Научная статья на тему 'ЧАҚИРИҚҚАЧА ҲАРБИЙ ТАЪЛИМ ЙЎНАЛТАЛАБАЛАРИДА ҲАРБИЙ-ВАТАНПАРВАРЛИК ТАЙЁРГАРЛИГИНИНГ ТУЗИЛИШИ ВА МАЗМУНИ'

ЧАҚИРИҚҚАЧА ҲАРБИЙ ТАЪЛИМ ЙЎНАЛТАЛАБАЛАРИДА ҲАРБИЙ-ВАТАНПАРВАРЛИК ТАЙЁРГАРЛИГИНИНГ ТУЗИЛИШИ ВА МАЗМУНИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

CC BY
108
18
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
замон талаблари / қурол-яроғ / ватанпарвар / фидойи / ҳалол / шахс / Қуролли Кучлар. / requirements of the times / weapons / patriot / selfless / honest / person / Armed Forces.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — A. Xonimqulov

Мамлакатимизда замон талабларига жавоб берадиган, тезкор ва ҳаракатчан, ташкилий жиҳатдан мукаммал, замонавий қурол-яроғ ва ҳарбий техника билан бутланган, профессионал миллий армияни шакллантириш, ватанпарвар, фидойи, садоқатли, ҳалол, юксак маънавиятли ва фаол ҳаётий позитсияга эга баркамол шахс – Ватан ҳимоячиларини тарбиялаш, Қуролли Кучларда амалга оширилаётган ислоҳотларнинг ва ҳарбий-ватанпарварлик ишларнинг асосий мақсадидир. Ушбу мақсадларга эришишда ҳарбий-ватанпарварлик ишлар алоҳида аҳамият касб этади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

STRUCTURE AND CONTENT OF MILITARY PATRIOTIC TRAINING IN THE DIRECTIONS OF MILITARY TRAINING

To form a professional national army in our country that meets the requirements of the times, quick and mobile, organizationally perfect, equipped with modern weapons and military equipment, and to educate a well-rounded person with a patriotic, selfless, loyal, honest, high morale and active life position Defenders of the Motherland , is the main goal of the reforms implemented in the Armed Forces and military-patriotic work. Military-patriotic activities are of particular importance in achieving these goals.

Текст научной работы на тему «ЧАҚИРИҚҚАЧА ҲАРБИЙ ТАЪЛИМ ЙЎНАЛТАЛАБАЛАРИДА ҲАРБИЙ-ВАТАНПАРВАРЛИК ТАЙЁРГАРЛИГИНИНГ ТУЗИЛИШИ ВА МАЗМУНИ»

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

ЧАЦИРИЦЦАЧА ХДРБИЙ ТАЪЛИМ ЙУНАЛТАЛАБАЛАРИДА ^АРБИЙ-ВАТАНПАРВАРЛИК ТАЙЁРГАРЛИГИНИНГ ТУЗИЛИШИ ВА МАЗМУНИ

Хонимкулов Анвар Рах,имкулович

Низомий номидаги ТДПУ Х,арбий талим факултети катта укитувчиси https://doi.org/10.5281/zenodo.7278249

Аннотация. Мамлакатимизда замон талабларига жавоб берадиган, тезкор ва уаракатчан, ташкилий жщатдан мукаммал, замонавий цурол-ярог ва уарбий техника билан бутланган, профессионал миллий армияни шакллантириш, ватанпарвар, фидойи, садоцатли, уалол, юксак маънавиятли ва фаол уаётий позитсияга эга баркамол шахс -Ватан уимоячиларини тарбиялаш, Куролли Кучларда амалга оширилаётган ислоуотларнинг ва уарбий-ватанпарварлик ишларнинг асосий мацсадидир. Ушбу мацсадларга эришишда уарбий-ватанпарварлик ишлар алоуида ауамият касб этади.

Калит сузлар: замон талаблари, цурол-ярог, ватанпарвар, фидойи, уалол, шахс, Куролли Кучлар.

