CC BY
0INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Original paper
© N.T.Boynazarova1^_
1Termiz davlat pedagogika instituti, Termiz, O'zbekiston
Annotatsiya
KIRISH: matematik savodxonlik har tomonlama rivojlangan ta'limning muhim tarkibiy qismidir, ayniqsa boshlang'ich sinflarda boshlang'ich ko'nikmalar shakllanadi. U nafaqat hisoblash ko'nikmalarini, balki tanqidiy fikrlash va muammolarni hal qilish qobiliyatlarini ham rivojlantirib, haqiqiy dunyo sharoitida muammolarni hal qilish uchun matematik tushunchalar va protseduralarni qo'llash qobiliyatini o'z ichiga oladi. Bugungi shiddat bilan o'zgarib borayotgan dunyoda erta yoshdan kuchli matematik savodxonlikni rivojlantirish o'quvchilarni murakkab kundalik vaziyatlarda harakat qilishga, turli akademik va martaba yo'llarida muvaffaqiyat qozonishga tayyorlash uchun zarurdir.
MAQSAD: boshlang'ich sinf o'quvchilarida matematika savodxonligini shakllantirish usullari xilma-xil va ko'p qirrali bo'lib, o'qitishning an'anaviy va innovatsion yondashuvlarini o'z ichiga oladi. Ushbu usullar yosh bolalarning rivojlanish ehtiyojlari va ta'lim uslublariga mos keladigan qiziqarli va samarali o'rganish tajribasini yaratishga qaratilgan. Maqsad - matematikani mazmunli va qulay qilish, fanga ijobiy munosabatni rag'batlantirish va kelajakda o'rganish uchun mustahkam poydevor yaratishdir.
MATERIALLAR VA METODLAR: ushbu usullarni boshlang'ich matematika o'quv dasturiga integratsiyalashgan holda, o'qituvchilar nafaqat matematik ko'nikmalarni oshiribgina qolmay, balki fanni umrbod qadrlashni rivojlantiradigan boy va qo'llab-quvvatlovchi o'quv muhitini yaratishi mumkin. Keyingi bo'limlarda boshlang'ich sinf o'quvchilarida matematik savodxonlikni samarali shakllantirish uchun tushunchalar va amaliy misollar bilan ta'minlangan holda ushbu strategiyalarning har biri batafsilroq ko'rib chiqiladi.
MUHOKAMA VA NATIJALAR: boshlang'ich sinf o'quvchilarining matematika savodxonligini oshirishga qaratilgan turli usullarning tatbiq etilishi salmoqli va quvonarli natijalar berdi. Har bir usul o'quvchilarning matematik tushunchalarni tushunishi, faolligi va qo'llanilishini yaxshilashga o'ziga xos hissa qo'shgan.
XULOSA: boshlang'ich sinf o'quvchilarida matematik savodxonlikni shakllantirishning turli usullarini qo'llash yuksak samaralar berayotganini isbotladi. Interfaol va amaliy ta'lim, texnologiya integratsiyasi, hamkorlikda o'rganish, hikoya qilish orqali kontekstli ta'lim, uzluksiz baholash va fikr-mulohazalarning barchasi o'quvchilarning matematik tushunchasi va ko'nikmalarini oshirishga yordam berdi. Ushbu
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
usullar nafaqat o'quv natijalarini yaxshilaydi, balki matematikaga ijobiy munosabatni rivojlantiradi, kelajakda o'rganish va fan bo'yicha muvaffaqiyat uchun mustahkam poydevor yaratadi. O'qituvchilar ushbu strategiyalarni takomillashtirish va moslashtirishda davom etar ekan, boshlang'ich sinf o'quvchilarining matematik savodxonligini yanada oshirish imkoniyatlari istiqbolli bo'lib qolmoqda.
Kalit so'zlar: o'quv, fan, matematik savodxonlik, innovatsiya, ta'lim, tarbiya, jarayon, samaradorlik, aspketlar.
