БОЛАШАҚ МАМАННЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ІС-ӘРЕКЕТТІ БАСҚАРУҒА ДАЯРЛЫҒЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ НАУКИ

Болсынбекова Г.

Казац инновациялыц гуманитарлыц - зац университеттщ докторанты Семей цаласы, К,азацстан

БОЛАШАЦ МАМАННЬЩ ИННОВАЦИЯЛЫЦ 1С-ЭРЕКЕТТ1 БАСЦАРУГА ДАЯРЛЫГЫН ЦАЛЫПТАСТЫРУДЬЩ ТЕОРИЯЛЫЦ АСПЕКТ1ЛЕР1

Аннотация. Казакстан Республикасындагы бiлiм беру жуйесш модернизациялау YДерiсi бiлiм мазмуны мен сапасын арттырып, бiлiм берудеп улттык моделiн жетiлдiрiп, инновациялык технологиялар жвнiнде жацаша педагогикалык квзкарас калыптастыру сиякты кешендi шараларга катысты. Кез-келген мемлекеттщ экономикалык жетiстiгi, елдiн бшм жYЙесi мен азаматтарынын бiлiм дэрежесше байланысты. Себебi бiлiм аркылы когамныц интеллектуалдык капиталы мен инновациялык элеуеп калыптасады.

Аннотация. Модернизация системы образования в Республике Казахстан принимала участие в комплексных мероприятиях, таких как улучшение содержания и качества образования, совершенствование национальной модели образования и формирование нового педагогического подхода к инновационным технологиям. Экономический успех любой страны зависит от системы образования страны и уровня образования ее граждан. Потому что через интеллектуальное образование формируется интеллектуальный капитал и инновационный потенциал общества.

Annotation. Modernization of the education system in the Republic of Kazakhstan took part in complex activities, such as improving the content and quality of education, improving the national education model and forming a new pedagogical approach to innovative technologies. The economic success of any country depends on the country's education system and the level of education of its citizens. Because through intellectual education intellectual capital is formed and the innovative potential of society. TYmH свздер: бiлiм,инновация,инновациялъщ ic-эрекет Ключевые слова: знание, инновация, инновационные деятельность Keywords: knowledge, innovation, innovative actions

Юргспе. Kазiр елiмiзде бшм берудщ жаца жуйес жасалып, элемдж бшм беру кещсттне енуге багыт алды. Ол оку-тэрбие уРД^вдеп езгерютерге байланысты болып жатыр. вйткеш, бшм беру парадигмасы езгерш, бшм берудщ мазмуны жанартылып, жаца кезкарас, жаца карым-катынас пайда болуда.

Казахстан Республикасы «Бшм туралы» Зацында «Бшм беру жуйесшщ басты мiндетi-окытудыц жаца технологияларын енгiзу, бшм берудi акпараттандыру, халыкаралык

коммуникациялык желшерге шыгу, ултитык жэне жалпы адамзаттык кундылыктар, гылым мен практика жетiстiктерi негiзiнде жеке адамды калыптастыруга дамытуга жэне кэсiби шындауга багытталган бшм алу Yшiн кажетп жагдайлар жасау» деп атап керсеткендей, казiргi кезецде эр устаздыц алдына койылып отырган басты мiндеттердiц

бiрi - инновациялык озык Yлгiдегi тэжiрибелердi м ецгеру.

Fылым мен техниканыц дамыган, акпараттык мэлiметтер агыны катты кYшейген заманда акыл-ой мYмкiндiгiн калыптастырып, адамныц кабiлеттерi мен талантын дамыту бiлiм беру мекемелершц басты мiндетi болып отыр. Ол бYгiнгi бiлiм беру кецiстiгiндегi ауадай кажет жацару окытушыныц кажымас iзденiмпаздыFы мен шыгармашылык жемiстерi аркылы келмек. Сондыктан да мемлекеттiк бiлiм стандарты децгешнде оку YРДiсiн уйымдастыруда жаца педагогикалык технологияны

енгiзудi мiндеттейдi. Оку-тэрбие YДерiсiнде жаца педагогикалык технологияларды енпзудщ алгы шарты окытушылардыц инновациялык ю-эрекетш калыптастыру. Жаца педагогикалык технологияны Yйренiп, мецгерген эрбiр окытушы сабак нэтижесшщ жогары децгейге кетерiлгенiн кере алады.

Бiлiм беру мазмуны ол тек кана белгiлi бiлiм мен юкерлж жэне дагдылар жиынтыгын мецгерiп гана коймай, оны тулга ретiнде дамытып, тэжiрибесiндегi киындыктарды ез бетiмен эрi тиiмдi шешуге,тулга ретiнде ез орнын элеуметтiк ортада аньщтауга кабiлеттi болып, бшм мен тэжiрибе, iс-эрекет жасай алатындай кабiлеттерiнiц жиынтыгын мецгертуге багыттау керек.

