BO‘LAJAK INGLIZ TILI O‘QITUVCHILARNING IJODIY FAOLLIGINI RIVOJLANTIRISHNING METODIK ASOSLARI Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Original paper

BO'LAJAK INGLIZ TILI O'QITUVCHILARNING RIVOJLANTIRISHNING METODIK ASOSLARI

© M.M.Ergasheva1^_

1Andijon davlat universiteti, Andijon, O'zbekiston

Annotatsiya

KIRISH: kelajakda ingliz tili o'qituvchilarining ijodiy faolligini rivojlantirish innovatsion o'qitish amaliyotini rivojlantirish va qiziqarli o'quv muhitini yaratish uchun muhim ahamiyatga ega.

MAQSAD: ushbu tadqiqotning asosiy maqsadi bo'lajak ingliz tili o'qituvchilarining ijodiy faoliyatini rivojlantirishga yordam beradigan uslubiy asoslarni aniqlash va ishlab chiqishdir.

MATERIALLAR VA METODLAR: ushbu tadqiqot tajribali ingliz tili o'qituvchilari bilan sifatli intervyular, hozirgi o'qituvchilarning so'rovlari va ta'limdagi ijodkorlik bo'yicha tegishli adabiyotlarni ko'rib chiqishni o'z ichiga olgan aralash usullardan foydalanadi.

MUHOKAMA VA NATIJALAR: natijalar bo'lajak ingliz tili o'qituvchilarining ijodiy faoliyatini rivojlantirishning bir qancha asosiy uslubiy asoslarini ajratib ko'rsatadi. Natijalar shuni ko'rsatadiki, ushbu uslubiy asoslarni o'qituvchilar malakasini oshirish dasturlariga integratsiya qilish bo'lajak ingliz tili o'qituvchilarining ijodiy salohiyatini sezilarli darajada oshirishi, yanada innovatsion va samarali o'qitish amaliyotiga olib kelishi mumkin. .

XULOSA: ushbu tadqiqot bo'lajak ingliz tili o'qituvchilarining ijodiy faoliyatini rivojlantirish uchun zarur bo'lgan uslubiy asoslarni belgilaydi.

Kalit so'zlar: ijodiy faoliyat, ingliz tili o'qituvchilari, o'qituvchilar malakasini oshirish, ta'limda ijodkorlik, nazariy bilim, ijodiy pedagogika, reflektiv amaliyot

Iqtibos uchun: Ergasheva M.M. Bo'lajak ingliz tili o'qituvchilarning ijodiy faolligini rivojlantirishning metodik asoslari. // Inter education & global study. 2024. №5(1). B.168-174.

МЕТОДИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ РАЗВИТИЯ ТВОРЧЕСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ БУДУЩИХ УЧИТЕЛЕЙ АНГЛИЙСКОГО ЯЗЫКА_

©М.М.Эргашева1Н

1 Андижанский государственный университет, Андижан, Узбекистан_

IJODIY FAOLLIGINI

Аннотация

ВВЕДЕНИЕ: развитие творческой деятельности учителей английского языка в будущем важно для развития инновационной педагогической практики и создания интересной среды обучения.

© intereduglobalstudy.com

2024, ISSUE 5(1)

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

ЦЕЛЬ: основной целью данного исследования является выявление и разработка методических основ, которые помогут развивать творческую деятельность будущих учителей английского языка.

МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: в этом исследовании используются смешанные методы, включая качественные интервью с опытными преподавателями английского языка, опросы действующих учителей и обзор соответствующей литературы по творчеству в образовании.

ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: полученные результаты позволяют выделить несколько ключевых методических основ развития творческой деятельности будущих учителей английского языка. Результаты показывают, что интеграция этих методических рамок в программы подготовки учителей может значительно повысить творческий потенциал будущих учителей английского языка, что приведет к более инновационным и эффективным методам преподавания. .

ЗАКЛЮЧЕНИЕ: данное исследование создает методическую базу, необходимую для развития творческой деятельности будущих учителей английского языка.

Ключевые слова: творческая деятельность, преподаватели английского языка, подготовка учителей, творчество в образовании, теоретические знания, творческая педагогика, рефлексивная практика.

Для цитирования: Эргашева М.М. Методические основы развития творческой деятельности будущих учителей английского языка. // Inter education & global study. 2024. №5(1). С. 168-174.

