CC BY
22
ББК 84 (T)-5 УДК 808.5 (2T) Р 27
Б. РЛ^МЛТОВ
ИБТИКОРОТИ ФАРЗОНА ДАР ЖАНРИ ДУБАЙТИ
Устод Фарзона ба хайси тавонмандтарин шоири муосири точик кариб дар хама анвои шеъри точикй хунарозмой мекунад ва дар аксар навъхо муваффак хам хаст. Ибтикороту навоварихои y дар маколоту кутуби мухаккикон дар заминаи газал ва дигар анвои шеърй алохида омухта шудааст, аммо дубайтисароии ин шоираи мумтози точик то хануз, то он чо, ки рокими сутур огахй дорад, ба силки тахкик кашида нашудааст.
Дубайтй ба ашъоре итлок мешавад, ки хамчун рубой аз чор мисраъ иборат буда, тарзи кофиябандияш низ хаммонанди рубоист, аммо дар вазни ин ду навъи шеъри форсй ихтилоф аст. Дубайтй танхо он ашъореро мегуянд, ки дар вазни "мафоилун, мафоилун, мафоил ё фаулун" бошад (7, с.221). Ба андешаи Чдлолуддини Хумой агар шеър аз ин вазн хорич шавад, онро ногузир рубой ё китъа мехонанд (14,с. 151). Нуктаи кобили таваччух ин аст, ки дар гузашта адабпажухон рубоиро дубайтй низ мегуфтаанд (10, с.115). Аз ин ру, дубайтихо дар адабпажухии классикии форсу точик бо номи фахлавиёт (пахлавиёт) машхуранд. Ба ишораи Ибни Мукаффаъ Фахла сарзамини Мод будааст ва Исфахон, Рай, Х,амадон, Нованд ва Озарбойчон ба он дохил мешудааст (7, с.221). Ин суханро муаррихоне, чун Х,амзаи Исфахонй (13, с.47), Ибни Хур-додбех (3, с.58) ва Ёкути Х,амавй (2,зайли "фахла") бо камубеш тафовутхо такрор намудаанд. Бино ба ин истидлол мухаккикони эронй бар он акидаанд, ки гуё дубайтй аввал дар ин марокизи фархангй пайдо шудааст ва онро Абулаббоси Наховандй (шоири карни XI) бо лахчаи наховандй суруда (8, с.120; 7, с.222) ё бархе ин нисбатро ба Бобо Тохир медиханд (1, с.597). Ин акида аз ду чихат кобили пазириш нест: Дар замони Ашкониёну Сосониён навъи суруде мавчуд буда, ки бо номи "пахлавонй" (пахлавй) машхур мебошад ва баромади иборахои "гулбонги пахлавй", "суруди пахлавй", "байти пахлавй" ва г. махз аз он аст. Аз ин ру, ба ин навъ ашъор, ки дубайтй хам зохиран аз он маншаъ мегирад, "тарона" ном мебурданд. Шояд точикони кадим шеърро бидуни оханг тасаввур намекарданд ва ба гуфтаи Шафеъи Кадканй дар байни онхо "шеър сурудан" роич буд, на "шеър гуфтан" (11, с.487). Шуарое хам буданд, ки хеле пештар аз Абулаббоси Наховандй ва Бобо Тохир дубайтй сурудаанд ва онро бо гуиши махаллу забони шевагй олоиш накардаанд. Масалан, Махмуди Варроки Х,иравй дубайтие дорад: Нигорино ба нацди цон-т наддам, Гаронй дар бауо, арзон-т наддам. Гирифтастам ба цон домони васлат, Ниуам цон аз кафу домон-т наддам.
