CC BY
0
ТДУ 8Т2
DOI:10.51844-2077-4990-2023-4-168-180
Бобоцонова Мадина Хайдарцоновна, дотсенти кафедраи методикаи таълими забон ва адабиёти тоцики МДТ "ДДХ ба номи акад. Б.Fафуров"(Тоцикисmон, Хуцанд) Бабаджанова Мадина Хайдарджоновна, доцент кафедры методики преподавания таджикского языка и литературы ГОУ "ХГУ имени акад. Б.Гафурова" (Таджикистан, Худжанд) Bobojonova Madina Haidarjonovna, lecturer of the departmеnt of Tajik language and literature and its methods of teaching under the SEI "KhSU named after acad. B.Gafurov" (Tajikistan, Khujand), E-mail:missrustamova@mail.ru Вожа^ои калиди: дарси забони тоцикй, фановарщои компютерй, омузгор, раванди таълим, усулцои фаъол, тахтаи электронй, проектор, муаррифии фан
Дар мацола доир ба истифодаи фановарщои иттилоотию коммуникатсиони дар дарс^ои забони тоцикй андешарони гаштааст. Имруз щмагон дар замоне царор дорем, ки фаъолият дар тамоми соцацо моро пайваста ба пеш рафтан водор месозад. Дар ин самт аз щма бештар маориф ва мактаб пешгом аст. Асри ХХ1, ки асри тарацциёти илму техника ва шабакацои интернети аст, омузгорони цавонро зарур аст аз воситщои техникии таълим самаранок истифода баранд ва барои боз цам бештар гардидани сатуу сифати таълим кушиш намоянд. Зеро истифода аз фановарщои комютери на тануо ба мууассилин кумак мекунад, ки барномауои дарсиро содатар ёд бигиранд, балки мауоратуоеро, ки барои созгории муваффац дар касби интихобнамудаашон лозиманд, фарощм меорад.Дар мацола намунацои кор дар тахтаи электроны нишон дода шуда, тавсияуои методы манзур шудаанд. Хулоса мешавад, ки истифодаи босамари технологияуои компютери барои баланд бардоштани сифати таълим кумак намуда, самаранокии дарс афзун мегардад.
Ключевые слова: урок таджикского языка, компьютерные технологии, учитель, учебный процесс, активные методы, электронная доска, проектор, предметная презентация
Рассматривается использование информационно-коммуникационных технологий на занятиях таджикского языка. Отмечается, что сегодня мы живем в такое время, когда деятельность во всех сферах заставляет нас постоянно двигаться вперед. В этом направлении образование и школа являются передовыми. В XXI веке, в эпоху развития науки, технологий и сетей Интернет, молодым учителям необходимо эффективно использовать технические средства обучения и стараться и дальше повышать уровень и качество образования, потому что использование компьютерных технологий не только помогает учителям легче усваивать учебную программу, но и дает им необходимые навыки, для успешного развития в выбранной ими профессии. Показаны примеры работы на интерактивной доске на уроках таджикского языка общеобразовательных школ, а также даны методические рекомендации. Сделан вывод, что эффективное использование компьютерных технологий в учебном процессе на уроках таджикского языка способствует повышению качества обучения и эффективности урока.
Key words: Tajik language lesson, computer technology, teacher, educational process, active methods, electronic board, projector, subject presentation
The article discusses the use of information and communication technologies in Tajik language classes. Today we all live in a time when activity in all areas forces us to constantly move forward. In this direction, education and school are advanced. In the 21st century, in the era of the development of science, technology and the Internet, young teachers need to effectively use technical teaching aids and try to further improve the level and quality of education. Because the use of computer technology not only helps teachers learn the curriculum more easily, but also gives them the necessary skills to successfully develop in their chosen profession. Examples of working on an interactive whiteboard in Tajik language and literature lessons in secondary schools are shown, and methodological recommendations are given. It is concluded that the effective use of computer technologies in the educational process in the lessons of the Tajik language and literature helps to improve the quality of teaching and the effectiveness of the lesson will increase.
