ФИЗИКАНЫ ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУ ЖАҒДАЙЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

ГТАХР: 14.15.07

ФИЗИКАНЫ ЦАШЬЩТЬЩТАН ОЦЫТУ ЖАГДАЙЫНДА ОЦУШЫЛАРДЬЩ 0ЗД1К Ж¥МЫСЫН ¥ЙЫМДАСТЫРУ

БЕЙСЕМБАЕВА БАЛЖАН ЖАНАТЦЫЗЫ

КЕА^ «Семей каласыныц Шэкэрiм атындагы университет», Физика жэне информатика кафедрасыньщ 4-курс студентi

ЦАДЫС ЦАЙНАР

КЕА^ «Семей каласыныц Шэкэрiм атындагы университет», Физика жэне информатика кафедрасыныц 4-курс студентi

Аннотация: Цазгргг цашыцтыцтан оцыту жагдайында царцынды даму кезецтде орта б1л1м беретт оцу орындарыныц оцу Yдерiсiнiц тшмдшт болашац мугал1мнщ кэс1би дайындыгына ттелей цатысты. Сол себептi цашыцтыцтан оцыту жагдайында педагогикалыц ic-эрекетте кещнен цолдана бту icкерлттершц жогары децгейде цалыптасуы мектеп мYгалiмдерiнiц кэЫби дайындыгына цойылатын талаптар цатарына енеди Осы орайда жогары оцу орындарында болашац мYгалiмдердi педагогикалыц Yдерicте цашыцтыцтан оцыту жагдайы мен багдарламалыц цуралдарды цолдануга гана емес, осы цуралдарды жасауга дайындау взектi мэселе болып табылады.

Осыган орай, бYгiнгi галамдыц бшм беру кещсттне сай бшм беру, танымды, ойлауды дамыту, взiнше гылыми тужырым жасауга, олардыц цажетiне царай гылым жетшттн сурыптауга, бшм алушылардыц взшц w эрекеттщ субъектс болуына мYмкiндiк тугызу -квкейкеcтi мэселе болып табылады.

Тушн свздер: цашыцтыцтан оцыту; вздт жумысы; интернет; бшм алушылар; физика мYгалiмi; оцыту мэселеЫ.

БYгiнгi элем дамуыныц жаца устанымдары бшм беру жYЙесiнен ^н сайынгы экономикалык, элеуметпк жэне мэдени езгерютерге мейлшше бейiмделудi талап етедь ^аз1рп уакытта акпараттык-коммуникациялык технологиялардыц заманауи талаптарга сай дамуы бiлiмдi багалау жэне пайдалану жYЙесiн уакытылы езгертш отыруды талап етедь Осыган байланысты окытуда колданылатын эдю-тэсшдер, эдютемелер, технологиялар бшм беру талаптарына байланысты жацартылып отырады. Сапалы терец бiлiмдi мецгеруге талпынган ескелец урпактыц жеткiлiктi дэрежеде сандык сауаттылыгы бар, себебi олар емiр жагдайлары барысында жаца технологияныц барлык мYмкiндiктерiн пайдаланады. Сол мYмкiндiктердi нэтижелi колдану мугал1мнщ бiлiктiлiгiне, бiлiмiне, тэжiрибесiне байланысты.

Оку YДерiсiн ^йымдастырудыц жаца формасыныц бiрi - кашыктыктан окыту технологиялары аркылы окыту. Сонымен, кашыктыктан окыту дегенiмiз не?

кашыктыктан окыту дегенiмiз — м^гал1м мен окушы арасында кандай да кашыктыкта интернет ресурстарыныц CYЙемелдеуiмен етiлетiн окытудыц формасы, ягни интернет желшершщ кемегiмен белгiлi бiр аракашыктыкта окыту.

^О уйымдастырудыц 3 тYрлi формасы бар: онлайн (синхрондык) жэне оффлайн (асинхрондык), жэне кец таралган Yшiншi тYрi вебинар.

Онлайн режимдеп окыту дегенiмiз - интернет ресурстарыныц кемепмен агымдагы уакытта белгiлi бiр кашыктыкта м¥Fалiм экранын керу аркылы окытуды ^йымдастыру формасы.