Мемлекетiмiздiц бiлiм беру саласында багыт белгiленiп, жYЙелендi. Бул iзгiлiктiлiк, тулгальщ, тулгальщ-багдарлы, iс-эрекеттiк, кузыреттшк тургыдан бiлiм беру. Ондагы максатымыз тулгалык мYмкiндiктердi жYзеге асыру Yшiн барлык жагдайды тудыру. Эршм кайталанбайтын, ешшмге уксамайтын дара тYРде калыптасуы кажет. Сондыктан да уйымдастыратын педагогикалык Yдерiстiц негiзгi мiндетi-тулгалык касиеттерi аркылы даралыгын ашу, оныц айкындалуы мен дамуына Yлкен ыкпал ететiн, себепшi кYштердi уйымдастырып, iске асыруда жетекшi орын алуы тиiстi. Педагогикалык YДерiсте оку-тэрбие жумыстарын заман талабына сай уйымдастырудыц мэселелерi педагогика гылымыныц озык теориясы мен тэжiрибесi женiндегi ойлармен

T^^bipbiMganbm, ap Ke3eHgeri 3aMaH TananrapMHa can Kapacrbipbinbin ^aTbip. Ce6e6i 6iniM 6epy napagnrnacbi e3repgi, 6iniM 6epygiR ®a«a Ma3M^Hbi ^aRapbin, ®a«a Ke3Kapac, ®aRa KapbiM-Karbrnac nanga 6ongbi. BiniM 6epy canacbiHga 6apnbiK

^arHHaH ®a«a Ke3Kapac, ®aRa KapbiM-KaTbrnac (6iniM Ma3M^HbH ^a^apTy, ®a«a 6a3HCTiK oKy ^ocnapbiH ®eTingipy,®aRa oKynMKTap MeH oKy-agicTeMeniK KemeHgepre Kemy, T.6.) ^aRama onnay Kanbinracyga. Ka3ipri Ke3ge oKMTy YpgiciHge ®a«a negarorHKanMK TexHonornanap KeRiHeH eHri3inyge. ^oraMga e3 Ke3KapacTapbiH Kanbinracrbipa anarbiH, caHanbi onnaHTbiH, e3iHgiK niKipi 6ap, KoraMgarH 6onbin ^aTKaH Heme TYpni KapaMa-KaHmbinbiKTapgbi TYciHe 6ineTiH, epKiH cennen, e3 niKipiH ambiK anTaTMH 6iniMgi ^pnaKTb Tap6Heney Ka^eT. OKMTymbiHMR ap ca6arb, ohmr e3imR i3geHic H9TH®eci apKacbrnga Ty^iHgaraH mbiFapMambinbiK ^mmcm. CoHgbiKTaH ap ca6aKTb 6iniM anymbiHbiR ^agbrnga KanaTbiHgan eTin, TYpneHgiprem g^pbic 6onagM. OKymbinapMMbi3 6iniM MeH gapbiHgbinbiFbi ^aFbrnaH e3re engeri e3 3aMaHgacTapbHaH KeM 6onMaybi KepeK. 03eKTi

MaceneHiR 6ipi peTiHge-3aMaH Tana6MHa can 6iniM

6epin, epKeHHeTTi gaMMFaH engepgiR KaTapbiHa eHy 6onbin Ta6MnagM.

Ka3ipri FMnbiM MeH TexHHKaHMR gaMMFaH 3aMaHbmga 6iniM geRrennepiH TepeHgeTin, fhjhmh T^prbiga gaMbin, e3 6eTiMeH ^mmc icreyre gaFgbinaHbin, onnay Ka6ineTiH gaMbiTbin, cenney me6epniKTepiH aprrbipbin, aKnaparrbiK K¥pangapgb i3gecTipin ®aHe ohm g^pbic nanganaHa oTbipbm, ®aRa TexHonorHH agicTepiH THiMgi nanganaHy - Kaci6u me6epniKTiR 6ipgeH 6ip 6enrici 6onbin Ta6binagbi. ®aH-®aKTH gaMMFaH, mbiFapMambinbiK Ka^eTriniri 3op ^pnaK Tap6ueney-®aRa negarorHKanMK TexHonorHHnapgM yraMgbi nanganaHy apKacbrnga icKe acagH.Ka3ipri ^ahaHgaHy caacarbiHa canKec ®aRa TexHonorHHnapgM e3 6iniKTiniriHe Kapan naÖHKTan nanganaHybi Ka^eT. Kenep ^pnaKKa KoFaM Tana6bHa can Tap6ue MeH 6iniM 6epyge oKMrymbinapgbiR нннoвaцннnbIк ic-apeKerrepiHiH FMn^iMH- negarorHKanMK Heri3gepiH MeRrepyi MaRbi3gbi MacenenepgiR 6ipi.

MaKcaTH ®aHe MiHgeTTepi. ^acTapFa 6iniM MeH Tap6ue 6epygiR Heri3i 6onbin caHanaTMH ^annbi 6iniM 6epeTiH MeKTenTepgiR negarorHKanMK YpgiciH ^aKcapTy Heri3ri Macene 6onca, 6acTaybim MeKTen -ohmr, 6acTayMm 6iniMHiR MeMneKerriK cTaHgapTM ®aHe ohm MeKTen Ta®ipu6eciHe eHri3ygeri MaRM3gM opMHgbi M^FaniM KM3MeTi anarbiHbi 6enrini . BYriHri cTygeHT - on epTeRri MaMaH. OKMTy YpgiciH 6acKapygMR negarorHKanbiK-ncHxonorHanbiK

