BO‘LAJAK INGLIZ TILI O‘QITUVCHILARINING IJODIY FAOLIGINI RIVOJLANTIRISH METODIK IMKONIYATLARI Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Original paper

BO'LAJAK INGLIZ TILI O'QITUVCHILARINING IJODIY RIVOJLANTIRISH METODIK IMKONIYATLARI

© M.M. Ergasheva1^_

1Andijon davlat universiteti, Andijon, O'zbekiston

Annotatsiya

KIRISH: zamonaviy sharoitlarda bo'lajak ingliz tili o'qituvchilarining ijodiy faoligini rivojlantirish metodikasini takomillashtirishga tayanadi. Ushbu tadqiqot Bo'lajak ingliz tili o'qituvchilarining ijodiy faoligini rivojlantirish metodikasini takomillashtirishning metodik imkoniyatlari o'rganadi, muloqot nazariyasi, amaliy ko'nikmalarni rivojlantirish va yetakchilik tamoyillari integratsiyasini ta'kidlaydi.

MAQSAD: ushbu tadqiqot pedagogik jarayon bo'lajak ingliz tili o'qituvchilarining ijodiy faoligini rivojlantirish metodikasini takomillashtirishga qanday yordam berishi mumkinligini o'rganishga qaratilgan. U samarali yetakchilik rollari uchun muhim bo'lgan mustahkam aloqa qobiliyatlarini rivojlantirish uchun nazariy asoslar, ta'lim strategiyalari va amaliy yondashuvlarni o'rganadi.

MUHOKAMA VA NATIJALAR: adabiyot va amaliy tadqiqotlarni har tomonlama ko'rib chiqish orqali tadqiqot kommunikativ yetakchilikning asosiy tarkibiy qismlarini, jumladan, shaxslararo muloqot, ommaviy nutq, muzokaralar taktikasi aniqlaydi. Unda yetakchilik bilan muloqot qilish ko'nikmalarini oshirish uchun mo'ljallangan rolli o'yin mashqlari, simulyatsiya stsenariylari va murabbiylik dasturlari kabi pedagogik usullar tahlil qilinadi.

MATERIALLAR VA METODLAR: tadqiqot adabiyotlarni sintez qilish, ta'lim dasturlarini tahlil qilish va o'qituvchilar va yetakchilikni rivojlantirish bo'yicha ekspertlar bilan suhbatlarni o'z ichiga olgan sifatli usullardan foydalanadi. Unda bo'lajak ingliz tili o'qituvchilarining ijodiy faoligini rivojlantirish metodikasini takomillashtirishga qaratilgan metodik imkoniyatlarini ishlab chiqish va amalga oshirish ko'rsatilgan.

XULOSA: bo'lajak ingliz tili o'qituvchilarining ijodiy faoligini rivojlantirish metodikasini takomillashtirishda pedagogikaning muhim rolini ta'kidlaydi. U shaxslarni turli xil tashkiliy muammolar va hamkorlik muhitiga tayyorlash uchun yetakchilik ta'limi doirasida tuzilgan aloqa mashg'ulotlarini integratsiyalashuvini targ'ib qiladi.

Kalit so'zlar: yetakchilik, ijodiy faollik, pedagogik jarayon, muloqot qobiliyatlari, kelajakdagi yetakchilar.

Iqtibos uchun: Ergasheva M.M. Bo'lajak ingliz tili o'qituvchilarining ijodiy faoligini rivojlantirish metodik imkoniyatlari. // Inter education & global study. 2024. №6. B.177-183.

© lntereduglobalstudy.com

2024, ISSUE 6

fccilL

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

МЕТОДИЧЕСКИЕ ВОЗМОЖНОСТИ РАЗВИТИЯ ТВОРЧЕСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ БУДУЩИХ УЧИТЕЛЕЙ АНГЛИЙСКОГО УЧИТЕЛЕЙ

© М.М. Эргашева1^

1 Андижанский государственный университет, Андижан, Узбекистан_

Аннотация

ВВЕДЕНИЕ: рассчитана на совершенствование методики развития творческой деятельности будущих учителей английского языка в современных условиях. В данном исследовании исследуются методологические возможности совершенствования методики развития творческой деятельности будущих учителей английского языка, уделяя особое внимание интеграции теории коммуникации, развитию практических навыков и принципов лидерства.