Бо дарназаргирии он ки вазни дyбайтй аз авзони кадимаи форсист ва он аз арyзи арабй ба мо нагyзаштааст, метавонад фаразияи шеъри нотамом бyдани дyбайтии мазкyр пайдо шавад, аммо бо таваччуд бар он ки маъно ва максади шоир дар пораи шеърии мазкyр пyрра тачассум ёфтааст, онро метавон бе ягон шакку шубда аз кабили ашъори мавриди назар шуморид. Аз ин кабил ашъор дар дигар намояндагони ин давра дам мавчуд аст, вале баъзеи он бидуни риояи кофия дар мисраи аввали шеър оварда шудааст. Х,арчанд, ин падида дар адабиёти муосири точик ва Эрон низ ба чашм мерасад, аз овардани ин гуна мисолдо худдорй намудем.
Шукуфоии ин навъи адабй дар адабиёти классик бо номи Бобо Тодир алокаи ногусастанй дорад ва шоироне, дамчун Сиёвуши Касрой, Х,асан X,y-сайнй, Маддй Ахавони Солис, Хушанги Ибтидоч ва ^айсари Аминпур дар адабиёти муосири Эрон ба сурудани дубайтй даст задаанд. Дар адабиёти муосири точикй дубайтидои ошиконаи Аминчон Шукудй мавкеи махсус дорад, аммо густариш ва ташаккули он бидуни кору пайкори шоири бузургу нотакрор Лоик Шералй ба ин вусъат ва паднои корбурди худ шояд намерасид. Барои он ки аз чидати танаввуи мавзyъ дар жанри дубайтй на дар адабиёти муосири Эрон ва на дар адабиёти муосири точик ва датто дар адабиёти классики форсу точик касе ба пояи устод Лоик намерасад. Бо вучуди ин, мардалаи нави густариши жанри дубайтй дар осори устод Фарзона дида мешавад, зеро мо ташаккули онро аз чидати лафз ва ороядову дарунмояи шеър мадз дар дубайтидои шоираи мазкур мушодида менамоем.
Бо дарназардошти мулодизаи куллие, ки банда болои дубайтидои адабиёти классик ва дам муосири форсу точик доштам, бояд нуктае ба риштаи кайд кашида шавад, ки дубайтидо хдмчун навъи мустакили адабиёти хаттии форсу точик ба чанд гуруди махсус чудо мешаванд, ки бо таксимбандии рубоидо шабодат доранд. Вале, мутаассифона, ба ин нукта мудаккикони киром таваччуд зодир накардаанд ва таксимбандии банда дам якдарача шартист. Аз ин ру, агар нуксоне дар он ру намуд, умедворам, ки аз тарафи мудаккикон такмил меёбад.
Дубайтй дар адабиёти хаттй, аз руи мушодидадои мо, ба гуруддои зер чудо мешавад: 1. Дубайтидои ошикона 2. Дубайтидои орифона 3. Дубайтидои фалсафй 4. Дубайтидои ичтимой 5. Дубайтидои сиёсй 6. Дубайтидои андарзй.
Бар хилофи акидаи бархе мудаккикон, ки дубайтиро аз чидати танаввуи мавзуъ камзарфтар аз рубой пиндоштаанд (6, с.164), мо онро ба шаш даста таксим намудем. Х,ол он ки рубой ба чор даста чудо мегардад (7, с.298; 1, с.623). Албатта метавон дубайтидои сиёсй ва ичтимоиро ба як даста шомил кард, аммо аз он нуктаи назар, ки дар адабиёти муосири Эрон (дар давраи машрута) ба дубайтидое дучор мешавем, ки одангдои сиёсй доранд, ногузир ба мавчудияти ин гуруди дубайтидо коил мешавем. Дар адабиёти точик дам дар байни дубайтидои устод Лоик камубеш намунадоеро аз ин гуруд метавон дарёфт: Шигифто, цохили оцилтарошанд, Ки бар чашми хацицат хок пошанд. Xaрошидaнд бас руи Заминро, Кунун хоханд руи Мах харошанд (12, с. 702).
