Научная статья на тему 'Фразеалагізмы-пажаданні як моўныя знакі нацыянальнай культуры'

Фразеалагізмы-пажаданні як моўныя знакі нацыянальнай культуры Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
213
47
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Філімонава Наталля Васільеўна

Артыкул Н. В. Філімонавай «Фразеалагізмы-пажаданні як моўныя знакі нацыянальнай культуры» прысвечаны даследаванню структурна-семантычных і стылістычных асаблівасцей фразеалагізмаў-пажаданняў на матэрыяле твораў Янкі Купалы.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

The article by N. V. Philimonova «Idioms-wishes as language marks of national culture» is devoted to reseach of the structural-semantic and stylistic features of Idioms-wishes by the works of Janka Kupala.

Текст научной работы на тему «Фразеалагізмы-пажаданні як моўныя знакі нацыянальнай культуры»

132

ВЕСН1К МДПУ

Пры фармiраваннi семантыш аутарскага складана-нульсуфiксальнага кампазгга важную ролю адыгрывае значэнне - прамое або пераноснае - дзеяслова, аснова якога утварае апорны кампанент гэтага дэрывата, а таксама значэнне кантэкставага лекачнага акружэння.

Асобныя аутарсшя склaдaнa-нульсуфiксaльныя назоунМ (лгставей, лгстабой), якiя характарызуюцца параунальна высокай частотнасцю ужывання - 10 i больш разоу, прэтэндуюць на уваходжанне у мову у ролi паэтычных слоу.

Лтаратура

1. Басова, А. И. Окказиональные слова в современной белорусской художественной речи : автореф. дис. ... канд. филол. наук : 10.02.02 / А. И. Басова ; Белорус. гос. ун-т. - Минск, 1981. - 24 с.

2. Козейко, И. П. Словообразовательные неологизмы в современном белорусском языке : (на материале 60-80 годов ХХ века) : автореф. дис. ... канд. филол. наук : 10.02.02 / И. П. Козейко ; АН БССР, Ин-т языкознания. - Минск, 1981. - 24 с.

3. Прыгодзiч, М. Р. Аутарсю неалапзм у мастанюм творы / М. Р. Прыгодзiч // Полымя. - 1984. -№ 6. - С. 204-208.

4. Чарнаброуюна, Н. У. Аказ1янальныя словы у складзе лекачных сродкау сучаснай беларускай паэзи : аутарэф. дыс. .канд. фшал. навук : 10.02.01 / Н. У. Чарнаброуюна; Беларус. дзярж. ун-т. - Мшск, 1998. - 14 с.

5. Прыгодяч, М. Р. Словаскладанне у беларускай мове / М. Р. Прыгодяч. - Мшск : БДУ, 2000. - 227 с.

6. Беларуская граматыка : у 2 ч. / АН БССР, 1н-т мовазнауства iмя Я. Коласа. - Мшск : Навука i тэхнiкa, 1985. - Ч. I : Фаналопя. Арфaэпiя. Марфалопя. Словаутварэнне. Нащск. - 431 с.

7. Шaбовiч, М. В. Аказ1янальныя словы у беларускх мастаних тэкстах 20-х гг. ХХ ст. : дыс ... канд. фшал. навук : 10.02.01 / М. В. Шaбовiч ; НАН Беларуа, 1н-т мовазнауства iмя Якуба Коласа. - Мшск, 2004. - 117 с.

Summary

The given article on the basis of a rich actual material presents the analysis of peculiarities in formation and meaning of author's compound nouns in the Belarusian poetic language of the second half of the XX century.

Пастуту у рэдакцыю 10.11.06.

