Научная статья на тему 'ДИНИЙ МАЗМУНДАГИ ТАҚИҚЛАНГАН МАТЕРИАЛЛАР БИЛАН БОҒЛИҚ ЖИНОЯТЛАРНИ ТЕРГОВ ҚИЛИШДА ДИНШУНОСЛИК ЭКСПЕРТИЗАСИНИ ЎТКАЗИШ АМАЛИЁТИНИНГ МУҲИМ ЖИҲАТЛАРИ'

ДИНИЙ МАЗМУНДАГИ ТАҚИҚЛАНГАН МАТЕРИАЛЛАР БИЛАН БОҒЛИҚ ЖИНОЯТЛАРНИ ТЕРГОВ ҚИЛИШДА ДИНШУНОСЛИК ЭКСПЕРТИЗАСИНИ ЎТКАЗИШ АМАЛИЁТИНИНГ МУҲИМ ЖИҲАТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Философия, этика, религиоведение»

CC BY
372
25
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
экспертиза / қўлланма / тарқатма материал / хуруж / ижтимоий тармоқ / жиноий таъқиб / муҳофаза / хавфсизлик / диний экстремизм / сепаратизм / ақидапарастлик / дахлсизлик / варақа. / expertise / manual / handout / attack / social network / criminal prosecution / protection / security / religious extremism / separatism / bigotry / immunity / flyer.

Аннотация научной статьи по философии, этике, религиоведению, автор научной работы — S. Nurumbetova

Мақолада ҳозирги замонда тинчлик ва хавфсизликка таҳдид солаётган энг хавфли офат бу халқаро миқёсларда ривожланиб бораётган экстремизм жинояти эканлиги, унинг хавфсизликка ва ижтимоий-сиёсий барқарорликка таҳдид солиб, мамлакатда нотинчликка сабаб бўлувчи, тинч ва осуда ҳаёт тарзини издан чиқарувчи, инсон ҳуқуқ ва эркинликларини поймол этувчи, давлат ва фуқароларнинг молмулкига жиддий зарар етказувчи ҳамда жамият ва давлат ривожланишини, равнақини ортга сурувчи энг хатарли, оғир ва ижтимоий хавфи юқори бўлган жиноят тури эканлиги ва тақиқланган диний мазмундаги материаллар учун экспертизалар ўтказишнинг муҳим жиҳатлари кўрсатиб ўтилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

VAIN ASPECTS OF PRACTICAL RELIGIOUS EXAMINATION IN THE INVESTIGATION OF CRIMES RELATED TO PROHIBITED RELIGIOUS MATERIALS

The article states that the most dangerous disaster that threatens peace and security at the present time is the crime of extremism, which is developing on an international scale. It is shown that it is the most dangerous, serious and socially dangerous type of crime that causes serious damage to the property of the state and citizens and retards the development and prosperity of society and the state, and the important aspects of conducting examinations for prohibited religious content materials.

Текст научной работы на тему «ДИНИЙ МАЗМУНДАГИ ТАҚИҚЛАНГАН МАТЕРИАЛЛАР БИЛАН БОҒЛИҚ ЖИНОЯТЛАРНИ ТЕРГОВ ҚИЛИШДА ДИНШУНОСЛИК ЭКСПЕРТИЗАСИНИ ЎТКАЗИШ АМАЛИЁТИНИНГ МУҲИМ ЖИҲАТЛАРИ»

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

ДИНИЙ МАЗМУНДАГИ ТАЦЩЛАНГАН МАТЕРИАЛЛАР БИЛАН БОГЛИК;

ЖИНОЯТЛАРНИ ТЕРГОВ ЦИЛИШДА ДИНШУНОСЛИК ЭКСПЕРТИЗАСИНИ УТКАЗИШ АМАЛИЁТИНИНГ МУ^ИМ ЖЩАТЛАРИ Нурумбетова Садокат Аллаяровна