ФАНОВАРЩОИ КОМПЮТЕРИ ДАР ТАШКИЛИ САМАРАНОКИИ ТАЪЛИМИ ФАННИ ЗАБОНИ ТО ЦИКИ
ЭФФЕКТИВНОСТЬ КОМПЬЮТЕРНЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В ОБУЧЕНИИ ТАДЖИКСКОМУ ЯЗЫКУ
COMPUTER TECHNOLOGIES IN THE EFFECTIVENESS OF STUDYING THE TAJIK LANGUAGE
Дар пешрафти хама сохахои хаёти чомеа на;ши фановарихои муосир хеле назаррас буда, инсоният дар садаи ХХ1 дар кор ва зиндагй аз фановарии иттилоотию мухобиротй фаровон истифода мебарад. Дар баробари дигар сохахо истифодаи бамаврид ва ма;садноки он дар раванди донишомузй ва пешбурди корхои тах;и;отй ва умуман дар баланд бардоштани маърифати насли чавон дар мактабхои миёна ва олй самарабахш мебошад. Он на танхо дар сарфа намудани ва;т, хамчунин, дар бозёфти бехтарин матлаб аз интернет ва манбаъхои дигари омузиш ба мо кумак мерасонад. Чунончи методист Шербоев С. кайд кардаанд: "...дарачаи донишх,ои назариявию амалии онх,оро якмаром баланд бардошта, аз х,ама мухиммаш, дар онхо хислатхои диккатнокй, хдссиёти забонфахмй, кобилияти фарккунии як ходисаи забонро аз дигараш тарбия карда мешавад" [12,с.210-211].
Татби;и фановари муосир дар раванди таълим яке аз зинахои асосии комютерикунонии муассисахои таълимй ба хисоб меравад. Президенти Точикистон Эмомалй Рахмон дар Паёми худ ба Мачлиси Олии кишвар борхо ;айд намуданд, ки Хукумат барои таъмин намудани пешрафти сохахои илму маориф хамчун самти афзалиятноки сиёсати ичтимой аз тамоми имкониятхо истифода карда, доир ба баланд бардоштани сатху сифати таълим, чорй намудан ва васеъ гардонидани доираи истифодаи фановарихои иттилоотиву коммуникатсионй, аз чумла шабаки интернет дар низоми тахсилот, таъмини самаранокии фаъолияти омузгорон ва такмили малакаи педагогии онхо тамоми чорахои заруриро амалй мегардонад. Ба ин ма;сад аз тарафи Хукумати кишвар чандин барномаву Стратегияхои давлатй аз чумла, "Барномаи давлатии компютеркунонии муассисахои тахсилоти умумии Ч,умхурии Точикистон" амалй гардидаанд.
Миллати деринасоли точик зарбулмасалу ма;олхои бисёре дорад, ки бевосита ба самти илм вобастагй дорад. Яке аз ин ма;олхо "Шунидан кай бувад монанди дидан" мебошад. Дар ха;и;ат, истифодаи воситахои аёнии таълим ба ;атори омилхои аввалиндарачаи баланд бардоштани дарачаи донишазхудкунии хонандагон дохил мешавад.
Аз тахлили адабиёти технологию педагогй чунин бармеояд, ки таълимгирандагон та;рибан 90% - и тамоми маълумотро тавассути чашм, 9%- ро тавассути гуш ва танхо 1% - ро тавассути ламс аз худ мекунанд. Аз ин бармеояд, ки хотираи биноии толибилм инкишоф ёфтааст. Яъне, назар ба шунидан бо ёрии визуалй (дидан) тахсилкунанда бештар донишро аз худ карда метавонад.
Фановарихои иттилоотй ба чузъи чудонопазири таълими харрузаи толибилмон табдил ёфта, нисбат ба китоби му;аррарй маълумоти ба воситаи онхо пешниходшавандаро хонанда ба осонй аз худ менамояд. Тавассути ин омил хонанда бевосита маводро ба таври аёнй дида, бо он аз наздик шинос мешавад. Айни хол номгуи технологияхое, ки дар раванди таълим истифода бурда мешаванд, хеле бисёр аст ва онхо хусусияти рушди босуръат ва ояндадорро доро мебошанд.