MacenenepiH 6inyge negaror neH oKymbiHbiR apacMHgaFH KapMM- KaTbiHacrapgbi ®acay M^FaniMiHiR Teopuan^iK 6iniMiHiR 6onyMH KepeK eTegi. CoFaH 6annaHbicTbi, 6acTaybim oKMTy negaroruKacM MeH agicTeMeci 6onbiHma ^aRagaH Ma3M^H ®aHe ohm oKMTy agicreMeciH cTygeHTKe YÖpeTygiR ap TYpni ^ongapbiH KapacT^ipMnyga. FMn^iMH-negaroruKanMK age6ueTTepgi 3epTTeyge oK^iTym^iHMR нннoвaцннnмк ic-apeKeTiHe 6aHnaHbicTbi Macenenep ®aH-®aKTM

KapacT^ipMnFaHMH 6aHKayFa 6onagM. ^Ynenepi 6aFMTTMnMK 3epTTeynepge uHHoBaquan^iK ic-apeKeT KpeaTHBTi napagurMaHMR ®eKe 6ac, perynaTHBTiK-KoMMyHHKaTHBTiK ®aHe KopMTMHgM ®yne 6enmeriH Tangayga aHMK KapacT^ipMnagM.

C^paKTMR TapHXM. BiniM 6epy canacMHgaFM KM3MeTKepnepigiR angMHa Kon^rnFaH YnKeH MiHgeTTepgiR 6ipi - oKMTygMR agic TacingepiH YHeMi ^eTingipin, ohm Ka3ipri 3aMaHFa can negarorHKanMK TexHonorHanapgM MeRrepy. Ka3ipri Ke3ge oKMTymbinap нннoвaцннnмк ®aHe HHTepaKTHBTiK agicTeMenepiH ca6aKTM 6epy Ke3iHge nanganaHa oT^ipMn, ca6aKTM canan^i ga km3mktm eTyiHe MKnan ^acayga.

«Hннoвaцнн» ^FMMMHa Fan^iMgap apTYpni aHMKTaManap 6epegi. Mbcan^i, Э.Рog®epc нннoвaцнннм 6bnanma TYciHgipegi: «HHHoBaqHa-HaKTMnM 6ip agaMFa ®aRa 6on^m Ta6MnaTMH Hgea». Ka3aKcTaHga eR anFam «нннoвaцнн» ^FbiMbrna Ka3aK TiniHge aHMKTaMa 6epreH FanbiM H.H^paxMeToB, on MeKTen ^yneciH 6acKapyga KepiHic Ta6agM gen KapacT^ipMn, e3iHiR ^iKTeMeciHge нннoвaцнннм, KanTa ^aRapTy KeRicTiriH 6ipHeme TYpre 6engi: ®eKe TYpi (®eKe - gapa, 6ip-6ipiMeH 6annaHbicnaFaH); MogynbgiK TYpi (®eKe - gapa KemeHi, 6ip-6ipiMeH 6annaHMcKaH); ^yneni TYpi (MeKTenri Ton^iK KaMTHTMH).

Corfm ^bingapbi eniMi3ge «HHHoBaqHH» ^fmmm KeRiHeH Tapaggbi. HHHoBaqHan^iK Ko3Fan^icTap 6iniM 6epy ^yneciHiR ^aRapyMHa Ken Ynec koctm. Hннoвaцнн 6ipHeme Macenenep ToFMcMHga nanga 6onagM ga, ayMTKMMan, ®aRa Macenenepgi memin, 6iniM 6epy YpgiciHiR YHeMi ^aRapTyFa ^eTenengi.

negarorHKanMK нннoвaцнн-6iniм 6epy ^yneciHiR, ohmr 6eniM KoMnoHeHrrepiHiR cHnarraMacMH ^aKcapTarbra ®aHe ^aRanMKTapgaH T^paTMH, MaKcaTTM e3repicTep 6on^m Ta6MnagM. Ka3ipri Ke3geri нннoвaцннnмк 6iniM 6epy - oKy MeH aneyMeTTiK- Tap6HeniK ic-apeKeTTiR Ypgici MeH onapgMR HaTH^eci, on agaMHMR ®aHe KoFaMHMR ic-apeKeTiHiR ®aRa TYpiH ®ocnapnan,oHM MHTanaHg^ipagM.

MeMneKeTTiK 6iniM 6epy canacM KM3MeTKepnepiHiR angMHa KonMn^m oTbipFaH 6acTM MiHgerrepiHiR 6ipi - oKMTygMR agic-TacingepiH YHeMi ^eTingipin, ®aRa negarorHKanMK TexHonornaHM Hrepy. YpnaKKa 3aMaH Tana6biHa can Tap6He MeH 6iniM 6epyge нннoвaцннnмк ic-apeKerriR FMn^iMH-negarorHKan^iK Heri3gepiH MeRrepyi MaRM3gM MaceneHiR 6ipi. Ce6e6i ®aRa negarorHKan^iK TexHo no rHHHM MeRrepyre, Kaci6H 6iniMiH ^eTingipyre gaäbiHgay acneKTiciHiR 6ipi ®aHe negarorrMR ®eKe T^nFacMH Kan^mTacT^ipygaFM ic-apeKerriR HaTH^eci 6onMn Ta6MnagM. BonamaK oKMTymMHMR HHHoBaqnanMK gaapnMFMH