Узбекистон Республикаси Ички ишлар Вазирлиги Академияси Дастлабки тергов ва криминалистика кафедраси доценти подполковник https://doi.org/10.5281/zenodo.7135185 Аннотация. Мацолада уозирги замонда тинчлик ва хавфсизликка таудид солаётган энг хавфли офат бу халцаро мицёсларда ривожланиб бораётган экстремизм жинояти эканлиги, унинг хавфсизликка ва ижтимоий-сиёсий барцарорликка таудид солиб, мамлакатда нотинчликка сабаб булувчи, тинч ва осуда уаёт тарзини издан чицарувчи, инсон ууцуц ва эркинликларини поймол этувчи, давлат ва фуцароларнинг мол-мулкига жиддий зарар етказувчи уамда жамият ва давлат ривожланишини, равнацини ортга сурувчи энг хатарли, огир ва ижтимоий хавфи юцори булган жиноят тури эканлиги ва тацицланган диний мазмундаги материаллар учун экспертизалар утказишнинг мууим жиуатлари курсатиб утилган.

Калит сузлар: экспертиза, цулланма, тарцатма материал, хуруж, ижтимоий тармоц, жиноий таъциб, мууофаза, хавфсизлик, диний экстремизм, сепаратизм, ацидапарастлик, дахлсизлик, вараца.

ВАЖНЫЕ АСПЕКТЫ ПРАКТИЧЕСКОЙ РЕЛИГИОЗНОЙ ЭКСПЕРТИЗЫ ПРИ РАССЛЕДОВАНИИ ПРЕСТУПЛЕНИЙ, СВЯЗАННЫХ С ЗАПРЕЩЕНЫМИ РЕЛИГИОЗНЫМИ МАТЕРИАЛАМИ Аннотация. В статье указано, что наиболее опасным бедствием, угрожающим миру и безопасности в настоящее время, является преступление экстремизма, развивающееся в международном масштабе, показано, что это наиболее опасный, тяжкий и общественно опасный вид преступления, причиняющий нанесение серьезного ущерба имуществу государства и граждан и сдерживание развития и процветания общества и государства, а также важные аспекты проведения экспертиз на наличие материалов запрещенного религиозного содержания.

Ключевые слова: экспертиза, пособие, раздаточный материал, атака, социальная сеть, уголовное преследование, защита, безопасность, религиозный экстремизм, сепаратизм, фанатизм, неприкосновенность, листовка.

VAIN ASPECTS OF PRACTICAL RELIGIOUS EXAMINATION IN THE INVESTIGATION OF CRIMES RELATED TO PROHIBITED RELIGIOUS

MATERIALS

Abstract. The article states that the most dangerous disaster that threatens peace and security at the present time is the crime of extremism, which is developing on an international scale. It is shown that it is the most dangerous, serious and socially dangerous type of crime that causes serious damage to the property of the state and citizens and retards the development and prosperity of society and the state, and the important aspects of conducting examinations for prohibited religious content materials.

Keywords: expertise, manual, handout, attack, social network, criminal prosecution, protection, security, religious extremism, separatism, bigotry, immunity, flyer.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

КИРИШ

Тинчлик буюк неъмат, инсон хаётининг бирламчи шарти хисобланади. Чунки, осуда хаёт, яратувчанлик ва фаровонлик, умуман, барча эзгу максадларнинг руёби, энг аввало, шу неъматга боглик. Шунинг учун хам кадимдан барча халклар тинчликни асраш учун моли-ю жони билан курашиб келганлар. Аммо вокелик тинчликни куплаб мамлакатлар учун хали хануз орзу булиб колаётганини курсатмокда. Экстремизм ва терроризм алохида мамлакатларнинг миллий хавфсизлиги ва умуман жахон хамжамиятига жиддий тахдид уйготаётган омилга айланди. Умумбашарий муаммога айланган экстремизм ва терроризмни жахон хамжамияти факат биргаликда, турли тор геосиёсий манфаатлардан воз кечган холда харакат килибгина енга олиши мумкинлиги аксарият давлатлар томонидан тан олинган хакикатдир.