Яке аз фановарихои инноватсионие, ки дар раванди ташкили машгулиятхо самаранок истифода мешавад, фановарии мултимедиявй мебошад. Технологияи мултимедиявй мачмуи воситахои тачхизотй ва барномавие мебошад, ки ба мо шароити кор кардан бо маълумоти гуногунро фарохам меорад ва дар дарсхои забони точикй аз чунин воситахои техникй истифода бурда метавонем:
1.Диктофон ( дастгох барои сабт ва шунавонидани овоз).
2.Оинаи нилгун (телевизион)
3.Компютерхо
4.Муаррифихо (презентатсия) тари;и барномаи Power Paint.
5.Истифодаи тахтаи интерактивй тари;и барномахои Rio Studio ва Wait Board.
Истифодаи воситахои техникии зикргардида дар дарсхои забони точикй мисли аёнияти
графикии таълим на;ши мухимеро доро буда, барои аёнй ва хам шав;овар ташкил намудани машгулиятхо имконияти хубро фарохдм оварда, дар баланд бардоштани фаъолияти забономузии хонандагон, бахусус, дар чараёни ташкили корхои муста;илонаи онхо барои муаллими эчодкору созанда, такягохи бомуътамад ба шумор меравад.
Истифодаи диктофон барои омухтани меъёрхои талаффузи адабй, яъне ;оидахои орфоэпия (талаффузи дурусти овозхои нут;, хичо ва калима, задаи калимагй - хичой ва манти;й, риояи ист паузахо дар чумла) на танхо шав;у рагбати хонандагонро, балки дарачаи донишхои назариявию амалии онхоро баланд бардошта, аз хама мухиммаш дар онхо хислатхои ди;;атнокй, хиссиёти забонфахмй, ;обилияти дарккунии як ходисаи забонро аз дигараш
меомузонем. Хонандагон аз диктофон, овози худ ва намунаи талаффузи дурусти адабй (нут;и дикторхо, артистон, ноти;он, устодони сухан) - ро шунида, меъёрхои талаффузро аз худ мекунанд.
Дар дарси забони точикй омузгор метавонад аз магнитофон истифода бурда, диктанти шунавой гузаронад. Матни диктант пурра ба хонандагон тавассути магнитофон гуш кунонида мешавад, сипас хонандагонро ба се гурух та;сим карда, супориш медихем, ки гурухи аввал исмхои кул ва чузъро, гурухи дуюм исмхои чондору бечонро ва гурухи сеюм бошад, исмхои хосу чинсро аз дохили матни шунидаашон нависанд.
Матни диктанти шунавой: Ватан - модар
Ватан хам монанди модар аз фарзанди худ, дар му;обили он тарбияхое, ки уро кардааст ва муносиби он ёрихое, ки ба у расонидааст, дар ха;;и худ химоят, хидмат ва фармондорй талаб мекунад. Ба ин сабаб хар фарзанди одам, ки сифати инсонии худро бархам надодааст. Ватани худро монанди модари худ, хатто аз вай зиёдтар дуст медорад, уро хидоят ва мудофиа мекунад ва ба у хидмат менамояд ва дар рохи у аз фидо кардани чони худ хам боз намеистад. Чунки у хамаи чиз, хатто хастии худро аз Ватани худ ёфтааст ва худро дар вай подшох гуфта хис кардааст. Агар аз даст равад, у дар он чо шахрванди оддй хам шуда намемонад, балки дар дасти госибони истилогар гулом ва асир шуда мемонад.
Мушохида кардем, ки дар хамаи муассисахо имконияти истифодаи муаррифихо (слайд) дар тахтахои электронй мавчуд нест, чунки дар хар муассисаи таълимй шумораи проектор барои истифодаи яква;та барои хама омугор кофй нест. Дар бисёре аз синфхонахо оинаи нилгун пайваст карда шудааст, ки мо метавонем дар мавриди набудани проектор аз он истифода намоем, ки ин хам хамчун воситаи техникии таълим хисоб мешавад. Метавонем, дар оинаи нилгун хар гуна видеороликхои пандомез инчунин, дарсхои пешакй сабтшударо ба хонандагон нишон дихем.