УДК 808. 26

Н. В. Фттонава

ФРАЗЕАЛАГВМЫ-ПАЖАДАНШ ЯК МОУНЫЯ ЗНАК1 НАЦЫЯНАЛЬНАЙ КУЛЬТУРЫ

У мове творау Янш Купалы прыцягвае увагу колькасць i семантычная разнастайнасць выкарыстання такой разнавщнасщ вымчшкавых фразеалапзмау, як фразеалапзмы-пажаданш, якiя, хоць i не валодаюць намшатыунай функцыяй, «маюць усвядомлены калектывам сэнсавы змест» [1, 245], садзейтчаюць стварэнню ярих, адзначаных нацыянальнай своеасаблiвасцю мауленчых характарыстык персанажау, ствараюць агульны нацыянальнага фон. Фразеалапзмы-пажаданш характарызуюцца уласщвасцю перадаваць пачуццёвы стан асобы, паказваць яе адносшы да тых цi iншых з'яу, да прадметау або суб'ектау, выражаць «разнастайныя пажаданнi станоучага i адмоунага характару» [2, 138]. У сувязi з чым фразеалагiзмы-пажаданнi, якiя скарыстаны у мове творау Янкi Купалы, падзяляюцца на фразеалагiзмы-пажаданнi са станоучай i адмоунай ацэнкай.

Фразеалагiзмы-пажаданнi са с т а н о у ч а й а ц э н к а й неадназначныя, пакольш гэта пажаданш:

1) поспеху i удачы якой-н. справе, пачынанню, дарозе i шш.: Памалгся ды йдз1 з Богам (Кацярына); Едзеу госц1, едзе... Едзь жау добры час! (Гутарка аб кепсшм гаспадары);

2) здароуя як удзячнасцi: [Максiм:] Сядзелец - каб яму I у пекле здароуе было ды панаванне - вельмг падатлгвы у нас (Прымаю); фармальнае пажаданне здароуя: [Трамм:] Прабудз1уся я гэта ратцай, а кума, каб ёй здароуе, будзе мяне мешалкай (Прымаю), дзе фразеалапзм каб ёй здароуе ужыты хутчэй з адваротным зычэннем дзеля большай экспрэсii;

3) дабра, спаунення чаго-н.: Але дай Божа, каб нам ус1м жылося лягчэй (№ 146. Да Б. I. Эшмах-Шышлы); Шл1 заломы, урок, - Не баяуся хлябок! - Памажы, Божа, толью зажаць! (Зажыню); - Радзг, памажы, Божа! - скажам Iмы сяуцам усякагароду (Сяуцу); Потым гэта цеста З вялгкай бядою Пасадзша у печку - Сядз1 на здароуе (Гутарка аб кепскай гаспадыш);

4) pытyaльнaгa выкaзвaння пякойшку, ня6ожчыку: Над курганам тым сэрцар мшьёны шаптала: Дай Бог рай табе, Лiрнiк вясковы (Л^тк вясковы); лёгюм будзь пясок: Cni, наш Барысенка, Лёгкм будзь пя^к! (Над paкой Аpэсaй); Кaлiсь бацьку я меy, пакой вечны яму (У шынку); А матуля мая (рай нябеcki ужо ёй) Так любта яе, як бы родну дачку (3a чapкaй); [Crapaq:] Вечнае яму епачыванне, i няхай зямелька для яго лёгенька будзе (Pacíame гняздо); [Crapaq:] Вечны cупакой! Вечны еупакой яго душачцы! (PacR^arae гняздо); [Orapaq:] Вечнае яму спачыванне, i няхай зямелька для яго лёганькай будзе (Pacíame гняздо); хай будзе кветкaмi зямля: Cm, грамадзятн добры наш, Хай будзе кветкамг зямля, Як кветкай мтаю для нас Ты 6ыу, гароттк за жыцця (Cвeтлaй пшящ Эпiмax-Шыпiлы).