Kan^mTacT^ipyga eR angMMeH HHHoBaqnan^iK 6enceHginiKTi ecKepy KepeK. OFaH ohmr Ke3KapacM, ^aRaHM 6inin, YnpeHceM, ohm apbi Kapan KongaHMcTa KongaHcaM T.c.c. ®aRa apeKerrepiH aHTyFa 6onagM. HннoвaцннnbIK ic-apeKeT - Ka3ipri oKy ophmhmr gaMy TapTi6iHiR 6ip acneKTici. Hннoвaцннnмк ic-apeKeT aneyмeттiк-экoнoмнкagмк ^aFgan TygbipFaH

баска бшм беру сфераларынан белгш бiр стандарттыц межесiнен ауытку мен балама жYЙе енгiзу шараларын аткарады. Инновациялык гс-эрекет жацалыктарды ойлап шыгару, зерттеу, колданыска дайындау, iс жузшде пайдалану сиякты Yдерiстермен сипатталады. Болашак окытушыныц инновациялык iс-эрекетi жалпы эрекеттщ реттiлiгi жэне нактылыгымен сипатталады. Kазiр оку орындары ездерi усынып отырган кеп нускалыкка байланысты ездерiнiц калауы бойынша кез-келген Yлгiге сэйкес кызмет етуге мYмкiндiк алды. Осы багытта бiлiм берудiц эртYрлi нускадагы мазмуны мен курылымы, гылымга жэне тэж1рибелерге негiзделген жаца идея мен технологиялар бар. Педагогтыц инновациялык iс-эрекетке катысуы окытушыныц жацалыкка деген кезкарасы, педагогикалык бiлiмi мен бiлiктiлiк децгеш, педагогикалык iс-тэжiрибесi, теориялык педагогикалык децгейлерiмен сипатталады.

Сондыктан да эртYрлi окыту технологиялары мен оку мазмуны эр бшм алушыныц жас жэне жеке дара психологиялык ерекшелiктерiне карай тацдалып, тэж1рибеде сынап карау мацызды. Fылыми-педагогикалык эдебиетте iс жYзiнде аньщталган окыту YРДiсiнiц нэтижелерiн керсетiн эдiс-тэсiлдер мен тYрлерi кебiнесе жаца, инновациялык болып табылады. Инновациялык Yдерiстердi енпзуде Yш езара байланысты кYштер аныкталады: енгiзiлген технологияныц

ерекшелiктерi; жацашылдардыц инновациялык элеуетц жацалыкты ендiру жолдары.

Жаца инновациялык окыту технологиялары кэсшпк кызметтiц ерекше тYрi болып саналады. Инновациялык окыту технологиясын мецгеру Yшiн педагогикалык мол тэжiрибенi жумылдыру керек. Бул ез кызметше шыгармашыльщпен карайтын, жеке басында белгiлi iскерлiк касиеп бар адамды керек ететiн жумыс. Шынында да, эр педагог жаца инновациялык технологиялары мецгеру барысында езiн-езi дамытады да жэне езiн-езi калыптастырады. Соган байланысты

педагогикалык технологияларды колданып, жаца бiлiм мазмунын, инновациялык эдю-тэсшдерд^ жаца оку жоспары мен оку багдарламаларын енгiзудiц тиiмдi куралы болып

отыр.Педагогикалык технологияларды енгiзуде окьпушыныц ю-эрекетшщ мацызы ете зор. Kaзiргi кездеп бiлiм беру саласындагы окытудыц озык технологияларын мецгеру окытушыныц интеллектуалдык, адамгершшк, рухани, кэсiби жэне де баска кептеген адами келбетiнiц калыптасуына ип эсерiн тигiзедi сондай-ак езiн-езi дамытып, оку-тэрбие YДерiстерiн тиiмдi уйымдастыруга кеп кемепн тигiзедi.Kазакстанда бiлiм беру жуйесшдеп баскару мэселелерi де галымдардыц зерттеу нысанынан тыс калмады. Оны республика галымдары бiрнеше багытта зерттедi. Жогары оку орындарында бiлiм беру жуйесвдеп оку YДерiсiн баскару Ш.Т.Таубаева, С.С.Хасенов, Е.Ш.Козыбаев, жалпы орта бiлiм беру жуйеандеп мектептi баскару Н.А.Эбшев, К.Д.Каракулов, кэаппк-техникальщ бiлiм

жYЙесiндегi оку удерюш баскару Б.К.Момынбаев, K.e.OcTeMipoB, оку-ендiрiстiк комбинатты, жастарга ецбек жэне экономикалык бшм берудi баскару К^.Ж.Аганина, А.М.МYсiлiмов, Г.Т.Хайруллин жэне т.б. галымдар ез ецбектерiнде карастырган.

Болашак мамандарды даярлау, олардыц кэсiби бейiмделуiн калыптастыру мэселелерi - казiргi кезде кезек кYттiрмейтiн езекп когам талабыныц бiрi. Сондыктан да болашак педагог-психологтардыц жаца педагогикалык

инновациялык технологияларды колдануга даярлыгын калыптастырудыц курылымдьщ-мазмундык модел1 жасалды.