Оффлайн режимдеп окыту дегенiмiз - интернет ресурстарыныц кемепмен (электрондык пошта) мYFалiм мен окушы арасындаFы акпарат алмасуды камтасыз етуге мYмкiндiк беретiн окытудыц формасы.

Вебинар дегенiмiз - интернет желшершщ кемепмен семинарлар мен тренинтер етюзу формасы.

кашыктыктан окыту тэсш бойынша жумыс iстейтiн окытушы окытудыц жаца технологиясын, окытудыц компьютерлi жэне тораптык жYЙелерiн жетiк бiлiп, олармен ic жYргiзу icrn орындау шарт.

кашыктыктан окыту тэciлiмен окытатын окытушыларга жэне осы icте мYДделi баска да адамдарга бiрнеше талаптар койылады:

- Окытушы компъютермен жогары дэрежеде сауатты жумыс icтей бiлуi кажет.

- кашыктыктан окытудагы максаттары мен мшдеттер^ оныц алдагы уакытта акпараттык технология жэне коммуникация куралдарыныц непзшде дамуы туралы бiлуi кажет.

- Окытушыныц акпараттык куралдармен жумыс ютеуге ic жYзiнде дагдылануы кажет.

- Окытудыц телекоммуникациялык куралдарын колдану юше дагдылануын калыптастыру, атап айтканда: тутынушылар арасында акпараттар алмастыру жэне акпараттык жYЙелердегi ресурстарды пайдалануга дагдылануын калыптастыруы кажет.

- Оку YPДiciн кашыктыктан окыту шецбершде жYргiзу iciне жан-жакты даярлау, кашыктыктан окыту жYЙеci бойынша сабак eткiзу YPДiciнде Yйлеcтiрушi болуы кажет.

кашыктыктан окытуды уйымдастыру бойынша усынымдар муFалiмнiц жумысы мен оныц окушылармен жэне эрiптеcтерiмен онлайн туршдеп карым-катынасын дурыс к¥рура кeмектеcедi. Yйден тиiмдi жумыс icтеу уакыт пен мiндеттердi дурыс белген кезде мYмкiн болмак. кашыктыктан окытуды уйымдастырудыц ерекшелiктерi кашыктыктан жумыс icтеуде уакытты дурыс уйымдастырудан бастап, жабдыкты орнатуга дешнп бiркатар киындыктар болуы мYмкiн. Егер IT-технологияларга жэне кашыктыктан окытуды уйымдастырудыц ерекшелiктерiне байланысты мэселелер дурыс шешшсе, онда кашыктыктан жумыс кедергiлерciз етедь Ол Yшiн:

1. Ноутбуктi Yйдегi Wi-Fi желiciне косу.

2. Бейне кездесулерге арналган багдарламаларды жYктеу. Мысалы, Zoom немесе баска осыган уксастар.

3. Карантин уакыты Yшiн эр мектепте мэcелелердi шешуге арналган мессенджерлердеп чаттар уйымдастырылуы керек - мшдетп тYPде топтарга косылыцыз.

4. Онлайн-^нпзбе бастацыз жэне онда онлайн кездеcулердi жоспарлацыз. Бул мацызды тармактарды ж1берш алмауга кeмектеcедi.

МуFалiмдердiц карантин кезшдеп жумысы кептеген мэселелер мен сурактарды шешуден турады - бeлiмшенiц чатын курып, сол жерде шешу орынды болады. ^арым-катынас каFидаларын сактауда мацызды. Атап айтканда: бейне жэне аудио коцыраулар кезшде микрофонныц дыбысын eшiру керек; дыбысты косу немесе жазу аркылы cурактарFа жылдам жауап беру; кызметкерлермен туракты тYPде жеке кездесулер уйымдастыру; барлык сурактар мен оларды шешу жолдарын жазбаша тYPде тсркеп, акпараттыц кiмге арналFанына карай кызметкерлердщ, окушылардыц немесе ата-аналардыц чатына не поштасына ж1беру; муFалiм жумыс iшiнде эрiптеcтерiмен, окушылармен жэне ата-аналармен байланыста болуы керек. МуFалiмдер eздерiнiц тиiмдi жумысы кYнделiктi стандартты жумыс форматында колданатын куралдарына байланысты екенш есте устауы керек. Сондыктан тек кана eзiцiздiц бiлiмiцiз бен даFдыларыцызды кашыктыктан колдансацыз жетiп жатыр.