Семянтыи фpaзeaлaгiзмay-пaжaдaнняy з а д м о у н а й а ц э н к а й yключae y сябе тягая пaжaдaннi кяму-небудзь, як:

1) звeдaць нaймaцнeйшae фiзiчнae пaшкоджaннe: Каб таму па локаць адcушыла рут I аб сценку бiyся ад балеснай мут, - Хто сушьiy y няволi Люд наш nрaцaвiты (Ka6...) aбо Каб таму крукам1 Пакрыуляла ног11 да роднай хаты не знaйшоy дaрогi, - Хто крыуляу нам nрayду (Ka6...), дзе выкapыcтоУвaюццa фpaзeaлaгiзмы каб таму па локаць адсушыла рук i каб крукaмi пакрьуляла ногГ; Каб таму ^руц^ла Гадзтавым прутам I прыетала потым cуxажыльным прутам, -Хто крущу нам сцежк Да жыцця i славы, Зaсцiлayшы вочы Туманом крывавым (Ka6...), дзе c^pLicra^! pыфмaвaны фpaзeaлaгiзм каб скруцша гaдзiнaвым скрутам i прыстала потым сухажыльным прутам, яш вызнaчaeццa звышэкcпpэciyнacцю;

2) зведяць стан бедтасщ: А ты гонш?! Каб жа ты Цягayся таксама! Каб цягаycярабаком, - Бо рабак ты з смецця, -1 пазнсф, як бедаком Кепска жыць на свеце! (Гошш мяне, штчок...);

3) зaxвapэць: [1-ы пaдapожны:] А каб цябе паляруш мучыу! Чуць-чуць не вывернyy наг (Сон m ^pare), дзе фpaзeaлaгiзм каб цябе паляруш мучыУ y^rnaeuHa як выгазвянне aбypэння, paздpaжнeння;

4) пaмepцi: Дрэмлюць... Каб навекяны [лж^ задрамалИ (Pa^a^am);

5) не зязняць спякою нявят пясля cмepцi: Хай калом магта Для вас, злыдт, будзе, Каб гэтай магшы цурaлiся людзИ (Мяля ix твесщь...), дзе выкapыcтоУвaeццa фpaзeaлaгiзм хай калом магта будзе, ядмоуны xapaктap якога больш-менш ypayнaвaжвaeццa кянтэкстям: пpaклён выpaжae нягавюць дя воpaгaУ бeлapycкaй зямлi; Але каб у пекле аж на дне Сядзеу, хто лгаць naсмеy (Эт^шя), дзе фpaзeaлaгiзм каб у пекле аж на дне сядзеy ужыты y дячыненш дя пapyшaльнiкay мapaльнa-этычныx ноpмay.

Большясць aдзнaчaныx фpaзeaлaгiзмay ядмоунягя xapaктapy нясе y ca6e пяжядянне няшчясця ябо cмepцi. Адняк, як вядомя, знячэнне выклiчнiкaвыx фpaзeaлaгiзмay чястя пядкязвяецця тугай снуя^ий. Тяк, ciтyaцыйнae выкapыcтaннe фpaзeaлaгiзмay-пpaклёнay y мове твоpaУ Янк1 Купялы чясям гастольш мяккяе i дaлiкaтнae, што мяжя пaмiж улясня пpaклёнaм i добpaзычэннeм cтaновiццa пpaзpыcтaй, нaпpыклaд: [Гянуля:] А бадай вы патт1, мае дзеткИ I старую y грэх ведзщё (Тутэйшыя), дзе ужывянне выдзелегага фpaзeaлaгiзмa y кянтэксце нязмyшaныx cябpоУcкix зносш ябумоуленя пячуццём бяcкpыУднaгa незядявяльнення; [Дэмщэля:] (Тузаючы Максша) Уставай жа, каб ты не ycтаy! (Пpымaкi), дзе фpaзeaлaгiзм каб ты не y^ay кaлaмбypнa сутыкяецця ca словям свябодгага ужывяння, сугучным з яго кямпянентям (уставай - устаy). У вышку ядбывяецця aктyaлiзaцыя кaмпaнeнтay фpaзeaлaгiзмa каб ты не y^ay, яш ycпpымaeццa як aбвяpжэннe пaпяpэднe выкязянягя, што caдзeйнiчae cтвapэнню кaмiчнaгa эфекту i пaцвяpджae думку пpa чястя несвядомяе выкapыcтaннe моУныx aдзiнaк y штодзённым мayлeннi; [Тpaxiм:] (паказваючы на Максша). Каб ён тольк дыхау! (nphE^a^), дзе ужывянне фpaзeaлaгiзмa каб ён толью дыхay ябумоуленя пячуццём нязгоды, здзiyлeння-aбypэння, i iнш.