ТАДЦЩОТ МАТЕРИАЛЛАРИ ВА МЕТОДОЛОГИЯСИ

Экстремизм ва терроризм хозирги замонда энг хавфли хамда окибатларини башорат килиш кийин булган ходисага айланиб улгурди [1]. Террорчилик актлари бегунох инсонларнинг бевакт хаётдан куз юмиши, жамият фаровонлигига хизмат килувчи моддий ва маънавий бойликларнинг йук килиниши, кишиларнинг тинч-осуда кундалик хаёт тарзини барбод булишига сабаб булмокда. Айникса, бугунги тахликали ва мураккаб замонда дунё буйлаб юз бераётган кескин вазиятлар ва узаро зиддиятлар, миллатлар ва динлар уртасида турли можароларга сабаб булиши билан бирга дунёда урнатилган мавжуд тартиботларни хам изидан чикармокда.

Маълумки Республикамизда «Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тугрисида»ги Узбекистон Республикаси ^онуни ижросини таъминлаш, шунингдек, диний мазмундаги материалларни тайёрлаш, олиб кириш ва таркатиш фаолиятини тартибга солиш хамда диншунослик экспертизасидан утказиш изчил конун билан тартибга солиниб келмокда.

Бу йулда ахолининг хукукий саводхонлигини ошириш, экстремистик окимлар сафига адашиб кириб колган, кули конга ботмаган ва килган ишидан чин дилдан пушаймон булганларга нисабатан кечиримлилик сиёсатини олиб бориш, ёш авлодни турли бузгунчи окимлар сафига кириб колишларини олдини олиш буйича мунтазам таргибот ишларини олиб бориш долзарб вазифалар этиб белгиланган. Уз навбатида, мамлакатизмининг экстремизм ва терроризмга карши маърифий йул билан кураш олиб бораётгани куплаб давлатлар ва халкаро ташкилотлар хамда мустакил экспертлар томонидан юкори бахоланмокда.

Диншунослик экспертизаларида куриб чикиладиган диний мазмундаги материаллар буйича экспертиза тайинлаётган органда хам бир катор тушунчалар булиши лозим. Назарий жихатдан диний мазмундаги материаллар (кейинги уринларда — материаллар) — диний таълимотнинг акидавий асосларини, тарихини, диний таълимот мафкурасини ва шархларни, турли диний таълимотларнинг маросимлар утказиш амалиётини, шунингдек, алохида шахсларнинг, тарихий фактлар ва ходисаларнинг диний нуктаи назардан бахосини акс эттирувчи китоблар, рисолалар, журналлар, газеталар, варакалар, бошка босма нашрлар, белгилар, предметлар, рамзлар, аудиовизуал асарлар (теле, кино ва видеофильмлар, клиплар, концерт дастурларининг ёзувлари, мультфильмлар ва бошкалар), электрон ахборот ташувчилар (дискетлар, CD, DVD

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

дисклари, урнатилган ва ечиб олинадиган хотира карталари, Интернет жахон ахборот тармогида жойлаштирилган материаллар ва бошкалар) тушунилади [2].

Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2014 йил 20 январдаги "Диний мазмундаги материалларни тайёрлаш, олиб кириш ва таркатиш сохасидаги фаолиятни амалга ошириш тартибини такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида"ги 10-сон карори асосида тасдикланган Низомда: "Ваколатли орган йилига камида икки марта манфаатдор вазирликлар ва идораларга Узбекистон Республикаси худудида тайёрлаш, олиб кириш ва таркатиш такикланган материаллар руйхатини такдим этади", дейилган. Мазкур низомга кура, ваколатли орган яъни Дин ишлари буйича кумита томонидан, йилига камида икки марта, манфаатдор вазирликлар ва идораларга Узбекистон Республикаси худудида тайёрлаш, олиб кириш ва таркатиш такикланган материаллар руйхатини такдим этилади. Бу 2014 йилдан буён амалда булиб келаётган хукукий жараёндир.