МЕТОДЫ ФОРМИРОВАНИЯ МАТЕМАТИЧЕСКОЙ ГРАМОТНОСТИ У УЧАЩИХСЯ НАЧАЛЬНЫХ КЛАССОВ_
© Н.Т. Бойназарова1Н
1Термизский государственный педагогический институт, Термиз, Узбекистан_
Аннотация
ВВЕДЕНИЕ: математическая грамотность является важным компонентом всестороннего образования, особенно в начальных классах, где формируются основные навыки. Он включает в себя способность применять математические концепции и процедуры для решения проблем в реальных ситуациях, развивая не только вычислительные навыки, но и навыки критического мышления и решения проблем. В современном быстро меняющемся мире развитие сильной математической грамотности с раннего возраста имеет важное значение для подготовки учащихся к решению сложных повседневных ситуаций и достижению успеха на различных академических и карьерных путях.
ЦЕЛЬ: методы формирования математической грамотности у учащихся младших классов разнообразны и многогранны, включают традиционные и инновационные подходы к обучению. эти методы направлены на создание увлекательного и эффективного учебного процесса, соответствующего потребностям развития и стилям обучения маленьких детей. цель состоит в том, чтобы сделать математику значимой и доступной, поощрять позитивное отношение к науке и заложить прочную основу для будущего обучения.
МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ. интегрируя эти методы в учебную программу начальной школы по математике, учителя могут создать богатую и благоприятную среду обучения, которая не только улучшает математические навыки, но и способствует пониманию науки на протяжении всей жизни. В следующих разделах каждая из этих стратегий рассматривается более подробно, предлагая концепции и практические примеры эффективного развития математической грамотности у учащихся начальной школы.
Iqtibos uchun: Boynazarova N.T. Boshlang'ich sinf o'quvchilarida matematika savodxonlikni shakllantirish usullari // Inter education & global study. 2024. №5. B. 291-298.
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №5
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: реализация различных методов, направленных на повышение математической грамотности учащихся начальной школы, дала существенные и обнадеживающие результаты. Каждый метод внес уникальный вклад в улучшение понимания, вовлеченности и применения математических концепций студентами.
ЗАКЛЮЧЕНИЕ: доказано, что использование различных методов формирования математической грамотности у учащихся начальных классов дает высокие результаты. Интерактивное и практическое обучение, интеграция технологий, совместное обучение, контекстуализированное обучение посредством рассказывания историй, непрерывная оценка и обратная связь — все это помогло улучшить математическое понимание и навыки учащихся. Эти методы не только улучшают результаты обучения, но и способствуют позитивному отношению к математике, создавая прочную основу для будущего обучения и успеха в науке. Поскольку преподаватели продолжают совершенствовать и адаптировать эти стратегии, потенциал дальнейшего улучшения математической грамотности учащихся начальной школы остается многообещающим.
Ключевые слова: образование, наука, математическая грамотность, инновация, образование, воспитание, процесс, эффективность, аспекты.
Для цитирования: Бойназарова Н.Т. Методика формирования математической грамотности у учащихся младших классов. // Inter education & global study. 2024. №5. С. 291-298.
METHODS FOR DEVELOPING MATHEMATICAL LITERACY IN PRIMARY SCHOOL STUDENTS_
© Boynazarova T. Nilufar1^
1Termiz State Pedagogical Institute, Termiz, Uzbekistan_
Annotation
INTRODUCTION: mathematical literacy is an important component of a well-rounded education, especially in the early grades where basic skills are developed. It involves the ability to apply mathematical concepts and procedures to solve problems in real-world situations, developing not only computational skills but also critical thinking and problem-solving skills. In today's fast-paced world, developing strong math literacy from an early age is essential to preparing students to cope with challenging everyday situations and achieve success in a variety of academic and career paths.