Фpaзeaлaгiзмы-пpaклёны могуць ужывяцга у aдноciнax дя нeaдyшaУлёныx пpaдмeтay, нaпpыклaд: [1-ы пaдapожны:] Дарожка - хай яна загте: Карэння стольт i кснсу! (Ha rarace); Бяда йшчэ прыстцца! Няхай лгха возьме! (Кaцяpынa), дзе фpaзeaлaгiзм няхай лiхa возьме ^aphi^'ami у дячыненш дя aбcтpaктнaгa нaзоУнiкa бяда i уж^хвяецця як пaпяpэджaннe, нежядянне чяго-небудзь. Выкapыcтaннe фpaзeaлaгiзмay-пpaклёнay y дячыненш дя нeaдyшaУлёныx пpaдмeтay гaвоpыць ^a тэндэнцыю дя поуняй ст^яты iмi мiфaлaгiчнaгa гадтэксту, y вынiкy можня гaвapыць a6 пpaцэcax дэceмaнтызaцыi i дэмiфaлaгiзaцыi paзглядaeмыx фpaзeaлaгiзмay.

Гэтя згачыць, што у мястяцк^м кянтэксце семянтыкя гэтяй моуняй aдзiнкi можя згачга пяслябляцця цi знiкaць поунясцю. У зялежгасщ яд ciтyaцыi пepcaнaжы твоpaУ Янкi Купялы вымяуляюць пaжaдaннi-пpaклёны ябо свядомя, ябо не зyciм суядносячы выкязяняе з яго caпpaУдным сэнсям. Больш зя тое, фpaзeaлaгiзмы-пpaклёны могуць выpaжaць сганоучыя эмоцыi, нaпpыклaд: Бедзен, нерахман здaвayся, Кемк ж быу, каб яго звод! (Не усе домя), дзе кянтэкстняе

134

ВЕСШК Mfl^

акружэнне (у пpывaтнacцi азначэнне кемк) фpaзeaлaгiзмa каб яго звод уплывае на яго значэнне -'выказванне здзiyлeння цi пaxвaлы', што зyciм не адпавядае яго першапачатковай семантыцы; Дык вось жа тая багiня?! Лшанька з табою! (Сон), дзе ayтapcкi фразеалапзм лixанька з табою (пapayн. лixа з табой) выкарыстаны y знaчэннi 'воктч згоды, пpымipэння'.

Адзначаны нават выпадак выкарыстання фpaзeaлaгiзмa-пpaклёнy y дaчынeннi да асабовага займеншка y форме першай асобы: Аж тут абазвауся Громка Адзярыха: - Будзем мець чыгунку, Хай мне будзе лixа! ^ад ракой Арэсай), дзе фразеалапзм хай мне будзе лixа нагадвае праклён тольк фармальна, але yжывaeццa як сцвярджэнне yпэyнeнacцi y чым-н.

Адметным з'яyляeццa выкарыстанне незалежна ад канатацьп - cтaнoУчaй цi адмоунай -фpaзeaлaгiзмay-пaжaдaнняy з памяншальна-ласкальныш aфiкcaмi ix кaмпaнeнтay, напрыклад: I лшанька ж бы на ix, на гэтыя канторы ды канцылярьп з ix кабiнетамi ды дакладамi (Зямля); [Старац:] Вечнае яму стачыванне, i някай зямелька для яго лëганькай будзе (Расюданае гняздо); А цятер бывайце такуль што здаровеньт (№№ 33. Да Б. I. Эпiмax-Шыпiлы), што дае падставы лiчыць ласкавасць i дабрыню адметнасцю мiжacoбacныx cтacyнкay дзеючык асоб у пpывaтнacцi, i сацыяльнык aднociн бeлapycay у цэлым.

