Научная статья на тему 'БОЛАЛАРНИ ОВҚАТЛАНТИРИШНИ АУТСОРСИНГ УСУЛИДА ТАШКИЛ ЭТИШ'

БОЛАЛАРНИ ОВҚАТЛАНТИРИШНИ АУТСОРСИНГ УСУЛИДА ТАШКИЛ ЭТИШ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
534
52
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and innovation
Область наук
Ключевые слова
аутсорсинг / соғлом овқатлантириш / овқатлантириш меъѐрларига амал қилиш ( вазни / калорияси). / outsourcing / healthy eating / adherence to feeding standards (weight / calories).

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — E. Sanaev, A. Sadikov, N. Pulatova, S. Karabaev

Таълим муассасаларида тарбияланувчиларни соғлом овқатлантиришни ташкил этиш ишларини янада такомиллаштириш, болаларнинг соғлом ва баркамол ўсишини таъминлашда соғлом овқатлантиришнинг замонавий усулларини жорий этган ҳолда таълим-тарбия сифати ва самарадорлигини ошириш бугунги куннинг энг муҳим масалаларитдаппн биридир. Бундай усуллардан бирига болаларни овқатлантиришни аутсорсинг усулида ташкил этиш мисол бўла олади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ORGANIZATION OF HEALTHY NUTRITION FOR CHILDREN BY THE METHOD OF OUTSOURCING

One of the most important issues of today is the further improvement of the work on organizing healthy nutrition for pupils of educational institutions, improving the quality and efficiency of education with the introduction of modern methods of healthy nutrition in ensuring the healthy and harmonious growth of children. One of these ways can be the organization of baby food by outsourcing

Текст научной работы на тему «БОЛАЛАРНИ ОВҚАТЛАНТИРИШНИ АУТСОРСИНГ УСУЛИДА ТАШКИЛ ЭТИШ»

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

БОЛАЛАРНИ ОВЦАТЛАНТИРИШНИ АУТСОРСИНГ УСУЛИДА ТАШКИЛ

ЭТИШ Эрмат Санаев Шерматович

Тошкент кимё технология институти, дотцент т.ф.ф.д.

Садиков Абдурашид Разикович

Тошкент кимё технология институти, ассистент.

Пулатова Назокат Эркиновна

Тошкент кимё технология институти, ассистент.

Карабаев Саъдулла Зиядуллаевич

«International Hotel Tashkent» мех,монхонаси озик-вкат булими бошлиги https://doi.org/10.5281/zenodo.7140185

Аннотация. Таълим муассасаларида тарбияланувчиларни соглом овцатлантиришни ташкил этиш ишларини янада такомиллаштириш, болаларнинг соглом ва баркамол усишини таъминлашда соглом овцатлантиришнинг замонавий усулларини жорий этган %олда таълим-тарбия сифати ва самарадорлигини ошириш бугунги куннинг энг мущм масалаларитдаппн биридир. Бундай усуллардан бирига болаларни овцатлантиришни аутсорсинг усулида ташкил этиш мисол була олади.

Калит сузлар: аутсорсинг, соглом овцатлантириш, овцатлантириш меъёрларига амал цилиш (вазни, калорияси).

ОРГАНИЗАЦИЯ ЗДОРОВОГО ПИТАНИЯ ДЕТЕЙ МЕТОДОМ АУТСОРСИНГА

Аннотация. Одним из важнейших вопросов современности является дальнейшее совершенствование работы по организации здорового питания воспитанников общеобразовательных учреждений, повышение качества и эффективности обучения с внедрением современных методов здорового питания в обеспечение здорового и гармоничного роста. детей. Одним из таких способов может стать организация детского питания на аутсорсинге.

Ключевые слова: аутсорсинг, здоровое питание, соблюдение нормативов питания (вес, калорийность).

ORGANIZATION OF HEALTHY NUTRITION FOR CHILDREN BY THE METHOD

OF OUTSOURCING

Abstract. One of the most important issues of today is the further improvement of the work on organizing healthy nutrition for pupils of educational institutions, improving the quality and efficiency of education with the introduction of modern methods of healthy nutrition in ensuring the healthy and harmonious growth of children. One of these ways can be the organization of baby food by outsourcing

Keywords: outsourcing, healthy eating, adherence to feeding standards (weight, calories).

КИРИШ

Соглом овкатланиш ёш боланинг соглом усишида мух,им шарт-шароитлардан бири х,исобланади. Таълим ташкилотларида болаларининг доим лаззатли, витаминларга бой турли хил таомлар истеъмол килишлари зарур булади [1].