На;ши компютер ва истифодаи барномахои компютерй дар дарси имруза басо калон аст. Зеро барномахои таълимии компютерй раванди омузишро осон гардонида ба самаранокии он мусоидат мекунад.
Хангоми чамъбасти боби исм барои санчиши дониши хонандагон омузгорон метавонанд, тавассути барномаи компютерии еasyQuizzy аз навъхои гуногуни тестхо истифода намоянд.
Тавассути компютер ба мухлати муайян тестхо ба хонандагон пешниход мегарданд, хангоми ба охир расидан дар чанд лахза ичро шудан, бахои чанд гирифтан ва кадом галатхоро содир кардани хонандагон маълум мешавад. Аз ин худи хонанда низ ба дониши хешро арзёбй карда метавонад.
Пеш аз гузаронидани ин амал омузгор вазифадор аст, ки пешакй хонандагонро огох кунад, ки дар хар як руи мизи хонандагон компютер мавчуд бошад. Дар мавриди ин гуна имкониятро надоштан омузгор метавонад аз синфхонахои компютерй истифода намояд. Имкон дорад хонанда аз нотбукхои фардй дар равандй дарс истифода намояд.
Барномаи MS Power Point яке аз барномахои пакетии Microsoft Office мебошад. Мо тавассути ин барнома муаррифихое сохта, барои самараноктару ди;;атчалбкунанда гузаронидани дарс истифода мебарем.
Афзалияти истифодаи муаррифихо дар он аст, ки агар мавзуъ на;л карда шавад, пас аз се соат дар зехни хонанда 70% бо;й мемонад, пас аз 3 руз бошад танхо 10% бо;й мемонад. Агар мавзуъ тавассути муаррифихо намоиш дода шавад пас аз се соат 72% ва пас аз се руз 20% и маълумот дар зехни хонанда бо;й мемонад. Агар мавзуъ хам намоиш дода шуда хам шарху эзох дода шуда бошад, пас аз се соат 85% ва пас аз се руз 65% маълумот дар зехни хонанда бо;й мемонад. Аз ин омор ба хулоса омадем, ки афзалияти муаррифихо низ дар раванди таълим басо калон мебошад, "Истифодаи фановарихои компутерй ... метавонад дар як ва;т бо сарфи ва;ти кам чор амал: шунидан, дидан, сухбат кардан ва амал намудан ба субут расад. Во;еан хамгироии ин чор амал дар омузиш хеле муассир аст. Чунонки маълум аст шунидан - 20%, шунидану дидан-50%, гуш кардан, дидан, сухбат намудан-75% ва шунидану дидану сухбат кардану амал намудан - 100% аз ёдгириро дар худ ихтисос медиханд" [9, с.761].
Намунаи муаррифихо аз фанни забони точикй:
Дигаре аз воситах,ои техникии ба мо маълум, ки солх,ои охир доираи истифодааш хеле васеъ гардида истодааст, ин тахтаи интерактивй мебошад. Тахтаи интерактивй экрани сенсорй мебошад, ки ба компютер пайваст карда шуда, тасвирро аз он проектор ба тахтаи сафед интщол медихдд. Ин воситаи муосири мултимедиявиест, ки дорои тамоми сифатх,ои тахтаи
анъанавй буда, барои тавзехи графикии тасвирхои экран имкониятхои бештар дорад, ба мо имкон медихад, ки дар як ва;т чанд фаъолиятро гузаронем. Хусусияти дигари тахтаи интерактивй ;обилияти захира кардани иттилооти дар он сабтшуда дар формати видеой мебошад.
Барои огози кор дар компютер ба тахта ламс кардан кифоя аст. Тахтаи электронй дорои интерфейси графикии гайриихтиёрона ва барои истифодабаранда ;улай мебошад. Ва;те хонанда ба тахтаи стандартй менигарад, барои у он ;адар му;аррарй аст, ки аз он чизи чолиберо интизор намешавад. Аз чихати равонй ва;те ки хонанда чунин тахтаи дурахшони интерактивиро мебинад, ки ба импулсхои алохидаи хонандагон чавоб медихад, пас тамоми ди;;ат ба он, ба муаллим, ба мавзуи мухокима ва мавод равона карда мешавад.