Болашак маманныц жаца инновациялык педагогикалык технологияларды колдануга даярлыкты калыптастыруда мынандай керсеткiштердi камти алады:

Мотивациялык елшемдерге танымдык кызыгуды калыптастыру бейнесiн жаткызып, оган болашак маманды калыптастырып, кундылык карым-катынас, болашак маманныц кэаби шеберлiгiн арттыруга, болашак мамандыгын жаксы керуге, урпак тэрбиеанде езiнiц жетекшi орнын сезiнiп, кэаби бiлiктiлiк децгейiн кетеруге , инновациялык ю-эрекетке жакын болуын айтуга болады.

Мазмундык елшемдерiне болашак маманныц мэдениеттiлiгi мен эдюнамалык дайындыктарыныц децгейi, мамандык бойынша алган бiлiмi, педагогикалык бiлiм жуйеа, педагогикалык Yрдiстiц зацдылыктары, козгаушы куштщ теориялык бiлiм негiзiмен карулануын айтуга болады. Оган педагогикалык YPДiстiц теориялык негiзi мен жеке тулга теориясыныц гылыми негiзiн мецгеруi, педагогикалык ю-эрекет теориясыныц негiзiн бiлуi, бiлiм алушыныц барлык мYмкiндiктерiн пайдалану кезiнде инновациялык ю-эрекеттщ кебiнесе нэтижел1 болатындыгын сезше алуын керсетуге болады.

Бейiмдiлiк елшемдерше болашак маманныц барлык жагдайда да бешмделе алу кабiлеттерiн: бейiмдiлiк жагдаятына багдарлануы, микроорта езгерiстерiне карай ыцгайлы инновациялык педагогикалык технологияларды тацдауы. Бешмдшк елшемдерi болашак маманныц бiлiм алушы мэртебесiнен окытушы мэртебесiне ауысуыныц ерекшелжтерш сезiне отырып, бейiмдiлiк iс-эрекеттердiц жацаша эдiс-тэсiлдерiн жаксы жагынан тиiмдi пайдалана алатындыгымен езгешеленедi.

Танымдык елшемдерi болашак маманныц элеуметпк кэсiби коршаган ортаны тез арада тануы, кэсiби жузеге асырудыц нэтижел1 де тиiмдi тYPде эдiс-тэсiлдерiн пайдалануы, инновациялык педагогикалык технологияларга кызыгушыльщ танытуымен ерекшеленiп керiнедi. Соган болашак маманныц элеуметпк кэсiби коршаган ортаны бглу^ кэсiптiк бiлiмдi ез тэж1рибеанде кецiнен колдануы, инновациялык педагогикалык технологияларды мецгеруi мен Yйренулерiн айтуга болады.

1с-эрекетпк eлшемдерi болашак маманнын кэсiби iс-эрекет максаттары мен мiндеттерiн аныктауы жэне педагогикалык карым-катынастык Yрдiстi тиiмдi жузеге асыра алуы. Болашак маманнын пэндi жаксы менгерiп, оку-тэрбие Yрдiсiнiн психологиялык, педагогикалык непздерш бiлуiмен, катар педагогикалык YPДiстi жоспарлай алатын, жузеге асыра алуымен аныкталады.

Технология eлшемдерi окытудын эдютемелж максаттарын, окыту YPДiсiн, онын мшдетттерш аныктай алатын, окытудын нэтижесiн болжай алатын, сондай-ак психологиялык-педагогикалык бiлiмдердi менгергендiгiмен кeрiнедi. Буган болашак маманньщ оку- тэрбие YДерiсiнде сабакты тиiмдi уйымдастыруы,жаксы карым- катынас жасай алуымен катар, сабак етк1зу денгей жогары болатындай, аса тиiмдi педагогикалык технологиянын бiрiн тандап алуы керек.

Шыгармашылык eлшемдерiне

шыгармашылык ептiлiк пен белсендшкп болашак маманнын шыгармашылык^зденушшк дамытуы жатады. Буган болашак маманнын гылыми -зерттеу жумыстарга талдау жасауы, ез бiлiмiн эрi карай жетiлдiруге жэне инновациялык эдю-тэсiлдердi колдануга ерекше жаналыктар мен eзгерiстер енпзу^ сонымен катар сол жаналыктарды шыгармашылыкпен колданылуы жатады.

Эр педагогтiн инновациялык ю-эрекеттерш калыптастырудын педагогикалык шарттарына: инновация туралы бiлуi мен бiлiмi; инновацияны жан-жакты менгеруi; инновациялык ю-эрекеттерiнiн диагностикасын менгеруi; инновацияны тэж1рибеге енгiзу жумыстары; инновацияны тэжiрибеде дурыс колдана бшуш жаткызуга болады.

Бiлiм беру ордаларында бYгiнгi кYнде белен алып отырган кемшiлiктер баршылык, атап айтканда: бшм сапасынын тeмен болуы; бiлiм саласына мемлекет тарапынан реформалар жYргiзiлседе оку нэтижесшщ нашарлыгы; кужаттар кeп шыгарылса да олардын мардымсыздыгы; бiлiм алушылардын eз бетiнше бiлiм алу дагдысынын жоктыгы; бiлiм алушылар мен окытушылардын eзара бiрлескен кызметп уйымдастыруда жаналык енгiзудiдегi шыгармашылык енбектерiнiн болмауы.

