Научная статья на тему 'Ерте жастағы балалардағы преклиникалық бүйрек ауруларының диагностикасы'

Ерте жастағы балалардағы преклиникалық бүйрек ауруларының диагностикасы Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
139
18
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
креатинин / шумақтық фильтрация жылдамдығы / цистатин С / creatinine / glomerular filtration rate / cystatin C

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — А С. Дильдабекова, Б А. Абеуова, Р Х. Бегайдарова

Мақсаты: Ерте жастағы балалардағы преклиникалық бүйрек ауруларының маркері ретінде сарысулық креатинин негізінде шумақтық фильтрация жылдамдығымен салыстырмалы түрде цистатин С көрсеткішінің диагностикалық маңызын бағалау. Материалдар және әдістер: 94 бала зерттелінді. Науқастардың жасы 3 жасқа дейін. Бүйрек қызметін зерттеу үшін жалпы клиникалық зерттеулермен катар зәрдегі цистатин С мөлшері, сарысулық креатинин концентрациясы және Шварц формуласымен сарысулық креатинин деңгейі бойынша шумақтық фильтрация жылдамдығы есептелді. Зерттеу нәтижесі: Сарысулық креатинин және шумақтық фильтрация жылдамдығы зерттелуші топтардың барлығында қалыпты деңгейде. Регидратациялық терапиядан соң 12 сағаттан кейін цистатин С көрсеткіштерінің динамикасының барлық топтарда жақсарғаны анықталды. Қорытынды: Цистатин С концентрациясын анықтау балаларда бүйректің преклиникалық ауруларын анықтауға және уақытылы ем көрсетуге мүмкіндік береді.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

DIAGNOSIS OF PRECLINICAL KIDNEY DISEASE IN INFANTS

Aim: To rate the importance of cystatin C in comparison with the calculation of glomerular filtration rate based on creatinine levels as a diagnostic marker of preclinical kidney disease in infants. Materials and methods: The study involved 94 children. The age of children up to 3 years. For the study of renal function along with clinical tests measured cystatin C in urine, serum creatinine, produced glomerular filtration rate calculation Schwartz formula for serum creatinine. Results: Indicators of serum creatinine and glomerular filtration rate in all three groups were within normal lim-its. Visible dynamic parameters improve cystatin C after 12 hours from the start of rehydration therapy undertaken. Conclusions: The determination of cystatin C concentration revealed preclinical kidney disease in children, which allowed to provide timely treatment.

Текст научной работы на тему «Ерте жастағы балалардағы преклиникалық бүйрек ауруларының диагностикасы»

КЛИНИЧЕСКАЯ МЕДИЦИНА

© КОЛЛЕКТИВ АВТОРОВ, 2017 УДК 616.61-07

А. С. Дильдабекова, Б. А. Абеуова, Р. Х. Бегайдарова

ЕРТЕ ЖАСДОЫ БАЛАЛАРДАFЫ ПРЕКЛИНИКАЛЫК БУЙРЕК АУРУЛАРЫНЬЩ ДИАГНОСТИКАСЫ

КaрaFaндыl мемлекеттк медицина университетi (КaрaFaндыl, Казахстан)

Максаты:: Ерте жастары балалардары преклиникалык бYЙрек ауруларынык маркер1 рет1нде сарысулык креатинин непз^де шумактык фильтрация жылдамдырымен салыстырмалы турде цистатин С керсеткшнН диагностикалык макызын баралау.

Материалдар жэне эд'кстер: 94 бала зерттел1нд1. Наукастардыщ жасы 3 жаска дей1н. БYЙрек кызмет1н зерттеу Yшiн жалпы клиникалык зерттеулермен катар зэрдег1 цистатин С мелшер1, сарысулык креатинин концентрациясы жэне Шварц формуласымен сарысулык креатинин декгейi бойынша шумактык фильтрация жылдамдыры екептелдi.

