Научная статья на тему 'БОШҚАРУВ МЕХАНИЗМЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШДА ҚУРИЛИШ КОРХОНАЛАРИНИНГ АЛОҲИДА ХУСУСИЯТЛАРИ'

БОШҚАРУВ МЕХАНИЗМЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШДА ҚУРИЛИШ КОРХОНАЛАРИНИНГ АЛОҲИДА ХУСУСИЯТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
40
8
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Қурилиш корхоналари / бошқарув механизмлари / рейтинг баҳолаш / таҳлил / қурилиш соҳаси / иқтисодий таҳлилнинг объекти / қурилиш корхоналарида иқтисодий таҳлилнинг мақсади / давлат / акциядорлик / ширкат / хусусий / қўшма ва бошқа пудрат қурилишмонтаж ташкилотлари. / Construction enterprises / management mechanisms / rating assessment / analysis / construction industry / object of economic analysis / purpose of economic analysis in construction enterprises / state / joint-stock / company / private / joint and other contract construction and installation organizations.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Яҳёев Тўлқин

Ушбу мақола қурилиш корхоналарининг бошқарув механизмлари, таҳлилнинг бошқарувдаги аҳамияти, қурилиш корхоналари таснифланиши, унинг фаолият жараёнларининг алоҳида хусусиятлари ҳамда қурилиш корхоналарининг иқтисодий таҳлилнинг объекти сифатидаги алоҳида хусусиятлари тўғрисида.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

This article is about the management mechanisms of construction enterprises, the importance of analysis in management, classification of construction enterprises, special features of its activity processes, and special features of construction enterprises as an object of economic analysis.

Текст научной работы на тему «БОШҚАРУВ МЕХАНИЗМЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШДА ҚУРИЛИШ КОРХОНАЛАРИНИНГ АЛОҲИДА ХУСУСИЯТЛАРИ»

бошкарув механизмларини такомиллаштиришда

КУРИЛИШ КОРХОНАЛАРИНИНГ АЛОХИДА ХУСУСИЯТЛАРИ

Яхёев Тулкин

СамИСИ укитувчиси

Аннотация: Ушбу макола курилиш корхоналарининг бошкарув механизмлари, тахлилнинг бошкарувдаги ахамияти, курилиш корхоналари таснифланиши, унинг фаолият жараёнларининг алохида хусусиятлари хамда курилиш корхоналарининг иктисодий тахлилнинг объекти сифатидаги алохида хусусиятлари тугрисида.

Калит сузлар: Курилиш корхоналари, бошкарув механизмлари, рейтинг бахолаш, тахлил, курилиш сохаси, иктисодий тахлилнинг объекти, курилиш корхоналарида иктисодий тахлилнинг максади, давлат, акциядорлик, ширкат, хусусий, кушма ва бошка пудрат курилишмонтаж ташкилотлари.

Abstract: This article is about the management mechanisms of construction enterprises, the importance of analysis in management, classification of construction enterprises, special features of its activity processes, and special features of construction enterprises as an object of economic analysis.

Key words: Construction enterprises, management mechanisms, rating assessment, analysis, construction industry, object of economic analysis, purpose of economic analysis in construction enterprises, state, joint-stock, company, private, joint and other contract construction and installation organizations.

Кайси бир корхонани олиб карамайлик унинг фаолият самарадорлиги корхонада мавжуд бошкарув тизими хамда улар томонидан кабул килинаётган карорларга бевосита боликдир.

Бозор муносабатлари ёки бозор махсулотларига истеъмолчиларнинг хохиш-истаклари узгара бошлаши билан бошкарувда куплаб усуллар бир-бирига кушилиб, бир-бирини баъзида инкор килади, баъзида куллаб-кувватлайди. Бундай вазиятларда кушимча усулларни куллаш хам талаб килинади.

Бошкарув бу -узига хос юксак санъат ва махоратни талаб килувчи танлов, шу танлов асосида карор кабул килиш ва унинг бажарилишини назорат килишдир1. Х,ар бир корхона уз фаолиятини амалга оширишда малум бошкарув усулларидан фойдаланади. Барча рахбарлар ходимларини бошкариш ва уларни рахбатлантириш максадида бошкаришнинг иктисодий усулидан фойдаланишлари керак. Лекин бази рахбарлар индивидуал рагбатлантиришга, бошка бир рахбарлар эса жамоани рагбатлантиришга купрок маблаг ажратишга харакат килишади. Х,ар бир рахбар уз тажрибаси, билими хамда узокни кура билиш кобилиятига кура бошкарув тизимини юритади. Бугунги кунда бошкарув тизимларининг энг макбули бу стратегик бошкарувдир. Стратегик

1 М.Шapифхyжaeв., Ё.Абдyллaeв.Дapcлик.Тошкeнт. "Укитлвчи" 2001.5 бет.

бошкapyв - 6У фиpмa мaкcaдлapигa эpишиш УЧУН УЗОК мyддaтли cтpaтeгияни ишлaб чикишни тaъминлaш вa peжaлap тизими оpкaли бу cтpaтeгияни aмaлгa ошиpишнинг бошкapyв мexaнизмлapини яpaтишдиp2.

