CC BY
6BOSHLANG'ICH SINF O'QUVCHILARINI TURLI XIL KASALLIKLAR, ZARARLI ODAT VA TA'SIRLARDAN HIMOYA QILISHNING PEDAGOGIK MEXANIZMLARI
Qodirova Mavluda Bahodir qizi
Namangan davlat universiteti tayanch doktoranti https://doi.org/10.5281/zenodo.10824118
Annotatsiya. Quyudagi maqolada sog'lom avlodni tarbiyalashdapedagoglarning o'rni va amaliy faoliyatlari muhim omillardan biri ekanligi yoritilgan bo'lib, insonlar farzandlarini qolaversa, ularning o'zlari o'zlarini, yashash muhitidagi nosog'lom muhit bu mukammallikni va sog'lom fikrlashni buzish sabablariyoritilgan.
Kalit so'zlar: Sog'lom avlod, pedagogikfaoliyat, odat, xarakter, barkamol shaxs, shaxs, omillar, ta'lim tarbiya, gigiyena, kasallik, odobnoma, tabiat, jismoniy tarbiya, dars.
Аннотация. В представленной ниже статье роль педагогов и их практическая деятельность являются одним из важных факторов воспитания здорового поколения. На самом деле Аллах создал человеческий род здоровым и совершенным по своей природе. К сожалению, нам, людям, не говоря уже о наших детях, самих себе и нездоровой среде нашего обитания, выделяются причины нарушения этого совершенства и здорового мышления.
Ключевые слова: Здоровое поколение, педагогическая деятельность, привычка, характер, всесторонняя личность, личность, факторы, воспитание, гигиена, болезнь, этикет, характер, физическое воспитание, урок.
Anstract. In the article below, the role of pedagogues and their practical activities are one of the important factors in raising a healthy generation. In fact, Allah created the human race healthy and perfect by nature. Unfortunately, we humans, let alone our children, themselves, and the unhealthy environment in our living environment, the reasons for breaking this perfection and healthy thinking are being highlighted.
Keywords: Healthy generation, pedagogical activity, habit, character, well-rounded person, personality, factors, education, hygiene, disease, etiquette, nature, physical education, lesson.
"Sog'lom avlod deganda shaxsan men avvalo sog'lom naslni, nafaqat jismonan baquvvat shu bilan birga ruhi, fikri sog'lom, iymon - e'tiqodi butun, bilimli, ma'naviyati yuksak, mard va jasur, vatanparvar avlodni tushunaman. Buyuk davlatni faqat sog'lom millat, sog'lom avlodgina qura oladi " - deb ta'kidlaydi O'zbekiston Respublikasi birinchi Prezidentimiz I.A.Karimov. Barkamol avlod O'zbekiston taraqqiyotining poydevori asarida. Yuqoridagi fikrlardan ko'rinib turuptiki xar bir davlatning asosini tashkil etish va qurushda sog'lom va barkamol shaxs yani avlod kerakdir. Sog'lom avlodni tarbiyalashda biz pedagoglarning o'rni va amaliy faoliyatlai muhum omillardan biridir. Aslini olganda olloh taolo inson zotini tabiatan sog'lom va, mukammal yaratadi. Afsuski biz insonlar farzandlarimizni qolaversa ularning o'zlari o'zlarini, qolaversa yashash muhutimizdagi nosog'lom muhit bu mukammallikni va sog'lom fikrlashni buzushga saba bo'lmoqda. Insoniyat tassufki nafsi, kibr-u havosi, jaholatga berilishi o'zini - o'zi, turli ofatlarga bo'y sundirishi sabab bo'ladi. O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2000-yil 15-fevraldagi 46-sonli qarori bilan "Sog'lom avlod'' Davlat dasturi tasdiqlandi. Mazkur dastur orqali 2000-yildan bugungi kunga qadar ko'p yillar davom etadigan tadbirlarni amalga oshirib kelinmoqda. Bugungi kunda amalga oshiriladigan pedagogic faoliaytlar ham davlatimiz
tomonidan o'quvchilarning salomatligi ularning ta'lim-tarbiya olishlari uchun shart yaratilmoqda. Bu kabi amalga oshiriladigan faoliyatlarga quyudagilar misol keltiriladi: Boshlang'ich sinf tabiatshunoslik faniga sog'lom turmush tarziga oid turli kiritilgan.
Xar bir o'quvchining salomatligi ota-onalar bilan bir qatorda pedagoglarning ham majburiyatlaridan biridir. Chunki bola sog'lom bo'lsagina biz dars jarayonlarini yani ta'lim-tarbiya jarayonlarini tshkil eta olishlari k'zlangan maqsadga tez va oson erishishlari mumkin. Salomatlik bizning bugungi va ertangi muammolarimiz emas balki barcha vaqtlardagi eng dolzarb muammolardan va doim etiborni talab qiladigan jarayonlardandir. Allomalarimizdan Ibn Sinoning boy tarixiy merosi va tajribasi shuni ko'rsatadiki turli yuqumli kasalliklarning kelib chiqish va tarqalishida ifloslangan suv va havoning ro'li katta ekanligini, suvni qaynatib keyin iste'mol qilish sog'lik uchun muhum ekanligini tavsiya etib o'tgan. Bolaga ta'sir etuvchi boshqa bir omillarga asosan tashqi muhitdagi omillar yani: havo, suv orqali kasallik tarqatuvchi, ko'zga ko'rinmaydigan "mayda hayvonlar", ya'ni mikroblar haqidagi bilimga asoslanib fikrlar bildirgan. U kasalliklarning oldini olishda tashqi muhitni muhofaza qilish, shaxsiy va umumiy gigiyena qoidalariga amal qilish zarurligi haqidagi fikrlarni bundan 1000 yil ilgari aytgan va hozirda ham amal qilib kelinmoqda. Hozirgi paytda umum ta'lim muassasalarida o'quvchi - yoshlarimiz orasida yangi odat va urfga kirgan nos, sigaret, hatto nasha chekish bilan shug'ullanayotganlar ham uchrab turupti. Endi mavzuyimizga qaytadigan bo'lsak boshlang'ich sinf o'quvchisi kattalarning har bir ishiga taqlid qiladi va bu xususiyat ularda asosiy faoliyatga kiradi.
