Научная статья на тему 'ФАРЗАНДЛАРИМИЗ ТАРБИЯСИНИНГ ТАЯНЧ УСТУНЛАРИ'

ФАРЗАНДЛАРИМИЗ ТАРБИЯСИНИНГ ТАЯНЧ УСТУНЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

CC BY
34
3
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
оила / таълим ва тарбия / соғлом ижтимоий-психологик муҳит / тарбиявий жараён / мулоқат / ностандарт вазиятлар / тарбиянинг таянч устунлари. / Family / education / communication / educational process / education and upbringing.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Сайдуллаев, Алишер Насруллаевич

Мақолада таълим ва тарбия масалалари, самарали таълим -тарбия тизимини амалга оширишда оиланинг роли атрофлича ёритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE PILLARS OF EDUCATION OF OUR CHILDREN

The article presents scientific theoretical approaches in the formation of the child's speech competence.

Текст научной работы на тему «ФАРЗАНДЛАРИМИЗ ТАРБИЯСИНИНГ ТАЯНЧ УСТУНЛАРИ»

Oriental Renaissance: Innovative, p VOLUME 2 | ISSUE 4/2

educational, natural and social sciences ISSN 2181-1784

Scientific Journal Impact Factor Q SJIF 2022: 5.947

Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7

ФАРЗАНДЛАРИМИЗ ТАРБИЯСИНИНГ ТАЯНЧ УСТУНЛАРИ

Сайдуллаев Алишер Насруллаевич

Тошкент тиббиёт академияси "Педагогика ва психология" кафедраси катта укитувчиси

АННОТАЦИЯ

Мацолада таълим ва тарбия масалалари, самарали таълим -тарбия тизимини амалга оширишда оиланингроли атрофлича ёритилган.

Калит сузлар: оила, таълим ва тарбия, созлом ижтимоий-психологик мууит, тарбиявий жараён, мулоцат, ностандарт вазиятлар, тарбиянинг таянч устунлари.

АННОТАЦИЯ

В статье рассматривается научно-теоретический подход к изучению воспитание и обучение. Развития роль семьи в воспитание и обучение.

Ключевые слова: семья, обучение, воспитание, среда, нестандартные ситуации, общение, образовательный процесс, основние опори воспитание.

ABSTRACT

The article presents scientific theoretical approaches in the formation of the child's speech competence.

Keywords. Family, education, communication, educational process, education and upbringing.

КИРИШ

Мамлакатимизда ёш авлод камолоти, фарзандларимиз тарбияси, комил инсон булиб вояга етиши, сифатли ва мукаммал таълим олиши доимо давлатимиз рахбарининг диктат марказида булиб келган.

Хдмма даврларда хам шахсга таълим бериш, комил инсон ва фарзандлар тарбиясига давлат ахамиятига молик масала сифатида каралган.

Маълумки кайсики давлатда таълим ва тарбия тизимига етарлича эътибор каратилса шу давлатда албатта тараккиёт булади, турмуш фаровонлигига эришилади. Бунга тарихдан жуда куплаб мисоллар келтириш мумкин. Шу туфайли хам сунгги йилларда мамлакатимизни хар томонлама ривожлантириш, янги Узбекистонни бунёд этиш максадида таълим тизимида жадал ислохотлар амалга оширилмокда. Бу борада куплаб таълим тараккиёти учун жуда мухим булган фармонлар, карорлар ва дастурлар кабул килинди, янги тахрирдаги "Таълим тугрисида"ги конун тасдикланди. Мазкур янги

тахрирдаги "Таълим тугрисида"ги Конунга мувофик, таълим олишнинг янги

234

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

О

R

VOLUME 2 | ISSUE 4/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

замонавий шакллари амалиётга тадбик этилди, таълим муассасаларига чет эл муассасалар билан хамкорликда факультет ва марказлар очишга рухсат этилди. Шунингдек, "Таълим тугрисида"ги конуннинг яна бир мухим янгиликларидан бири, укитувчиларга замонавий педагогик шакллар хамда укитиш ва тарбия усулларини эркин танлаш хукуки берилди.