Шу уринда диний мазмундаги материалларни олиб кириш, тайёрлаш ва таркатиш нима эканлигини хам аниклаштириб олиш максадга мувофик. Диний мазмундаги матераиларни олиб кириш бу - хорижда тайёрланган материалларни Узбекистон Республикаси худудига етказиб беришнинг хар кандай шакли хисобланса, тайёрлаш -Узбекистон Республикаси худудида, шу жумладан, Интернет жахон ахборот тармоги, ахборотни узатиш ва таркатишнинг бошка электрон воситалари оркали материалларни нашр этиш, кайта нашр этиш ва нусха кучириш хисобланади, таркатиш эса— Узбекистон Республикаси худудида, шу жумладан, Интернет жахон ахборот тармоги, ахборотни узатиш ва таркатишнинг бошка электрон воситалари оркали материалларни сотиш, етказиб бериш, таркатиш, юбориш ва уларга обуна булиш тушунилади [3].

Шунингдек, мазкур низомда такикланган диний мазмундаги матераилларга нисбатан диншунослик экспертизаси утказишдан кузланган максад нима эканлигига хам ойдинлик киритилган.

Яъни, Давлат диншунослик экспертизаси Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2014 йил 20 январдаги 10-сонли карорига мувофик, ваколатли орган булган Дин ишлари буйича кумита томонидан амалга оширилади. Мазкур карорда Узбекистон Республикаси худудига четдан олиб кириладиган хамда республика худудида ишлаб чикариладиган диний мазмундаги материаллар давлат диншунослик экспертизасидан утказилиши лозимлиги белгилаб куйилган.

Дин ишлари буйича кумита эксперт-мутахассислари томонидан амалга ошириладиган давлат диншунослик экспертизаси амалиёти узида хориждан олиб кирилаётган ва юртимизда тайёрланадиган диний материалларда соф диний акидалардан огишганлик, дин асосларини нотугри талкин этиш, динлараро адоват ва нафрат кузгатиш каби номакбул максадларда фойдаланиш ва илмий асосга эга булмаган маълумот ва талкинларга йул куйилмаслигини таъминлашни ифода этади [4].

ТАДЦЩОТ НАТИЖАЛАРИ

Экстремизмнинг турли куринишларини куриб чикиб, улар орасида чукур узаро богликлик мавжудлигини таъкидлаш мумкин. Бу борада сиёсий-гоявий асосда экстремизмнинг классификацияси намоён булади.

Ушбу мезондан фойдаланиш экстремизмнинг куйидаги асосий турларини ажратиш имконини беради.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

Сиёсий экстремизм анъанавий тарзда унг ва сулга булинади. Сиёсий экстремизмнинг иккала окими хам замонавий инсон хукуклари доктринаси, буржуа -демократик бошкарувдаги жамиятни тан олмайди хамда турли хил куринишлардаги тоталитар бошкарувга ундайди.

Миллатчилик экстремизми:

-доимо уз миллатининг манфаатлари, хукуклари, тили ва маданиятини химоя килади;

-уз миллатининг хукмронлигига, имтиёзли холатларни мустахкамлашга интилади;

-миллатлараро нифок чикаришга, бошка миллат вакилларига нисбатан токатсизликка, куп миллатли давлатларда сепаратистик харакатлар килиб, бошка давлатларга худудий даъволар килиш билан боглик. Миллатчилик экстремизмнинг кучли, чукур ва узок муддатли омили сифатида келтирилади.

Таъкидлаш жоизки, диний экстремизм уз кулами ва ижтимоий хавфлилигига кура миллатчиликдан хам кучлирок тахдидли куринишдир. Чунки, у уз байроги остида турли хил миллат, элат ва халкларни хам камраб олади [5]. Миллатчилик ва диний экстремизмнинг алохида мухим жихати шундаки, у уз окими тасаввуридаги сиёсий гурухлар, миллий ва диний элиталарни буйсундирганлигидир. Мутахассислар томонидан хар бир тадкикот объектига нисбатан холис ва илмий асосланганлик нуктаи назардан ёндашилиб, хар бир хулоса материалнинг мазмунидан келиб чиккан холда шаффоф тарзда тайёрланади.