METHODOLOGICAL FOUNDATIONS OF THE DEVELOPMENT OF CREATIVE ACTIVITY OF FUTURE ENGLISH LANGUAGE TEACHERS_

© Muhtaramxon M. Ergasheva1®

1Andijan State University, Andijan, Uzbekistan_

Annotation

INTRODUCTION: the development of creative activity of English language teachers in the future is important for the development of innovative teaching practices and the creation of an interesting learning environment.

AIM: the main goal of this study is to identify and develop methodological frameworks that will help to develop the creative activities of future English language teachers.

MATERIALS AND METHODS: this study uses mixed methods, including qualitative interviews with experienced English language teachers, surveys of current teachers, and a review of relevant literature on creativity in education.

DISCUSSION AND RESULTS: the results highlight several key methodological foundations for the development of creative activities of future English language

© intereduglobalstudy.com

2024, ISSUE 5(1)

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

teachers. The results show that the integration of these methodological frameworks into teacher training programs can significantly increase the creative potential of future English teachers, leading to more innovative and effective teaching practices.

CONCLUSION: this study establishes the methodological framework necessary for the development of creative activities of future English language teachers.

Key words: creative activity, English language teachers, teacher training, creativity in education, theoretical knowledge, creative pedagogy, reflective practice

ahamiyat kasb etadi. Shuning uchun ham bo bo'lajak ingliz tilio'qituvchilarning ijodiy faolligini rivojlantirishning metodik asoslarini rivojlantirish uchun ularning kreativ sifatlarini rivojlantirish talab etiladi. Pedagogik innovatsiyalar o'z-o'zidan vujudga kelmaydi, ular pedagogik izlanishlar natijasi, ilg'or pedagogik tajribalar mahsulidir.

Yangi shakllangan ta'lim texnologiyalarini amaliyotga tadbiq etish vazifasi birinchi navbatda mashg'ulot rahbarining zimmasiga yuklanadi. Bunday holatlar bo'lajak o'qituvchilaridan maxsus pedagogik-psixologik tayyorgarlikni talab qiladi. Xuddi mana shu bilimlar negizida pedagogik idrok, pedagogik innovatsiyalarni baholash va amaliyotga tatbiq qilish ko'nikmalari rivojlanadi.

M.Y.Glotovaning fikricha o'quv-tarbiyaviy jarayonga zamonaviy axborot texnologiyalarni tadbiq etish bilan bog'liq tarzda mashg'ulot rahbari o'z zimmasiga uddaburonlik, maslahatchilik, yo'naltiruvchilik va tarbiyaviy vazifalarni o'z ichiga oladi. Buning sababi, mashg'ulot rahbarining kasbiy faoliyatida nafaqat o'z faniga doir bilimlar joriy etiladi, balki harbiy pedagogika va psixologiyaga oid zamonaviy bilimlar, ta'lim-tarbiya texnologiyalari va kreativ faoliyat tajribasi ham keng qo'llaniladi [Ошибка! Источник ссылки не найден^-diya ta'kidlaydi.

Tadqiqot doirasida bo'lajak ingliz tilio'qituvchilarning ijodiy faolligini rivojlantirishda interfaol o'qitish metodlari va texnologiyalari asosida bo'lajak o'qituvchilarining kreativ kompetensiyalarini rivojlantirish modeli takomillashtirildi. Ushbu model mazmunida bo'lajak ingliz tilio'qituvchilarning ijodiy faolligini rivojlantirishdan ko'zlangan maqsad, uning asosiy yo'nalishlari, bosqichlari, zaruriy pedagogik shart-sharoitlarni hamda interfaol texnologiyalari va yakuniy natijalari asoslanadi.

"Innovatsiya" so'zining ma'nosi "yangilik" tushunchasini ifodalab, ta'lim jarayonidagi yangiliklarni kiritish va uni o'zgartirish demakdir. Innovatsiyalar pedagogik vosita va jarayon sifatida o'quv jarayoniga yangiliklar kiritishni taqozo qiladi.

Ta'lim jarayonida o'rganiladigan yangiliklar, uning maqsadi, mazmuni, metodlar va shakllari, mashg'ulot rahbari hamda bo'lajak o'qituvchilarining hamkorlikdagi faoliyatlarini tashkil etish usullarini o'zgartirishni talab qiladi.

For citation: Muhtaramxon M. Ergasheva. (2024) Methodological foundations of the development of creative activity of future English language teachers., Inter education & global study, (5(1)), pp. 168-174. (In Uzbek).

