Научная статья на тему 'ДОНИШКАДАИ ПОЛИТЕХНИКИИ ДОНИШГОҲИ ТЕХНИКИИ ТОҶИКИСТОН БА НОМИ АКАД. М. ОСИМӢ ДАР Ш. ХУҶАНД'

ДОНИШКАДАИ ПОЛИТЕХНИКИИ ДОНИШГОҲИ ТЕХНИКИИ ТОҶИКИСТОН БА НОМИ АКАД. М. ОСИМӢ ДАР Ш. ХУҶАНД Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
96
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Endless light in science
Область наук
Ключевые слова
нақлиёт / муаммо / ронанда / минтақа / таълим / педагогӣ / кадрҳо / самт / ихтисос / транспорт / проблема / водитель / регион / образование / педагогика / кадры / направление / специальность.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Мавлонова Маърифат Абдуҷабборовна, Акрамов Абдуқодир Акрамович

Ҳар як самту сатҳи пешбарии корҳо дар худ камбудиҳоеро барои ислоҳ талаб менамояд. Маҳз ба ҳамин хотир дар мақолаи мазкур муаммоҳои асоси оид ба раванди таълим ва нақшаи таълими мактабҳои ронандатайёркунӣ дар минтақаи вилояти Суғд матраҳ гардидааст. Қайд карда мешавад, ки дар ҳақиқат мо имрӯз дар самти фаъолияти ронандагони нақлиёт аз ҷиҳатҳои гуногун камбудиро эҳсос менамоем. Дар ин мақола якчанд омилҳои бартараф намудани он норасогиҳо, ки дар нақшаи таълими курсҳои ронандатайёркунӣ дида мешавад, инчунин барои таъмини кадрҳои ихтисосманд дар соҳа мавриди баррасӣ қарор дода шудааст

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по экономике и бизнесу , автор научной работы — Мавлонова Маърифат Абдуҷабборовна, Акрамов Абдуқодир Акрамович

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

АСОСҲОИ МЕТОДОЛОГИИ ТАЙЁРКУНИИ РОНАНДАГОН ДАР ВИЛОЯТИ СУҒД

Каждое направление и уровень работы требует исправления недостатков. Именно поэтому в данной статье рассматриваются основные вопросы, связанные с учебным процессом и учебным планом автошкол Согдийской области. Следует отметить, что сегодня мы ощущаем нехватку драйверов в различных аспектах. В данной статье рассматривается ряд факторов, позволяющих устранить недостатки, выявленные в плане подготовки к курсам вождения, а также обеспечить квалифицированными кадрами в данной области.

Текст научной работы на тему «ДОНИШКАДАИ ПОЛИТЕХНИКИИ ДОНИШГОҲИ ТЕХНИКИИ ТОҶИКИСТОН БА НОМИ АКАД. М. ОСИМӢ ДАР Ш. ХУҶАНД»

УДК 37.013.78

ДОНИШКАДАИ ПОЛИТЕХНИКИИ ДОНИШГО^И ТЕХНИКИИ ТО^ИКИСТОН БА НОМИ АКАД. М. ОСИМЙ ДАР Ш. ХУ^АНД

МАВЛОНОВА МАЪРИФАТ АБДУЧДББОРОВНА

магистранти курси 2, ихтисоси 08.01.01, Таълимй касбй

АКРАМОВ АБДУЦОДИР АКРАМОВИЧ

Рохбари кори илмй: н.и.т. дотсент,

АСОСХ,ОИ МЕТОДОЛОГИИ ТАЙЁРКУНИИ РОНАНДАГОН ДАР ВИЛОЯТИ СУГД

Шархц мухтасар: Хрр як самту сат%и пешбарии кор%о дар худ камбудщоеро барои исло% талаб менамояд. Ма%з ба %амин хотир дар мацолаи мазкур муаммо%ои асоси оид ба раванди таълим ва нацшаи таълими мактабхои ронандатайёркуни дар минтацаи вилояти Сугд матра% гардидааст. К,айд карда мешавад, ки дар %ацицат мо имруз дар самти фаъолияти ронандагони нацлиёт аз цщат^ои гуногун камбудиро э%сос менамоем. Дар ин мацола якчанд омил%ои бартараф намудани он норасогщо, ки дар нацшаи таълими курс%ои ронандатайёркуни дида мешавад, инчунин барои таъмини кадр%ои ихтисосманд дар со%а мавриди барраси царор дода шудааст.

