CC BY
23
ЭОЖ 613.865 - 057.875 А.А. Касымова
Семей каласыныц Мемлекетлк медицина университетi, Тагамтану жэне гигиеналык пэндер кафедрасынын магистранты
ЭРТYРЛI ОЦЫТУ YЛПЛЕРIНДЕП СТУДЕНТТЕРД1Ц ОЙЛАУ ЦАЫЛЕТТШП МЕН О^У БАГДАРЛАМАЛАРЫНЫЦ САЛЫСТЫРМАЛЫ ГИГИЕНАЛЫК; СИПАТТАМАСЫ
Аннотация
Жогаргы мектепке жаца бiлiмдiк технологиялар мен эдютерд^ кед педагогикалык жадартпаларды eHri3y дегеымлз - багдарламалардыд, дэстYPлi эдiстемелердiн жэне окыту тэр^бУд взгеруiмен катар жада техникалык, аудиовизуалдык жэне баска да окыту тэсiлдерiн колданылуы. Б^л окыту жэне тэрбие ж^мысын ^йымдастыруга зор ыкпал етедi жэне окушылардыд денсаулыгына эсер ететiн жада кауiп факторларыныд пайда болуына экеп согуы MYMкiн.
К1лтт1 сездер: студенттердiд ойлау кабтетттИ, оку багдарламасы, кредиттiк оку технологиясы, сызыктык окыту ЖYЙесi.
Европаныд жэне баска елдердщ медициналык жогаргы оку орындары мен факультеттерi ^зак талкылау нэтижесiнде Болон процессiнiд жогаргы медициналык мектептердщ дамуына колайлы жэне максатты деп санайтын багыттарын аныктады. 2010 жылы Будапештте К;азакстанныд Болон декларациясына косылу туралы накты шешiм кабылданды. ^азакстан - Европаныд бiлiм кедюжУд толык к¥кылы MYшесi ретiнде танылган алгашкы Орта Азия мемлекетi. Б^л - шыгару бiлiктiлiгiн мойындату, академиялык мобильдiлiктi дамыту, кредиттiк ЖYЙе мен б^м сапасын баскару ЖYЙесiн енпзу дегенiмiз. М^ныд бэрi профессорлык-окытушылар к¥рамымен коса бiлiм алушыларга да косымша талаптар кояды.
Студент дегенiмiз - ЖYЙке-эмоционалды KYШ салу жэне элеуметш коргансыздык сиякты факторлардыд эсерЫе квбiне сезiмтал келетiн ерекше элеуметш топ. Болашак медицина мамандарын кэЫби кызметке сэттi дайындау дегенiмiз олардыд психоэмоционалды MYMкiндiктерiне, т^лгалык касиеттерiне жогары талап кою деп бiлемiз. Оку YPДiсi ЖYKтемелерi жеткiншектердiд психоэмоционалды дайындык дедгейiне сай келмейдi. Сонымен катар олардыд денсаулык дедгейi, функционналды резервтерi есепке алынбайтыны анык [1].
Окыту YPДiсiне жада технологиялар мен стандарттарды енгiзу когамдык денсаулыкты калыптастырудагы бар жэне жада жагымсыз тенденциялардыд ^шейуше экелетiнi мэлiм [2]. Сонымен катар жастардыд денсаулык жагдайын багалау бойынша ЖYPгiзiлген квптеген зерттеулер нэтижесi бойынша студенттердщ вмiр сапасыныд твмендеуi, аурушаддыктыд жогарлауы, физикалык дамуыныд жэне жалпы денсаулык жагдайларыныд нашарлауы байкалады [2,3,4,5,6].
Максаты:
Семей к. ММУ студенттерiнiд бiлiм алу жагдайын гигиеналык-физиологиялык багалау.
Мшдет
Оку жылыныд барысында сызыктык окыту ЖYЙесiмен жэне кредиттiк окыту технологиясы мен окитын тэлiмгерлердiд ойлау кабтетшпне салыстырмалы сипаттама беру жэне студенттер агзасыныд функционалды жагдайын аныктау.
