Научная статья на тему 'ДЕТАЛ СИРТИ ПНЕВМОРАСКАТНИК БИЛАН ПЛАСТИК ДЕФОРМАЦИЯЛАШ ОРҚАЛИ СИФАТИНИ ВА ҚАТТИҚЛИГИНИ ОШИРИШ'

ДЕТАЛ СИРТИ ПНЕВМОРАСКАТНИК БИЛАН ПЛАСТИК ДЕФОРМАЦИЯЛАШ ОРҚАЛИ СИФАТИНИ ВА ҚАТТИҚЛИГИНИ ОШИРИШ Текст научной статьи по специальности «Технологии материалов»

CC BY
12
3
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ПЛАСТИК ДЕФОРМАЦИЯ / СИРТ / РОЛИК / РАСКАТНИК / ЮЗА қАТТИқЛИГИ / ДИАМЕТР / ЯКУНЛОВЧИ ИШЛОВ БЕРИШ

Аннотация научной статьи по технологиям материалов, автор научной работы — Каримов Р.Х.

Ишдан мақсад деталларни цилиндрик ички юза қатламига якунловчи-пардозловчи ишлов бериш технологиясини такомиллаштириш борасида изланишлар олиб бориш, цилиндрик ички юза қатламига якунловчи-пардозловчи ишлов беришда сифат, қаттиқлик ва унумдорлик кўрсаткичларини инобатга олган ҳолда марказдан қочма раскатник принципиал схемасини ишлаб чиқиш ва лойихалаш жараёнини автоматлаштиришдан иборат.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по технологиям материалов , автор научной работы — Каримов Р.Х.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

IMPROVING QUALITY AND HARDNESS OF PARTS BY PLASTIC DEFORMATION BY AIR ROSKATNIK

The purpose of the work is to improve the technology of finishing and hardening of internal cylindrical surfaces. The development and automation of the design of a centrifugal spinner with the consideration of surface quality.

Текст научной работы на тему «ДЕТАЛ СИРТИ ПНЕВМОРАСКАТНИК БИЛАН ПЛАСТИК ДЕФОРМАЦИЯЛАШ ОРҚАЛИ СИФАТИНИ ВА ҚАТТИҚЛИГИНИ ОШИРИШ»

Каримов Р.Х.

Фаргона политехника институты Узбекистан, Фараона

ДЕТАЛ СИРТИ ПНЕВМОРАСКАТНИК БИЛАН ПЛАСТИК ДЕФОРМАЦИЯЛАШ ОРЦАЛИ СИФАТИНИ ВА ЦАТТЩЛИГИНИ

ОШИРИШ

Аннотация: Ишдан мацсад деталларни цилиндрик ички юза цатламига якунловчи-пардозловчи ишлов бериш технологиясини такомиллаштириш борасида изланишлар олиб бориш, цилиндрик ички юза цатламига якунловчи-пардозловчи ишлов беришда сифат, цаттицлик ва унумдорлик курсаткичларини инобатга олган цолда марказдан цочма раскатник принципиал схемасини ишлаб чициш ва лойихалаш жараёнини автоматлаштиришдан иборат.

Калит сузлар: Пластик деформация, сирт, ролик, раскатник, юза цаттицлиги, диаметр, якунловчи ишлов бериш.

Karimov R.X.

Fergana Polytechnic Institute Uzbekistan, Fergana

IMPROVING QUALITY AND HARDNESS OF PARTS BY PLASTIC DEFORMATION BY AIR ROSKATNIK

Abstract. The purpose of the work is to improve the technology of finishing and hardening of internal cylindrical surfaces. The development and automation of the design of a centrifugal spinner with the consideration of surface quality.

Keywords. Plastic deformation, surface, roller, raskatnik, surface hardness, final processing.

Машина деталларининг ички юза катламига якунловчи-пардозловчи ишлов бериш технологиясини такомиллаштириш мухим ахамиятга эга. Сиртни пластик деформациялаш, ишлаб чикаришда куплаб жихрз конструкциялари ва ишлов бериш схемасини яратилишига олиб келди. Ишлов беришнинг рационал тизимини танлаш ва жихрзнинг оптимал конструкцияси жараённинг техник иктисодий курсаткичлари билан аникланади ва турли факторларга боглик булади, энг мухдми ишлаб чикаришнинг тури, технологик тизимнинг бикирлиги, ишлов берилган деталнинг улчами ва конструкцияси, унинг тайёрланиш аниклиги ва бошка факторларга боглик булади.

Марказдан кочма раскатник жихозларининг самарадорлиги унинг принципиал конструктив схемасига боглик булиб, тайёрланишда ишлов беришга кулай булиши, эксплуатация ва хизмат курсатишда мустахкам булиши, энг асосийси ёйилиш жараёнида стабиллик ва детал сиртига сифатли ишлов беришни таъминлаши лозим. Деформациялаш кучини контакт зонанинг геометриясига боглик булиб, ишлов бериш сифатига ва унумдорликка таъсири курсатувси омил хисобланади.

Марказдан кочма раскатниклар билан детал сиртига якунловчи-пардозловчи ишлов беришдан максад, марказдан кочма раскатникни ишлаб чикиш ва тузилиш параметрларига асосланади ва ишлов бериш жараёнини стабиллигини, юкори унумдорликни, берилган сиртнинг сифатини таъминлашдир.