Зерттеу нэтижеа: Сарысулык креатинин жэне шумактык фильтрация жылдамдыры зерттелушi топтардык барлырында калыпты декгейде. Регидратациялык терапиядан сок 12 сараттан кейiн цистатин С керсетюштер^к динамикасынык барлык топтарда жаксарраны аныкталды.

%оры>1ынды:: Цистатин С концентрациясын аныктау балаларда бYЙректiк преклиникалык ауруларын аныктаура жэне уакытылы ем керсетуге мYмкiндiк бередi.

Клт сездер: креатинин, шумактык фильтрация жылдамдыры, цистатин С

Балаларда бYЙректiк кывметЫ баFалау Yшiн креатининнщ карыкудаFы декгей бойынша шумактык фильтрация жышдамды^ыш (ШФЖ) есептеу колданылады. Бiрак креатининнщ бiрнеше кемшiлiктерi бар, кретининнщ концентрациясы салыстырмалы теракты жэне булшык ет масссасына, жынысы мен жасына тэуелдi. СарыкудаFы креатинин концентрациясы мен ШФЖ белпа aрaкындaFы сызыктык емес тэуелдiлiк шумaкшaлaрдaFы фильтрациялык Yрдiстердiк аздап темендеуiн aныктaуFa мYмкiндiк бермейд^ ШФЖ диапазоны 120-дан 50-60 мл/мин креатинин Yшiн «сокыр» болып есептеледк Кем дегенде бул керсетюштщ шамалы «инерциясына» байланысты бYЙректiк жедел закымдалуынан кейiн 24 кaFaт iшiнде креатинин концентрациясынык жоFaрылaуы аныкталмауы мYмкiн [10]. Сондыктан бiз бYЙрек кывметЫщ диагностикалык кенiмдi мaркерi - цистатин Сны колдандык [3, 4].

Цистатин С барлык дерлк дене суйыктыктарында кездекедi. Цистатин С концентрациясы кан сарысуына кaрaFaндa жулын суйы1кты^ында шамамен 5,5 есе жоFaры. Пептидтщ аныкталатын мелшерi зэрде, ана KYтiнде, сшекейде жэне жас суйы1кты^ы1нда аныкталады [7]. Цистатин С шумактык фильтрация жолы аркылы еркiн шыFaрылaды жэне тYтiктiк реабсорбция мен катаболизмге ушырайды. Зэрдеп цистатин С курамы бYЙректiк тубулярлы функциясын бaFaлaу Yшiн индикатор болып табылады [1]. БYЙректiк тYтiктiк функциясынык бузылысы

кезiндегi цистатин С концентрациясы 200 есе жоFaрылaуы мYмкiн [2].

Цистатин С туракты ендiрiлуi оргaнизмдi ек жaFымкыз нэтижеге алып келетн бaкылaуFa алынбайтын протеолиз активациясынан сактайды жэне эр тYрлi фaкторлaрFa: жасына, жынысына, кaбынулaрFa, iкiктiк есу, булшык ет массасына аз тэуелдi болып екептеледi [5]. Цистатин С тубулярлы кaкылaуFa тYKкен жaFдaйдa жэне проккимaльдi иректiк езекшеде реабсорбция кезiнде толы^ы1мен метаболизмге ушырайды. Сондыктан кaрыкудaFы цистатин С концентрациясы катан тYPде ШФЖ^а керi байланысты болуы керек. Осыпан байланысты цистатин С-нык сарысулык мелшерЫ баска KOлжетiмдi шаралардан накты айыфмашышы^ы! бар ШФЖ-нык колайлы бaFaкы екенн кебiкi мойындайды.

Жумыс максаты: ерте жaктaFы бaлaлaрдaFы преклиникалык бYЙрек ауруларынык мaркерi ретiнде сарысулык креатинин непзнде шумактык фильтрация жылдaмдыFымен салыстырмалы турде цистатин С керсеткiшiнiк диагностикалык макызын бaFaлaу.