Хангоми истифодаи тахтаи интерактивй дарси одй самарабахш мешавад, махсулнокии дарс меафзояд. Чунончи: "Тахтаи электронй ё интерактивй яке аз фановарихоест, ки метавонад дар амри тадриси самарабахши мавзуи мазкур кумаки шоёне анчом дихад...Ч,аззобияти кор дар тахтаи электронй шав;и донишчуёнро нисбат ба мавзуъ, дар мачмуъ ба фан, бедор мекунад" [9,с.764].
Хангоми гузариши мавзуъхои таълимй аз фанни забони точикй ва дигар фанхо агар тахтаи синф истифода бурда шавад, ва;ти бисёр барои навиштан масраф мегардад. Омузгор метавонад, на;шаи тавзехии дарси худро тавассути слайд (презентатсия) аз тахтаи электронй намоиш дихад. Дар ин маврид барои омузгор гузаштани дарс хам осон мегардад ва хам сарфакорию сифатнокй бештар мешавад.
Тачрибахо нишон медиханд, ки хангоми истифодабарй аз тахтаи интерактивй:
- Хонандагон бомуваффа;ият маводи таълимиро аз худ менамоянд;
- Фарханги нутк,и мухассилин ташаккул меёбад, ки ба рушди шахсияти онхо мусоидат менамояд;
-Чдхонбинии маънавй ва ичтимоии хонандагон васеъ мегардад;
-Ва;т бехуда сарф намешавад;
Тахтаи интерактивиро тавассути барномахои «RioStudio» ва «Whiteboard» ба кор медароранд. Дар зер истифодаи барномаи "Whiteboard" нишон дода шудааст.
1 / 1
ЕЗ V
И ^ [0|су швд
iaEL, ,__ _ ✓ // т ЯьЩ —■
Расми №1. Намой барномаи Whiteboard
Тавассути тугмахои ин тахтаи омодагашта мо метавонем якчанд амалиётро гузаронем ва ди;;ати хонандагонро бештар ба дарс чалб намоем. Хангоми гузаштани (боби исм) мавзуи исмхои кулъ ва чузъ тавассути тахтаи интерактивй мо метавонем чунин "Бозии дидактикй" - ро гузаронем.
Расми №2.Бозии дидактики тавассути барномаи Whiteboard
Мо медонем, ки исмнои кул номи умумии предметной нам^инсро мефанмонанд. Масалан, номи умумии сабзй, пиёз, лаблабуро сабзавот мегуянд.
Исмное, ки номи яке аз ашёнои нам^инсро мефанмонанд, исмнои чузъ меноманд. Чунончи, себ, нок, ангур, анор чузънои исми мевано мебошад. Дар тахтаи интерактивй файлнои махсус барои нар фан вучуд дорад. Мо метавонем, ин гуна файлноро дар дарснои забони точикй низ истифода намоем. Хдрчанд, ки барои дарснои забони точикй файли махсус вучуд надошта бошад нам, мо метавонем аз файли махсуси "other", ки маънои дигар, ва гайраро дорад, аз бахши "fruits"- мевано ва " vegetables" - сабзавот якчанд то мевано ва сабзавотро интихоб намуда, ба ин тарз мегузорем. Сипас, ду хонандаро ба назди тахта мебарорем, яке аз онно ба дохили ин сабад, ки исми чузъ навишта шудааст чузъе аз мевано, ки ба гуруни исмнои чузъ дохил мешавад, оварда меандозад. Дигар хонанда бошад, чузънои сабзавотро ба дохили сабади дигар меандозад. Бо ин тарз хонандагон доир ба навънои исмнои кулл ва чузъ маълумоти мухтасар пайдо менамоянд ва онноро аз намдигар ба осонй фар; карда метавонанд. Ин навъи машгулият низ ба монанди мисоли пешина аст. Мо боз аз файли махсуси "other" истифода мебарем ва аз бахши "fruits" якчанд дона себро гирифта, ба дохили дарахт мегузорем ва ба руи онно исмнои хос ва чинсро омехта карда менависем, як нафар хонандаро ба назди тахта бароварда супориш мединем, ки танно исмнои хосашро гирифта (яъне себноро аз дарахт канда) ба дохили сабад андозанд.