AIM: methods for developing mathematical literacy in primary school students are diverse and multifaceted, including traditional and innovative approaches to teaching. these methods aim to create engaging and effective learning experiences that are appropriate to the developmental needs and learning styles of young children. the goal is to make maths meaningful and accessible, encourage positive attitudes toward science, and build a strong foundation for future learning.
© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 5
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
MATERIALS AND METHODS. by integrating these methods into the elementary school mathematics curriculum, teachers can create a rich and supportive learning environment that not only improves mathematics skills, but also promotes lifelong understanding of science. The following sections examine each of these strategies in more detail, offering concepts and practical examples of effectively developing mathematics literacy in elementary school students.
DISCUSSION AND RESULTS: The implementation of various methods aimed at increasing the mathematical literacy of elementary school students has yielded significant and encouraging results. Each method made a unique contribution to improving students' understanding, engagement, and application of mathematical concepts.
CONCLUSION: it has been proven that the use of various methods of developing mathematical literacy in primary school students gives good results. Interactive and hands-on learning, technology integration, collaborative learning, contextualized learning through storytelling, continuous assessment and feedback have all helped improve students' mathematical understanding and skills. These methods not only improve learning outcomes, but also promote positive attitudes toward mathematics, creating a strong foundation for future learning and success in science. As educators continue to refine and adapt these strategies, the potential to further improve elementary students' mathematics literacy remains promising.
Key words: education, science, mathematical literacy, innovation, education, upbringing, process, efficiency, aspects.
Jahonda barqaror taraqqiyotning muhim omili deya e'tirof etilgan ta'lim sifatiga alohida e'tibor qaratilmoqda. Ta'lim to'g'risida qabul qilingan 2030-yilgacha xalqaro ta lim konsepsiyasida bir qator dolzarb vazifalar belgilandi. Shular jumlasidan "bilimning mustahkam poydevoriga ega bo'lish, ijodiy va tanqidiy fikrlashni rivojlantirish, o'zaro hamkorlikdagi faoliyat muhitini yaratish" dir. Bu esa bevosita ta'lim oluvchilar, jumladan kichik maktab yoshidagi o'quvchilarda ijtimoiy-emotsional ko'nikmalarni shakllantirish va interfaol ta'limni jadallashtirish asosida kreativ fikrlash va o'zaro muloqot munosabatlarining natijaviyligini oshirishni nazarda tutadi.
Mamlakatimizda ta'lim sohasida olib borilayotgan islohatlar doirasida ta'lim sifatini oshirish, ilg'or xorijiy tajribalarni e'tiborga olgan holda ta'lim tizimini takomillashtirish, ayniqsa, o'quvchilarni erta, boshlang'ich sinfdan boshlab, muloqotga moslashtirishga alohida e'tibor qaratilmoqda. O'zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo'yicha Harakatlar strategiyasida "Jismonan sog'lom, ruhan va aqlan rivojlangan, mustaqil fikrlaydigan, Vatanga sodiq, qat'iy hayotiy nuqtai nazarga ega yoshlarni tarbiyalash,
For citation: Boynazarova T. Nilufar (2024) 'Methods for developing mathematical literacy in primary school students', Inter education & global study, (5), pp. 291-298. (In Uzbek).
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
demokratik islohatlarni chuqurlashtirish va fuqorolik jamiyatini rivojiantirish jarayonida ularning ijtimoiy faolligini oshirish" kabi muhim vazifalar belgilangan.