Жихоз ишлаётган пайтда деформациялаш роликлари инерцияли узеллар билан ишкаланиш кучи хисобига берилган айлана маълум тезликда айланади, ишкаланиш кучи пластик деформациялаш жараёнида ишлов бериладиган сирт билан тукнашуви хосил булади, бу эса жихознинг ишлаш жараёнида ишлов берилган сиртга кушимча тиргак хисобланади, баркарорликни оширади ва пластик деформациялаш жараёнидаги динамикасини камайтиради, бу ишлов бериладиган сиртнинг сифатини ошишини таъминлайди.

1-расм. Деформациялаш кучини хисобли схемаси.

Деформациялаш кучини хисобли схемасидан: п-деформациялашган элементлар марказ-ларини бирлаштирувчи деформациялашган элементга таянч галтак томонидан таъсир этадиган куч орасидаги бурчак; Р-деформациялашган элемент ва таянч галтак марказларини бирлаштирувчи деформациялаш кучи ва эластик ук орасидаги бурчак;5-таянч галтак ва ишлов бериладиган туйнук орасидаги тиркиш; 2^-ёндош таянч галтак марказлари орасидаги бурчак; 2а-ёндош таянч галтаклар орасидаги тиркишлар; dp-деформациялашган элементларнинг диаметри; гор-деформациялашган элементлар марказлари билан курсатилган айлананинг радиуси; dk-таянч галтаклар диаметри; R-ишлов берилган туйнукнинг радиуси; гок-таянч галтаклар марказлари курсатилган айлананинг радиуси; Ркц-таянч галтаклар билан ривожланадиган марказдан кочма куч; Рк-таянч галтак томонидан деформациялашган элементга таъсир этувчи куч; Ру-

деформациялаш кучининг туликлигини курсатувчи катталиклар хисобланади.

Хрзирги кунда ишлаб чикаришда, айникса машинасозлик корхоналарида кулланилаётган деталларнинг ички юза катламига якунловчи-пардозловчи ишлов бериш муаммолари купгина кушма корхоналар мисолида куриб чикилиб, унда деталларнинг ички юза катламига якунловчи-пардозловчи ишлов беришни такомиллаштириш, муайян бир вазифани илмий асосланган ечимини топиш ва тавсиялар ишлаб чикиш долзарблигини курсатди.

Роликли раскатник 9 та кисмдан иборат булиб, хар-бир кисмнинг уз вазифаси мавжуд. Раскатникнинг конус морзе(1) кисми токарлик дастгохининг кетинги бабкасига урнатилади ва уз уки атрофида айланмаслигини таминлайди. Конус морзе танага пайвандланади. Тана штуцер(3)дан келаётган хавони марказий тешик оркали икки катор килиб терилган 20та шар(7)ларга 8та махсус най тешик(8)лардан етказиб берилади. Шарлар эса сеператор(4)га махкамланган ролик(5)ларни бориб уриши натижасида уни, z уки буйича харакатга келтиради. Бу харакат 1мм диапазонда булиб, айнан шу масофа деталга якунловчи-пардозловчи ишлов бериш учун кифоя килади. Раскатникга киритилаётган ортикча хаво ростлаш тешиги(9)дан чикариб юборилади. Сеператорни танага махкамлаш ва уз уки буйича айланмаслигини таъминлаш учун гайка(6) билан махкамланади.

Таклиф килинган ички юза катламига марказдан кочма раскатник ёрдамида якунловчи-пардозловчи ишлов бериш натижасида иш унумдорлиги 2,8 марта, юза тозалиги 1,4 марта ва юза катлами каттиклиги 1,7 мартта ортган. Олинган натижалар асосида ишлаб чикилган тавсияларнинг амалий ахамияти нотехнологик деталларнинг ички юза катламига ишлов беришда мухим ахамиятга эга.

Марказдан кочма раскатникнинг тузилиш параметрлари тахлил натижасида ишлов бериш схемаси урнатилди, марказдан кочма раскатникнинг принципиал тузилиш схемаси ишлаб чикилди, контакт узунлиги ва уни жорий килинган чукурлигига боглик булган намунавий деформациялаш элементлар учун контакт зонанинг геометрик

2-расм. Марказдан кочма пневмораскатник тузулиши.

параметрлари аникланади, принципиал янги конструкция ишлаб чикилди ва марказдан кочма раскатникнинг тажрибавий намунаси тайёрланди, контакт зонадаги кучланиш холати ва геометрик параметрларга деформациялаш кучининг таъсири буйича тажрибавий тадкикотлар олиб борилди, марказдан кочма раскатник билан ишлов берилган контакт зонаси ва сиртиннг сифат параметрларининг тажрибавий тадкикотлари натижалари аналитик богликликларда сифатли ва микдорий мосликни берди. Х,исоб кийматларининг чегаравий огишлари тажрибавий маълумотлардаги ишлов бериш хатолиги 3%...20% гачани ташкил этади ва

0.05.киймат даражада бир-бирига мос келиши аникланди, деталларни ички цилиндрик юза катламига якунловчи-пардозловчи ишлов бериш асбобини лойихалашни автоматлаштриш методткаси ишлаб чикилди.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Адлер Ю. П., Маркова Е. В., Грановский Б. В. Планирование эксперимента при поиске оптимальных условий. - М.: Наука, 1976. - с. 98 - 142.

2. Азаревич Г. М„ Бернштейн Г. Ш. Исследование процесса чистовой обработки многороликовыми дифференциальными инструментами. - В кн.: Размерно-чистовая обработка деталей пластическим деформированием взамен обработки резанием. М.: НИИмаш, 1966, с.

3. Азаревич Г. М., Бернштейн Г. Ш. Чистовая обработка наружных цилиндрических поверхностей пластическим деформированием. М.: ОНТИ, 1963. 73 с.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.