Расми №3. Бозии таълими тавассути тахтаи электрони.
173
Барои ба дарс чалб намyдани диккати хонандагон омузгорон аз xар гyна аксxо истифода бyрда метавонанд. Ин чо мо якчанд расми исмро мегузорем ва аз хонандагон хоxиш метнем, ки аз ";алам" истифода намyда, ба зери расмxои додашyда ба исми тащо ё чамъ мансyб бyдани онxоро нависанд.
Расми №4. Аёнияти шавцовар доир ба мавзуи "Исм^ои цамь ва танх,о".
Дар замони муосир, ки низоми таълим мyносибати босалоxият аст, омузгоронро зарyр аст, ки аз yсyлxои фаъоли таълим дар дарсxои забони точикй самаранок истифода намоем. Барои мyайян намyдани фарк ва умумияти исмxои моддй ва маънй мо аз усули фаъоли таълим "Диаграммаи Bенн" истифода менамоем. Аз хонандагон хоxиш менамоем, ки фарки исмxои моддй ва маъниро ба ду давра ва умумияти ощоро ба мобайн нависанд.
Расми №5.Диаграммаи Венн тавассути тахтаи электрони Ин цо мо намунаи онро нишон медщем.
Расми№6. Таълими тавофут ваумумияти исм^ои моддиву маъны дар "Диаграммаи Венн"
Мо, дар дарсхои адабиёти точик ба хонандагон супориш медихем, ки ва;тхои холигии худро бехуда нагузаронида асархои бадеиро мутолиа намоянд. Барои муайян намудани он, ки ин асархоро хонда истодаанд ё не мо метавонем дар дарсхои забони точикй аз усули "Т - схема" истифода намоем. Якчанд нафар ;ахрамонони асарро ба ин чо менависем ва ба хонандагон супориш медихем, ки образхои мусбату манфиро ба ин тарз ба чадвал дохил намоянд ва исмхои хосро шарх диханд. Бо ин усул мо метавонем хам дониши муста;илона пайдонамудаи хонандагонро санчем, хам доир ба исмхои хос маълумот гирем.
Расми №7.Усули Т- схема дар тахтаи электроны
Яке аз усулхои фаъоли таълим ин усули "Кластер" мебошад. Хднгоми такрори боби исм истифодаи ин усул хеле мувофи; аст. Барои сарфа нашудани ва;т мо на;шаи "Кластери мураккаб" - ро ба ин тарз пешниход менамоем ва ба хонандагон супориш медихем ки як-як баромада онро пурра намоянд.
Расми №8. Усули "Кластер " дар тахтаи элетрони
Яке аз афзалиятхои тахтаи интерактивй дар он аст, ки дар он соат вучуд дорад. Мо метавонем дар мавридхои зарурй аз он истифода намоем. Ин чо мо хднгоми гузаронидании "Бозии дидактикй" аз он истифода менамоем. Аз тугмаи поёнии тахта соатро гирифта ба экран мегузорем, сипас ду нафар хонандаро ба назди тахта мебарорем ва ба онхо супориш медихем, ки аз харфхои калимахои додашуда истифода намуда дар муддати 2 да;и;а исмхо сохта нависанд.
Барои сохти исмхоро дуруст дарк намудани хонандагон мо метавонем аз "Усули чобачогузорй" истифода намоем. Мо ин чо якчанд навъи исмхоро омехта намуда ба хонандагон пешниход менамоем ва ба онхо супориш медихем, ки дар чадвали додашуда ба кадом навъ дохил шудани онхоро муайян намуда, калимахои додашударо дар сутунхои мувофи; чойгир намоянд.