Bu borada boshlang'ich sinf o'quvchilarida matematik tafakkurini shakllantirish mazmuni, pedagogik-psixologik xususiyatlari, hamkorlikka asoslangan o qitishning texnologik yondashuvlariga oid metodik taminotni takomillashtirish dolzarb ahamiyatga ega hisoblanadi. Boshlang'ich sinf o'quvchilarining matematik tafakkurini shakllantirish maqsadida qiziqarli matematik o yinlar, matematik o yinlar, boshqotirmalar, geometrik masala va mashqlar, muammoli arifmetik masalalar, hazil masalalar, matematik mazmundagi topishmoqdagi topishmoqlardan vosita sifatida foydalanish o'rinlidir. Matematik o yinlar o quvchilar bilimini boyitishga ularda aqliy faoliyatni o'stirishga yordam beradi. Matematik o yinlar, boshqa termalar o'ziga hos xususiyatlarga ega bo'lib, ulardagi oquvchilarni o'ylashga majbur etadigan sharoit, ularning qiziqaliligi o'quvchilarda aqliy va ijodiy qobiliyatlarini shakllantirishga yordam beradi.
Qiziqarli matematik oyinlar o'quvchilarning tafakkurining rivojlanishiga har tomonlama ta'sir etuvchi vosita hisoblanib, uning yordamida aqliy va irodaviy rivojlanish amalga oshiriladi. Fazoviy hayol, matematik tafakkur maqsadga qaratilganligi va maqsadga intilganlik, amaliy vazifalarni yechish uchun amallarning yo'llarini mustaqil qidirish va topish bularning hammasi birgalikda matematikani muvaffaqiyatli egallashlari uchun talab qilinadi. Bola maktab ostonasiga qadam qo'yar ekan, o zining bo'lgan qiziqishini yo'qotmaydi, u avvalgidek o'yinga o'ch bo'ladi. Hatto qiziqarli masalalar ham bolalarda faollikni uygotib, tafakkurni rivojlantiradi.
Boshlang'ich sinf o'quvchilarining matematik tafakkurini shakllantirish uchun, ular ning matematik bilimlarini ongli ravishda o zlashtirib olishlariga yordam beradigan faolliklarini oshiradigan va olgan bilimlarini mustahkamlaydigan, mustaqil ishlash malakalarini tarbiyalovchi talim uslublari yuqori darajada rivojlangan bo'lishi kerak, bunday talim uslublaridan yana biri umumlashtirishdir.
Umumlashtiruvchi darsda o tilgan mavzularni umumlashtirish, tizimlashtirish o'quvchilarning matematik tafakkurini rivojlantiradi, shakllantiradi, o'quvchilarning masalaga ijodiy yondashishga, mustaqil fikrlashga, masalaning turli yechimlari hamda eng qisqa optimal usullarini ishlashga o rgatadi. O'quvchilarda ilmiy izlanishga moyillik uyg'otadi. Umumlashtiruvchi darslarda umumlashtirish, matematik tushunchalarni va masalaning qo yilishini aniqlashtirish o'quvchilarning matematik tafakkurini, fikrlash qobiliyatlarini shakllantirish didaktik yo'llardan biri hisoblanadi.
Boshlang'ich sinf matematika kursida umumlashtiruvchi darslarning umumiy maqsadi - matematika kursining asosiy tushunchalarini takrorlash, umumlashtirish bilan birga ularni chuqurlashtirish va shu fandan o'quvchilar bilimini tizimlashtirish hamda misol va masalalar orqali o'quvchilarning matematik tafakkurini shakllantirishdir.
Mavzularni chuqurlashtirish hamda mustahkamlashda umumlashtiruvchi takrorlash darslari imkoniyat yaratadi. Umumlashtirib, o'rganish to'g'ri tashkil etilsa, talabalarda barcha mavzulardagi umumiy g'oyalarni ajratishga imkoniyat yaratadi. Bunday holda o'quvchilarning bilimi yanada mustahkamlanib, matematik madaniyati oshadi.
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Malumki, boshlang ich ta'lim jarayoni juda murakkab jarayondir. Chunki o'quvchi bevosita o'quv faoliyatidan ta limiy faoliyatga kirishadi. Bu jarayonni hozirgi kun davr talabi asosida tashkil etish, yani uzluksiz ta'lim tizimida uzviylikni ta'minlash boshlang ich sinf o'qituvchisidan katta ma'suliyat, bilim mahoratni talab etadi.