Acaблiвacць фpaзeaлaгiзмay-пaжaдaнняy як cвoeacaблiвыx этыкетнык формул заключаецца y тым, што «y гэтык aдзiнкax няма лeкciчнaй нepyxoмacцi, у мeжax зададзенай cxeмы дапускаецца y той цi iншaй ступеш свабоднае лeкciчнae напауненне» [3, 172].

Структурна-кампанентны склад бoльшacцi фpaзeaлaгiзмay, яюя выражаюць пaжaдaннi нeгaтыyнaгa xapaктapy, уключае: 1) суб'ект дзеяння; 2) дзeяcлoy у форме загаднага ладу; 3) аб'ект, на як нак1равана дзеянне.

1. У якасщ с у б ' е к т а д з е я н н я выступаюць:

- найменш звышнатуральнык сш, яшя называюць дэмoнiм, здольны да здзяйснення рознык гвaлтoУныx дзeянняy у aднociнax да аб'екта праклёну: [Янка:] Ну i чорт з iм (Тутэйшыя); [Сцяпан:] Чорт яго бяры, не тут устамiнаючы, - рабiy ц не рабiy (ПaУлiнкa); Кажуць, крыуджу людзей... Ах, каб ix жа багИ - Ц ж не з трацы маей Карыстае другi?! (З песень беларускага мужыка);

- назвы стыгай, яшя тым щ шшым чынам шкодзяць аб'екту праклёну: Вось мы лёсы тацягнулi. Ах, каб цëмны на ix вiр! Гэй, гэй, лёсы, лёсы, Ах, каб цëмны на ix вiр (Гэй, у лесе, пры далше...); Cnmi вас, тест, дым чырвоны, Чым мае гэтк лёс статкаць! (Каму вас, песш?.. ); Каб таму маланкай асляпта вочы I блукау абмацкам Ён удзень i уночы, - Хто для нашых дзетак Хоча аслятлення (Каб.); Бадай жа вас, сакатуxi, Маланка пабЫа, Як i матку, што на смех вам Сына старадзша (Кацярына); [Шшта:] Зiрну у слоунМ, як яму тадказаць. (Шастае слоyнiкамi.) ..Няма гэтага. Каб ix пярун mmiy, таюя слоунт! (Тутэйшыя);

- намшацып розный xвapoб: [Ma^rn:] I каб цябе лixаманка, яшчэ выдумалi стауляць гэтыя мешалк у качарэжнк (Прымаю); [Сам:] алы, больш алы! ах, каб цябе мор! Зноу не такратаць рукою (Сон на кургане); Усё саюзы у беларусау, Усё атекуны, - А бадай жа на ix немач! Адкуль жа яны?! (Усё саюзы...); рИаксм:] Цьфу, каб цябе паляруш! Куды мяне, самдзеле, загнала нядобрае? (Прымаю); [Даншка:] Каб ix паляруш! Скрытку не даюць стакойнарабць (Расйданае гняздо);

- абстрактныя назоунш з агульнай семай 'гора, бяда': Бяда йшчэ трыснщца! Hяxай яе лixа возьме! (Кацярына); Забярыце i аддайце Старшаму за сына. Забярыце!.. Бо такту, Як бацька такнуу, - Бадай яго не тдала Горкая чаана! (Кацярына);

- назвы пpaдcтaУнiкoУ фауны: «Слетака» затрог [Янка] У саху з дугой, - Пугай шлёг ды шлёг, - Ну, ваум з табой! (Янка Канцавы); [Агата:] Сядзщь жа вось анцыхрыст, каб яму моль пяты пабта, i з месца не скранецца (Паулшка); Каб таго парвала з сэрцам на тры часщ I звяр'ë збрылося Мяса параскрасщ, - Хто быу трычытуся Нашаму тадзелу, На куст тарваушы Мац роднай цела (Каб...);