Расми№9. "Усули чобачогузорй" дар тахтаи интерактивй.
Fайр аз ин, аз навъи дигари "Усули чобачогузорй" истифода мебарем. Хонандагон аз ;алам истифода намуда калимахоро вобаста ба сохташон бо чунин тарз ишора менамоянд.
Расми№10.Усули цобацогузори.
Дар барнома парда вучуд дорад, ки онро барои манфиати худ истифода бурда метавонем. Масалан, парда бароямон дар «кор бо лугат» кумак мерасонад.
Расми №11.Истифодаи парди дар ла^заи кор бо лугат
Дар лахзаи мустахкамкунии мавзуъ мо метавонем якчанд навъ маш^хоро ичро намоем. Инчо мо якчанд исмхоро ба ин тарз тахлили таркиби калима менамоем.
Расми №12.Истифодаи тахтаи электроны дар ла^заи мустщкамкунии мавзуъ.
Дар тахтаи интерактивй якчанд навъи ;алам вучуд дорад, ки мо онро барои гузаронидани хар гуна маш; истифода мебарем. Дар тахта як навъ ;алам вучуд дорад, ки пас аз навиштан бо он ;алам баъди чанд лахза хати навиштаи мо нопадид мегардад. Мо метавонем, тавассути ин ;алам диктанти биной гузаронем. Пай дар пай дах калимаро ба тахта менависем ва ба хонандагон супориш медихем, ки калимахои дар хотирашон мондаро нависанд.
Расми №13.Ташкили диктанти бинои дар тахтаи электрони.
Баъди ба итмом расидани кор бо тахтаи интерактивй барои хотири хонандагонро парешон насохтан ба хомуш кардани тахта вакти худро зиёд сарф накардан, аз тугмаи «Хомушй» истифода бурданамон мумкин аст.
Хамин тавр, тахтаи электронй бахри баланд бардоштани сифати таълим мададрасон буда, барои истифода ба хар як омузгор пешниход карда мешавад.
Гуфтан чоиз аст, ки хангоми истифодабарии тахтаи интерактивй дарс муосиру самарабахш мегардад, махсулнокии дарс меафзояд.
Аммо ногуфта намонад, ки бо вучуди доштани чунин имкониятхои хуб, тахтаи интерактивй чихатхои манфии худро низ дорад. Тахтаи интерактивй, ки тавассути чараёни бар; ба кор
шуруъ мешавад, хангоми набуданаш аз он истифода бурда наметавонем. Бинобар ин, аз бахри тахтаи му;аррарй баромадан нашояд, балки аз ин хар ду баробар истифода бурд.
Хулоса, дар замони муосир илму дониш беш аз пеш ма;ому манзалати хоса пайдо карда истодааст, зеро зинд агй собит сохтааст, ки бе илму пешравихои инноватсионй чомеа рушд намекунад ва миллате, ки ба ин ду мафхум эътибор намедихад дар вазъи имрузаи чахонишавии олам метавонад махв гардад.
Имруз хамагон дар замоне ;арор дорем, ки фаъолият дар тамоми сохахо моро пайваста ба пеш рафтан водор месозад. Дар ин самт аз хама бештар маориф ва мактаб пешгом аст. Асри ХХ1, ки асри тара;;иёти илму техника ва шабакахои интернетй аст, мо омузгорони чавонро зарур аст аз воситахои техникии таълим самаранок истифода барем ва барои боз хам бехтар гардидани сатху сифати таълим кушиш намоем. Зеро истифода аз фановарихои комютерй на танхо ба мухассилин кумак мекунад, ки барномахои дарсиро содатар ёд бигиранд, балки махоратхоеро, ки барои созгории муваффа; дар касби интихобнамудаашон лозиманд, фарохам меорад.