Калимахри калиди: нацлиёт, муаммо, ронанда, минтаца, таълим, педагоги, кадр%о, самт, ихтисос

Анотация: Каждое направление и уровень работы требует исправления недостатков. Именно поэтому в данной статье рассматриваются основные вопросы, связанные с учебным процессом и учебным планом автошкол Согдийской области. Следует отметить, что сегодня мы ощущаем нехватку драйверов в различных аспектах. В данной статье рассматривается ряд факторов, позволяющих устранить недостатки, выявленные в плане подготовки к курсам вождения, а также обеспечить квалифицированными кадрами в данной области.

Ключевые слова: транспорт, проблема, водитель, регион, образование, педагогика, кадры, направление, специальность.

Дар Чумхурии Точикистон нацлиёт ва истифодаи он аз чумлаи мухимтарин воситахо ба шумор меравад. Бояд тазаккур дод, ки барои ба тартиб даровардани интизом дар дохили наклиётхои мусофиркашон нак;ши хам ронанда ва хам мусофир басо назаррас бок;й мемонад. Дар низоми омодасозии кадрхои ронандагй батадрич меъёри сифат шарти асосии пояи обру ва махбубияти дилхох муассисаи таълимй новобаста ба шакли моликияти он гардида истодааст. Ин соха ба яке аз шохахои бозори хизматрасонй табдил ёфтааст, ки конуниятхои хоси талаботу таклифоти худро дорад. Агар чанд сол мукаддам барои довталаби ихтиссоси ронандагй танхо дарёфти хуччат ва идораи автомобил мухим бошад, аёни хол онхое, ки нияти ронанда шудан доранд, ба сифати таълим, заминаи моддй - техникй ва дарачаи таъминоти бо воситахои аёнии электронй ва гайра ахамияти бештар зохир менамоянд.

Дар вилояти Сугд зиёда аз 50 мактабхои ронандагй, таълими ронандагон мегузаронанд, ки тахминан 11-тои он дар маркази вилоят фаъолият мекунанд. Самти афзалиятнок тайёр кардани ронандагони категорияи "Д" ва "В" мебошад, ки барои он талабот бештар аст.

Дар шароити ташкили таълимии мактабхои ронандагй имруз зарур аст, ки дар накшаи таълими курс то ба хадди акаллан 6 соати дарси аз фанни этикаи муошират байни мусофиру ронанда ворид гардад ва рохандозй карда шавад. Инчунин дар доираи барномахо мактабхои ронандагй бояд бо ширкати хусусии "Автосантал" шартнома банданд, ки аз пойгоххои

ОФ "Международный научно-исследовательский центр "Endless Light in Science"

замонавии таълиму тамрин хатмкунандагон бархурдор мегарданд. Мавриди зикр аст, ки пас аз ба фаъолият шуруъ намудани ширкати мазкур ба сифати омодакунии ронандагон аз чониби омузиши амалй бехтар гардидааст.

Х,ангоми тархрезии раванди таълим, талаботхои тахассусй барои ронандагони воситахои наклиёт дар моделсозии технологияи педагогй тадбири халкунанда мебошанд.

Садамахои наклиётй дар роххои накиёти автомобилй, яке аз мушкилоти чиддии ичтимой ва иктисодй мебошанд. Бо назардошти шароити мавчуда, таъмини амнияти муносибату муошират, ки боиси хароб гаштани асаби тарафайн ё ронанда ва ё мусофир мегардад, ки дар натича хар гуна холатхои нохуш ба амал меоянд. Дар хамин раванд, амнияти рох хамохангсозии минбаъдаи корхои гуногунро такозо мекунад, ки макомоти тамоми сатххо, тахияи чорахои иловагии ташкилию пешгирикунанда аз чумлаи чори намудани дарсхои педогогиии этикетро дар мактабхои ронандатайёркунй ворид намуда бошем.

Азбаски дар бештари муассисахои ронандагии хусусй кадрхои хуб омода намешаванд ва сабабгори бештар сар задани садамахои наклиётй низ махз хатмакунандахои мактабхое мебошанд, ки таълим ботартиб ба рох монда нашудааст, тазаккур бояд дод, ки тахсил дар "автодромхо"-и ягона ба рох монда шавад.

^айд карда мешавад, ки омилхои дар зер овардашуда муаммои асосии омузиши номукаммали фаназхудкунии ронандагон, ки боиси хатогихо дар арзёбии вазъи харакат мегардад:

-интизоми гайриканоатбахш;

-бепарвой ва хунукназарии ронандагон хангоми рондани воситахои наклиёт, ки ин омилхо чузъхои такрибан 84% садамахои наклиётиро ташкил медиханд.