Шундай экан, болаларни соглом овкатланиши масаласига катта эътибор бериш керак булади. Болалар хаётининг дастлабки кунларидан бошлаб хдмда ёшининг катта-

БС1ТЖСТ ЛЖБ ЖЖОУАТЮЖ

ЮТБКМЛТЮМАЬ 8С1БОТ1Р1С ГОиКМАЬ УОЬиЫБ 1 К8иБ 6 иШ-2022: 8.2 | ЕБК 2181-3337

кичиклигига караб уларнинг истеъмол талаблари урганилса ва овкатланиш хдр бир боланинг узига хос хусусиятини х,исобга олган х,олда ташкил этилса, бу авлодимизнинг соглом усиши ва ривожланишига катта омил булади[2]. Болаларни овкатланиши организмининг кундалик эхтиёжларини кондиришнигина эмас, балки унинг усиши, ривожланиши ва хатто танасида кечадиган физиологик жараёнлар натижасида келиб чикадиган барча талабларни коплаши керак[3].

ТАДЦЩОТ МАТЕРИАЛЛАРИ ВА МЕТОДОЛОГИЯСИ

Узбекистон Республикасида болаларни овкатлантириш масаласига доим алох,ида эътибор каратилмокда. Кейинги йилларда бу борада Узбекистонда мух,им карорлар кабул килинди ва куплаб ишлар амалга оширилди.

Жумладан, мактабгача таълим муассасалари ошхоналарида санитария коидалари, нормалари ва гигиена нормативларига мувофик шарт-шароитлар яратилган х,олда малакали мутахассислар томонидан болаларни овкатлантиришни ташкил этиш максадида Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 9 сентябрдаги "Мактабгача таълим тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида"ги П^-3261-сонли карори ижроси юзасидан Мактабгача таълим муассасалари тарбияланувчиларини соглом, хдвфсиз ва сифатли овкатлантиришни ташкил этиш максадида мактабгача таълим муассасаларида овкатлантиришни ташкил этишни янги замонавий усуллари аутсорсинг усулида соглом овкатлантиришни ташкил этиш йулга куйилди[4]. Бунда, мактабгача таълим муассасалари тарбияланувчиларининг овкатлантиришини ташкил этаётган юридик шахс макомига эга булган тадбиркорлик субъектларига муассаса ошхонасини ижарага бериш йули билан тайёр овкатлар билан таъминланиши кузда тутилди.

Тарбияланувчиларни соглом ва хавфсиз овкатлантиришни ташкил этиш ишларини янада такомиллаштириш, соглом овкатлантиришнинг замонавий усулларини жорий этиш оркали таълим-тарбия сифати ва самарадорлигини оширишга кенг имкониятлар яратиш максадидаУзбекистон Республикаси Вазирлар Мах,камасининг 2019 йил 25 июлдаги 626-сонли "Давлат мактабгача таълим ташкилотларида соглом овкатлантириш тизимини янада такомиллаштириш тугрисида"ги карори кабул килинди[5].

ТАДЦЩОТ НАТИЖАЛАРИ

Мазкур лойихдда тадкикот объекти сифатида мактабгача таълим муассасалари тарбияланувчилари булса, тадкикот усули тарбияланувчиларни аутсорсинг усулида соглом овкатлантириш х,исобланади.

Аутсорсинг корхонага таълим муассасалари ошхоналари ва жих,озларини ижарага бериш "ноль" ставкасида амалга оширилди хдмда комунал (электр энергияси, сув, газ) туловлари хдражатлар сметасида кузда тутилган хджмда муассаса томонидан копланди[6].

Аутсорсинг корхона рах,бари белгиланган муассасаларга тайёр таомларни сифатлилиги, хавфсизлиги, белгиланган вактда етказиб берилиши ва таомларни вазни ва таркибидаги мах,сулотлар технология коидаларига мувофик х,олда сарфланганлигига шахсан жавобгар килиб белгиланди.

Муассасада мудира, хдмшира, ота-оналар вакилларидан иборат "бракераж" комиссияси тайёр таомларни вазни, таркиби, сифатини назорат килиб бориши йулга куйилди.

Аутсорсинг корхоналарга куйидаги вазифаларни амалга ошириш юклатилди:

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

• таълим ташкилоти ошхоналарига инвестиция (технологик жихозларни янгилаш, ошхонани таъмирлаш ва инвентарлар билан таъминлаш) киритиш;

• белгиланган меъёрлар ва нархларга амал килган холда таомларни тайёрлаш (таомларни ишлаб чикариш ва лабаратория назоратларини амалга ошириш);

• соглом овкатлантириш (икки хафталик таомномалар, таомлар технологик карталари, таомларнинг таркиби болалар учун зарур моддалар билан таъминланган булиши);

• малакали мутахассислар билан таъминланганлиги ва уларнинг малака оширишини таъминлаш;

• болалар ва ота-оналар уртасида соглом овкатлантиришни таргиб килиш буйича тушунтириш ишларини олиб бориш.

Тарбияланувчиларни соглом овкатлантиришни ташкил этиш, белгиланган санитария коидалари, нормалари ва гигиена нормативлари асосида аутсорсер томонидан тузилган, худудий давлат санитария-эпидемиология маркази ва мактабгача таълим булимини хабардор килган холда икки хафталик таомномалар асосида ташкил килинади.

Таомлар тайёрлаш технологияси буйича мутахассислар (инженер-технолог, диетолог, ошпазлар малака разрядлари) билан таъминланади.