Зерттеу эдiстерi
Берiлген ЖОО iске асырылып жаткан оку багдарламасыныд (сызыктык окыту ЖYЙесi жэне кредиттiк окыту технологиясы) талдамын ЖYPгiздiк. Студенттердщ ойлау кабтетттИнщ дедгейiн аныктау Yшiн дозалы корректуралык тапсырмалар эдiстемесi (Анфимов кестесi жэне Лондольт сакиналары бар кесте бойынша) колданылды. Зерттеу оку жылыныд барысында 400 б^м алушыга ЖYPгiзiлдi. Дифференциялык коздыргышка кврсететiн реакцияныд сипаты мен жасырын уакытты аныктауга негiзделген хронорефлексометрия пайдаланылды. ^ан-тамыр ЖYЙесiне оку ЖYKтемесiнiд эсерiн ЖYректiд согу жиiлiгiмен, артериалдык кысым кврсеткiшiмен аныктадык.
Зерттеу нэтижелер1
Сызыктык окыту ЖYЙесi кезiндегi т^лганыд белгiлi бiр ынталы жэне мшдетп оку багдарламасыныд талабына немесе оку нормативтерЫе сай бiлiмi мен MYMкiндiктерiн KYШтеу жогары уэждеменi калыптастырмайтыны белгш. Сонымен катар, бiлiм алушылардыд вз бетiмен пэн тандау MYMкiндiктерiнiд жок болуы жалпы бiлiмдiк дайындыкты кедейтт, толыктыруга жэне де болашак медициналык мамандыктыд багытын калыптастыруга жагдай тугызбайды. Осыныд бэрi бiлiмнiд дифференциациялануына, окушыныд акпаратты кабылдаудыд взiндiк тэсiлiне, ягни бiр жагынан бiлiм алушыныд кызыгушылыгы мен м ym кiндi ктерi н i д дамуына, екiншi жагынан оныд т^лгалык денсаулыгын сактауга кедерп жасайтыны анык.
Заманауи жогаргы мектепке койылган талаптарга сай зерттелiнiп отырган бiлiм мекемесiнде сызыктык окыту ЖYЙесiмен катар бiртiндеп кредиттiк оку технологиясына квшу iске асып жатыр. 9зУд теориялык негiзiнде б^л багыт заманауи б^м концепциясына толык сай келедк Себебi, т^тынушы дедгейiн, т^лганыд кабтетттИ мен MYMкiндiгiн есепке алатын оныд сипатты ерекшелiгi болып оку вариациялылыгы табылады. Б^л студенттiд индивидуальдi каркынмен ж^мыс iстеуiне жагдай тудырумен кол жетiмдi болып келедi жэне вз безмен оку-танымдык кызметке кажеттi уэждемен калыптастыру сиякты максатты квздейдi.
Оку жылы барысындагы ойлау кабiлеттiлiк динамикасыныд талдамы бойынша ойлау кабтетшгУд барлык кврсеткiштерi кредиттiк оку
технологиясында бiртiндеп жогарылаганын керсетед^ ал сызы^тык о^ыту ЖYЙесiмен окитыш факультеттер студенттерiнiн ойлау кабтетттИнщ жылдык
динамикасында олардыц ойлау кабтетттИ оку жылыныц соцына карай темендеуiмен сипатталды. (кесте 1)
Кесте 1.
Эр TYрлi оку TYPi кезiндегi студенттердiц зейiн концентрациясыныц орташа кeрсеткiштерi (А и Р), кору
Оку TYPi
Керсеткiштер Семестр Кредитп Сызыкты
окыту технологиясы окыту ЖYйесi
Тапсырман орындаудыц 1 семестр 0,93 0,94
нактылык коэффициентi 2 семестр 0,94 0,86
Ойлау еымдтИнщ коэффици- 1 семестр 1212 1218
ентi 2 семестр 1225 1157
Керу акпаратыныц келемi 1 семестр 380 381
2 семестр 390 175
Акпаратты ецдеу 1 семестр 1,67 1,70
жылдамдыгы 2 семестр 1,73 1,31
Орталык ЖYЙке ЖYЙесiнiн функционалды KYшейту денгейiне оку ЖYKтемесiнiн эсерЫ керу-моторлы реакцияныц жэне сенсорлы-моторлы реакцияныц латенттi уакыты бойынша аныктадык. Бiр жыл iшiндегi
сенсорлы-моторлы реакцияныц латентп уакытындагы багытыныц, интенсивтi жылжуыныц талдамы бiрбаFЫттылыкты керсеткенмен, эртYPлi шамамен сипатталды. (кесте 2.)
Кесте 2
Оку жылы барысындагы студенттердiц сенсорлы-моторлы реакциясыныц кeрсеткiшi.
