a coiiection of articles of young scientists of the Khujand State University named after academic B. Gafurov, Khujand 2002, p.24-29.

8. Gatalog of manuscripts of Persian writing of the Institute of Writter Monument of Tajikistan. -У.1. - Tehron:,

1376h. -367p.

9. Sheptunova I.I. Miniature of Akbar era, Akbar- Name. Book 1. - Samara: Agni, 2003.- P.353-362.

Аз таърихи тарчумщои осори Абулфазли Алломи

Вожщои калиди: адабиёти форсизабони Хиндустон, империяи Мугущои бузург, Абулфазли Алломи, ховаршиноси англис, тарцума, кормандони Маркази илмй- маърифатй, Ащумани осиёгии Бангола, нусха Дар мацола масоили тащиц ва тарцумаи осори таърихии Абулфазли Алломй «Акбарнома» ва «Ойини Акбарй» аз тарафи ховаршиноси англис баррасй шудааст. Кайд карда мешавад, ки нахустин касе, ки фаъолияти худро ба тащици асар ва тарцумаю нашри он равона карда, дар шинохти кутуби таърихии ин адиби донишманд уисса гузоштааст, шарцшиноси англис Генри Беверидж маусуб меёбад.

Дар мацола уамзамон хидмати кормандони Маркази илмй- маърифатии «Шарц»-и шщри Самараи Федератсияи Русия, ки ба осор ва шахсияти Абулфазли Алломй бахшида шудааст, зикр мегардад. Хулоса карда мешавад, ки хидмати донишмандони фавцуззикр воцеан хеле мууим ва мондагор аст.

Из истории переводов произведений Абу-л Фазла Аллами

Ключевые слова: Персоязычная литература Индии, империя Великих Моголов, Абу-л Фазл Аллами, английский востоковед, перевод, сотрудники научно-образовательного центра, Азиатское общество Бенгалии, рукопись В статье рассматривается история переводов произведения Абу-л Фазла Аллами «Акбар-наме» и «Аин-и Акбари» в отечественном и зарубежном востоковедении. Автор статьи на основе анализа мнения и

замечаний учёных предпринимает попытку определения места и значения этих книг в развитии персидско-таджикской историографии.

Указывается что одним из известных учёных, посвятивших свои труды изданию и комментированию ««Акбар-наме» Аллами, является англиский этнограф Генри Беверидж, который по поручению Азиатского общества Банголы перевёл это произведение с фарси на английский язык. Подчеркивается, что перевод первого тома ««Акбар-наме» был, завершен в 1897 году, а третий том - в 1935 году. В статье отмечается и ценный труд сотрудников научно-исследовательского и образовательского Центра ««Восток» города Самары Российской Федерации под названием ««Акбар-наме Абу-л Фазла Аллами», посвященный творческой личности Абу-л Фазла Аллами, комментированию и научной оценке его творческого наследия.

From the history translations of of Abu-lFazl's works

Keywords: Indian Persian Literature, Mughal Empire, Abu-l Fazl Allami, Endlish orientalist, translation, staff of the scientific and educational center, Asian society of Bengal, manuscript

The article deals with the history of translations of the work of Abu-l Fazl Allami ««Akbar-name» and ««Ain-i Akbari» in the domestic and foreidn Oriental studies. The author of the article attempts to determine the place and importance of these books in the development of Persian-Tajik historiography based on the analysis of the opinions and comments of scientists.

One of the famous scientists who dedicated their work to publishing and commenting on the sample of Allami's priceless heritage «Akbar-name» is the English ethnographer Henry Beveridge, who at the reguest of the Asian society of Bangola, translated this work from Farsi into English. Translation of the first volume of ««Akbar-name» was completed in 1897, and the third volume in 1935. The article also notes the valuable work of the staff of the research and educational Center ««Vostok» in the city of Samara of the Russian Federation called ««Akbar-name Abu-l Fazl Allami», dedicated to the creative personality of Abu-l Fazl Allami, commenting and scientific evaluation of his creative heritage.

Маълумот дар борам муаллиф:

Пулотов Назирчрн Набичрнович, номзади илщои филологи, дотсент, докторанти кафедраи адабиёти классикии тоцики Донишгохи давлатии Хуцанд ба номи академик Б.Гафуров (Цущурии Тоцикистон, ш.Хуцанд ), E- mail:pulotovnn 1973@ mail. ru Сведения об авторе:

Пулатов Назирджон Набиджонович, кандидат филологических наук, доцент, докторант кафедры таджикской классической литературы Худжандского государственного университета имени академика Б.Гафурова (Республика Таджикистан, г. Худжанд), E- mail:pulotovnn 1973@ mail. ru Information about the author:

Pulatov Nazirdjoh Nabidjonovich, Candidate of Philological Sciences, Associate Professor, Doctorate student in the Department of Tajik Classic Literature under Khujand State University named after academician B. Gafurov (Republic of Tajikistan, Khujand), E- mail: pulotovnn 1973@ mail. ru

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.