ЦЕЛЬ: данное исследование направлено на изучение того, как педагогический процесс может способствовать совершенствованию методики развития творческой деятельности будущих учителей английского языка. В нем исследуются теоретические основы, образовательные стратегии и практические подходы к развитию сильных коммуникативных навыков, необходимых для эффективной руководящей роли.

МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: благодаря всестороннему обзору литературы и тематических исследований исследование идентифицирует ключевые компоненты коммуникативного лидерства, включая межличностное общение, публичные выступления и тактику ведения переговоров. В нем анализируются педагогические методы, такие как ролевые игры, сценарии моделирования и программы коучинга, предназначенные для улучшения навыков лидерского общения.

ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: в исследовании используются качественные методы, включая синтез литературы, анализ учебных программ и интервью с учителями и экспертами по развитию лидерства. Показана разработка и реализация методических возможностей, направленных на совершенствование методики развития творческой деятельности будущих учителей английского языка.

ЗАКЛЮЧЕНИЕ: подчеркивается важная роль педагогики в совершенствовании методики развития творческой активности будущих учителей английского языка. Он выступает за интеграцию обучения структурированному общению в обучение лидерству, чтобы подготовить людей к различным организационным задачам и средам подготовлены к социальному взаимодействию и вызовам.

Ключевые слова: мышление, межпредметная связь, творческая деятельность, методы обучения, формирование, критерии, показатели, психологические характеристики.

Для цитирования: Эргашева М.М. Методические возможности развития творческой деятельности будущих учителей английского учителей. // Inter education & global study. 2024. №6. С. 177-183.

© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 6

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

METHODOLOGICAL POSSIBILITIES OF DEVELOPING THE CREATIVE ACTIVITY OF FUTURE ENGLISH LANGUAGE TEACHERS_

© Muxtaramxon M. Ergasheva1H

1Andijan State University, Andijan, Uzbekistan_

Annotation

INTRODUCTION: relies on improving the methodology of developing the creative activity of future English language teachers in modern conditions. This study explores methodological possibilities for improving the methodology of developing the creative activity of prospective English teachers, emphasizing the integration of communication theory, practical skills development, and leadership principles.

AIM: this study aims to study how the pedagogical process can help to improve the methodology of developing the creative activity of future English language teachers. It explores theoretical frameworks, educational strategies, and practical approaches to developing strong communication skills essential for effective leadership roles.

MATERIALS AND METHODS: through a comprehensive review of literature and case studies, the study identifies key components of communicative leadership, including interpersonal communication, public speaking, and negotiation tactics. It analyzes pedagogical methods such as role play exercises, simulation scenarios and coaching programs designed to improve leadership communication.

DISCUSSION AND RESULTS: the study uses qualitative methods including literature synthesis, curriculum analysis, and interviews with teachers and leadership development experts. It shows the development and implementation of methodological opportunities aimed at improving the methodology of developing the creative activity of future English language teachers.

CONCLUSION: in this study, it is emphasized that both pedagogical and psychological aspects of the characteristics of the development of sanogenic thinking of future teachers are important. Families that foster supportive, communicative, and educationally rich environments tend to raise girls who are better prepared for social interactions and challenges.

Key words: thinking, interdisciplinary communication, creative activity, educational methods, formation, criteria, indicators, psychological characteristics.

For citation: Muxtaramxon M. Ergasheva. (2024) Methodological possibilities of developing the creative activity of future english language teachers., Inter education & global study, (6), pp. 177-183. (In Uzbek).

Bo'lajak ingliz tili o'qituvchilarini ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishda so'zlashuvchi va tinglovchi subyekt hisoblanib, nofilologik yo'nalish talabalariga xorijiy tilni kasbiy yo'naltirib

© intereduglobalstudy.com

2024, ISSUE 6

iccl (A

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

o'rgatish jarayonida "listening" - tinglash ko'nikmasini rivojlantirishga katta e'tibor qaratish lozim, ya'ni suhbatdoshni tinglab tushunish qobiliyatini rivojlantirish muhimdir.