Ш.М. Мирзиёев узининг 2020 йил 30 сентябрь кунги укитувчиларга килган мурожаатида Буюк ипак йулининг кок чоррахасида жойлашган диёримиз азал-азалдан юксак цивилизация ва маданият учокларидан бири булганини, халкимизнинг бой илмий-маданий мероси, туккизинчи - ун иккинчи асрларда Марказий Осиёда биринчи Ренессанс юзага келиши ва у бутун дунё тан оладиган машхур дахоларни етиштириб берганлигини, иккинчи Ренессанс даврини ахамиятини хамда Учинчи Ренессанс масаласини стратегик вазифа сифатида омма олдига куйиб, уни миллий гоя даражасига кутаришни тавсия этди.

Хрзирги тезкор тараккиёт даврида халкимизнинг таълим-тарбия борасидаги тупланган манбалардан фойдаланган холда таълим-тарбия масаласига уз вактида ута жиддий эътибор каратмасак, эртага кечикишимиз мумкин. Бу борада таълим ва тарбияни самарали ташкил этишда Президентимиз таъкидлаган таълим ва тарбиянинг бешта таянч устунларининг роли бенихоя каттадир.

МУХ,ОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Шу уринда таълим ва тарбиянинг асосий таянч устуни оила тарбиясининг роли фарзанд камолотида мухим ахамият касб этишиши унутмаслигимиз лозим. Чунки, оиладаги соглом психологик мухит ва оилавий таълим-тарбия, ёшлар истекомат килаётган махаллалар хаёти, уларнинг психологик мухити ёшлар камолоти масалаларида уз таъсирини утказмасдан колмайди. Оилада тинчлик-хотиржамликнинг булиши, оила аъзолари орасида мехр-окибатнинг мавжудлиги, ота-она ва фарзандларнинг узаро самимий муносбаталари бу кичкина жамият деб номланган оиланинг ички-тартиб коидалари хисобланади.

Айтиш мумкинки, шахс хусусиятларининг шаклланиши нафакат инсон организмининг наслий хусусиятларига, балки энг аввало у алокада булган ижтимоий мухитга ва оилага куп жихатдан боглик булади.

Маълумки, хар бир жамиятимизнинг ижтимоий-иктисодий тараккиёти шу жамият фукароларининг билимдонлиги, акл-заковати, маънавий ва

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

о

R

VOLUME 2 | ISSUE 4/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

ахлокий жихатдан юксаклигига богликдир. Инсондаги ушбу хислатлар оилада, оила мухитида шаклланади. Шунинг учун хам оиланинг мухим вазифаларидан бири фарзандларни хар томонлама баркамол инсон килиб тарбиялаш булиб хисобланади.

Маълумки, оила жуда катта тарбиявий функцияга эга. Оила ёшларда миллий кадриятларни, ахлокий фазилатларни, шахсий сифатларни, хаётий мезон ва меъёрларни шакллантирувчи мухим маскандир.

Кейинги йилларда оилаларда турли хил сабабларга кура, фарзандлар тарбиясига эътиборнинг бироз сусайиши кузатилмокда ва окибатда фарзандлар тарбиясидаги айрим нуксонлар кузга яккол ташланмокда. Буни куйидаги бир нечта жузъий сабаблар оркали изохлаш мумкин:

- оилавий тарбияда болалар ва усмирларнинг ёш ва индивидуал-психологик хусусиятларини инобатга олинмаслиги;

- ота-оналарнинг оилавий тарбияда, фарзандлари билан буладиган шахслараро муносабатларида, улар билан муомала килишдаги муаммолари;

- ота-оналарда болалар тарбияси тугрисидаги назарий ва амалий билим ва маълумотларнинг етишмаслиги;

- тарбияда узбек халкининг бой маънавий, маданий кадриятлари, урф-одатлар, расм-русумлар ва шаркона оилавий тарбия усулларидан етарлича фойдаланмаслик;

- Европача турмуш тарзи таргиботи;

- фарзандларимизга узбек халкига хос булган Ватанпарварлик, мехнатсеварлик, мехр-шафкатлилик, багрикенглик, ночор ва дардманлар холидан хабар олиш, уларга ёрдам бериш каби хислатларни сингдирилмаётганлиги;