СТРУКТУРА И СОДЕРЖАНИЕ ВОЕННО-ПАТРИОТИЧЕСКОЙ ПОДГОТОВКИ ПО НАПРАВЛЕНИЯМ ВОЕННОЙ ПОДГОТОВКИ

Аннтоция. Сформировать в нашей стране профессиональную национальную армию, отвечающую требованиям времени, быструю и мобильную, организационно совершенную, оснащенную современным вооружением и военной техникой, воспитать всесторонне развитую личность с патриотическим, самоотверженным, верным, честным, высокий моральный дух и активная жизненная позиция - защитников Родины, является главной целью проводимых в Вооруженных Силах реформ и военно-патриотической работы. Особое значение в достижении этих целей имеет военно-патриотическая деятельность.

Ключевые слова: требования времени, оружие, патриот, самоотверженный, честный, человек, Вооруженные Силы.

STRUCTURE AND CONTENT OF MILITARY PATRIOTIC TRAINING IN THE DIRECTIONS OF MILITARY TRAINING

Abstract. To form a professional national army in our country that meets the requirements of the times, quick and mobile, organizationally perfect, equipped with modern weapons and military equipment, and to educate a well-rounded person with a patriotic, selfless, loyal, honest, high morale and active life position - Defenders of the Motherland , is the main goal of the reforms implemented in the Armed Forces and military-patriotic work. Military-patriotic activities are of particular importance in achieving these goals.

Keywords: requirements of the times, weapons, patriot, selfless, honest, person, Armed

Forces.

КИРИШ

Талабаларда хдрбий ватанпарварлик рух,ини сингдириб боришда педагогик жихдтларни ривожланишига богли; булган, нафакат ах,ло;ий тарбия, баълки ижтимоий билимлар хдмда ватанпарварликни таргиб килувчи педагогик сифатларни амалиётда куллашнинг турли сохдларидаги мураккаб вазифаларни ечишга тайёрликни, балки мазкур масалаларни ечиш кобилиятлари ривожланишининг маълум даражасига эришишни х,ам

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

ифодаловчи субъектив тоифа сифатида талабаларни харбий ватанпарварлик рухида тарбиялаш сифатларини юксалтиришда намоён булади.

ТАДЦЩОТМАТЕРИАЛЛАРИ ВА МЕТОДОЛОГИЯСИ

Узбекистон Республикаси ^уролли Кучлари харбий-ватанпарварлик ишларнинг назарий ва амалий жихатларини чукур урганиш булиб, харбий-ватанпарварлик ишлар самарадорлигини ошириш Консепсиясини, Узбекистон Республикаси Президентининг карорлари мазмунини, Мудофаа вазири, унинг уринбосарларининг буйрук ва директиваларининг талабларини чукур урганиш ва англаб этиш;

чакириккача харбий таълим йуналиши талабаларни харбий-ватанпарварлик ишларнинг асосий йуналишлари, шакл ва услублари хакида билимлар билан куроллантириш, уларни кенг дунёкараш ва фикрлаш кобилиятига эга, иймон-еътикоди ва иродаси мустахкам, маънавиятли ва фидойи, аждодларимизнинг бебахо меросига таяниб яшайдиган баркамол шахс - Ватан химоячиси килиб тарбиялаш;

чакириккача хдрбий таълим йуналиши талабаларда харбий-ватанпарварлик ишларни харбий кисм ва булинмаларнинг олдида турган вазифалардан, замонавий харбий хизматчининг маънавий киёфасига, касбий фазилатларига куйилаётган талаблардан ва бошка узига хосликлардан келиб чикиб режалаштириш, ташкиллаштириш ва утказиш буйича куникмаларини шакллантириш;

чакириккача харбий таълим йуналиши талабаларда, укув-жанговар вазифаларни муваффакиятли бажариш учун харбий-ватанпарварлик ишларини утказиш ва харбий интизомни мустахкамлаш, хукукий тартиботни урнатиш, шунингдек, жанговар тайёргарлик ва хушёрликни ошириш буйича билимларини такомиллаштириш;

чакириккача харбий таълим йуналиши талабаларда офицерлик лавозимларида буйсунувчи шахсий таркиб билан харбий-ватанпарварлик ишларни ташкиллаштириш ва олиб боришга доир билим, амалий куникма ва махоратларини шакллантириш.