Ба хотири кам гардидани муаммохои асоси дар омодакунии ронандагони воситаи наклиёт, бояд сатхи дониши ронандагони воситаи наклиёт бояд мафхумхои зеринро дар бар гирифта бошад:

- коидахои харакат дар рох, асосхои идоракунии воситахои наклиёт ва бехатарии харакат;

- таъинот, макон, дастгох, принсипи кори механизмхо ва дастгоххои асосии автомобил;

- аломатхои корношоямии механизмхо ва дастгоххои воситаи наклиёт, ки дар рох ба вучуд меоянд ва чй гуна онхоро бо истифода аз асбоби мавчуда бартараф кардан мумкин аст;

- коидахои бехатарй хангоми тафтиши холати техникии воситахои наклиёт ва истифодаи

онхо;

- усулхо ва пайдарпаии амалхо дар расонидани ёрии аввалияи тиббй ба чабрдидагони садамахои рох;

Ронандаи воситаи наклиётро зарур аст, ки конуниятхои баланд бардоштани сифати хизматрасонии ронанда ба мусофирон ва пешгирии холатхои садамавй аз чумла ^оидахои харакат дар рохро донаопрд ва онро катъи риоя намояд, инчунин идора намудани холати психологй ва харакати автомобил дар шароити гуногуни рохро ба назар гирифта бошад.

Сифати омодагй ба супоридани имтихон ва сатхи садамахои хатмкунандагони мактабхои ронандагй. Тавсияхо оид ба такмили усулхои таълими ронандагон.

^айд карда мешавад, ки мутобики омори солонаи вилояти Сугд дар вилоят сол то сол шуруъ аз соли 2014 то соли 2019 ниёз ба накиётхои мусофиркашонй афзудааст.

Гардиши мусофирон ва истифодаи наклиётхои мусофирон мувофики омори солонаи вилояти Сугд, дар диаграмма:

ронандагон назар андухта шудааст, чниби дигари таълимоти онхоро низ омухт, зеро тавре аз тахлилхо бармеояд аксаран холатх,ои садамавй ба холати равонии ронанда низ вобастагй дорад. Х,алли муаммои бартараф куардани онро бевосита ба фаъолияти омузгороне, ки дар мактабхои ронандагй фаъолият мебаранд нисбат медихам. Зеро агар дар давоми курси кутохмуддати ронандатайёркунй, дар кисми назариявии машгулиятхо бо чаллби тамоми шунавандагон фаннхои хусусияти тарбиявй дошта рохандозй карда шавад. Ё аз чониби устод, ки у педагогй хакикй бошад аз холати равонй ё асабонй баромадани онхоро омузонида метавонад.

Махорати касбии рондани мошин чунин омодагии ронанда мебошад, ки ба мо имкон медихад, ки мошинро ба осонй ва дакик идора кунем ва дар холати зарурй аз имкониятхои техникии он пурра истифода барем. Инчунин кобилияти ронанда барои зуд ва дуруст арзёбй кардани вазъият дар холатхои мухими харакат ва пешбинии тагйироти эхтимолии он мебошад. Аз ин ру, масъалаи тайёр кардани кадрхои ронандагй, талабот ба ронандагон, хусусиятхои психофизиологии кори ронандагон хамчун омилхои садама бояд таваччухи бештар дода шавад.

Таълими ронандагон бо мавчудияти микдори зарурии дониш ва малака муайян карда мешавад. Онхо кисман тавассути таълими касбй, кисман тавассути омузиши худомузй дар ин раванд ба даст оварда мешаванд. Сифат ва самаранокии раванди таълим, хусусиятхои фардии донишчу, хосиятхои системаи асаб ва хусусиятхои шахсй ахамияти хоса доранд.

Омили таъсиррасонанда барои чалби шунаванда - ронандагон барои таъмини шароити педагогй дар мактабхои ронандатайёркунй:

- фаъолияти устодоне, ки ба хотири дониши амалй фаъолят доранд, вале касбияти педагогй надоранд;

- тавассути ришва гузоштани бахохо ба машгулиятхо ва омодакунии хуччатхои ронандагй;

- набудани хохиши шунавандагон барои фаро гирифтани онхо дар машгулиятхои дарсй;

Х,авасмандй дар таваччухи ронанда ба раванди кор, натичахои мехнат, дар мачмуъ

каноатмандй аз кор ифода меёбад. Х,авасмандй бо режими кор, музди мехнат, шароити кор, холати мошин, муносибат бо маъмурияти корхона ва коллективи корхона ва бисёр омилхои дигар таъмин ва дастгирй карда мешавад.