Бул тыгырыктан шыгудын бiр - ак жолы, ол -оку-тэрбие процесшде инновациялык эдю-тэсiлдерiн ендiру, бшм алушылардын бшмге деген кызыгушылыгы мен талпынысын арттырып, eз бетiмен iзденiп, шыгармашылык енбек жасауга Yйрету. Инновациялык YДерiстщ негiзi -жаналыктарды калыптастыру аркылы жYзеге асырататын тутастык кызмет. Инновация бiлiм алушылардын бiлiм денгешнщ жогарлауына кeп эсер етедi. Инновациялык ю-эрекет бiрiншiден, жаналыкты тандап, оны iске асыру болса, екiншiден, сол жаналыкты жYзеге асыратын бiлiктi мамандардын инновациялык даярлыгын кажет етедi. Мамандардын инновациялык даярлыгын калыптастыру Yшiн келеа жагдайларды карастыру керек: бiлiм беру мекемелерi басшыларынын

инновацияны енгiзудiц кундылынын TYCiHyi; материалдык-техникалык базаны жаксартып, ^шейтуц эдiстемелiк жумыстардыц жасалуына жаца багыт беру, олардыц шыгармашыл^1гын арттыруда iзденiс жумыстарын жYргiзy; шын-армашылык мYмкiндiктерiн барынша ашуга жол беру; жаца идеясы бар шын-армашылык кабшеп жогары маманныц кеп болуы. Болашак маманныц инновациялык даярлыгын кал ыптастыру мэселесiне катысты болашак маманныц кэаби-педагогикалык ic- эрекеттщ нобайын емес, оныц озат педагогикалык тэжрибемен, бiлiм беру саласындагы уйымдастырушылык езгерicтерi, гылыми жетicтiктерi мен жацалыктар жасауымен, оларды игеруде кезiнде окыту мен тэрбиелеyдi тэж1рибеде пайдалану аркылы байланысты Yрдicтердi - инновациялык YPДicтердi жузеге ас^1рудагы тиiмдi ыкпал ететш Yлгiciн айтады. Болашак маманныц кэаби-педагогикалык инновациялык ic-эрекетiн оныц окытумен, тэрбиелеумен байланысты

инновациялык мэcелелердi шешу ретiнде карастырып, берiлген мэcелелердi шешуге мYмкiндiк беретiн инновациялык ic-эрекеттiц багдарлаушы белiгi болып табылатын бiлiмдердi кэаби-педагогикалык инновациялык бiлiм деп, ал орындаушы белiгi болып табылатын icкерлiктердi кэаби-педагогикалык инновациялык icкерлiктер деп атаймыз.Болашак маманныц кэаби-

педагогикалык инновациялык ic-

эрекетке даярлыгыныц мазмунын аталган бiлiмдер мен юкерлжтер курайды. Сонымен,

болашак муFалiмнiц кэciби-педагогикалык инновациялык бiлiмдерi мен юкерлжтершщ жYЙеci кэаби-педагогикалык инновациялык ic- эрекеттщ моделi болып саналады.

Бiлiм сапасын арттырyдаFы жаца инновациялык технологияларды окып, бiлiп, оны YЙренiп, талдау жасай келш, келеciдей тужырым жаcаyFа болады:

- бшм алушылардыц бiлiм мен бшктшк сапасын арттырyдаFы жаца инновациялык технологияныц кеп тYрлерiнен тацдап алып, одан пайда болатын нэтиже кэаби бiлiктiлiкке тiкелей байланысты;

- жаца инновациялык технологияларды ендiрy жYЙемен жэне максатты тYPде жYргiзiлcе, сонда Fана жепспктерге жетуге болады;

- жаца инновациялык окыту технологияларын енгiзy кезiнде, оку орнындарыныц материалдык-техникалык базасыныц казiргi заманFа лайыкты емеcтiгi, оныц сондай-ак жетicпеyшiлiгi, кадрлык элеyметтiц темендiктерiде кеп кедерп келтiредi.

Ка^р урпактыц саналы да сапалы бiлiм алуыныц мацызды шартыныц бiрi - оку орындарында бiлiм беру процеccтерiне жаца инновациялык технологияларды шрпзу анык екендiгi белгш Сондыктан да Fылыми-техникалык прогресстен артта калмай, жаца педагогикалык инновацияларды нактылы уакытында кабылдай отырып, оны жаксы етш ецдеп жэне оны нэтижелi пайдалану - эрбiр жацашыл окытушыныц негiзгi

мщдепнщ 6ipi болып саналады. Оку орындарында инновациялык баскару жYЙесiн eHAipy аркылы оны ары карай пайдалы турде жузеге асыру басты мiндет деп санау керек. Болашак жогары кэаби мамандардын кэсiби даярлыгын жетiлдiрy жолдары А.В. Усова, И.Л. Беленок, Б.К. Момынбаев, М.А. Кудайкулов, Ш.Т.Таубаева, А.Е. Эбвдасымова, А.Б. Абибуллаева, О.С. Сыздыков, А.Г. Кдзмагамбетов, Б.Т. Кенжебеков, С.М. Кецесбаев, Ералин, Б. Тойлыбаев, К.М. Берк1мбаев, А.З. Турсынбаев жэне т.б. галымдардыц енбектерiнде талданган.Кафп кезде педагогикалык инновациянын бiлiм беру жуйеандеп мацызды мэселелерiнiн бiрi - жацальщтарды топтастыру. Жацадан ашылган эдiстi жан-жакты тYсiнy Yшiн, жацалыктыц баска жацалыктардан ерекшелiгiн, айырмашылыгын жэне артыкшылыгын кере бiлy керек. Fалымдардын пiкiрiнше, инновациялык процестердiн мацызды мiндеттерiнiц бiрi жацашыл педагогикалык идеяларды негiздеп, оларды тэжрибеде колдану процесiне басшылык жасау болады.