ТАДЦЩОТ НАТИЖАЛАРИ

Чакириккача харбий таълим йуналиши талабаларини мудофаа сохасидаги бошлангич билимларни укитиш вазифалари:

- таълимни бошкариш хамда харбий бошкарув органларининг вазифалари, шунингдек харбий хизмат асослари буйича тайёргарликни амалга оширувчи укитувчилар ва укитишни ташкил этиш буйича укув пунктлари рахбарларининг вазифалари;

- чакириккача харбий таълим йуналиши талабаларининг мудофаа сохасидаги бошлангич билимларга укитишни ташкил этиш тартиби.

«Чакириккача харбий таълим йуналиши талабаларининг харбий хизматга тайёрлаш тугрисидаги низом», унда талабаларни харбий хизмат тайёрлашнинг умумий коидалари ва мажбурий тайёрлаш тартиби ифодаланган:

- мудофаа сохасидаги бошлангич билимларни эгаллаш;

- умумий урта, урта махсус, касб-хунар таълим муассасасида харбий хизмат асослари буйича тайёрлаш;

- харбий-ватанпарварлик тарбияси;

- харбий йуналиши буйича харбий мутахассисликларга тайёрлаш;

- тиббий курик;

- тиббий-согломлаштириш тадбирларини утказиш.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

Чакириккача харбий таълим йуналиши талабаларининг харбий хизматга кунгилли тайёргарликларига захирадаги талабани тайёрлаш кушимча таълим дастури буйича укитиш киритилади. У харбий таълим факультетининг асосий таълим дастурини узлаштириш билан биргаликда олий таълим муассасаларидаги харбий таълим факультетларида тайёрлаш дастурини узлаштиришлари оркали булажак мутахассисларнинг касбий кайта тайёрлаш йули билан амалга оширилади. Укитишнинг максади эгалланган харбий мутахассисликка мувофик равишда дастлабки талабалик лавозими буйича фунционал мажбуриятларни бажаришга кодир булган фукарони харбий мутахассис. ^уролли кучларнинг захирадаги сифатида шакллантириш хисобланади.

Х,арбий таълим факультети кундузги таълим шаклида захирадаги талабани тайёрлаш дастурининг меъёрий иш хажми 1008 соатни ташкил этади, бундан 450 соат харбий таълим факультетидаги укув аудитория иши (хафтада 6 соат), 225 соат мустакил аудиториядан ташкари укув ва тарбиявий иш (кунига 3 соат), 216 соат укув маркази, харбий-укув муассасаси, харбий кисм, Мудофаа вазирлиги полигонидаги укув йигини (ёки стажировка)даги аудитория ва аудиториядан ташкари укув ва тарбиявий ишлар, 90 соат имтихонларга тайёргарлик ва утказишга, хамда 27 соат ташкилий ишлар учун таксимланган.

Шу тарика, харбий таълим факультети чакириккача харбий таълим йуналиши талабалари муайян харбий мутахассислик буйича захирадаги талабаларни тайёрлаш дастурини амалга оширади ва олий касбий таълим муассасаларида ташкил этиладиган кушимча касбий таълим мутахассисларининг структуравий булинмасига тенглаштиради.