- тарбияда ота-оналарнинг рад этиш, таъкиклаш, рухсат этмаслик асосидаги тарбиялаш усулидан максадсиз фойдаланишлари;

- оилада ота ёки онанинг айтгани-айтган, дегани-деган булиши;

- оилавий тарбияда миллий кадриятларимиздан, яъни эртак, макол, ривоят ва хадис илмидан етарлича фойдаланилмаётганлиги;

- болаларнинг тарбиясига ёшлигидан эътибор бермаслик.

Фарзандлар тарбиясида таълим муассасалари билан бир каторда ота-

оналарнинг ролини оширсак, тарбиянинг таянч устунлари деб эътироф этилаётган ота-оналарга, кенг жамоатчиликга таянадиган булсак, албатта тарбияда кузланга максадга эришишимиз мукаррар.

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

O

R

VOLUME 2 | ISSUE 4/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

roKopugaranapgaH xyHOca kuhuS afirum MyMKuHKu, SoHanap Ba ycMupHap KaMOHoruga cofhom H^THMOHH-ncnxonorHK MyxurHu ryFpu ramKuHHamrupa OHcaK, onnaBHH rapSuaHu ryFpu fiyHarrapa SuHcaK, ratHuM Ba rapSua Sopacuga gaBHaruMro pax,6apu TOMOHugaH öenranaö SepuHraH Ba3H^anapHH OFumMafi aManra omupuS SopcaK, SapKaMOH aBHog KaMOHoruga anSarra, Ky3HaraH SyroK MaKcagnapHMH3ra эpнmaмнз.

MycTaxKaM MatHaBufi uMMyHurerra эгa, эpкнн Ba paBOH ^uKpHafiguraH, MKopu MappanapHH Ky3HOBnu SyroK aBHogHu rapSuaHam ynyH OTa-OHa Ba ouHa My^HTH ^yga Karra axaMuar Kacö эragн. Cap эмaскн hhcoh k&hsu Ba OHruHu эгaпнam, ycuS KeHaerraH em aBHogHu MatHaBufi gyHecHHH 3ax,apHamra KaparnnraH rypHu KypuHumHapgaru xaB^-xarapnapHH SyryHru KyHga KynafiuS SopaerraHHuru x,aM rapSuaga ounaHH, 0ra-0HaHH poHu SeKuec экaнннгннн aHa Sup 6op racguKHafigu.

OuHa geS araHMum KypFOHga aBHogHap KaMOH ronagu. By KypFOHHHHr Mycra^KaM Ba öapKapop SyHumura эpнmнm MaMHaKar Ba gyHe MuKecuga MyxuM axaMuarra эгagнp. Cofhom rypMym rap3ura эгa SyHraH MycraxKaM ounanap ^aMuaruMroHuHr epKuH Kena^aru ynyH xu3Mar Kunagu.

XYHOCA

roKopugarunapgaH xyHOca kuhuS afirum MyMKuHKu, SoHanap Ba ycMupnap KaMOHoruga cofhom н^rнмонн-пснхоногнк MyxurHu ryFpu ramKuHHamrupa OHcaK, ouHaBufi rapSuaHu ryFpu fiyHarrapa SuHcaK, ratHuM Ba rapSua Sopacuga gaBHaruMu3 pax,6apu roMOHugaH SeHruHaS SepuHraH Basu^anapHu OFumMafi aManra omupuS SopcaK, SapKaMOH aBHog KaMOHoruga anSarra, Ky3HaraH SywK MaKcagHapuMu3ra эpнmaмнз. Oapзaнgнapнмнзнн myHgafi rapSuaHaHHuKKu, yHap y3 ora-OHanapura, SywK rapuxura, MycraKuH BaraHura, y3 tuhu, MuHHaru, guHu Ba MyKaggac aHatHanapura coguK SyHuS KaMOHorra эpнmснн.