Тaъкидлaнгaн мyлохaзaлapдaн кeлиб чикиб, бошкapyвнинг мyкaммaллигини тaъминлaшдa хоз^ги вaктдa acоcaн кyйидaги бошкapyв ycyллapи оммaвий холдa, aнъaнaвий тapздa кyллaнилaди:

1. ТyFpидaн-тyFpи диpeктивaлapгa acоcлaнгaн тaшкилий мaъмypий ycyллap;

2. Иктиcодий мeъëpлaштиpишгa acоcлaнгaн иктиcодий ycyллap;

3. Ходимлapнинг ижтимоий фaоллигини ошиpиш мaкcaдидa кyллaнилaдигaн ижтимоий - теихологик ycyллap3.

Фaкaт Ta^ra вa cинтeзни кушиб олиб боpилгaндaгинa ходиca вa жapaëнлapни диaлeктик aлокaдоpликдa илмий ypгaнилишини тaъминлaш мумкин. Аодини олгaндa cтpaтeгик бошкapyвнинг aоcини тaхлил вa кapоp кaбyл килиш эгaллaйди. Стpaтeгик бошкapyвнинг мaзмyни кyйидaгилapдaн ибоpaт: фиpмa йyнaлиш вa acоcий мaкcaдлapини бeлгилaб олиш, фиpмa тaшки мухитини тaхлил килиш, yндaги ички вaзиятни тaхлил килиш, ypTa бyFинлapдa cтpaтeгияни тaнлaш вa ишлaб чикиш, дивepcификatsiялaнгaн фиpмaнинг поpтфeлини тaхлил килиш, унинг тaшкилий тyзилмacини лойихaлaш, интeгpatsiя дapaжacини вa бошкapyв тизимини тaнлaш, cтpaтeгияни, тyзилмaни хaмдa бошкapyвни тaкомиллaштиpиш4.

Kypилиш коpxонaлapидa молиявий холaт тaхлили бошкapyв тизимидa мухим aхaмиятгa эгaдиp. Буни кyйидaги кypишимиз мумкин (1-pacм).

1-чизма. Корхона бошкарувида тахлилнинг ахамияти5.

2 Б.Кaттaкишиeв, Н.Сaидaxмeдовa. Д.Кaзaковa.И.Фaйзиeвa. Иктиcодиëт вa мeнeжмeнт фaнидaн пpaктикyм. Тошкeнт-2019.154 6ex

3 Пapдaeвa О.М Хизмaт кypcaтиш cоxacидa оилaвий тaдбиpкоpликни pивожлaнтиpиш вa caмapaдоpлигини ошиpиш йyллapи. Иктиcод фaнлapи бyйичa фaлcaфa доктоpи (PhD) диccepтaцияcи aвтоpeфepaти. Сaмapкaнд, 2020 й, 44-ôex

4 Б.Кaттaкишиeв, Н.Сaидaxмeдовa. Д.Кaзaковa.И.Фaйзиeвa. Иктиcодиëт вa мeнeжмeнт фaнидaн пpaктикyм. Тошкeнт-2019.155 бeт.

5 Му&ллиф ишлaнмacи.

Коpxонaдa cтpaтeгик бошкapyв тизимининг acоcи бу тaхлилгa боFликдиp. Чунки ушбу тaхлил нaтижaлapи оpкaлигинa бошкapyв кapоpлapини кaбyл килиши мумкин. Бошкapyв кapоpлapини кaбyл кдлишга aœc бу axбоpот вa yлap acоcидa олиб боpилaдигaн тaхлил нaтижacидиp.

Фойдаланилган адабиётлар руйхати

1. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "O'zbekiston Respublikasini qurilish tarmog'ini modernizastiya qilish, jadal va innovastion rivojlantirishning 2021-2025 yillarga mo'ljallangan strategiyasini tasdiqlash to'g'risidagi" PF-6119 sonli farmoni -28.11.2020.

2. Экономикa cтpоитeльcтвa: Учeбник / под общeй peд. И.С.Стeпaновa. - 3-e изд., доп. и пepepaб. - M.: Юpaйт-Издaт, 2004.

3. Pardaev M.Q. Iqtisodiy tahlil nazariyasi.Samarqand.: Zarafshon, 2005 yil, 183-

bet.

4. L.I.Donsova, N.I. NIkiforova., "Aнaлиз финонcовой отчëтноcт", M: Дeло и cepвиc, cтp-6.

5. Ape^ Э.А., ДЖ.К. Лоббeк. Аудит. Учeбник. M.: Фиш^ы и cтaтиcтикa, 2001.

6. Б.Кaттaкишиeв, Н.Сaидaxмeдовa. Д.Кaзaковa.И.Фaйзиeвa. Иктиcодиëт вa мeнeжмeнт фaнидaн пpaктикyм. Тошкeнт-2019.154 бeт.

7. Пapдaeвa O.M Хизмaт кypcaтиш cоxacидa оилaвий тaдбиpкоpликни pивожлaнтиpиш вa caмapaдоpлигини ошиpиш йyллapи. Иктиcод фaнлapи бyйичa фaлcaфa доктоpи (PhD) диccepтaцияcи aвтоpeфepaти. Сaмapкaнд, 2020 й, 44-бeт.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.