Зерттеу эдiстерi. БYгiнгi кYнде эр когам мамандарыныц ездерiнiц алдына койган талаптарына сай «маман моделш» маман профессиограмасын жасау мшдетьжуртшылык назарларын езiне аударуда. Бул мвдетп шешуде гылыми зерттеулер жYргiзiп жYрген галымдар, педагогтар мен психологтар бар,атап айтканда Н.В.Кузьмина, Ф.Н.Гоноболин, В.А.Сластенин, А.И.Щербаков, Н.А. Сорокин жаткызуга болады.

Болашак маманныц инновациялык ic-эрекеттерш терт тYрлi влшеммен cипатталауFа болады:

- инновациялык iс-эрекеттiц керек екендтн сезyiнy;

- оку YPДiсiне жацалык енгiзyге шыгармашылык пен кызмет жасауга даярлыктардыц бар болуы;

- енгiзiлетiн жацалыктар багытыныц дурыстыгы, тиiмдi нэтиже экелетiнiне сенiмдi болуы;

- проблема шешуде колданылатын инновациялык iс-эрекеттi езiне гана кабылдап, оны енгiзyi.

Инновациялык даярлыкты жалпы кэсiби — педагогикалык даярлыктыц непзп жэне сондай-ак мацызды саласы екешдш белгiлi. Инновациялык даярлык деген угымды калай тYсiнy кажет? Бул ете кYPделi угым. Окытушылардыц инновациялык даярлыгына окыту YДерiсiнiц теориясы жэне тэж1рибеа, оныц мYмкiндiктерiн жаткызуга болады. Нактырак айтканда, окытудыц максаттары мен мазмунын, оны уйымдастырудагы колданылатын тиiмдi эдю-тэалдерш жете бiлy, оларды iске асырудагы жолдарын мецгерyдi — инновациялык даярлыкты аныктайтын белгiлерi деп айтуга болады. Осыган орай, педагогикалык кызметп аткаратын кажет адамныц бойында дидактикалык кабшеттер болу керек: окыту процесiн жоспарлай бшу, максатты тYPде уйымдастыра алу, жYЙелi тYPде бакылау жэне

багалау iсiн орындап отыруы. Окытушылардыц инновациялык ю-эрекетке даярлыгын калыптастыру Yлгiсiн куру ушш бiлiм берудiц жаца парадигмасы мен бiлiм берудегi инновациялык Yдерiстердiц тенденциясын ескеру керек.

Kазiр уакыт талабына сай эр тYрлi эдютер мен iзденiстердi, жаца идеяларды жан - жакты колданып, жацаша окытудыц тш]^ жолдарын тауып, оны кунделжп iс - эрекетiнде жYЙелi тYРде калыптастыру керек. Сонымен катар, белсендшк пен жеке - дара жумыс iстеуiн ынталандыру, жеке кезкарастыц калыптасуы, дамуы, оку ецбегiнiц нэтижесiнiц тшм^ болуын талап етедi. Ягни, эр адамныц жас ерекшелжтерш ескере отырып, оныц кабiлетiн аныктау, ездiк танымдык iс - эрекетiне багыт беру, оныц субьектшк кызметiн жетiлдiрiп, соган негiздеп окыту - бYгiнгi куннщ езектi мэселесiнiц бiрi. БYгiнгi ^нде елiмiзде бYкiл дуниежузшк бiлiм беру кецесппне к1ру максатында бiлiмнiц жаца жYЙесi курылуын ескерсек, айтылып жаткан мэселелердiц езектiлiгi нактылана тYседi. Сондыктан оку - тэрбие YРдiсiндегi непзп максат - бiлiм сапасы мен оныц тшмдшгш калыптастыра отырып, эр жеке тулганыц бiлiмдi мецгеруiне, есте сактау дагдыныц калыптасуына, ез бепмен жетiлуiне, дамуына Yлкен жауапкершiлiкпен карау. Окытушы жаца педагогикалык технологияныц, теория мен концепцияныц авторы, талдау жасаушысы, зерттеушiсi, тутынушысы жэне насихатшысы кызметiн аткарады. Осы процесп баскару оныц ез кызметiнде тэж1рибеа немесе жаца идеялар, мен эдiстемелердi дурыс тандау жасауы, багалауы мен колдануын камтамасыз етедi.

Kазiргi кезецде педагогика гылымыныц бiр ерекшелiгi - тулгалык дамуына багытталган окыту технологияларын шыгаруга алга карай умтылуы. Ал, муныц езi мамандар кауымына зор жауапкершшкпен катар Yлкен мiндет артады. Мундай мiндеттердi шешуде олар гылым негiздерiн, олардыц болашак iс-эрекеттердiц берж негiзi эрi тiрегi болатындай етш окытуды, оку-тэрбие YРДiсiн, бшм мазмунын жацартумен бiрге, сондай-ак , окытудыц эртYрлi эдiс-тэсiлдерi мен эр алуан куралдардарды колдануыныц тиiмдiлiгiн арттырумен, окытудыц инновациялык

технологиясын мецгеруiмен, педагогикалык жацалыктарды тэж1рибеге енгiзудi талап етедi.