Yй жаFдайында тиiмдi жумыс icтеу: непзп каFидалар кашыктан жумыс icтеу кезшдеп окытушыныц непзп мшдет - карантин кезещнде кашыктыктан окытуды уйымдастыру. Ол Yшiн уакытты дурыс уйымдастыру керек, сонда Fана YЙде тиiмдi жумыс жасай аласыз:

1. Yйреншiктi жумыс уакытын сактацыз.

2. Жумыс кещстшн уйымдастырыцыз жэне оны тек жумыс Yшiн пайдаланыцыз.

3. Yй iшiмен эцгiмелеciп, жумыс барыcындаFы эрекеттер алгоритмш тYciндiрiцiз.

4. ТYCкi ас пен жещл тамак iшетiн уакытты алдын ала аныктап, ас эзiрлеп койыцыз. Сонда артыкша уакыт жумсамай, тусю ас кезiнде жылытуFа болады.

5. Сабактар онлайн режимде eтетiндiктен, сырткы келбетiцiздi де умытпаFан жeн.

^ашьщтьщтан окытуда оку процесш дурыс уйымдастыру жеке ютерге уакыт табуга мYмкiндiк бередi.МуFалiмдер арасындагы ара-катынастык байланысты сэттi куру жэне бiрлесiп жумыс iстеу Yшiн темендеп каFидаларды устану кажет:

1. Жумыс KYffl 6 саFаттан кем болмауы керек, бул уакытта муFалiмдер желще болуы керек.

2. Тiлдесу Yшiн бейне коцырауларды колдану. Бул туындаFан мэселелердi жылдам шешуге кемектеседi.

3. Кернею мысал Yшiн экранды косыцыз жэне онлайн-конференцияларды еткiзгеннен кейiн барлык катысушыларFа толыкканды материал жiберiцiз.

4. Жоспарлауды кYн сайын бiр уакытта жасацыз.

5. Эр кездесудш аралык нэтижелерiн жазыцыз жэне оларды барлык кызыFушылык бiлдiрген адамдарFа жiберiцiз.

Непзшде кашыктыктан окыту мектептерде Республика, облыс, кала жэне мектеп кещстшнде кец колданыс табуда. Мектеп келемiнде айтатын болсак, «Интернет ^нделштЬ» алуFа болады. Бул жацашылдык екi - Yш жыл келемiнде ез жумысын аткарып келуде. Бул инновациялык эдiс аркылы ата - аналар балаларыныц бшм Yлгiрiмiн, ал окушылар YЙ жумысын уакытында бiлiп отырады. Мундай эдю аркылы мектеп пен ата - аналар кауымы арасындаFы байланыстыц одан сайын ны^аюына Yлкен септiгiн береди ^ашыктан окытуFа деген жаца кызыFушылык телекоммуникациялык технологиялардыц каркынды дамуы, Fаламдык акпараттык желiнiц пайда болуы аясында туындаFан. Жаца режимде жумыс ютеу педагогтер Yшiн де, балалар Yшiн де оцай шаруа емес, бiраз кYш-куатты талап етедi. Бул -отандык бiлiм беру жYЙесi Yшiн Yлкен кYш. Педагогикалык коFамдастык сабактан тыс жерде окытушы мен окушы арасындаFы жедел эрекеттестiк куралы ретшде осы жоFары жылдамдыкты байланыс желшерше Yлкен Yмiт артып отырмын.