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Ikkinchi tomondan mashg'ulot rahbarining kreativligi muhim ahamiyat kasb etib, uning yordamida yangiliklar yaratiladi va amaliyotga joriy etiladi. Shu sababli ham texnologik jarayonlarning mazmuni va amalga oshirish mexanizmlarini o'zlashtirish, bo'lajak o'qituvchilarining kreativ sifatlarini rivojlantirishda muhim ahamiyat kasb e'tadi.

Ushbu vaziyatlar ta'lim muassasalarida interfaol o'qitish metodlari va texnologiyalarini rivojlantirish asosida o'zlashtirish va qo'llashning yangi mexanizmlarini mujassamlashtiradi.

Birinchi bosqich: 1-bosqich talabalari. Ushbu bosqichda kreativlig sifatlarini rivojlantirish qiyin, chunki dastlabki kurslar uchun asos harbiy xizmat tizimi bo'lib, ular haqida to'liq tasavvurga ega emas. Bu holat kreativ sifatlarni rivojlantirish uchun maqsadli faoliyatni amalga oshirishni qiyinlashtiradi.

Ikkinchi bosqich: 2-bosqich talabalari. Ta'lim subyektlarining bilim olish faoliyatida kundalik faoliyatning asosi bilim, ko'nikma va malakalariga ega bo'lgan bo'lajak o'qituvchilarga tayanishi mumkin. Ular, asosan, mustaqil ravishda qidirish va zarur qarorlar qabul qilish uchun "intellektual tayyorgarlik" jarayoniga kirishadi.

Uchinchi bosqich: 3-bosqich talabalari darajasi. Ushbu darajada bo'lajak o'qituvchilarini o'qitishda subyektiv yondashuvga ustuvor ahamiyat beradi.

Ular bilim, ko'nikma va malakalarga ega bo'lishlari uchun bu bosqichda o'quv jarayoni subyektlari va bo'lajak o'qituvchilari, motoo'qchi guruh komandiri pedagogik mahoratni tashkil etishning uslubiy jihatlariga e'tibor qaratishlari (pedagog sifatida) kerak bo'ladi.

Tadqiqot jarayonining subyektlari tomonidan hal qilinadigan asosiy vazifalar uning strukturasi lokalizatsiya darajalariga qarab aniqlanishi kerak:

Dastlabki daraja: "bo'lajak o'qituvchilarida bilim, ko'nikma va malakalarning yetarli salohiyatini yaratish, o'z-o'zini tarbiyalashda intellektualizatsiya va yaratuvchanlik namoyon bo'lishi uchun zarur shart-sharoitlar sifatida harbiy xizmat vazifalarini bajarishda mas'uliyat va ishonchni uyg'otish" [2];

bo'lajak ingliz tilio'qituvchilarning ijodiy faolligini rivojlantirish o'qituvchi va talabalarning o'zaro hamkorligiga, ularning shaxsiy va kasbiy fazilatlariga, o'zi tanlagan o'qitish usullariga, ko'pincha o'zi yaratishi kerak bo'lgan o'quv materiallariga bog'liq, chaqiruvga qadar boshlang'ich tayyorlarlikni tashkil etish va uni o'qitish metodikasi fani mashg'ulotlarida professor-o'qituvchilarning eng muhim vazifalaridan biri ijodiy fikrlashni rivojlantirish bo'lib, u tafakkurning reproduktiv va divergent turlari bilan tavsiflanadi [Ошибка! Источник ссылки не найден.].

Pedagogik faoliyat olib boriladigan faoliyatlar orasida dinamiklik xuxsusiyatlariga ega bo'lib, u o'quv jarayonidagi har bir lahza noyob, takrorlanmas, hatto mashg'ulotning mazmunini turli xil interfaol metodlardan foydalangan holda tashkillashtirish tavsiya etiladi.

Demak, treningni tashkil qilishda biz amerikalik psixolog olim Ye.R. Torrance pozitsiyasini asos qilib olishimiz mumkin, bu kreativ sifatlarni rivojlantiradi. Maxsus tashkil etilgan mashg'ulotlar jarayonida erkinlik, moslashuvchanlik, o'ziga xoslik va fikrlash

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

murakkabligi kabi tarkibiy qismlar shakllanadi. Ammo buning uchun krеаtiv sifatlarni rivojlanishiga hissa qo'shadigan muayyan sharoitlarni yaratish tavsiya otiladi [Ошибка! Источник ссылки не найден.].