Дар байни дубайтихои устод Фарзона бештар аз хама анвоъ дубайтихои ошикона дида мешавад ва шояд ин аз он хотир бошад, ки дар таърихи адабиёти форсу точик дубайтихои ошикона зиёдтар аз анвои дигари ин жанр корбаст шудаанд ва шуарои дубайтисаро низ таваччухи вижаро ба ин навъи дубайтй додаанд. Аммо ишке, ки устод Фарзона дар дубайтихо ва умуман ашъораш тараннум мекунад, хамчунон поку мубаррост, ки гохе байни дубайтихои ошикона ва орифонаи шоира фарке наметавон гузошт. Дубайтихои ошиконаи адабиёти форсу точик аз рубоихои ошикона тафовуте амик ва дакик доранд. Агар дар рубоихои ошикона шоир бештар ба васфи хусну чамоли маъшук машгул аст, дар дубайтихо бештар авсофи худи ишк меояд ва дар рубоихо маъшук камтар мавриди хитоби шоир карор мегирад, дар дубайтихо баръакс маъшук бо калимоти "гул" (эй гул, гули ман ва дар баъзе мавридхо гули чон), "ёр", "дилбар" хамеша мухотаби шоир аст. Аммо чолибтарин нукта он аст, ки дар дубайтихои ошикона "дил" мухотаби асосии шоирон аст ва шуаро гохе аз он шикоятхову норизоихо мекунанд. Шеваи баёни устод Фарзона дар ин масъала аз услуби баёни дигар шуаро куллан фарк мекунад. Шоира дар чанд дубайтие, ки ба дил хитоб карда, ё вожаи "мавхум"-и дилро шарх намудааст, хамеша охангхои шодмонаро истихдом кардааст. Чунончи: Дили ман дафтари адвори ишц аст, Ки х,ар мусицияш асрори ишц аст. Хамин до-ре-ми-фа-со-ляву си-до, Тараннумуои нотакрори ишц аст (9, с.230).
Ё ин ки:
Яке омад ба цони мо уидоят, Хидоят омад аз У оят-оят. Фацат тац-тац задан омуз, эй дил, Ки бинй боз дар^ои иноят (9, с.220).
Дил ба пиндори шоира ба солики тарикати ирфон шабохат дорад ва аз ин лихоз хитобияхову ишороти у ба ин маънй дар дубайтихо ба таври вофир вомехурад. Манзури мо аз матрах намудани ин бахс намоиш додани кудрату тавоноии шоир аст, зеро дил аз калидвожахои кадимии дубайтихои адабиёти форсу точик мебошад ва хар шоире алокадри тавоноии худ бо ин гуна калимот тимсолхои махсусеро офаридааст. Масалан, устод Лоик дилро "рах"-у "рах-бар"-у "манзил" ва "бад"-у "душман"-у "котил" мешиносад. Устод Фарзона вожаи дилро бо ибороти шоиронатар маърифат мекунад: "монои лола", "гули сурх", "пайки лоязолй" ва амсоли ин. Ч,олиб он аст, ки шоира бидуни истих-доми вожаи дил хам максади худро баён мекунад: Га^е дар зеру бам таъцил дорй, Га^е сад сол х,ам таътил дорй. Касам бар он тапидануои ноцур, Ки ту оёти бетаъвил дорй (9, с.226).
Бармегардем ба вижаи ишки Фарзона. Шоира ба хадде ба тасвири ишк ва пахлухои гуногуни он машгул аст, ки хонанда мепиндорад у ошики ишк аст, на ошики маъшук. Мисол:
Чу оина зи тасвират шукуфтам, Шафацкилко, зи тaxрирaт шукуфтам. Чй сармохурда будам, ишц, эй ишц, Зи таъсират, зи таъсират шукуфтам (9, с.216).