МУ^ОКАМА

Низомга асосан, материалларни куйидаги максадларда тайёрлаш, олиб кириш ва таркатишга йул куйилмайди: жинси, ирки, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб чикиши, эътикоди, шахсий ёки ижтимоий мавкеига караб ёхуд бошка холатларга кура фукароларнинг конституциявий хукук ва эркинликларини камситиш ёки узга шахслар махсулотларини обрусизлантириш, Узбекистон Республикасининг конституциявий тузумини зурлик билан узгартириш, унинг суверенитети ва худудий яхлитлигига путур етказишга даъват килиш, уруш, зуравонлик, терроризм, шунингдек, экстремизм, сепаратизм, диний акидапарастлик ёки мутаассиблик билан йугрилган гояларни таргиб килиш, миллий, иркий, этник ёки диний адоват кузгатувчи ахборотни таркатиш, диний эътикодни узгартиришга даъват килиш, динга эътикод килувчиларнинг хис-туйгуларини хакорат килиш ёки камситиш, фукароларни уз конституциявий мажбуриятларини бажармасликка чакириш, давлат, жамоат ёки диний ташкилотларнинг хукуклари ва мол-мулкига тажовуз килишга ундаш, гиёхванд воситалар, уларнинг аналоглари, психотроп моддалар ва прекурсорларни таргиб килиш, конунга мувофик жиноий ва бошка жавобгарликни келтириб чикарувчи хатти-харакатларни амалга оширишга ундаш холатлари ноконуний хисобланади [6].

Шу уринда кайд этиб утиш лозимки, Тошкент шахрида сотилаётган исломий адабиётларда Дин ишлари буйича кумитанинг рухсатномаси - ялтирок голограммани куришимиз мумкин. Лекин бошка динларнинг хориждан келтирилиб, сотилаётган диний адабиётларида Дин ишлари буйича кумитанинг рухсатномаси - ялтирок голограммаси хар доим хам куринмайди[7].

Голограмма бу- белгиланган диний мазмундаги материалларни таркатиш учун рухсат берилганлигини билдирувчи махсус эмблема хисобланади [8].

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

Бундан ташкари диний мазмундаги такикланган материалларни нафакат китоб ёки варака ёки кулланма шаклида эмас электрон шаклда хам учратиш купайиб бормокда. Ижтимоий тармоклардаги бир канча экстремистик ва террористик деб топилган сахифа ва каналларнинг руйхати Адлия вазирлигининг веб-сайтида эълон килинган булиб, маълумотга кура, Олий суднинг 2021 йил 24 декабрдаги хал килув карорига асосан ижтимоий тармоклардаги 19 та канал (гурух, материал)лар экстремистик ва террористик деб топилган хамда Узбекистон худудига олиб кириш, таркатиш, тайёрлаш ёки намойиш этиш такикланган. Улардан 8 таси Telegram мессенжерида, яна 8 таси Facebook ва 3 таси Instagram платформаларида фаолият олиб боради [9].

Адлия вазирлиги такдим этган умумий руйхатда экстремистик ва террористик деб топилган сахифа ва каналларнинг сони карийб 150 тани ташкил этади. Ушбу сахифалар «Экстремизмга карши курашиш тугрисида»ги конуннинг 11-моддасини бузган. Унга мувофик, Узбекистон худудига олиб кирилаётган, тайёрланаётган, сакланаётган, таркатилаётган ва намойиш этилаётган, ОАВда таркатилаётган материаллар агар экстремистик фаолиятни амалга оширишга ошкора даъват киладиган булса, конун хужжатларига кура суд томонидан экстремистик материаллар деб топилади хамда уларни олиб кириш, тайёрлаш, саклаш, таркатиш ва намойиш этиш такикланади [10]. ХУЛОСА

Юкорида курсатилган диний мазмундаги материаллар тушунчаси ва уларни олиб кириш, тайёрлаш ва таркатишда такикланган холатларнинг тахлили буйича конунчиликдаги бироз зиддиятли холатни куриш мумкин.