Bugungi kun oqituvchisi o'quvchilarning chuqur bilimli, zukko va mustaqil fikr egasi etib tarbiyalashi uchun nimalarga etibor berishi kerak? Darsni qanday tashkil etishi kerak?
Yuqorida keltirilgan muammolarning bevosita yechimi, bizning-cha, talim-tarbiya jarayonini to'g'ri tashkil etilgandagina boshlang'ich sinflarda, matematika ta limi Davlat Ta'lim Standartida belgilab berilgan talablar darajasiga amalga oshiriladi deb hisoblaymiz. Boshlang'ich ta'limda matematikadan Davlat Talim Standartlari talablariga o'quvchilarning matematik mulohazalar etish salohiyatlarini shakllantirish orqali erishiladi.
Malumki mustaqil fikr, mustaqil faoliyat natijasida hosil bo'ladi. Matematika ta'limi mzmuniga o'quvchilarning mustaqil faoliyatlarini kuchaytirishga imkon beruvchi amaliy ishlar va rivojlantiruvchi topshiriqlar kiritish nihoyatda yaxshi natijalar beradi.
Mustaqil fikrlash: o'quvchilarning tafakkur doirasini ijodiy fikrlash salohiyatini kengaytiradi; o'quvchilarning yangi o'quv vazifalari va muammolarini mustaqil yecha olishga hamda munozara yurita olishga bo'lgan tayyorgarlik va qobiliyatlarini rivojlantiradi; bolalarning o'ziga xos xususiyatlarini namayon qilish darajasini oshiradi va o'quvchilarda muhim o'quv ko'nikmalari hamda qobiliyatlarini rivojlantiradi. (xususan matematik fikrlash, matematik va mos ravishdagi belgilashlardan foydalana olish); natijalarni izlahlab, hukum chiqara oladi; o'quvchilarning intilishini, qiziqishlarini, yo naltirish va shakllantirish, o'qishga bo'lgan istak, ishtiyoq hamda ta lim olish uchun kerakli shart - sharoitni belgilab olishga imkon beradi.
Biz quyida tavsiya etadigan misol namunasi o'quvchilarning mustaqil fikrlash faoliyatini kuchaytirish maqsadini amalga oshirishga qaratilgan. Grafik ravishda berilgan misollar o'quvchilaning amallar tartibini puxta ozlashtirishlariga yaqindan yordam beradi. Masalan, ifodaning qiymatini topishda o quvchilar 1-chizmaga murojaat etadilar. O'quvchilar avval birinchi qatordagi amalni, yani ayirish amalini bajarishlari kerak. So'ng ikkinchi qatordagi hisoblashlarni bajaradilar, yani 86 ni ayirmaga boladilar va ifodaning qiymati kelib chiqqanini ko'radilar. Bolalarga matematikadan ta lim berish va maktabgacha ta limdagi o'quv- tarbiya jarayonini takomillashtirishning maqsadlaridan biri - bu bolalarda matematik tushunchalarni rivojlantirishdir. Bolalar matematik tushunchalarini rivojlantirish uchun pedagogika, falsafa, mantiq, psixologiya va boshqa bir qator fundamental fanlarda o rganiladigan xususiyatlar va konuniyatlarni bilish kerak. Bolalardagi matematik bilim xayotdan ajralmagan xolda dunyoni chuqurroq, o'rganishga imkon yaratadi. Bunda bolalarda matematik tushunchalardan oldin mavjud bo'lgan g'oya katta ahamiyatga egadir. Har bir yangilikdan oldin g'oya paydo bo'ladi, keyin shu yangilik ham kelib chiqqan natijalarni isbotlash uchun umumiy uslubni anglashga va shu natijani umumiy ifodalashga harakat qiladi.