Х,арбий таълим факультетларда захирадаги талабаларни тайёрлаш дастурлари мутахассисларни касбий кайта тайёрлашнинг кушимча таълим дастурларига тааллукли булиб, у касбий-харбий сохада битирувчиларнинг асосий таълим дастурларини узлаштиришлари билан бир вактда, уларнинг умумкасбий ва махсус тайёргарликлари йуналишини хисобга олган холда, янги турдаги касбий фаолиятни амалга ошириш учун уларнинг билимларини такомиллаштириш максадида амалга оширилади. Курсатилган фанларни узлаштириш талабанинг замонавий умумхарбий жангда мотоукчи булинмаларига муваффакиятли кумондонлик килиш ва осойишталик даврида кул остидагиларни укитишга имкон берувчи билим, куникма ва малакаларни эгаллашларини таъминлайди.

Захирадаги - битирувчи талаба куйидаги талабларга жавоб бериши керак:

- уз Ватани, касбига содиклик ва ривожланган мехр хисси, юкори маънавийликка эга булиш;

- ватанпарвар, Х,арбий касамёдга ва харбий бурчга содик булиш, уз Ватанига чин дилдан ва халол хизмат килиш, харбий хизматнинг барча кийинчиликларини мардонавор енгиш, Ватани манфаатларини жасур ва мохир химоялаш;

- Конституцияси асосларини, инсоннинг инсонга, жамиятга, атроф-мухитга муносабатини тартибга солувчи ахлокий ва хукукий меъёрларни, харбий хизматни уташни тартибга солувчи конунларни, ^уролли кучларининг умумхарбий низомлари талабларини, харбий хизматни тартибга солувчи бошка меъёрий хужжатларни билиш, уларни хизмат фаолиятида инобатга олишни билиш;

- харбий-касбий билим, куникма ва малакалар, харбий ва кундалик фаолиятда хамда фавкулодда вазиятларда хизмат мажбуриятларини муваффакиятли бажаришни

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

таъминловчи маънавий-психологик ва ахлокий сифатларнинг мос даражасига эгалик;

- ривожланган мавхум-мантикий фикрлашга, шахсий компетент фикрига эгалик, шароитнинг ностандарт вазиятларида асосли карорлар кабул килишни билиш ва уларнинг бажарилишини ташкил этиш, булинмада тарбиявий ишни, харбий интизомни таъминлаш тадбирларини ва хдрбий кисмлар хизматини ташкил этишни, хавфсизлик талабларига риоя этиш, атроф-мухитни химоялаш ва давлат сирини саклаш, такдим этилган хукуклар доирасида мустакил харакат килиш;

- уз касбий махорати, интеллектуал, ахлокий ва жисмоний ривожланишини такомиллаштириш устида ишлаш, намунали ташки куринишга эга булиш, соглом турмуш тарзига риоя этиш;

- гуманитар ва ижтимоий-иктисодий билимларнинг замонавий даражасига мос булган илмий дунёкарашга эгалик, дунёда содир булаётган жараёнлар тугрисида Ватан манфаатларидан келиб чикиб фикрлаш ва бахолашни билиш, куролли кучларининг урни ва ролини тушуниш;

- фикрлаш маданиятига эгалик, унинг умумий конуниятларини билиш, унинг натижаларини ёзма ва огзаки нуткда тугри (мантикий) ифодалаш;

- мутахассислик буйича малакали дипломга эга булган мутахассис тайёрлашнинг асосий таълимий дастурини узлаштириш.

МУ^ОКАМА

Шу тарика, битирувчи талаба куйидагиларни таъминлаши керак:

• булинманинг жанговар ва кундалик фаолиятини;

• булинманинг жанговар тайёргарлигини;

• булинманинг жанговар ва кундалик фаолиятини маънавий-психологик таъминотини;

• тарбиявий ишни;

• харбий интизомни;

• куроллар, харбий техника ва булинманинг бошка моддий воситаларидан фойдаланиш коидаларини.

Республикамиз олимлари М.Х.Умаров уз тадкиотлари доирасида ёшлар харбий-ватанпарварлик тарбиясининг максади тухталиб, Ватан мудофааси йулида хизмат килишга тайёрлик энг мухим омил сифатида каралади. Демак, олим уз карашларида ватанпарварликнинг максадини амалга ошириш ёшларни ватан химояси хамда мудофаага тайёрлаш, уларда фавкулодда холатларда мудофаани ташкил этиш куникма ва малакаларини хамда юксак маънавий-ахлокий сифатларни шакллантиришни назарда тутади деб эътироф этган.