МАТЕРИАЛДАР ЖЭНЕ ЭД1СТЕР

Ж1И-мен 94 бала зерттелiндi. Наукас жасы 3 жаска дейiн. Сонык iшiнде 51 (54.3%) ул балалар жэне 43 (45.7%) кыз балалар. Клиникалык кер^ст^ бойынша наукастар 3 топка белЫедк Бiрiншi топты сусызданудык I дэрежесiмен 37(59,4%) бала курады (дене сaлмaFын жоFaлту 5%-ке дешн, дэретi сирек, кусу 1-2 рет). Екiншi топты сусызданудык II-

1 кесте - Сарысулы; креатинин (мкмоль/л) жэне ШФЖ (мл/мин) KepceTK^Tepi

Топ 1 топ 2 топ 3 топ 4 топ

креатинин мкмоль/л Me [Lq; Uq] 30 [27;33] 33 [31;35] 35 [32;37] 33 [28;36]

ШФЖ мл/мин Me [Lq; Uq] 104 [95;117] 96 [82;103] 92 [87;98] 100 [93;115]

Ескерту: Me - медиана; Lq - TeMeHri квартиль; Uq - жоFаpFы квартиль

2 кесте - Зepттeлушi топтардагы регидратациялы; терапияга дeйiнгi жэне регидратациялы; терапиядан кешнп цистатин С кepceткiштepi.

Топ 1 топ 2 топ 3 топ 4 топ

цистатин С емге дешн, мг/л Me [Lq; Uq] 0,171 [0,100;0,210] 0,232 [0,167;0,263] 0,400 [0,354;0,443] 0,95 [0,85;0,123]

цистатин С емнен кейн, мг/л Me [Lq; Uq] 0,133 [0,87;0,186] 0,185 [0,118;0,224] 0,325 [0,265;0,396] -

Ескерту: Me - медиана; Lq - теменп квартиль; Uq - жоFаpFы квартиль

дэрежес бар 32 (34,1%) бала курады (дене салмаFын жоFалту 6-9%, дэрет кYнiне 10 ретке дейн, кусу кайталамалы). Yшiншi топты сусызданудык Ш-дэрежесi бар 25 (26,5 %) бала курады. (дене салмаFын жоFалту 10% жоFары, дэретi жиi, су тэрiздi, кеп реттi кусу). Тeртiншi топ 30 денi сау баладан турды. Дегидратация сатысы мен диагноз ДYниежYЗiлiк Денсаулык Сактау ¥йымы усынысына сэйкес Казакстан республикасынык улттык клиникалык хаттамасында курасты-рылFан iшектiк инфекциялардык диагнос-тикасы мен емiне карай койылды. Зерттеуге катысудан шеттеушi критерийлерi косымша бYЙректiк патологиянык болуы.

Клинико-лабораториялык керсеткш тердщ динамикасын баFалау Yшiн бiз цистатин С декгешн регидратациялык терапияFа дейiн жэне регидратациялык терапиядан сок 12 саFаттан кейiн зерттедк. Цистатин С-нык зэрдегi референттi мeлшерi 0,096±0,044 мг/л [9]. Сонымен бiрге наукастык сарысулык креатинин концентрациясы баFаланды жэне Шварцтык формуласымен креатининнщ сарысулык декгей бойынша шумактык фильтрация жылдамды^ы есептелдi [6].

Зерттеудi жYргiзу жерплкт этикалык комитетiмен руксат етiлген. 6рбiр наукастык ата-анасынан акпараттык келiсiм алынды. Клинико-зертханалык зерттеу КараFанды каласынык «Облыстык балалар инфекциялык

ауруханасынык» базасында жэне Караганды Мемлекеттк Медицина Унивepcитeтiнiк рылыми зерттеу орталыгында жYpгiзiлдi. Жалпы карау, толы; анамнез жинау, лабораториялы; зерттеулер жэне аспапты; диагностикалы; эдicтep юретЫ топты; зерттеулер жYpгiзiлдi.