Advanced-bu ayni paytda ta'lim va tarbiya ishlarida yaxshi natijalarga erishish imkonini bеradigan samarali tajriba bo'lib, nisbatan kam vaqt va kuch sarflashda.

"Advanced" metodi

Dars jarayonida talabalarni soniga qarab ularni guruhga bo'lib olamiz, har bir guruhda 5-6 tadan talaba ishtirok atadi. Har bir guruhdan bittadan ishtirokchilar o'zlariga ma'qul bo'lgan harflarni aytadi va yozuv taxtasiga yozishadi.

Masalan, A,D,J,F,K,B,N,Yu,S,E harflari bo'lsa ishtirokchilar o'z guruhlarida tеzkorlik bilan ularni kеtma-kеtlikda so'zlarga, so'zlardan еsa tugallangan gapga aylantirishadi.

Bu mеtoddan maqsad, o'quvchilarni jamoa bo'lib ishlashga, passiv o'quvchilarni ham fikrlatishga, faollikka diqqatini bir joyga jamlashga hamda pozitiv kayfiyat ulashishga undaydi.

"Portfolio" metodi

Bu mеtod talabalar uchun individual hamda jamoa tarzida o'tkazilsa ham bo'ladi. O'quvchilar o'zlarini o'tadigan fanidan nimarni bilishi, salohiyati, bilimi, intellekti nimalarga yetishini bir bor sinab ko'radilar.

Ya'ni ular bugungi darsni qanday o'tkazish kerak ekanligiga taklif va g'oyalar

beradi.

Ularni taklifini eshitib, hammasini inobatga olib qaror qabul qilasiz.

- Tezkor savol-javob

- turli xil metodlar

- krasvordlar

- test

- rolli o'yin

- fan yuzasidan izohlar

- bahru bayt

- biror mavzuni qisqacha tushuntirish

- mustaqil qaror qabul qilish

Bunda talaba mustaqil va kreativ fikrlashga harakat qiladi, fanga qiziqadi, va o'ziga bo'lgan ishonchni his qiladi.

"Oltin mikrafon" metodi

Bu metod ko'proq talabalar mustaqil individual qaror qabul qilishi uchun, o'z fikrini ochiq aytish. Bu metod ko'proq aforizmlardan, buyuk allomalarning fikrlari, xalq maqollari ham bo'lishi mumkin. Bunda talaba o'z fikrini bildirishga harakat qiladi. Ayniqsa passiv talaba uchun yaxshi metod.

Mavjud bilimlarga asoslanib, o'zgaruvchan muhitda tezda to'g'ri qarorlarni qabul qilishi, ularning oqibatlarini vaqt nuqtai nazaridan bashorat qilishi kerak.

© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 5(1)

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal ISSN 2992-9024 (online)

Научно-теоретический и методический журнал 2024, №5(1)

Scientific theoretical and methodical journal

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

"O'z-o'zini tanqid qilish va tanqidiylik, topqirlik, moslashuvchan fikrlash, mustaqillik, fikr-mulohazalar, jasorat va g'ayrat, matonat, ishni oxirigacha yetkazishda matonat, maqsadga muvofiqlik" [4].

O'qituvchining kreativ kompetentligini rivojlantirish mexanizmlariga quyidagilar kiradi:

O'qituvchilarning mahorat darslari, guruhda ishlash, ijodiy guruhlar, master-klasslar, fan dekadalari, o'tkazilgan testlar tahlili, turli darajadagi tadbirlar. Bunday ish, albatta, o'qituvchining kasbiy saviyasini oshirishga yordam beradi.

O'qituvchilar kengashlari, seminarlar, konferensiyalarda faol ishtirok etish.

O'qituvchilar kengashlari, seminarlar, uslubiy kunlar, ochiq dars haftaliklarining qadri, eng avvalo, tayyorgarlik ishlarida namoyon bo'ladi. Ochiq dars yoki nutq tayyorlash uchun ba'zan bir qancha materialni qayta o'qish, o'qituvchilar tajribasini tahlil qilish, boshqalarning tajribasi bilan solishtirish, uslubiy-metodik tajribani yangilash va to'ldirish kerak. Albatta, kimlardir uchun bu keraksiz kechinmalar, tashvishlar bo'lishi mumkin, lekin bajarilgan ishlar kasbiy kompetensiyani oshirishga hissa qo'shadi va talabalar, hamkasblarning minnatdorchilik so'zlari ilhomlantiradi.

