Научная статья на тему 'БОЛОНЬЯ КЕЛИШУВИ АЪЗОЛАРИ ЎРТАСИДА МАЛАКАЛАРНИ ТАН ОЛИШ ТИЗИМИ'

БОЛОНЬЯ КЕЛИШУВИ АЪЗОЛАРИ ЎРТАСИДА МАЛАКАЛАРНИ ТАН ОЛИШ ТИЗИМИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and innovation
Область наук
Ключевые слова
малака / грант / Болонья келишуви / нострификация / таълим стандартлари.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Абдурахимова Турсуной Абдувохид Қизи

Ушбу мақолада Ўзбекистон олий таълим муассасаларида фаолият кўрсатаётган олий ўқув юртларининг битирувчиларини бутун Европа бўйлаб эркин ҳаракатланиши ва ўз дипломлари бўйича юқори маош тўланадиган касбларда ишлашига имкон берувчи Болонья келишуви ва унда малакаларни тан олиш масаласи ҳақида тадқиқодчининг илмий изланишлари ёритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «БОЛОНЬЯ КЕЛИШУВИ АЪЗОЛАРИ ЎРТАСИДА МАЛАКАЛАРНИ ТАН ОЛИШ ТИЗИМИ»

БОЛОНЬЯ КЕЛИШУВИ АЪЗОЛАРИ УРТАСИДА МАЛАКАЛАРНИ ТАН ОЛИШ

ТИЗИМИ

Абдурахимова Турсуной Абдувохид кизи

Андижон икктисодиёт ва курилиш институти укитувчиси E-mail: abduraximovat1994@gmail.com Тел: (90) 622 93 52 https://doi.org/10.5281/zenodo.10657862

Аннотация. Ушбу мацолада Узбекистон олий таълим муассасаларида фаолият курсатаётган олий уцув юртларининг битирувчиларини бутун Европа буйлаб эркин ^аракатланиши ва уз дипломлари буйича юцори маош туланадиган касбларда ишлашига имкон берувчи Болонья келишуви ва унда малакаларни тан олиш масаласи уацида тадцицодчининг илмий изланишлари ёритилган.

Калит сузлар: малака, грант, Болонья келишуви, нострификация, таълим стандартлари.

Аннотация. В данной статье освещены исследования исследователя о Болонском соглашении, которое позволяет выпускникам высших учебных заведений, работающих в высших учебных заведениях Узбекистана, свободно передвигаться по Европе и работать по высокооплачиваемым профессиям на основании полученных ими дипломов, а также проблема признания квалификации в нем.

Ключевые слова: квалификация, грант, Болонское соглашение, нострификация, образовательные стандарты.

Abstract. This article covers the research of the researcher about the Bologna agreement, which allows the graduates of higher education institutions operating in higher education institutions of Uzbekistan to move freely throughout Europe and work in high-paying professions based on their diplomas, and the issue of recognition of qualifications in it.

Keywords: qualification, grant, Bologna agreement, nostrification, educational standards.

Ук;ув жараёни педагог фаолиятининг асосий мазмуни булиб, у талабаларга назарий ва амалий билимларни бериш билан боглик кечадиган кенг камровли ва мураккаб жараён. Унинг натижадорлиги талабаларнинг билим, малака ва куникмалари билангина улчанмайди. Ва;т ва макон билан богли; объектив омиллар хам укув жараёни самарадорлигини белгилаб беради. Мисол учун, маълум бир вактда доска янгилик сифатида кабул килинган. Х,озирги кунда доскалар уз урнини электрон доскаларга бушатиб беряпти. Янгилик эса виртуал реаллик билан богланган турли замонавий курилмалар хисобланади. Мана шундай шароитда таълим сифатинига оддий ёндашув масаланинг мохиятини тула очиб бермаган булар эди. Шу билан биргаликда укув дастурларининг эскириши хам таълим сифати масаласида катор саволлар тугдиради. Талаб булмаган касблар буйича етук мутахассисни сифатли таълим олган дейиш мумкинми, деган масалани хам хал этиш зарур булади[1].

Малакаларни тан олиш тизими Болонья мамлакатлари буйлаб дипломларнинг узаро тан олинишига эришишни максад килиб куйгандир. Маълумки, Узбекистонда чет элдаги олий укув юртлари дипломларини тан олишнинг миллий тизими мавжуд. 2019 йил 1 мартдан бошлаб хорижий давлатларда берилган таълим олганлик тугрисидаги хужжатларни тан олиш ва нострификация килиш (эквивалентлигини кайд этиш)нинг янги

тартиби жорий этилади. УзА сайтида Президентнинг 2019 йил 16 январдаги тегишли карори эълон килинди.