Зэpдeгi цистатин С мeлшepi «Biovendor Human Cystatin C ELISA» (Чехия) фирмасынык коммерциялы; жинагын ;олдануымен сэйкес нус;ау бойынша иммуноферментт анализ «сэндвич» эдiciмeн зерттелдк Зерттеу нэтижeci «Statistica 7.0» статистикалы; анализ а;параттарынык пакeтiмeн eкдeлдi. Санды; мэлiмeттep Ме (медиана) тYpiндe гарсетштен, кваpтильдiк eлшeм 25% жэне 75% процентиль тYpiндe. Статистикалы; магынасы эpтYpлi салыстырулардык паpамeтpлiк емес кpитepийлepi бойынша айырмашылы;тары Kruskal-Wallis, Sperman паpамeтpлiк емес корреляция коэффициент ;олданылады. Статистикалы; макызды деп p<0,05 болганда саналды.

ЗЕРТТЕУ НЭТИЖЕС1 ЖвНЕ ОЛАРДЬЩ ТАЛКЫЛАУЫ

Сарысулы; креатинин жэне ШФЖ кepceткiштepi зepттeлушi топтардык барлыгында ;алыпты декгейде (1 кесте).

Цистатин С бойынша статистикалы; макызды айырмашылы;тар бipiншi жэне eкiншi топ арасында (p=0,001) жэне бipiншi жэне

Yшiншi топ арасында (p=0,008) емге дейiн жэне бiрiншi жэне екiншi топ арасында (p=0,006) жэне 6ip^i жэне Yшiншi топ арасында (p=0,0l0) регидратациялык терапиядан сок 12 саFаттан кейiн аныкталды. Yш топтык балаларында цистатин С мeлшерi регидратациялык терапиядан сок 12 саFаттан кешн тeмендедi (2 кесте).

Зерттеу нэтижелерi бYЙрек функциясын аныктауда цистатин С сарысулык креатинин бойынша ШФЖ есептеуне караFанда нактыра;. Регидратациялык терапиядан сок 12 саFаттан кейiн цистатин С керсетюштерЫщ динамикасынык барлык топтарда жаксарFаны кeрiнедi.

Зерттеу мэлiметтерi бойынша цистатин С керсеткш сарысудаFы креатинин бойынша аныкталFан ШФЖ-нык ^60 мл/мин/1,73м2 диапазонында болатын калыпты декгейi кезiнде жэне цистатин С мeлшерi жоFарылаFан наукастарда ерте жэне преклиникалык бYЙректiк аурулардык маркерi ретiнде колданылады [8].

Осылайша зэрдегi цистатин С концентрациясын аныктау ерте жастаFы балаларда бYЙректiк преклиникалык ауруларын аныктауFа мYмкiндiк беретiн казiргi заманFы лабораториялык диагностика эдiсi болып табылады. Ол ез кезегiнде уакытылы ем керсетуге мYмкiндiк бередi.

Кызь^ушыльщ конфликтi. Автор-ларда кызыгушылык конфликтi жок-ЭДЕБИЕТ

1 Jeon Y. K. Cystatin C as an early bi-omarker of nephropathy in patients with type 2 diabetes /Y. K Jeon, M. R Kim, J. E. Huh et al // Korean Med. Sci. - 2011. - V. 26. - P. 258-263.

A. S. Dildabekova, B. A. Abeuova, R. Kh. Begaidarova DIAGNOSIS OF PRECLINICAL KIDNEY DISEASE IN INFANTS Karaganda state medical university (Karaganda, Kazakhstan)

2 Jerums G. New and old markers of progression of diabetic nephropathy /G. Jerums, E. Premaratne, S. Panagiotopoulos et al. //Diabetes Res. Clin. Pract. - 2008. - V. 82. - P. 30-37.