Шоира год ишкро ба "Исии Марям", ки "ба номи y гунад бастан гунод аст"шабодат медидад, год ба "офтоби гармчавлон"-у "вадйи нидонй". Ростй, ки шоира ишкро воситаи расидан ба худшиносй, ба истилод то мани ман /Маро то он мани зебои дигар,/Ту, оре, ишк, як ту нардбонй/ ва новобаста аз шуруди дама шуаро мафдуми то абад бетарчумон /Се нукта то абад бетарчумон аст/ медонад ва ба пиндори y барои пазириши ишк ба инсон вокеоту ашёи бузурге лозим нест, зеро ишк метавонад бо як дона гандум /Ту бо як дона гандум омадй, ишк/ дар вучуди инсондо чо бигирад. Бо ин дама акоид мудимтарин нуктае, ки устод Фарзона дар маърифати ишк баён медорад, он аст, ки y фарке байни ишки заминй ва осмонй намегузорад, зеро дардуро дам огози накуидо мешиносад: Яке гуяд, ки ишци ман заминист, Дигар гуяд, ки ишци ман баринист. Маро ин xaрду як ишц аст, як ишц, Ки огози накуиофаринист (9, с.231).
Ирфони устод Фарзона монанди ирфони классикй оганда аз маърифати зоти Х,ак(к) ва сулуку тарикатдои ирфонй нест, балки шинохти модерн аз он аст. Дуруст аст, ки шоира ба шинохти баъзе сифатдои Кирдгор ишорадо дорад, чунончи: "дари аршии истигфор боз аст" ё ин ки Худо дар дубайтидои y ба дайси мухотаб аст:
Дуй кардам, бубахшо, эй Ягона, Ало яктотарини бедугона. Чу ишци мо аз аввал мустацим аст, Нагунцад цосиде андар миёна (9, с.225).
Ч,олиб он ки Фарзона баробари ба тарзи анъанавй ба Худо бо вожаи "Дуст" хитоб кардан, вожагони вижаеро низ корбаст менамояд, ки "Корсоз" ва "Корфармо" аз ин гуруданд. Аммо медвари ирфони шоира инсон аст ва бешак метавон гуфт, ки y дамон ирфони инсонгарои мавлавигунаро дар шакли хос ва тарзи ифодаи хоси худаш корбаст менамояд. Дар ин гуна ашъор бештар вакт мухотаби y кулли инсондоянд. Мисол: Ту оинномаи рyшaнбaxорй, Ту фaрxaнги афифи чашмасорй. Чй гофил аз худй, эй гофил аз мо, Намедонй, ки хоси Кирдгорй (9, с.221).
Чунонки аз дубайтии мазкур ва аксар дубайтидои орифонаи устод пай бурдан мумкин аст, ба акидаи y Мадбуби азалй инсонро дустдору парастори дамешагй аст ва ин баландтарин дарачаи махлук пеши холики худ мебошад. Мисол:
Ало ноёрии ту айни ёрй, Чй xикмaт дорад ин беэътиборй. Маро то тавба бурдй, то гунax не, Хамин бошад гулувви дустдорй (9, с.223).
Макоми Инсон (касдан бо харфи калон, чунонки дар баъзе дубайтихои шоира хамингуна сабт шудааст, навишта шуд) дар ирфони устод Фарзона ба хадде устувору побарчост, ки у фаротар аз адёну мазохиб андеша мекунад ва адёнро "пуштипо" мезанад /Башар хам хаста шуд аз чанги адён/ ва онро хеч дар мукобили шарафи бузурги Инсон будан медонад. Инсони хакикй будан ба назари шоира бидуни шинохти комили Офаридгораш номукаммал хохад буд: Бифармо, эй яминиву ясори, Биё, эй мусавиву эй насори. Маро ин бас, ки Инсониву дар худ, Худоро мекуни оинадори (9, с.226).
Мушкили чиддие, ки барои тарчех додани дубайтихои шоира мавчуд аст, ин ки мехвари фалсафа ва чахоншиносии у хамон инсон мебошад ва аз ин хотир дубайтихои фалсафии Фарзона ба хадде омехтагй ва дархамрезие бо дубайтихои ирфонии у доранд. Дар байни дубайтихои дар китоби "Себарга" нашршудаи шоира мушохида шуд, ки у ба ин мавзуъ камтар таваччух зохир карда ва агар ру оварда бошад хам, мавридхои хеле кам. Мисол: Нигоуи уайратам бар осмон аст, Ки хатти мехияш бетарцумон аст. Ба мисли кудаки синфи якам ман, Ки дар чашмам цауон чун чистон аст (9, с.233).