кашыктыктан бiлiм беру саласында жумыс ютейтш "Bilimland", "Daryn.online", "^нделш", "Univer", "Zoom", "U-study" баFдарламалар усынылды.МуFалiм ретiнде барлык баFдарламаларFа талдау жYргiздiм жэне ы^айлы, колайлы болFаны" EDUS" баFдарламасы. Эзiмнiц жеке жумыс жасап Yйренуiме утымды - "Bilimland" баFдарламасы.

Мектеп окушыларына караFанда, ата-аналар кашыктан окытудыц сапасына алацдаулы. МуFалiм WhatsApp желiсiнде тапсырмаларды жэне YЙ жумысын жiберiп отырады. Бшм алушылар "EDUS" баFдарламасын ашып, муFалiмдердiц жаца такырып жайлы жоспарлары мен пiкiрiн жэне ж1берген бейнебаяндарын кере алады.Сонымен катар окытушыларымыз бен бшм алушыларымыздыц арасындаFы байланыс эр тYрлi мессенджерлер аркылы жYзеге асырылуда. Атап айтатын болсам: Zoom, Microsoft Teams, Google Classrom, Skype, электронды пошталар бiлiм берудiц мYмкiндiктерiн арттырды. АталFан баFдарламада (демонстрация экранда) деген батырманы бассацыз, барлык кернекiлiк куралдарыцызбен, презентация, сызба, оку куралдарын, сонымен катар сурак-жауап алмасып, видеобейнецiздi запись аркылы сактап алуFа мYмкiншiлiгiцiз бар.

Окушылар тек тапсырмаларды Fана емес, бейнежазбаларFа сiлтеменi де коса алады. Ал окушылар YЙ тапсырмасын бурышы эдетпен дэптерге жазады. ЖасаFан жумысын суретке тYсiредi де, электронды пошта немесе WhatsApp желiсi аркылы жiбередi. Бул тапсырма каFаздарын ата-анасы баласына тYсiндiруге кемектесу Yшiн басып шыFаруFа да болады.

Эрбiр жаца дYниенiц тиiмдi жэне тиiмсiз тустары болады. ^иын кезец кемел адамдарды калыптастырады. кашыктыктан окытуда окушылардыц кец аукымда жауап беруiне мYмкiндiк аз болып тур. Берiлген тапсырманы сыныптаFыдай жан-жакты талкылап, сын пiкiр айтып, ойын жеткiлiктi децгейде ашуда киындык туындап отыр. Алайда, кашыктыктан окыту -мектеп Yшiн де тиiмдi жYЙе, ол барлык муFалiмдерге колайлы. кашыктыктан окыту -окушыдан кашыктыкта болу деген емес, окушы^а бурынFыдан да катты жакындау. ОкушыFа барынша тYсiнiктi болатындай етiп жаFдай жасау. Тек бул жYЙеде жаксы жумыс ютеу Yшiн Fаламтордыц озык косымшасы болу кажет. АлFашкы сабактан бастап окушылардыц талпынысы, ынтасы одан сайын шабытымы^а шабыт косты, канаттандырды. Эр сабакта

бурыютыдан бетер жауапкершшкпен дайындалып, Yлкен iзденiс Yстiндемiз. ТYрлi бiлiм порталдары аркылы да дайынды^ымызды пысыктап, окушылардыц пэнге деген KызыFушылыFын одан эрi дамыта алдык деп ойлаймыз. Оны окушылардыц жасаFан керi байланысынан-ак байкауFа болады. кашыктыктан оку аркылы бiз сактык шараларын жасап кана коймай, сонымен катар ез шеберлiгiмiздi де арттырып жатырмыз.

1. Бiлiм беру ^йымдарына электрондык окыту жYЙесiн енгiзу жаFдайында педагогтардыц бiлiктiлiгiн арттыруды уйымдастыру эдiстемесi / Ахметова Г.К., Караев Ж.А., Мухамбетжанова С.Т. // Алматы: А^ «¥БАО «Эрлеу», 2013.

2. ^азакстан жэне ТМД елдершдеп бiлiм берудi акпараттандырудыц IV Халыкаралык форумыныц Fылыми макалалар жинаFы (18-19 бет.38-39 бет. 118-119 бет. 460-461 бет).

ЦОЛДАНЫЛГАН ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1