- найменне 'пракляцце': «Нашто б меу xавацi Я жывую? Hяxай, Божа, На мяне пракляцце!» (Гайдамаш);

- aддзeяcлoУныя yтвapэннi: [Гедона:] I ён тытае! Бяжы, каб ця звадка! Й цягт кашолю, ятя за кладкай Там, ля крынщы, асталiся зрана, - Бялгзна сохне ужо, вымыта здауна! (Эрос i ^ixa); Бедзен, нерахман здавауся, Кемк ж быу, каб яго звод! (He yce дома), дзе y склад ФА Увaxoдзiць кампанент, утвораны ад дзеяслова звесщся (перастаць юнаваць) i шш.

2. Д з е я с л о в ы у ф о р м е з а г а д н а г а л а д у падкрэ^ваюць зaцiкayлeнacць адрасанта праклёну y наступленш нeгaтыyныx вышкау пасля яго вымayлeння, напрыклад: ^mi вас, тест, дым чырвоны, Чым мае гэтк лёс статкаць! (Каму вас, песш?..); ^акам:] Значыцца, якугледзеу я, што мая баба бярэ гэты - згть-прападзИ - ткталет бярозавы, ну, а я ... што ж я? (Прымаю) i шш.

3. А б ' е к т, н а я к i н а к i р а в а н а д з е я н н е вербальнай формулы, выражаецца, як правша, пры дапамозе займеншкау другой i трэцяй асобы адзiночнага цi множнага л^, напрыклад, займеннiка ён у фразеалапзме каб вады гарачай нагрэл1 i не устау <ён> болей са сваёй пасцелi 'ужываецца як праклён': Каб вады гарачай На таго нагрэлi I не устау ён болей Са сваёй пасцелi, - Хто над Беларусяй Хоча распрасцерц Свой бгзун чужацк I народ усмерыць (Каб...); або займеншка ты у фразеалапзме каб ты бокам esdsiy 'ужываецца як праклён, воктч абурэння': [Агата:] А каб ты, тудэма-сюдэма, бокам ездзф! (Паулшка); або займеншка iM, яш уклшьваецца у фразеалапзм каб <ш> н дна нi пакрышк 'выказванне незадавальнення чым-н., злосцi на што-н.': Раскрст усё, - i хто? - свае ж беларусы, каб iM т дна т пакрышк (№ 33. Да Б. I. Эшмах-Шыпшы) i iнш.

Аналiз фразеалапзмау-пажаданняу паказвае, што чалавечае спадзяванне на дабро праяуляецца у зычэннях, як1я у структуры сваёй маюць кампанент Бог (Божа): з Богам; дай Божа; памажы, Божа (радзi, памажы, Божа), а пажадант супрацьлеглага характару выражаюцца фразеалагiзмамi з кампанентам чорт (бес): чорт з iM; чорт яго бяры; ну ix да ста бесау. Як зазначае даследчыца Л. Ф. Станкевiч, «дабро i зло як два супрацьлеглыя полюсы спакон веку вызначаюць асноуную сутнасць людских стасункау, чалавечых паводзш, чалавечага светауспрымання. Сам чалавек з яго больш дробным i канкрэтным плюсамi i мiнyсамi займае прамежкавае становiшча i вымярае, акрэслiвае сваю жыццёвую паз^м ацэнкай i рэакцыяй на сэнс, абумоулены паняццямi "дабра" i "зла", уяуляе сабой своеасаблiвы цэнтр, у як1м кандэнсуецца i пераутвараецца канкрэтны сэнс гэтых паняццяу» [4, 8]. Што да народнага асяроддзя, то тут апазщыя дабра i зла адзначаецца у супрацьпастауленш адзiнак бог i чорт. Жыццёвая практыка, а значыць - i моуная, усё часцей змушае чалавека паядноуваць дзве гэтыя сiлы. Таму некаторыя фразеалагiзмы з кампанентам бог i чорт скарыстоуваюцца са значэннем зблiжэння, прышрэння, напрыклад, чорт яго бяры 'выказванне абурэння; няхай будзе так, няхай будзе без змен i не трэба удзяляць увагу': [Паланея:] А чорт яго бяры, калi ён пусцуся у бадзяцкую скуру i дома не начуе! (Прымаш); каб ix жа баЯ 'ужываецца як асцярожны, незласлiвы воктч раздражнення, абурэння шм-, чым-н.': Кажуць, крыуджу людзей... Ах, каб ix жа багН - Ц ж не з працы маей Карыстае другi?! (З песень беларускага мужыка). Так, пераноснае значэнне адзшак бог (усё станоучае) i чорт (усё адмоунае) не заусёды выразна акрэсленае, як таго вымагае сама сэнсавая сутнасць гэтых паняццяу. Аналiз асаблiвасцей ужывання фразеалапзмау сэнсавага поля дабра i зла у межах фразеалапзмау-пажаданняу дазваляе зрабiць вывад пра паступовае збл1жэнне паняццяу бог - чорт, гаворыць пра багатую вобразнасць i экспрэаунасць гэтых адзшак выяуляе iх ушверсальную сiтyацыйнyю гнуткасць i сэнсавую дарэчнасць, а праз усё гэта - досцш i жывую мудрасць беларусау.