Bu davrda ularda nos, papiros, hatto nashani tatib yoki chekib ko'rishga intilish qiziqish va taqlid qilish paydo bo'ladi. O'quvchilarda uchraydigan turli xil kasalliklar, zarali ta'sirlardan va odatlardan himoya qilish usullari, texnologiyalarini yana biri ko'rinishi odobnoma, tabiat, jismoniy tarbiya darslarida, tarbiyaviy soatlarda o'quvchilarga odam tanasining a'zolari va uning bajaradigan vazifalari, tanani chiniqtirish, gigiyena qoidalari haqida ma'lumot berib boorish ularda ta'savur hosil qilishdir.
Umum ta'lim muassasalarida o'quvchilarda eng ko'p uchraydigan kasalliklardan biri bu nafas a'zolari, uning yuqumli kasalliklaridir. Kasaliklarni oldini olishda nafas a'zolarini bolalarda o'ziga xos tuzulish jihatlarini bir qator xususiyati bilan tanishamiz. Ularning burun bo'shlig'i, bronx yo'llarining shilliq qavatlari kattalarnikiga qaraganda changlarga, havoga, tutunlarga juda sezgir bo'ladi. Shuning uchun sinf xonasining havosi tez- tez almashtirilib turiladi. O'quvchilar
sharoitlar mavzular
og'iz orqali nafas olmasdan, burun orqali nafas olish kerakligini, chunki burun havoni ilitib, changlarni ushlab qolish xususiyatlari borligini bilishlari kerak. Hazm qilish a'zolari bolalarda tuzulishi jihatdan bir qancha xususiyatlarga ega. Bu kabi o'ziga xos xususiyatlarni bilish turli kasaliklarni oldini olish va bolalar salomatlgini saqlash uchun amaliy yordam vazifasini o'taydi.
Xulosa qilib shuni ma'lum qilamizki zararli odatlar va bu kabi xususiyatlar kasaliklarni oldini olishda sog'lom turmush tarzini targ'ib qilishda yordam beradi zararli odatlar nos, sigaret, nasha chekish, spirtli ichimliklarni totib ko'rishga qiziqish maktab davrida boshlanadi; zararli odatlar nafaqat o'quvchining o'zini, balki atrofdagilarni ham sog'ligiga ta'sir qiladi zararli odatlarga o'rganish jamiyatga zid harakatlarga undaydi; turli xil jarohatlanishlar sodir bo'lishiga olib keladi.
REFERENCES
1. I.A.Karimov " Barkkamol avlod O'zbekiston taraqqiyotining poydevori". Toshkent "Sharq" nashriyoti 1998-yil. 27-bet.
2. I.A.Karimov "Kelajakni jasoratli odamlar quradi". Toshkent.1999-y. 12-bet. O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. Toshkent. "O'zbekiston" n. 2001-yil. 14-15-betlar
3. Alibekov. Tabiatni muhofaza qilish va tabiat resruslaridan oqilona foydalanish. T.1983-yil. 273-bet.
4. Atoyev A. O'smir va yoshlarni kurashga o'rgatishning metod va vositalari. T.1987-y. 318-b.
5. Abu Abdulloh ibn Ismoil al- Buxoriy. Hadis. 3-4-tom. Toshkent. 1992-y. 558-b.
6. Abu Ali ibn Sino "Tib qonunlari" Tuzuvchilar Karimov I, Xikmatullayev X. T.1993-y. 304-b.
7. Baratov. P. Tabiatni muhofaza qilish. T.1991-y.256-b.
8. Hoshimov K va bosh. Pedagogika tarixi.T. "O'qituvchi " n.1996-y.488-b.
9. Kamolova, A. O. Q. (2023). Pedagoglik kasbi boshqa hamma kasblarning poydevoridir. Science and Education, 4(5), 988-992.
10. Kamolova, A., & Ergasheva, G. S. Q. (2022). Yosh avlodni tarbiyalashda xalq pedagogikasini manbalarining o'rganishning o 'rganishning ilmiy-nazariy asoslari. Science and Education, 3(12), 590-592.
11. 6. Nishonova, M. Y., & Kamolova, A. O. (2021). O'SMIRLARGA HUQUQIY BILIM BERISHDA KEYS STADI TEXNOLOGIYASIDAN FOYDALANISH. Экономика и социум, (8 (87)), 42-45.
12. .Kamolova, A. O. Q., & Husaynova, S. I. (2023). O'smirlar o'rtasida axloqsizlikni oldini olishda pedagogik faoliyatning o'ziga xos xususiyatlari. Science and Education, 4(2), 969972.
13. Abdullayeva Kibriyo Ravshanbekovna. Xalq pedagogikasi vositasida o'quvchilar ijtimoiy faolligini oshirishning pedagogik mexanizmlari. Dis. Namangan-2023.