Дар дубайтии мазкур хамон фалсафаи ношинохта ва гайримаъруф будани чахон тараннум шудааст. Мавзуи ичтимоъ хам аз чумлаи мавзуоте мебошад, ки шоира ба он камтар эътино намуда, вале харчанд дубайтихои кам дар ин мавзуъ дида шуд, онхо бо таркиботи хос ва тарзи баёни вижа иншо шудаанд. Масалан: Макун тацсими меуру моуу анцум, Ки дар зулмоти худ гум мешави, гум. Чи уам гуям, ки нафсатро надори, Зи шавци хурдани як дона гандум (9, с.228).
Шоира дар дубайтии мазкур падидахои замониро бо такя бар талмехи зебо шарху тафсир мекунад ва инсониятро мазаммат хам менамояд, ки аз зулумоти нафсу торикихои худхохй набаромада, ба осмонпаймой ва сайёракашфкунй рах мечуяд. Дубайтихои сиёсй дар байни ашъори устод Фарзона дида намешавад ва ин нишондихандаи он аст, ки шоира чахонбинии худро махдуд накардааст. Мавзуи андарз низ аз мавзуоти серистеъмоли дубайтихои устод Фарзона мебо-шад. Х,арчанд, метавон гуфт, ки устод Фарзона мустакиман касеро насихат накардааст /Наям ман тавбафармои халоик/, аммо бо ишороти латиф ва нозукбинона даъват ба некуй ва зебоиофарй мекунад. Мисол: Зи уамдини уам охир уамдили беу, Зи огоуии ботил гофилй беу. Чу мардумро ба фасл ори, на бар васл, Аз ин бадмеваги беуосили беу (9, с.231).
Дар байни дубайтихои шоира дубайтихое дар мавзуи бахор, навруз ва ватан дида мешавад, аммо чун мачоли маколаи мо баррасии кулли ин мазоминро надорад, факат бо ишора ба ин мавзуот иктифо кардем.
Ч,олибтарин нукта дар мавриди дубайтидои устод Фарзона он аст, ки тарзи баён ва забони шоира аз имтиёзоти вофир бархурдор аст. Аз ин ру тааммули мухтасаре ба ин вижагй аз адамият холй нест. Мудимтарин падидаи забони шеъри устод Фарзона он аст, ки у дар шеъри худ таносубдои нави калимотро кашфу корбаст мекунад ва аз ин дидгод забони шеърро гановатманд мегар-донад. Чунончи, калимот ва таркиботи "чад-чад", "кад-комат" ва "шарристон" бо "кар-каристон", "кофаристон" ва "шаккаристон" дар як дубайтй таносуб шудаанд. Ё ин ки дангоми тасвироти акс овардан, шоира калимаи урёнро бо эдром пушидан тазод месозад:
Хама куфрам, хама имонам, эй ёр, Чу субх урёнаму эхромпушам (9, с.218). Баробари ин, истифодаи вофири иборот ва таркиботи хоси фразеологии шоира бояд таъкид шавад, ки ин падидадои забонй дархури навиштаи алодида дастанд.
Хулоса тааммул бар таърихи жанри дубайтй дар адабиёти хаттии точик ва хосса дар дубайтидои устод Фарзона нишондидандаи он аст, ки мавкеи ин шакли адабй дар адабиёти классик ва дар адабиёти муосири точик устувор буда, намунадои он такрибан дар эчодиёти тамоми шуаро точик дида мешавад, аммо шукуфоии асосии он ба эчодиёти Лоик Шералй ва Фарзона вобастагии комил дорад. Чунонки аз таксимбандии мавзуии ин навъи шеърй ва баррасии он дар ашъори устод Фарзона маълум шуд, дар байни дубайтидои шоира такрибан дама анвои жанри дубайтй бо тарзу усули хоси истифодаи у дида мешавад, аммо пешравй ва дастоварди шоира дар он нест, ки у дар дамаи ин анвоъ шеър суруда, балки дар он аст, ки у ин анвоъро бо камоли устодй ва тарзи вижа истихдом намудааст. Дар ин росто таваччуди шоира ба мавзуи ишк ва инсонгарой бештар буда, мавзуи ирфону андарз низ дар байни дубайтидои у макоми мадсус доранд. Махсусиятдои забонй ва ибораороии устод Фарзона дар жанри дубайтй кобили омузиш ва пажудиши чудогона буда, бедтарин намунаи забони ноби точикй дар он дида мешавад.