Агар ронанда аз доираи фаъолияти касбии худ берун бошад, ин ташаккули "малакахои нав" -ро душвор месозад, самаранокии кори уро кохиш медихад, хатогихо ба миён меоянд, барои баланд бардоштани ихтисос ва малакаи у хочат нест.

Бо максади истисно кардани таъсир ба ронандагон дар чараёни харакати наклиёт, аксар вакт китъахои таксимшаванда дар роххо бо якчанд кисмати мошингард ташкил карда мешаванд.

Бо максади тахлили амикгузаронидан аз 100 нафар ронандагон ва 100 нафар мусофирони рох, ик дорои синну соли гуногун буданд пурсишнома бо саволхои фарогирандаи хадафхои таъмини шароити педагогй дар мактаби ронандатайёркунй гирифта шуд, ки натичаи он тавассути диаграмма пешниход мегардад.

Маълум карда шуд, ки аз 100 нафари пурсишшудагон 76 нафар чонибдори мекуннад, ки бояд дар мактаби ронандагй шароити ташкилй - педагогй рохандозй гардад. Аммо 24 нафар ронандагон бар он андешаанд, ки касе ба чунин омилхои таъсиррасонанда ба фаъолияти самарноки ронандагй таваччух намекуннанд.

Бояд гуфт, ки накшаи таълими навоваришуда дар мактабхои ронандагй харанд миёни фаъолиятбарандагон чандандеширо ба миён орад хам дар оянда барои баланд бардоштани сифат дар соха сахми худро хохад гузошт. Зеро донистани он, ки одобу рафтор ва муошират, инъикосгари фархангу маданияти хоси башарият аст барои хамаи ронанадагону мусофирон хеле зарур мебошад

Бо мадди назар гирифтани хостахои довталабон дар шароити босуръат шиддатёбандаи ракобат миёни иштирокчиёни арсаи тайёр намудани кадрхои ронандагй Кумитаи Марказии Ташкилоти чамъиятии мададгори мудофиаи Чумхурии Точикистон барномаи амали худро тархрезй намуда, соли гузашта ба татбики мархилаи аввали он шуруъ намуд.

Машгулиятхое, ки дар мактабхои ронандагй гузаронида мешаванд бояд тайёрии методии хайати омузгорон ва инструкторон дар асоси назарияи таълими дар педагогикаи шуравй кабулшуда гузаронида шаванд. Аммо аз чйхати рушди замони муосир низ назар кардан барои пешравии соха хеле зарур аст.

Назарияи омузиш ва ё тавре ки онро маъмулан дидактика меноманд, як бахши педагогика мебошад, ки мохияти раванди таълим, вазифахо, мундарича, принсипхо, усулхо ва шаклхои ташкилии онро асоснок ва ошкор мекунад. Дар асоси мукаррароти аз чихати илмй асосёфта дидактика системаи коидахо ва усулхои мушаххасеро мукаррар мекунад, ки ба халли бомуваффакияти масъалахои таълимй кумак мерасонанд.

Гузариш ба усули электронии омузиш дар муассисахои таълимии ташкилот аз нахустин кадамхост, мавриди зикр аст, ки ин шеваи таълим аз мачмуй дастгоххои иттилоотию технологии электронй, аз кабили компютер, монитор, мултимедиапроектор, барномаи литсензияшудаи компютерй ва дигар кисмхои иловагй иборат буда, Мактаби муттахидаи техники чумхуриявй дар чорй намудани он миёни дигар муассисахо хамчун муассисаи заминавй ва намунавй интихоб шудааст.

Асосхои психологй ва педагогии баланд бардоштани сифати тайёрй ва такмили ихтисоси муаллимони мактабхои ронандагй

Баланд бардоштани сифати идоракунии воситахои наклиёт, ки маънои баланд бардоштани бехатарии харакат дар рохро дорад, мустакиман бо баланд бардоштани сифати омодагии ронандагони воситахои наклиёт алокаманд аст .

Х,ама ташкилотхо ин фаъолиятро тибки барномахои намунавии тайёр кардани ронандагони воситахои наклиёти категорияхои мушаххас, ки аз чониби Маркази хизматрасонии методологии тайёркунии ронандагони воситахои наклиёт тахия шудааст, анчом медиханд.