3 Mares J. Use of cystatin C determination in clinical diagnostics /J. Mares, D. Stejskal, J. Vavrauskova et al //Biomed Papers. - 2003. -V. 147 (2). - P. 177-180.

4 Mussap M. Biochemistry and clinical role of human cystatin C /M. Mussap, M. Plebani // Crit. Rev. Clin. Lab. Sci. - 2004. - V. 41 (5-6). -P. 467-550.

5 Rodrigo E. Measurement of renal function in pre-ESRD patients /E. Rodrigo, A. L. Martin de Francisco, R. Escallada et al. //Kidney Int. -2002. - V. 61. - P. 11-17.

6 Schwartz G. J. Measurement and estimation of GFR in children and adolescents /G. J. Schwartz, D. F. Work //Clin. J. Am. Soc. Nephrol. - 2009. - V. 4 (11). - P. 1832-1843.

7 Seronie-Vivien S. Cystatin C: current position and future prospects /S. Seronie-Vivien, P. Delanaye, L. Pieroni et al. //Clin. Chem. Lab. Med. - 2008. - V. 46 (12). - P.1664-1686.

8 Shlipak M. G. Cystatin C: research priorities targeted to clinical decision making //Am. J. Kidney. Dis. - 2008. - V. 51. - P. 358-361.

9 Shlipak M. G. Update on cystatin C: incorporation into clinical practice /M. G. Shlipak, M. D Mattes, C. A. Peralta //Am. J. Kidney Dis. -2013. - V. 62 (3). - P. 595-603.

10 Waring W. S. Earlier recognition of nephrotoxicity using novel biomarkers of acute kidney injury /W. S. Waring, A. Moonie //Clin. Toxicol. - 2011. - V. 49 (8). - P. 720-728.

nooynw^a 30.01.2017

Aim: To rate the importance of cystatin C in comparison with the calculation of glomerular filtration rate based on creatinine levels as a diagnostic marker of preclinical kidney disease in infants.

MateriaSs and methods: The study involved 94 children. The age of children up to 3 years. For the study of renal function along with clinical tests measured cystatin C in urine, serum creatinine, produced glomerular filtration rate calculation Schwartz formula for serum creatinine.

Results: Indicators of serum creatinine and glomerular filtration rate in all three groups were within normal limits. Visible dynamic parameters improve cystatin C after 12 hours from the start of rehydration therapy undertaken.

Conclusions: The determination of cystatin C concentration revealed preclinical kidney disease in children, which allowed to provide timely treatment.

Key words: creatinine, glomerular filtration rate, cystatin C

А. С. Дильдабекова, Б. А. Абеуова, Р. Х. Бегайдарова

ОСОБЕННОСТИ ДИАГНОСТИКИ ПРЕКЛИНИЧЕСКИХЗАБОЛЕВАНИЙ ПОЧЕК У ДЕТЕЙ РАННЕГО ВОЗРАСТА Карагандинский государственный медицинский университет (Караганда, Казахстан)

Цель: Оценить диагностическую значимость цистатина С в сравнении с расчетом скорости клубочковой фильтрации на основании уровня сывороточного креатинина как диагностического маркера преклинических заболеваний почек у детей раннего возраста.

Материалы и методы: Были обследованы 94 детей. Возраст пациентов до 3 лет. Для исследования функции почек наряду с общеклиническими исследованиями определяли цистатин С в моче, сывороточный креатинин, осуществляли расчет скорости клубочковой фильтрации по формуле Шварца по сывороточному креатинину.

Результаты:: Показатели сывороточного креатинина и скорость клубочковой фильтрации во всех трех группах были в пределах нормы. Выявлена динамика улучшения показателей цистатина С через 12 ч от начала проводимой регидратационной терапии.

Выводы: Определение концентрации цистатина С позволило выявить преклиническое нарушение функции почек у детей и оказать своевременное лечение.

Ключевые слова: креатинин, скорость клубочковой фильтрации, цистатин С

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.