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Matematik masalalarni yechish jarayoni o'zining mohiyati bo'yicha mustaqil fikrlashni talab qiladi. Matematik tushunchalarni rivojlantirish darajasi turli insonlarda turlicha bo'ladi. Uning shakllanishi doimiy mashq qilishni talab qiladi. Bu mashqlar oila va maktabgacha ta'limdan boshlanadi. Har bir mustaqil yechilgan masala, to'zilgan masala va masalani yechish jarayonida uchragan qiyinchiliklarni mustaqil yengishida matonat shakllanadi, ijodiy qobiliyatlar rivojlanadi. Ruxshunoslarning fikriga qaraganda, matematik tushunchalarni shakllantirish muammosi murakkab va serqirralidir. O'zining mohiyati bo'yicha har bir fikr ijodiy, past yoki yuqori darajaning maxsulidir. Har bir fikr - izlanish va yangilikni yaratish hamda uni ommalashtirishga qaratilgan mustaqil harakatdan iborat.
Adabiyotlar taxlillari shuni ko rsatadiki, matematik tushunchalarni rivojlantirish maxsulining yuqori darajadagi yangiligi, unga erishish jarayonining o'ziga xosligi va aqliy rivojlanishga sezilarli tasir ko'rsatish bilan ifodalanadi. Ayrim mualliflar bolaning turli fikrlashlari ularning oldida to'rgan yangi muammolarni mustaqil yechishga, chuqur bilimlarni tez egallashga, qulay imkoniyatga yengil o tishga undaydi, deb xisoblaydilar. S.L. Rubinshteynning birinchilardan bo lib umumiy aqliy rivojlanish borasida qilgan izlanishlari maqsadga muvofiqdir.
Faoliyat - sub'ektning bir-biriga bog'langan realligining o'zaro ta sir ko'rsatishi deb bilgan A.N. Leontev, reallikning bola ongida aks ettirilishi - "tasir"ning natijasi bo'lmay, uzaro ta sir, ya'ni bir-biriga duch kelgan jarayonlarning natijasidir, deb hisoblaydi.
Matematik tushunchalarni rivojlantirishda bo'lgan barcha izlanishlar ikki asosiy yo nalishda olib borilmoqda. Birinchi yunalishda matematik tushunchalarning o'ziga xos xususiyatlari ta'riflanadi. Shu nuqtai nazardan muammolarni o'rganishga ko'p olimlarning ishlari bag'ishlangan. Ularda bir necha g'oyalar aniq aks ettirilgan: g'oyalardan biri -bolalarning amaliy faoliyati bajarilishidagi ayrim belgilar ularning har xil birikmalarini ajratib ko'rsatmoqda, yani amaliy masalalarni mustaqil ravishda tuzmoq, bajarish, ijodiy harakterdagi masalalarni yechish, aniq va yashirin jarayonlarning funktsional bog'lanishini tushungan holda bajarish va hokazo; izlanishlarning ikkinchi guruhi matematik tushunchalarni shakllantirishning xususiyatlarini bilim boyligi va uni uzlashtirish darajasi orqali izoqlashni o'z ichiga oladi; uchinchisi - matematik tushunchalarni shakllantirishning asosini tarbiyachilarning turli xil (masalan, tushunchalar yigindisini: qo'shmoq, mulohaza qilmoq, mantiqiy bog'lanishni aniqlamoq, bilmoq) masalalarni yechishda namoyon bo'lgan umumiy qobiliyatlari bilan bog'laydi.
Ikkinchi yo'nalishdagi izlanishlar matematik tushunchalar o'ziga xos xususiyatlarini o'rganish va tushuntirishga bag'ishlangan. Bunda matematik tushunchalarni shakllantirishni shaxs xususiyatlari (kasbga bo'lgan qizikish, shaxs uchun ijodiy fikrlashning ahamiyati, shaxsning yoshiga xos bo'lgan xususiyatlar) bilan bog'lashga harakat qilingan.