ПАЙНАВИШТ:
1. Абдурахимова, Д. Таълим бо технологияи нав/Д.Абдурахимова// Маорифи Точикистон. -Душанбе, 2021, №2. - С.17 - 19
2. Алимардонова, Г. Истифодаи барномахои компютерй дар машгулиятхои забони англисй/Г.Алимардонова // Маърифати омузгор. - Душанбе, 2020, №1. - С.46 - 48
3. Зиёева, Г. Инноватсия ва технология дар дарс/Г.Зиёева// Маорифи Точикистон. - Душанбе, 2020, №2. - С. 33 - 35
4. Исобобоева, М. Истифодаи технологияхои муосир дар раванди машгулиятхо/М.Исобобоева// Маърифати омузгор. - Душанбе, 2021, №7. - С.41 - 42
5. Палавонов,А. Афзалияти технологияи иннаватсионй дар раванди таълим/А.Палавонов// Маърифати омузгор. - Душанбе, 2022, №3. - С. 44 - 49
6. Палавонов, А. Истифодаи технологияхои мултимедиявй дар дарси таърихи хал;и точик/А.Палавонов// Маорифи Точикистон. - Душанбе, 2021, №5, - С.31 - 32
7. Саидзода, Ш. Истифодаи самараноки технология дар таълим/Ш.Саидзода// Маорифи Точикистон. - Душанбе, 2020, №9 . - С.29 - 31
8. Султонова, Ф. Истифодаи технологияи муосир дар дарсхои забон ва адабиёти точик /Ф.Султонова// Маърифати омузгор. - Душанбе, 2020, №12.- С.45 - 46
9. Точибоев, Ш.Г. Технологияхои муосири иттилоотй-коммуникатсионй дар раванди таълим ва омузиши "Назмшиносй"/Ш^.Точибоев//Паёми донишкада. Анвори илм. Тафаккури таърих.-Панчакент, 2022, №2.1.- 482 с.
10. Умарзода, З. Афзалияти кор бо тахтахои интерактивй/З.Умарзода // Маорифи Точикистон. -Душанбе, 2018, №8. - С.51 - 52
11. Хомидова, М. Таълими самараноки дарси англисй/МДомидова // Маорифи Точикистон. -Душанбе, 2022, №11. - С.32 - 35
12. Шербоев,С.Методикаи таълими забони точикй/С.Шербоева.- Душанбе:Бухоро, 2014. - 460 с.
13. http://www.rahavardnoor.ir/index.php/archive/item/72-ettela-at
REFERENCES:
1. Abdurahimova D. Teaching with new technology // Education of Tajikistan. - Dushanbe, 2021, #2. -P. 17 - 19
2. Alimardonova G. Use of computer programs in English lessons // Teacher knowledge. - Dushanbe, 2020, № 1. - P. 46 - 48
3. Ziyoeva G. Innovation and technology in the classroom // Education of Tajikistan. - Dushanbe, 2020, #2. - P. 33-35
4. Isobaboeva M. The use of modern technologies in the process of training // Education of the teacher. - Dushanbe, 2021, № 7. - P. 41 - 42
5. Palavonov A. Advantage of innovative technology in the educational process // Teacher education. -Dushanbe, 2022, № 3. - P. 44-49
6. Palavonov A. The use of multimedia technologies in the lesson of the history of the Tajik people // Education of Tajikistan. - Dushanbe, 2021, № 5, - P. 31 - 32
7. Saidzoda Sh. Effective use of technology in education // Education of Tajikistan. - Dushanbe, 2020, №9. - P. 29 - 31
8. Sultanova F. Use of modern technology in Tajik language and literature lessons // Teacher education. - Dushanbe, 2020, № 12. - P. 45 - 46
9. Tajibaev Sh.G. Modern information and communication technologies in the teaching and learning process of "Poetry" // Message of the institute. Light of science. Thinking about history.- Panjakent, 2022, № 2.1.- 482 p.
10.Umarzoda Z. Advantages of working with interactive boards // Education of Tajikistan. -Dushanbe, 2018, № 8. - P. 51 - 52
11.Hamidova M. Effective teaching of English lesson // Education of Tajikistan. - Dushanbe, 2022, № 11. - P. 32 - 35
12.Sherbaev S. Tajik language teaching methodology - Dushanbe: Bukhara, 2014. - 460 p.
13.http://www.rahavardnoor.ir/index.php/archive/item/72-ettela-at