Бирок, таълим олганлик тугрисидаги хужжатларни тугридан-тугри (махсус синовларсиз) тан олиш ва нострификация килиш холатлари руйхати жиддий узгартириш ва кушимчалар билан кабул килинди. Хужжатга кура, куйидагилар ушбу хукукка эга булдилар:

Узбекистон худудида алохида булинмалари (филиаллари) ва кушма таълим муассасалари фаолият юритаётган хорижий таълим муассасаларида таълим олган Узбекистон фукаролари, чет эл фукаролари ва фукаролиги булмаган шахслар;

Олий ва урта махсус таълим вазирлиги хамда Вазирлар Махкамаси хузуридаги Таълим сифатини назорат килиш давлат инспекциясининг кушма карори билан руйхати хар йили тасдикланадиган халкаро эътироф этилган ташкилотларнинг (Quacquarelli Symonds World University Rankings, Times Higher Education, Academic Ranking of World Universities) рейтингида олий таълим муассасалари орасида биринчи 1 000 уринни эгаллаган хорижий олий таълим муассасаларида таълим олган фукаролар;

тасарруфида олий таълим муассасалари булган Узбекистон вазирлик ва идораларининг йулланмалари асосида мутахассисларни максадли тайёрлаш учун хорижий давлатлар томонидан ажратилган квоталар (грантлар) хисобидан таълим олган фукаролар;

1992 йил 1 январгача хорижий таълим муассасаларига укишга кирган фукаролар;

Олий таълимда сифатни кафолатлаш Европа ассоциациясининг (European Association for Quality Assurance in Higher Education) тулаконли аъзолари - ваколатли ташкилотлар томонидан аккредитация килинган таълим муассасаларида таълим олган фукаролар, руйхати Вазирлар Махкамаси томонидан белгиланадиган йуналишлар, мутахассисликлар ва касблар бундан мустасно;

А^Ш, Австралия, Исроил, Канада, Сингапур, Корея Республикаси, Япония давлатларининг ушбу давлатлар ваколатли ташкилотлари томонидан аккредитация килинган таълим муассасаларида таълим олган фукаролар, руйхати Узбекистон Хукумати томонидан белгиланадиган йуналишлар, мутахассисликлар ва касблар бундан мустасно;

хорижий олий таълим муассасаларида мутахассисларни максадли тайёрлаш учун Узбекистон вазирлик ва идоралари томонидан ажратилган маблаглар хисобидан таълим олган фукаролар.

Башарти, бу мамлакатимиз халкаро шартномалари, Президент хамда Вазирлар Махкамасининг карорларида назарда тутилган булса, хорижий давлатларда берилган таълим олганлик тугрисидаги хужжатларни нострификация килмаслик мумкин [2].

Болонья келишувига кушилиш жараёнида юкоридаги хужжат аста-секин узгариб бутун келишув доирасида 48 та мамлакатга нисбатан татбик килинади. Бу эса Узбекистон олий таълим муассасаларида фаолият курсатаётган олий укув юртларининг битирувчиларини бутун Европа буйлаб эркин харакатланиши ва уз дипломлари буйича юкори маош туланадиган касбларда ишлашига имкон беради. Мана шу нукта анча жозибадор булиб карийб 300 минг атрофидаги олий таълим битирувчиларига эга булган Узбекистон учун миграциянинг диверсификацияси учун имкон беради. ^айд этиб утиш керакки, хозирги узгаришлар шароитида Болонья келишувига кушилиш анча узок давом этиши мумкин. Шу билан бирга алохида кайд этиш лозимки, дипломнинг тан олиниши якка юридик акт эмас, балки бутун мамлакатдаги олий укув юртларидаги таълим стандартлари ва меъёрларининг тан олиниши хамдир.

REFERENCES

1. Мотова Галина Николаевна. "Двойные стандарты гарантии качества образования: Россия в Болонском процессе" Высшее образование в России, no. 11, 2018, pp. 13.

2. https://www.norma.uz/uz/qonunchilikda yangi/kimlar diplomini nostrifikaciya qilmaydi -Кимлар дипломини нострификация килмайди?

3. Approaches to higher education research A Egamberdiev - Thematics Journal of Applied Sciences, 2022

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.