Bolada matematik tushunchalar shakllangan hisoblanadi. Agar masalani yechishdagi yangilikni, masalani qiziqarli yechish uslubini, doim qo'llab kelgan standart uslublaridan voz kechib, masalaning yangi yechimlarini, muammoning asosiy bog'lanish mohiyatini anglash va uni yechish uchun turli usullarni topish, amaliy masalalarni yechish
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
muammolaridan chiqish, oldindan aytib berish qobiliyatlariga ega bo lsa, matematik tushunchalar rivojlangan hisoblanadi. Bundan tashqari, masalani yechish jarayonida tasavvurni hosil qildirish jarayonini aniqlash uchun tavsiya etilayotgan usullardan foydalanish maqsadga muvofiq bo'ladi, deb hisoblaymiz.
Z.I. Kalmaqovaning fikricha, bolada matematik tushunchalarni shakllantirishning eng ishonchli ko'rsatkichi - uning ta'limiyligi, ya'ni bolaning bilimlarni o'zlashtirishining umumiy qoidalarida, deb hisoblaydi. Ta'limiylikning asosi, uning asosiy tashhil etuvchisi-ta'limiylikning boshqa parametrlarini yuqori darajada aniqlab beradigan fikriy faoliyatning umumiylashtirilishidir. Bolada yangilangan faoliyat paydo bo'ladi va shakllanadi. Bunday faoliyat asosida bola har xil qobiliyatlarni o'zlashtiradi va yangilaydi.
V.V. Davidov ushbu faoliyat o'quv masalalarini, ya'ni o'rganilayotgan ob'ekt va xolatlarning muhim tomonlarini aniqlashga, rivojlanish konuniyati va ularning rivojlanishini aniqlaydigan mohiyatini ochib beradigan jixatlarini o'rganish jarayonida bo'ladi, deb xisoblaydi. Shaxs harakatlanmasdan maqsadni aniqlay olmaydi. Boshqacha aytganda, maqsadlar tasvirlanmaydi, asossiz sub'ekt bo'la olmaydi, ular ob'ektiv xolatlarda berilgan. Ya'ni, maqsadni topish uchun harakatlanish zarur. Faoliyatimiz, harakatimiz qanchalik har xil bo'lsa, maqsadni aniqdash, oldindan ko'ra olish imkoniyati shuncha ko'proq bo'ladi.
Fikrlashning chuqurligi matematik aniqligi va masalaning mohiyatiga qirib borish qobiliyatida, asosiysini ikkinchi darajalidan ajrata bilishda ifodalanadi.
Echish toyasi faraz, tahlil qilish, gipoteza shaklida paydo bo'lishiga qaramay, oldin shakllangan bilimlar, faoliyat uslublari (bilish va kunikish) masalada kopilgan shartlar, xususiyatlar asosidagi yangi botlanishlarning muhimligi yechim asosi bo'lib xizmat qiladi.
ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES
1. Bigbayeva N.U, Sidelnikova R. Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish metodikasi. - T:"O'qituvchi", 1986. -269-b
2. Begimqulov U.Sh. Zamonaviy axborot texnologiyalari muhitida pedagogik ta'limni tashkil etish.// .Pedagogik ta'lim. jur, № 1, 2004 - 25-25 betlar.
3. Беспалько В.П. Образование и обучение с участием компьютеров (педагогика третьего тысячелетия). М.: НПО «МОДЕК», 2002. 352-с.
MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]
HBoynazarova Nilufar Tilovmurod qizi, Bоshlang'ich ta'lim metodikasi kafedrasi о^Ки^Ыа, [Бойназарова Нилуфар Тиловмурад, преподаватель кафедры методики начального образования,], [Nilufar T. Boynazarova, teacher of the Department of Primary Education Methods,] manzil: O'zbekiston, Termiz sh., I.Karimov ko'chasi, 288b-uy [Адрес: Узбекистан, Термезское шоссе, ул. И.Каримова, 288б], [Address: Uzbekistan, Termez highway, st. I.Karimova, 288b]