Корыта айтканда, жаца инновациялык педагогикалык технологиялардыц басты, непзп мшдеттерг

• эр бiлiм алушыныц бiлiм алуы, дамуы, баска да ю-эрекеттерш максатты тYРде уйымдастыра бшуц

• бiлiм мен бiлiктiлiкке сэйкес келетш багдарды тацдап алатын дэрежеде тэрбиелеуц

• ез бетiмен жумыс ютеу дагдыларын калыптастыруы, дамьпуы;

• аналитикалык ойлау кабiлетiнiц дамуы.

Корытынды. Kазiр бiлiм беру саласында

окытудыц жаца педагогикалык технологияларын

мецгермегенше, бiлiмдi де бiлiктi маман болу мумшн емес.

^a3ipri нарыктык экономикасыныц сураныстарын канагаттандыратындай жэне экономиканыц, вндiрiс салаларыныц дамуына сэйкес бiлiмдi жастарды кузыретп тулга ретiнде калыптастыру Yшiн окытушылар окытудыц жаца технологияларын пайдалана отырып, оны одан эрi де заман талабына сай жетiлдiрiп отыруы керек. K^ipri кезде жогары оку орындарыныц ец бiр басты мiндеттерiнiц бiрi бiлiмдi, кэсiби бiлiктi де кузыретп мамандар даярлау болып табылады.

Бiлiмдi да бiлiктi мамандар эркашан взгерш отыратын элеуметтiк -экономикалык YДерiстердi талдай бiлуге, нарыктыц бэсекеге катыса алатын да оган сай шешiмдер кабылдап, жYзеге асыра бiлуге дайын болуы тиiс.

ПавдаланылFан эдебиеттер:

1. Казакстан Республикасында 2020 жылга дейiнгi бшм берудi дамытудыц Мемлекеттiк багдарламасы. -Астана, 2010.

2. ЖYнiсбек Э. Жаца технология негiзi -сапалы бшм. - //Казакстан мектеб^ №4, 2014

3. Камзина Б.М. Жаца инновациялык технологияларды оку-тэрбие YPДiсiне енгiзудiц педагогикалык шарттары // Валеология. № 3.- 2006.

4. Кабдыкайыров К. Инновациялык технологияларды диагностикалау. - А., 2004 5. Квшiмбетова С. Инновациялык технологияны бiлiм сапасын квтеруде пайдалану мYмкiндiктерi. -Алматы: Бiлiм, 2008.

6. Курманалина Ш.Х., Муканова Б.Ж. жэне т.б. Педагогика: Окулык. Астана: Фолиант, 2007

7.Равен Дж. Компетентность в современном обществе: выявление, развитие и реализация. -Москва, 2002.

8. Роджерс Э. Инновация туралы тYсiнiк. -//Казакстан мектеб^ №4, 2006.

9. Сенкибаева А.Т. МуFалiмнiц кэсiби кузырлылыгын дамыту.//Бiлiм берудегi менеджмент,№4.2009

Русс.:

1. Развитие образования в Республике Казахстан до 2020 года Государственная программа. -Астана, 2010.

2. Жунисбек А. Основой новой технологии является качественное образование. - // Казахстанская школа, №4, 2014

3. Камзина Б.М. Педагогические условия внедрения новых инновационных технологий в учебный процесс // Валет. - 2006. - № 3.

4. Кабдыкайыров К. Диагностика инновационных технологий. - А., 2004

5. Кошимбетова С. Возможности использования инновационных технологий в повышении качества образования. - Алматы: Образование, 2008.

6. Курманалина Ш.Х., Муканова Б.Ж. и так далее. Педагогика: Учебник. Астана: Фолиант, 2007

7. Равен Дж. Компетентность в современном обществе: открытие, развитие и реализация. -Москва, 2002.

8. Роджерс Э. Концепция инноваций. - // Казахстанская школа, №4, 2006.

9. Сенкибаева А.Т. Развитие профессиональной компетентности учителя // Менеджмент в образовании, №4.2009

Англ.:

1. Development of education in the Republic of Kazakhstan till 2020 State program. -Astana, 2010.

2. Zhunisbek A. The basis of the new technology is quality education. - // Kazakhstan School, №4, 2014

3. Камзина Б.М. Pedagogical conditions of introduction of new innovative technologies in educational process // Valet. - 2006. - № 3.

4. Kabdykayrov K. Diagnostics of innovative technologies. - A., 2004

5. Koshimbetova S. Opportunities for using innovative technology in improving the quality of education. - Almaty: Education, 2008.

6. Kurmanalina Sh.Kh., Mukanova B.Zh. and so on. Pedagogy: Textbook. Astana: Foliant, 2007

7. Raven J. Competence in the modern society: the discovery, development and realization. - Moscow, 2002.

8. Rogers E. The concept of innovation. - // Kazakhstan School, №4, 2006.

9. Senkibaeva А.Т. Development of teacher professional competence // Management in education, №4.2009