REFERENCES

1. yMapoB B.M., CafigyHHaeB A.H. Oap3aHgHap rapSuacura Se^apK SyHMafiHuK^Ku emHap xyHK - arBopura oug ncuxoHoruK nroranap) TomKeHr.

2. Khashimova M. K. et al. Integrated approach to moral education //Annals of the Romanian Society for Cell Biology. - 2021. - C. 2987-2992.

3. yMapoB B. M. h gp. 3aMOHaBHH negaroruK TexHonoruanapHH th66hh TatnHMra Tag6uKH. - 2019.

2016 fi .

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

о

R

VOLUME 2 | ISSUE 4/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

4. Сайдуллаев А. Н. Основные области затруднения в педагогическом взаимодействии.

5. Рахманова Ё. Р., Сайдуллаев А. Н. ФАРОБИЙ ТАЪЛИМ ВА ТАРБИЯДА ТИЛШУНОС ХАКИМ //Сборники конференций НИЦ Социосфера. - Vedecko vydavatelske centrum Sociosfera-CZ sro, 2016. - №. 9. - С. 61-63.

6. Ахмедова, М. Т., & Мусратова, З. У. (2021). ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА УСТОЗ-ШОГИРД МУНОСАБАТЛАРИНИНГ СТРАТЕГИК КРИДАЛАРИ ВА ВАЗИФАЛАРИ. In Interdisciplinary Conference of Young Scholars in Social Sciences (pp. 326-329).

7. Tursunaliyevna, A. M., & Karimovna, N. Y. (2022). MAKTABGACHA TARBIYA MUASSASALARIDA MADANIY-GIGIYENIK MALAKALARNI TARBIYALASH-BOLALAR ORGANIZMINING JISMONIY RIVOJLANISHIDA MUHIM VOSITA. INTEGRATION OF SCIENCE, EDUCATION AND PRACTICE. SCIENTIFIC-METHODICAL JOURNAL, 3(1), 98103.

8. Нарметова, Ю. (2015). Методологические и методические проблемы организации психологической службы в медицинских учреждениях.

9. Нарметова, Ю. (2021). Алекситимия-психосоматик касалликлар омили сифатида. Scienceweb academic papers collection.

10. Нарметова, Ю. (2020). Оила хотиржамлиги болалардаги психоматиканинг олдини олиш омили сифатида.

11. Nuraliyevich, N. A. (2022). TIBBIYOT XОDIMLАRINING ^SBIY IDENTIFIKATSIYASINI O 'ZIGA XOS PSIXОLОGIK XUSUSIYATLARI. INTEGRATION OF SCIENCE, EDUCATION AND PRACTICE. SCIENTIFIC-METHODICAL JOURNAL, 3(3), 6-9.

12. Нурматов, А., & Бекмиров, Т. (2021). Развитие креативности будущего учител в процессе (Doctoral dissertation, Тошкент).

13. Umarova, S. (2021). Yoshlarda hadislar yordamida sabr toqatlilik hususiyatini shakillantirish.

14. Akhmedova, M., Narmetova, Y., & Alisherov, B. (2021). Catigories of person in conflict and methods of conflict resolution in the occurrance of conflicts between medical personnel.

15. Akhmedova, M. T., Narmetova, Y. K., Nurmatova, I. T., & Malikova, D. U. K. (2022). Communicative Competence Formation in Future Teachers Based on an Integrated Approach. International Journal of Multicultural and Multireligious Understanding, 9(4), 54-60.

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

о

R

VOLUME 2 | ISSUE 4/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

16. Ахмедова, M., & Нарметова, Ю. (2022). Neyropedagogika va neyropsixologiya rivojlanib kelayotgan yangi fan sohasi sifatida. Общество и инновации, 3(2), 103-109.

17. Akhmedova, M. T. (2022). Pedagogical and Psychological Ways to Overcome the Problem of Lesson Discipline in Secondary Schools. International Journal of Multicultural andMultireligious Understanding, 9(3), 421-425.

18. Melibayeva, R. N., Khashimova, M. K., Narmetova Yu, K., Komilova, M. O., & Bekmirov, T. R. (2020). Psychological mechanisms of development students' creative thinking. International journal of scientific & technology research, 9(03).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.