Tinglash nutq faoliyatining retseptiv turi bo'lib, nutqni tinglash orqali idrok etish va tushunish xorijiy tilni o'rganishda muhim ahamiyat kasb etadi. Zamonaviy xorijiy tilni o'qitishga mo'ljallangan dasturlar va loyihalarda talabalarning quyidagi qobiliyatlarini rivojlantirish asosiy maqsad hisoblanadi:

-turli vaziyatlarda notanish bo'lgan tildagi muloqotni to'g'ridan to'g'ri tushunish qobiliyati;

- talabaning til bilish darajasiga moslashgan dasturlarda bosqichma-bosqich audio matnlarni tushunishga qaratilgan vaziyatlar va mashqlar taqdim etiladi, bu jarayonda nofilologik ta'lim yo'nalishlari talabalariga so'zlarning ma'nosini tushunishda lingvistik va kontekstli taxminlardan foydalanish muhim ahamiyat kasb etadi;

- intonatsiyaga ko'ra gap turlarini aniqlash;

- sarlavhalarga tayanish;

- takroriy savollar yordamida tafsilotlarni aniqlashtirish;

- ma'lumotlarni taqqoslash, tasniflash;

-olingan ma'lumotlarni yozma ravishda umumlashtirish.

Nofilologik fakultet talabalari uchun xorijiy tillarga oid dasturlariga ko'ra talabalar kundalik va kasbiy muloqot jarayonida dialogik va monologik nutqni tushunishlari kerak. Monologik nutqni idrok etishda talabalarning asosiy vazifasi voqealar doirasini, hikoya ketma-ketligini tushunish va anglash, ma'lumotlarning asosiy g'oyasi va eng muhim detallarini bog'lash va vahokazolar.

Xorijiy tilni kasbiy yo'naltirib o'qitishda lingodidaktik modelini amalga oshirish jarayonini bir necha qismga ajratib ko'rsatadi; asosiy komponentlari, lingvistik kompetensiya, didaktik strategiya va kasbiy yondashuvdagi ta'lim modelining asosini tashkil qiladi. Xususan, ingliz tilini kasbiy yo'naltirib o'qitishni jarayonga tatbiq etish maqsadida o'quv dasturlari, o'qitish strategiyalari, baholash usullari bilan integratsiyasi orqali talabalarni tilni bilish ko'nikmasi va kasbiy tayyorgarlikni rivojlantirishga qaratilgan.

Asosiy komponentlar uchta turga bo'linadi;

1. Lingvistik komponenti; lug'at, grammatika, til strukturalar (tovush, so'z, so'z birikmasi,

gap).

2. Didaktik strategiyalar; sohaga oid kontekstlarni o'rganish, task-based ap-proach (vazifalarga asoslangan yondashuv), authentic material (sohaga mos materiallar).

3. Kasbiy yondashuv ikki komponentga bo'linadi; 1. sohaga oid muloqot qobiliyati, 4 ta skills bo'yicha til ko'nikmalari bilish qobiliyati. 2. Curriculum

Design (o'quv rejasini loyihalash); ta'lim strategiyalari, baholash mezonlari va natijalar.

Amaliyotga tatbiq etish jarayoni.

-curriculum design (o'quv rejasini loyihalash)

-kasbiy kontekstual integratsiyasi (sohaga oid materiallar)

-tilni muayyan maqsadda o'rganish (ESP dasturiga ko'ra o'rganish)

Ta'lim strategiyalari

- task-based project (vazifalarga asoslangan loyihalar)

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

- haqiqiy dunyo bilan hamohang ravishda tilni o'rganish (film, musiqa, mobil ilovalar, internet manbalari, dialoglar)

- tilni singdirish faoliyati (kitoblar, filmlar, podkastlar) o'qish va tinglashni rivojlantirsa, (rolli o'yinlar va dialoglar) esa gapirish qobiliyatini rivojlantiradi.

Baholash usullari:

-o'rganish samaradorligi.