Яъни диний мазмундаги матераилларни тайёрлаш буйича миллий конунчилигимизда айрим холатларни мумкинлиги билан рухсат берилган. Агар тайёрлаш жараёнида такикланган холатлар амалга ошириладиган булса бу жиноий жавобгарликни келитириб чикариши хам норматив-хукукий хужжатларда белгилаб берилган[11]. Лекин Жиноят кодекси ва "Экстремизмга карши курашиш тугрисида"ги конунни ва "Узбекистон Республикаси худудида диний мазмундаги материалларни тайёрлаш, олиб кириш ва таркатиш фаолиятини амалга ошириш тартиби тугрисида" Низо талабларига эътибор каратилса, бу фаолиятнинг такикланганлиги купрок асослантирилган. Шундай экан барча экстремизмга карши курашиш фаолиятига тегишли конунчиликни мазмун жихатдан бир хил килган холда диний мазмундаги такикланган матераилларни тайёрлаш, олиб кириш ва таркатиш деб белгилаб олиш максадга мувофик.

Чунки, Жиноят кодексининг 2441-моддасида хам "Жамоат хавфсизлиги ва жамоат тартибига тахдид соладиган материалларни тайёрлаш, саклаш, таркатиш ёки намойиш этиш" деб белгиланган, яъни тахдид сузи ишлатиляпди, шунингдек 2443-моддасида "Диний мазмундаги материалларни конунга хилоф равишда тайёрлаш, саклаш, олиб кириш ёки таркатиш" деб белгиланган, лекин Вазирлар Махкамасининг 2022 йил 14 апрелдаги 180-сон карорида "Диний мазмундаги материалларни тайёрлаш, олиб кириш ва таркатиш хамда диншунослик экспертизасини утказиш тартиби" курсатилган. Яъни бу ерда такикланган ёки конунга хилоф сузлари ишлатилмаган. Лекин Низом таркибида такикланган холатларга ва мумкин булмаган харакатларга нисабатан иш олиб бориш методикаси хам курсатиб утилган. Бу тахлилдан куриниб турибдики, диний мазмундаги материалларни тайёрлаш тушунчаси курсатилган, лекин качон мана шу тайёрланган материаллар такикланган булиши батафсил курсатилмаган. Шуларни хисобга олган холда

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

тегишли конунчиликдаги диний мазмундаги материалларни конунга хилоф равишда

тайёрлаш, саклаш, олиб кириш ёки таркатиш деб белгилаш максадга мувофик.

REFERENCES

1. Нигматов Р.О. Экстремизмнинг назарий тушунчалари ва унинг турлари / Терроризм ва экстремизмга карши курашиш: муаммо ва ечимлари Илмий маколалар туплами. 2022 йил . Тошкент. 3-9 б.

2. https://lex.uz/docs/5957921

3. Жаббаров ЗД. Бир гурух шахслар томонидан содир этил-ган терроризм ва экстремизм жиноятларини олдини олишга оид айрим мулохазалар. / Терроризм ва экстремизмга карши курашиш: муаммо ва ечимлари Илмий маколалар туплами. 2022 йил . Тошкент. 328-332 б.

4. Акимов А.Б. Экстремизм ва терроризм башарият душмани. / Терроризм ва экстремизмга карши курашиш: муаммо ва ечимлари Илмий маколалар туплами. 2022 йил . Тошкент. 138-143 б.

5. https://sof.uz/post/dinshunoslik-ekspertizasini-otkazish

6. Болгария Республикасининг Жиноят кодекси / Юридик фанлар номзоди, профессор А.И.Лукашовнинг илмий тахрири. Д.В.Милушев ва А.И.Лукашовларнинг болгарчадан таржимаси; И.И.Айдарованинг кириш маколаси. - Санкт-Петербург: Юридический центр Пресс, 2001. - С. 92.

7. https://sof.uz/post/dinshunoslik-ekspertizasini-otkazish

8. Старосветский Е.А. Экстремизм в современном российском обществе // Научные ведомости Белгородского государственного университета. - Белгород, 2008.

9. https://www.gazeta.uz/uz/2022/01/25/extremism-materials/

10. Тихомиров, О.К. Экспериментальный анализ эвристик / О.К. Тихомиров // Эвристические процессы в мыслительной деятельности. 25 симпозиум. - М., 1966;

11. Уринов О.Л. Экстремизмнинг интернет майдонида таргиб килиниши билан боглик муаммолар ва уларга карши курашни ташкил этиш / Терроризм ва экстремизмга карши курашиш: муаммо ва ечимлари Илмий маколалар туплами. 2022 йил . Тошкент. 261-271 б.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.