Санитария коидалари, нормалари ва гигиена нормативларига амал килинишини таъминлаш тадбирларини амалга оширилади.

Тарбияланувчилар учун овкатлантиришни ташкил этишда таомларни тайёрлаш усуллари, уларни истеъмол килишнинг ижобий таъсири, овкатланиш режими, овкатлантиришни ташкил этишни замонавий усулларини таргиб килинади. МУ^ОКАМА

2022 йилнинг 1 январь холатига мавжуд 6300 та давлат мактабгача таълим ташкилотларининг 1185 тасида (18,8%)да овкатлантириш аутсорсинг усулида ташкил этилмокда 1-жадвал.

1-жадвал

Мактабгача таълим тизимида аутсорсинг тизимини кулланилиши параметрлари

Йиллар Муассасалар сони Ошхоналарни жихозлаш, таъмирлаш учун киритилган инвестициялар микдори (млрд.сум)

2018 274 3,45

2019 542 7,071

2020 542 -

2021 1185 52,5

1-жадвал тахлилларига кура, мактабгача таълим муассасалари ошхоналарига жами 62,7 млрд сумли инвестиция киритилиб технологик жихозлар билан жихозланди ва бинолари таъмирланиб санитария талабларига мос шароитлар яратилди. 82 та аутсорсинг корхоналар томонидан 164 турдаги икки хафталик куз, киш, бахор ва ёз мавсумларига мос намунавий таомномалар тузилди, 300 га якин болалар физиологияси талабларига жавоб берадиган таомлар рецептлари вазни калориялари инобатга олинган холда янгитдан ишлаб чикилди. 500га якин ошпазлар касбий даражалари оширилди, уларнинг иш хаклари 2-2,5 бараварга ошди. 360 минг нафар тарбияланувчиларнинг ва уларнинг ота оналарининг соглом овкатлантириш маданияти буйича билимлари оширилди.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

2022 йилнинг 1 январига келиб 1185 та мактабгача таълим ташкилотлари рах,барлари уз лавозимига мутахассислигига мос булмаган тарбияланувчиларни овкатлантириш йуналишига вактини сарфламайдиган булиб бор салох,иятини таълим тарбия жараёнига йуналтириш имкониятига эга булди. 41 та умумий овкатланишга ихтисослашгван таркибида умумий овкатланиш технологияси буйича мутахассислар мавжуд корхоналар шакллантирилди.

ХУЛОСА

Хулоса урнида шуни такидлаш керакки, таълим муассасаларида аутсорсинг усулида овкатлантиришни ташкил этиш билан тарбияланувчиларни баркамол усиши, соглом етук булиши учун зарур озик-моддалар, микро ва макро элементлар, витамиинлар билан таъминлаш даражаси яхшиланди. Сохдга янгича ёндошув кириб келиши билан яъни овкатлантириш буйича мутахассислар (технологлар, малакали ошпазлар), янги таомнома ва таомлар уларни тайёрлашда технология коидаларига амал килишни таъминлаш, ошхоналарни жих,озлаш ва таъмирлаш оркали зарур санитария талабларига мос шароитлар яратилиши билан тарбияланувчиларни овкатлантиришга куйилган озик-овкат хавфсизлиги талаблари х,ам бажарилди.

REFERENCES

1. https://brightuzbekistan.uz/en/organisation-of-child-nutrition-by-outsourcing-has-serious-drawbacks/

2. Sanayev, E., Samandarova, I., Murzambetova, G., & Tolibova, K. (2022). MUZLATILGAN NON VA BO „LKA MAHSULOTLARIGA О „ZBEKISTON BOZORI TENDENSIYALARI. Science and innovation, 1(A5), 206-209.

3. Sanaev, E., Begmatov, S., Jo'Raev, Z., & Holiqulova, N. (2022). ОЗЩ-ОВ^АТ МАХСУЛОТЛАРИ СИФАТИ ВА ИШЛАБ ЧЩАРИШ ЖАРАЁНЛАРИ САМАРАДОРЛИГИГА СУВНИНГ А^АМИЯТИ. Science and innovation, 1(A4), 317320.

4. Эрмат, С. Ш., Сарболаев, Ф. Н., Рамазонов, Р. Р., & Вайдуллаева, Л. А. (2022). МАКАРОН ИШЛАБ ЧЩИШ ТЕХНОЛОГИЯСИДА НОАНАЪНАВИЙ ХОМ АШЁЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ. Science and innovation, 1(A2), 33-38.

5. Санаев, Э. Ш., Рахимов, Д. П., & Мардонов, Н. Р. (2022). КАКАО УРНИНИ БОСУВЧИ ХОМАШЁЛАРГА БОЗОР ТЕНДЕНЦИЯЛАР. Science and innovation, 1(A3), 354-359.

6. Amber M. Epp and Sunaina R. Velagaleti Journal of Consumer Research Vol. 41, No. 4 (December 2014), pp. 911-935 (25 pages)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.