Барои хар як шахсе, ки маълумоти педагогй ё тачрибаи корй дар муассисаи таълимй дорад, аён аст, ки ин меъёрхо фаъолияти асосии мактаби ронандагиро пурра арзёбй намекунанд, харчанд, ки ин фаъолияти омузгорист. Дар педагогика ва психологияи муосир як катор меъёрхои арзёбии раванди таълим тахия шудаанд, технологияхои назорати сифати таълим тахия карда мешаванд. Мутаассифона, кисми назарраси ин пешрафтхо то хол татбики худро дар фаъолияти омузгории мактабхои ронандагй пайдо накардаанд.

Омузгорон ва устоди таълими ронандагй, ки дар муассисахои таълимй кор мекунанд, маълумоти педагогй надоранд ва бояд дар давоми як сол аз рузи тасдики барнома он шахсоне, ки нав ба кор кайд гирифта шудаанд бояд тибки барномахои курси "Асосхои педагогии омузгор дар омузиши ронандагони воситахои наклиёт " амал намоянд. [1]

Самти таълимро сифати мундаричаи барномахои таълимй, таъминоти методй ва техникии раванди педагогй, сифати назорати натичахои таълим, пеш аз хама - сифати таълими фанхои назариявй ва амалй, яъне бо кадрхо таъмин намудани раванди педагогй таъмин менамояд.

Барномахо бахшхои зеринро дар бар мегиранд: дастгох ва техникй нигохдории мошинхо, коидахои харакат дар рох, асосхои идораи воситаи наклиёт ва бехатарй харакат, ёрии аввалия ба курбониёни садамахои наклиётй, масъулияти хукукии ронандагон. Х,ачми ин бахшхо дар худи ташкилотхо бо назардошти мухлати таълим, тачхизоти моддии мактабхои ронандагй танзим карда мешавад.

Пас аз натичагирии чанде аз мактабхои ронандагй ва омузишй накшаи таълим дар курсхои ронандатайёркунй ба назар расид, ки то хол хадди акал ба омузандагони курси категорияи "Д", ки асосан бо анбухи мусофирон сарукор мегиранд, бар хадди 4-6 соати дарси оид ба муносибату муошират бо мусофирон дарси машварати низ гузаронида намешавад.

Маврид ба зикри хос аст, ки агар бо дар назардошти риояи этикаи муошират дар мактабхои ронандатайёркунй дарси педогогика ташкил ва баргузор карда мешуд, кадрхо дар кор кардан миёни чомеа аз чихати педогогй танкисй намекашиданд. Худ имруз такозои замон аст, ки нисбат ба ин чанбаи омузиш диккати махсус дода шавад.

САРЧАШМА^ОИ ИСТИФОДАШУДА

1. Амеличкин А. В. Актуальные проблемы подготовки водителей механических транспортных средств в Российской Федерации //N8: Административное право и практика администрирования. - 2019. - №. 1.

2. Амеличкин, Алексей Викторович. "Актуальные проблемы подготовки водителей механических транспортных средств в Российской Федерации." NB: Административное право и практика администрирования 1 (2019).

3. Амеличкин, А. В. (2019). Актуальные проблемы подготовки водителей механических транспортных средств в Российской Федерации. Ж: Административное право и практика администрирования, (1).

4. Калюжный Ю. Н. Основные направления совершенствования подготовки водителей транспортных средств, осуществляющих перевозки пассажиров и грузов (проблемы и перспективы) //Полицейская и следственная деятельность. - 2018. - №. 1.

5. Калюжный, Юрий Николаевич. "Основные направления совершенствования подготовки водителей транспортных средств, осуществляющих перевозки пассажиров и грузов (проблемы и перспективы)." Полицейская и следственная деятельность 1 (2018).

6. Калюжный, Ю. Н. (2018). Основные направления совершенствования подготовки водителей транспортных средств, осуществляющих перевозки пассажиров и грузов (проблемы и перспективы). Полицейская и следственная деятельность, (1).

7. Филатова О. Н. Профессиональная подготовка будущих водителей в автошколе //Нижний Новгород. - 2009. - Т. 165. - С. 5.

8. Филатова, Ольга Николаевна. "Профессиональная подготовка будущих водителей в автошколе." Нижний Новгород 165 (2009): 5.

9. Филатова, О. Н. (2009). Профессиональная подготовка будущих водителей в автошколе. Нижний Новгород, 165, 5.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.