425 420 415 410 405 400 -395 -390 -385 -380 -375 -370
бiрiншi семестрдщ бiрiншi семестрдщ екiншi семестрдщ басы соны басы
екiншi семестрдщ соны
Кредитт о^ыту технологиясы
Сызьщты о^ыту жYЙесi
КYнi бойындагы, апта бойындагы зерттелiнген кан- дегенiмiз тэлiмгерлердiц кан-тамыр ЖYЙесiнiц жеткiлiктi тамыр ЖYЙесiнiц функционалды жагдайыныц компенсаторлык MYMкiндiгiн дэлелдейдк (кесте 3.) керсеткiштерiнде айтарлыктай езгерютер жок. Б^л
Кесте 3.
Студенттердщ оку жылы барысындагы гемодинамикалык кeрсеткiштерi (17—24 жас).
Гемодинамикалык керсетгаштер ^ныц уакыты Оку TY рi
Кредитп окыту технологиясы Сызыкты окыту ЖYЙесi
ЖYректiц согу житИ (соккы/с) Басы 72 71
Соцы 73 72
Систоликалык кысым Басы 110 110
Соцы 110 110
Диастоликалык кысым Басы 75 80
Соцы 70 75
Корыта келгенде, сызыкты оку ЖYЙесiнде окитын 6miM алушылардыц ойлау кабтетттИнщ динамиксы кредитш технология бойынша окитын окушыларга Караганда жагымсыз сипатка ие. Жылдыц соцына карай орталык ЖYЙке ЖYЙесiнiн кажуын барлык оку TYрiнде байкадык, б^л кажу YPДiсiнiн эртYPлi децгейде дамып келе жатканын ацгартады.
Эдебиеттер:
1. Ионова М.Х, Кенчешаов В.С., Койчуева А.С. Влияние адаптивной образовательно-оздоровительной среды на формирование потребности в здоровом образе жизни у молодежи. Научно-теоретический журнал. Научные проблемы гуманитарных исследований. - 2009. №11(1).-С.14-25
2. Баранов А.А., Кучма В.Р., Скоблина Н.А. Физическое развитие детей и подростков на рубеже ты-
сячелетий. - М.: Издатель Научный центр здоровья детей РАМН. - 2008. - 216 с.
3. Манюхин А.И., Кретова И.Г., Серебрякова Н.Б., Русанова М.Е. Влияние образовательного процесса на состояние здоровья учащихся. Вестник Сам ГУ - Естественно-научная серия. - 2007. №8(58) -С. 153-160.
4. Аслоньянц А.М., Нефёдова Л.В., Нефёдов П.В. Структура заболеваемости студенток медицинских колледжей. Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований. - 2009. № 6 - С. 2627.
5. Блинова Е.Г. Качество и образ жизни студентов. Гастроэнтерология. - 2008. №6(46) - С. 73-75.
6. Онищенко Г.Г. Социально-гигиенические проблемы состояния здоровья детей и подростков // Гигиена и санитария. - 2001. №5. - С. 7-12.
Резюме
СРАВНИТЕЛЬНАЯ ГИГИЕНИЧЕСКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА УЧЕБНЫХ ПРОГРАММ И РАБОТОСПОСОБНОСТИ СТУДЕНТОВ ПРИ РАЗНЫХ ФОРМАХ ОБУЧЕНИЯ
А.А. Касымова
Государственный медицинский университет города Семей, Магистрант кафедры питания и гигиенических дисциплин
Динамика умственной работоспособности учащихся линейной системы обучения имеет менее благоприятный характер по сравнению со сверстниками обучающихся по кредитной технологии. К концу года угнетение функций центральной нервной системы мы наблюдали у студентов при обеих формах обучения, что свидетельствует о развитии процессов утомления разной степени.
Ключевые слова: умственная работоспособность студентов, учебная программа, кредитная технология обучения, линейная система обучения.
Summary
COMPARATIVE HYGIENIC CHARACTERISTICS OF EDUCATIONAL PROGRAMS AND MENTAL CAPACITY IN DIFFERENT FORMS OF TRAINING A.A. Kassymova Semey State Medical University Master of chair of nutrition and hygiene disciplines
Dynamics of student's mental capacity of learning linear system has a less favorable character in comparison with their peers enrolling by the credit education technology. There is oppression of the central nervous system of the students in both forms of education. This is suggesting about the development of the fatigue processes of various degrees.
Key words: mental capacity, education program, ^edit education technology, linear learning system.