-kasbiy yo'nalishga bog'liq vazifalar (1. belgilangan tartiblarga muvofiq vazifalarni bajarish. 2. Sohaga oid bilim va ko'nikmalarni doimiy ravishda rivojlantirish, 3. Axloqiy tamoyillarga rioya qilish. 4. Ish jarayonida yuzaga kelgan muammolarni samarali hal qilish)

- til bilish darajasini baholash mezonlari (A1,A2, B1,B2,C1,C2)

- til bilish darajasi (beginner, pre- intermediate, intermediate, upper- inter-mediate, Advanced)

-communicative skills (pedagogik mahorat, samarali o'qitish va tarbiyalash qobiliyati)

- mavzuga mos lug'at, atamalar, frazalar

-kasbiy tayyorgarlik (kasbga oid zarur bilim, ko'nikma va malakalarni egallash jarayoni)

- tilni professional bilish ko'nikmasi.

- madanyatlararo kompetnetlik

- kasbiy muloqatni samaradorligi

- madaniyatlararo kompetentlik

- kasbiy muloqotning samaradorligi

Lingvistik kompetensiya til tovushlar, so'zlar, grammatika, sintaktika va semantika kabi komponentlarni o'rganadi;

1. fonetika; til tovushlari, talaffuzlari, intonatsiyasi, ritmi kabilarini o'rganish chet tilida so'zlarni talaffuz qilishda muhim ahamiyat kasb etadi.

2. grammatika; til qoidalarini (tuslanish, kelishik, so'z tartibi) kabilarni o'rganadi.

3. leksik; tilning lug'aviy boyligini (so'z va iboralarni) kontekstda to'g'ri qo'llash qobiliyatini rivojlantiradi.

4. sintaktik; gap bo'laklari, murakkab fikrni ifodalash kabi tilning sintaktik qoidalarini tushunish muhim hisoblanadi.

5. semantik; so'z va iboralarning ma'nosini tushunish, matnlarni sharhlash, tahlil qilish qobiliyatini o'z ichiga oladi.

Bu misollar til sathini chuqur o'rganish jarayonida didaktik strategiyalarni takomillashtirish va amaliyotga tatbiq etish kabi mas'uliyatni ko'ndalang qo'yadi. Didaktik strategiyalar har xil usul va yondashuvlar asosida talabalarni sohaga oid mavzu va muammolarni o'rganish muhim vazifa sanaladi.

- kontekstual yondashuv asosida o'quvchilar kasbiy sohasiga aloqador asl materiallarni o'rganishga qaratilgan o'qitish usuli bilan tajriba-sinov jarayonida darajalarga bo'lib o'rgatildi. Bu esa Termiz davlat pedagogika instituti 3- bosqichi ona tili va adabiyot, Jizzax davlat pedagogika universitetida 1-bosqichi rus tili va adabiyot va O'zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti 1-bosqich kurash fakulteti BK-51-22-A203, yakka kurash sport turlari

Natijalar:

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

fakulteti QB-KB-51-22( tajriba) guruhlari, Qishki va murakkab texnik sport turlari KO-51-22-A201 (nazorat) yo'nalishi talabalarini til o'rganishda kommunikativ kompetensiyasini (muloqot qilish qobiliyati) ni rivojlantirishga qaratilgan.

- sohaga oid kontekstlarni bajarish jarayonida tilni amaliyotda qo'llash haqiqiy vaziyatlarda tilni tushunish qobiliyatini rivojlantirishga yordam beradi.

Kasbiy yondashuvga keladigan bo'lsak, chet tili talabalarni tanlagan sohalarida muvaffaqiyatga erishish maqsadida til ko'nikmalari, madaniy bilimlarini o'rganishga undaydi.

- specialized vocabulary (sohaga oid lug'at) kasbga oid atamalar, iboralar, frazeologiyalar kabi lug'atlarni va til strukturalarini o'rganish, samarali muloqot qilish ko'nikmalarini rivojlantiradi.

- business communication skills- muloqot qilish ko'nikmasi talabalarni elektron xatlar, hisobotlar va taqdimotlar yozish ko'nikmalarini mustahkamlaydi.

Yuqoridagi misollardan ko'rinib turibdiki, kasbiy yondashuvni takomillashtirish jarayonida Currulum design (o'quv dasturi) kabi muhim qismini o'rganishadi.

o'quv dasturini ishlab chiqishda biz quyidagi jarayonlarni chuqurroq o'rganamiz,

- aniq maqsadlar va o'quv materialiga bo'lgan talablarni aniqlash.