Структурна-семантычны i стылёвы аналiз фразеалапзмау-пажаданняу мовы творау Янк1 Купалы адлюстроувае заканамерныя характарыстык1 выклiчнiкавых фразеалагiзмау як адзшак мауленчага этыкету, як1 «увасобiуся у стэрэатыпах, yстойлiвых выразах, формулах зносш» [5, 117], а таксама выяуляе асаблiвасцi аутарскага выкарыстання фразеалапзмау дадзенага семантыка-граматычнага тыпу. Семантыка-стылютычная дыферэнцыяцыя фразеалагiзмау-пажаданняу мовы творау Янк Купалы, як1я перадаюць сфармаваную астэму канатацый, дазваляе праз кантэкст, праз мауленчую сггуацыю скласцi уяуленне пра беларусау як носьбггау пэунага нацыянальнага характару з адметным вобразным успрыманнем свету.

ЛШаратура

1. Виноградов, В. В. Русский язык: Грамматическое учение о слове / В. В. Виноградов. - М. ; Л., 1947. - 289 с.

2. Лепешау, I. Я. Фразеалопя сучаснай беларускай мовы : вучэб. дапам. для фшал. фак. ВНУ / I. Я. Лепешау. - Мн. : Выш. шк., 1998. - 271 с.

3. Скачкова, В. А. Пажадант дабра i зла у творах Яню Купалы / В. А. Скачкова // Скарына i наш час : матэрыялы II М1жнароднай навуковай канферэнцьп : у 2 ч. / рэдкал. : А. А. Станкевiч (гал. рэд.) [i шш.]. -Гомель : УА «ГДУ ¿мя Ф. Скарыны», 2002. - Ч. 2. - С. 171-175.

4. Станкевiч, Л. Ф. Устойлшыя адзiнкi мовы у кантэксце беларускай казю (адносшы апазщыйнасщ) : аутарэф. дыс. ... канд. фшал. навук / Л. Ф. Станкевiч. - Брэст, 2004. - 24 с.

5. Михальчук, Т. Г. Вопрос о национальной специфике в этикетной фразеологии / Т. Г. Михальчук // Славянская фразеология в ареальном, историческом и этнокультурном аспектах : материалы IV Международной научной конференции ; отв. ред. В. И. Коваль. - Гомель : УО «ГГУ им. Ф. Скорины», 2005. - С. 117-122.

Summary

The article by N. V. Philimonova «Idioms-wishes as language marks of national culture» is devoted to reseach of the structural-semantic and stylistic features of Idioms-wishes by the works of Janka Kupala.

Пастуту у рэдакцыю 24.11.06.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.