Калидвожауо: назми муосири тоцик, жанрхои адабй, дубайтй, эцодиёти Фарзона
Пайнавишт:
1. Аббоспур, Хуман. Дубайтй / Фархангномаи адаби форсй, -Цилди дувум. -Техрон: Фархангистони забон ва адаби форсй, 1381х. -С. 596-597.
2. Ёцут Хамавй, Шахобуддин Абуабдуллох. Муъцам-ул-булдон. -Байрут: Дор Содир, 1376х. -324 с.
3. Ибни Хурдодбех. ал-Масолик ва-л-мамолик Ба кушиши Мухаммади Махзум. -Байрут, 1988. -340 с.
4. Мирафзалй, Сайид Алй. Рубой /Донишномаи забон ва адаби форсй. -Цилди савум. -Техрон: Фархангистони забон ва адаби форсй, 1388х. С. 297-300.
5. Муваххид, Зиё. Рубой / Фархангномаи адаби форсй. -Цилди дувум. -Техрон, 1381х. -С. 622-624.
6. Мусулмониён, Рахим. Назарияи адабиёт. -Душанбе: Маориф, 1990. -334 с.
7. Ризоятй, Кешахола. Дубайтй /Донишномаи забон ва адаби форсй. -Цилди савум. -Техрон: Фархангистони забон ва адаби форсй, 1388х. С. 221-223.
8. Тафаззули, А%мад. Фа%лавиёт //Номаи Фар%ангистон. -Давраи %аштум, 1385%. -№ 29. С. 119-130.
9. Фарзона. Себарга. -Хуцанд: Ношир, 2011. -435 с.
10. Шамси Кайси Рози, Му%аммад. ал-Муъцам фи маойир-ил-ашъор-ил-ацам. Ба тас%е%и Му%аммад ибни Абдулва%%оби К/азвит, ба кушиш Мударриси Разави. -Те%рон: Заввор, 1360%. -591 с.
11. Шафеъи Кадкани, Му%аммадризо. Мусиции шеър. -Те%рон: Ба%ор, 1368%. -679с.
12. Шерали, Лоиц. Куллиёти ашъор. -Душанбе: Адиб, 2001. -798 са%.
13. Хамзаи Исфа%они. ат-Танбе% ало %удус-ит-тас%иф. Та%циц Му%аммад Асъад Талас. -Байрут: Дор Содир, 1992. -327 с.
14. Хумои, Цалолуддин. Фунуни балога ва санооти адаби. -Те%рон: Нашри Хумо, 1367%. -424 са%.
Reference Literature
1. Abbospur Khuman. Dubaity. Cultural-Literary Heritage Written in Farsi. Part two. -Tehran. CulturalLinguo-Literary Heritage in the Persian Language, 1381 hijra, pp.596-597.
2. Yokuti Khamavi Shakhobiddin Abuabdulloh. Mujam-ul-Buldon. - Beirut: Doru Sodir, 1376 hijra. - 324pp.
3. Ibni Khurdodbeh al-Masolik va-l-Mamolik. Under the editorship of Mukhammad Makhzum. - Beirut, 1988. - 340pp.
4. Mirafzali Sayid Ali. Rhubais // The Institute of Persian Language and Literature. -Part three. -Tehran: Cultural Linguo-Literary Heritage in the Persian Language, 1338 hijra. -pp. 297-300.