- dasturning umumiy tuzilishini ishlab chiqish, o'qitish bo'limlarini ketma-ketligini o'rganish, o'qitish usullarini aniqlash va ish faoliyatini baholash.

- talabalarni ta'lim maqsadlariga moslashtirilgan o'quv materiallarini (darslik, manbalar, topshiriqlar, o'quv qo'llanmalarni) yaratish.

- o'quv mashg'ulotlarini o'tkazish jarayonida materialni o'qitish, topshiriqlarni bajarish jarayonida talabalar materiallarni tushunish va o'zlashtirishini tekshirib baholash

- yangi pedagogik usullarni va ta'limdagi ilg'or texnologiyalar asosida o'quv dasturlarini doimiy ravishda takomillashtirish kabilarni ta'lim strategiyalariga o'z ta'sirini ko'rsatadi.

- asl materiallar bilan ishlash (maxsus lug'at va sohaga oid kontekstlar, maqolalar, videolar va audio) kabi materiallardan foydalanish tilni o'zlashtirishga yordam beradi.

- loyihaviy ta'lim muayyan kasbiy sohaga oid mavzular ustida ishlash talabalarni til ko'nikmalarini amaliyotda qo'llashga yordam beradi.

- fanlararo yondashuv esa ixtisoslashgan mavzularda til xususiyatlarini tushunishga zamin yaratadi.

- Muloqotni amaliyotga tatbiq etish uchun talabalar til ko'nikmalarini haqiqiy ish sharoitlarida qo'llashlari, kasbiy sohasiga bog'liq seminarlar, munozaralar, biznes uchrashuvlar tashkil etish muhim hisoblanadi.

Vaholanki, baholash mezonlari talabalarning bilim va ko'nikmalar darajasini aniqlashga yordam beradigan bir nechta mezonlar muhim sanaladi:

- grammatika va lug'at

- tinglash qobiliyati.

- nutq qobiliyati

- yozish qobiliyati

- o'qish qobiliyati

- muloqot qobiliyati

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

- test va imtihonlar

baholash usullari chet tilini o'rganish jarayoniga katta ta'sir ko'rsatadi, asosan, talabalarni chet tilini o'rganish samaradorligini takomillashtirish, mehnat bozorida imkoniyatlarni kengaytirish demakdir.

ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES

1. Kuychiyeva M.A. Use of Interdisciplinary Relationships In The Formation Of Competences In Biology Students // CONVERTER 2021 www.converter-magazine.info. - P. 485-489. (№10. ISSN:0010-8189). ([email protected])

2. Kuychiyeva M.A. // Organization of Experimental Works on the Development of Professional and Methodical Competence of Future Biology Teachers // Eurasian Journal of Learning and Academic Teaching. Open Access, Peer Reviewed Journals. 2022. ISSN (E): 2795-739, - P.19-21. (№7. SJIF; IF-8.115) (www.geniusjournals.org)

3. 3. Kuychiyeva M.A., Eshmatova D. Development of Professional and Methodical Competence of Future Biology Teachers in Extrcurricular Activities // Web of Scientist: International Scientific Research Journal. 2022. ISSN:2776-0979, - P. 617-621. (№12. SJIF; IF-7.565). (https://wos.academiascience.org)Luria A.R.,

4. Yudovich, F.A. Speech and development of mental processes of the child. Moscow: Pedagogika, 2008.

5. Sapargalieva AZh, Muratbekova DE. The development of speech activity in children of primary school age. Reports of the Kazakh Academy of Education 2019; 3: 152-161

MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]

Ergasheva Muxtaramxon Mashrabjon qizi, doktorant,[ Эргашева Мухтарамхон Машрабжон кизи, докторант], [Muxtaramxon M. Эrgasheva, doctoral student]; manzil: 150700, O'zbekiston, Andijon shahar, Universitet ko'chasi 129-uy [адрес: 150700, Узбекистан, г. Андижан, улица Университетская, дом 129], [address: 150700, Uzbekistan, 129st.Universitet,Andijan city]