Turli tanlovlarda ishtirok etish. Bu har doim qo'shimcha tajriba va rivojlanish hamda takomillashtirish uchun rag'bat xisoblanadi. O'qituvchi o'zining o'quv faoliyatini tahlil qilib, uni ijobiy va salbiy tomonlarga ajratadi.

Ilmiy-tadqiqot ishlarida ishtirok etish, o'z nashrlarini yaratish.

tajribani umumlashtirish va tarqatish;

o'qituvchilarni attestatsiyadan o'tkazish;

ijodiy xisobot;

zamonaviy usullar, shakllar, turlar, o'qitish vositalari va yangi texnologiyalardan foydalanish.

O'qituvchining faoliyatini tahlil qilish yoki o'z darslarini kuzatish.

Zamonaviy o'qituvchi o'z faoliyati haqida fikr yuritishi kerak. Bu orqada qolgan o'z faoliyatiga qaytishni anglatadi va quyidagi savollarga javob berish kerak: "Men nima qildim?", "Men nimaga erishdim, bu borada meni nima quvontiradi?", "Men qanday muvaffaqiyatsizlikka uchradim va qiyinchiliklarimning sabablari nimada?". Va nihoyat: "Va men xato qilmasligim uchun nima qilishim kerak edi?".

Yosh o'qituvchining o'z-o'zini tarbiyalashi uning kasbiy faoliyatining zaruriy sharti xisoblanadi. Jamiyat o'qituvchiga har doim ham eng yuqori talablarni qo'yib keladi.

Mazkur vazifalarni talab darajasida amalga oshirish uchun bo'lajak o'qituvchilari quyidagi fazilatlarni o'zlashtirgan bo'lishi talab etiladi. Kreativ sifatlarni rivojlantirish bo'lajak o'qituvchilarining o'quv jarayonida, ularni mustahkamlash va shakllantirish amaliy mashg'ulotlar hamda malakaviy amaliyot jarayonida amalga oshirilishi aniqlandi.

ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES

© intereduglobalstudy.com

2024, ISSUE 5(1)

fcci Cl

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Hay4Ho-Teope^4ec^ и методический журнaл Scientific theoretical and methodical journal

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

1. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "O'zbekiston Respublikasi oliy ta'lim tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish kontseptsiyasini tasdiqlash to'g'risida"gi PF5847-son Farmoni // Qonun hujjatlari ma'lumotlari milliy bazasi, 08.l0.2019 y.

2. Valerie Lesniak. An Integrative Model of Spiritual Formation: A Work Always in Process. // Reflective Practice: Formation and Supervision in Ministry ISSN 2325- 2855 © Copyright 2013 Reflective Practice: Formation and Supervision in Ministry All rights reserved.

3. Ю. М.Орлов. Оздоравливающее (саногенное) мышление / составитель А. В. Ребёнок. Серия: Управление поведением, кн. 1. — Издание 2-е изд., исправленное. - М.: Слайдинг, 2006. - 96 с.

4. S. Ataxanova. Innovatsion ta'lim jarayonida tafakkur // Ilmiy maqola. "Sog'lom avlod uchun" ilmiy-ommabop jurnal materiallari. 2014 yyil. 5/4- 5 b.

5. Z.A. Abdiraxmonova. O'smir yoshdagi o'quvchilarda sanogen tafakkurni rivojlantirishning ijtimoiy-psixologik xususiyatlari. Diss. avtoref..... 2020. - 48 b.

6. С.Н. Морозюк. Саногенная рефлексия как фактор оптимизации акцентуаций характера и повышения эффективности учебной деятельности. Док.псих.наук ... дисс. М. 2001. - 382 с.

7. Т.Н. Васильева. Саногенное мышление учащегося, учителя. Калининград : ГИПП «Янтарный сказ», 2000. - 152 с.

MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]

Ergasheva Muhtaramxon Masharabjon qizi, tayanch doktarant.[3p^eBa Мухтарамхан Машрабжон кизи, докторант]. [Muhtaramxon M.Ergasheva, basic doctoral student]; manzil: 150700. O'zbekiston. Farg'ona viloyati, Shahar: Qo'qon, Turon ko'chasi, 23 [адрес: 150700, Узбекистан, Ферганская область, Город: Кокан, улица Турон, 23]. [address: 150700, Uzbekistan. Fergana region. City: Kokan, Turon street. 23];