5. Muvahhid Ziyo. Rhubais // Cultural-Literary Heritage Written in Farsi. -Part two. -Tehran, 1381 hijra. -pp. 622-624.
6. Musolmoniyon Rahim. Theory of Literature. - Dushanbe: Education, 1990. -334pp.
7. Rizoyati Keshakhola. Dubaitys // Studies in Persian Language and Literature. - Part three. - Tehran: Linguo-Literary Cultural Heritage Written in the Persian Language, 138 hijra. - pp. 221-223.
8. Tafazzuli Ahmad. Folklore. // Cultural Heritage Stidies. - Issue eight, 1385 hijra. - #29, pp. 119-130.
9. Farzona. Sebarga (trefoil). - Khujand: Noshir, 2011. - 435pp.
10. Shamsi Kaisi Rozi, Mukhammad. Al-Mujam fi maoyir-al-ashor-il-adjam. Preparation for publication by Mukhammad ibni Abdulvahhobi Kazvini, under the editorship of Rezavi. -Tehran: Zavvor, 1360 hijra. - 591pp.
11. Shafei Kadkani, Mukhammanrizo. Musicality of Poems. - Tehran: Spring, 1368 hijra. - 679pp.
12. Sherali, Loik. Collection of Poems. - Dushanbe: Adib, 2001. - 798pp.
13. Khamzai Isfahoni. At-Tanbeh alo hudas-it-tashif:Under the editorship of Mukhammad Asadi Talas. - Beirut: Doru Sodir, 1992. -327pp.
14. Khumoi, Djaloliddin. The Book on Rhetoric and Poetical Art. -Devices Tehron: Nashri Khumo, 1367 hijra. - 424pp.
Новатворство Фарзоны в жанре дубайти
Ключевые слова: современная таджикская поэзия, поэтические жанры, дубайти, творчество Фарзоны
Хотя творчество талантливой современной таджикской поэтессы Фарзоны и
становилось предметом многочисленных иследований, однако её вклад в развитие
жанра дубайти (вид четверостиший) остался вне поля зрения учёных- литературоведов.
В статье предпринята попытка определения места дубайти в творчестве Фарзоны. Осуществлена тематическая классификация дубайти. В результате анализа четверостиший поэтессы автор приходит к выводу, что в творчестве Фарзоны чаще встречаются любовные, мистические и философские четверостишия, между которыми иногда трудно провести разделительную черту. Утверждается, что, дубайти, как жанровая форма, хотя и встречается в творчестве практически всех современных таджикских поэтов, однако подлинный расцвет жанра связан с творчеством Лоика Шерали и Фарзоны.
Farzona^s Innovation in "Dubaity" Genre Key words: modern Tajik poetry, poetical genres, dubaity, Farzona's creation
The creation of modern talented Tajik poetess Farzona, though having been the object of numerous researches, however, remained out of the field of vision on the part of literary critics in such genre as dubaity (a type of quatrains), but her contribution into its development is not small.
The author of the article makes an endeauvour to determine the place of dubaity in Farzona s creation. A thematic classification of dubaitys is carried out. Proceeding from the analysis of the poetess' quatrains the author comes to the conclusion, that loving, mystical and philosophical four-lines-stanzas occur in Farzona s creation oftener than others and even these three ones sometimes don't yield to precise differentiation. It is asserned that though dubaitys as a genre form can be found in the creation of almost all modern Tajik poets, but the genuine efflorescence of the genre is associated with the names of Loik Sherali and Farzona.
Роцеъ ба муаллиф:
Рауматов Бауром, шоир, ассистенти кафедраи забон ва адабиёти тоцики Донишгоуи давлатии Хуцанд ба номи акад. Б. Гафуров (Чумуурии Тоцикистон, ш. Хуцанд), e-mail:[email protected]
Сведения об авторе:
Рахматов Бахром, поэт, ассистент кафедры таджикского языка и литературы Худжандского государственного университета им. акад. Б. Гафурова (Республика Таджикистан, г. Худжанд), e-mail:[email protected] Information about the author:
Rahmatov Bahrom, poet, assistant of the department of Tajik language and literature under Khujand State University named after academician B. Gafurov (Tajikistan Republice, Khujand), e-mail:[email protected]