А.Сафаров ёшларда ватанпарварлик туйгуларини йукотишга харакат килаётган шахслар сифатида "инсонларга таъсир кучи ва тахдиди жихатидан телевидения ва ижтимоий тармоклар етакчи уринга чикиб олди. Бирок ундан эзгулик йулида эмас, балки ёвузлик йулида фойдаланиш йилдан-йилга кучайиб бораётганликлари энг ачинарли холатдир" деб такидлаб, олим уз фикраларида ватанпарварлик туйгусини калбдан шакллантириш энг мухим омилдир деб эътироф этиб утган.

Жумладан, бугунги кунда Fарб оммавий ахборот воситаларининг халклар уртасида миллий-этник ва диний кузгаш максадидаги бундай фаолиятига бир неча бор тегишли бахо берилди. Бирок ахвол яхши томонга узгармаяпти. Окибатда оммавий ахборот

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

воситаларининг бундай фаолияти жахондаги тинчлик ва хавфсизликка тахдид килиб бормокдадир".

ХУЛОСА

Н.Нишонова тадкикотлари доирасида "хозирги шароитда ёш авлодда пайдо булаётган негатив холатларнинг олдини олишда таълим жараёнини маданийлаштириш оркали шахс маданиятини шакллантириш масалалари мухим ахамият касб этиши билан ажралиб туради деб, такидлаб утади. Олим, маданият тушунчасининг талкинига тухталганда жамият тараккиётининг тарихий муайян даражаси, инсоннинг кишилар хаётининг ташкил этиш турлари ва шаклларида, узаро муносабатларида, шунингдек, улар томонидан яратиладиган моддий ва маънавий кадриятларда намоён булган ижодий куч ва кобилиятни англатади деб, ваанпарварликни шакллантиришда маданий жихатларга ургу бериб утадилар.

Ф.Шерматов, А.Бекназаровлар ёшларда харбий ватанпарварликни тарбиялаш масалаларига тухталар экан: "жанговар вазиятларда харбий хизматчиларда эмотционал-психологик зурикишларнинг усиб кетиши, жанговар вазиятларнинг самараси шахсий таркиб соглигига богликлиги харбий хизматчиларнинг жанговар фаолият жараёнида харбий хизматчиларнинг психик фаолияти конуниятларини чукур урганиш масалаларига аълохида эътибор каратиш лозим.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси Президентининг Узбекистон Республикаси Президентининг «Иктидорли ёшларни аниклаш ва юкори малакали кадрлар тайёрлашнинг узлуксиз тизимини ташкил этиш чора-тадбирлари тугрисида»ги П^-4306-сонли ^арори / Халк сузи. 2019 йил 4 май.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг «2019-2023 йилларда Мирзо Улугбек номидаги Узбекистон Миллий университетида талаб юкори булган малакали кадрлар тайёрлаш тизимини тубдан такомиллаштириш ва илмий салохиятни ривожлантириш чора-тадбирлари тугрисида»ги П^-4358-сонли ^арори. / Халк сузи. 2019 йил 18 июнь

3. Узбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёевнинг «Узбекистон Республикаси олий таълим тизимини 2030 йилгача ривожлантириш концепциясини тасдиклаш тугрисида»ги фармони. https://uza.uz/oz/documents/zbekiston-respublikasi-oliy-talim-tizimini-2030-yilgacha-riv-09-10-2019.

4. Ёшларни харбий-ватанпарварлик рухида тарбиялаш концепциясини тасдиклаш тугрисидаги Вазирлар Махкамасининг карори. (К,онун %ужжатлари маълумотлари миллий базаси, 23.02.2018 й., 09/18/140/0816-сон)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.