CC BY
11ГУМАНИТАРНЫЕ НА УКИ. Литературоведение
№ 2
УДК 821.161.1(476).09
БЕЛАРУСКАЯ РУСКАМОУНАЯ ЛГГАРАТУРА: СУТНАСЦЬ ПАНЯЦЦЯ I ПРАБЛЕМЫ АЗНАЧЭННЯ
В.1. ПАЛУКОШКА (Беларуст дзяржауны утвератэт, Мтск)
Даследуецца тэарэтычныя праблема рускамоунай творчасцI у беларускай лгтаратуры. У гэтым кантэксце падрабязна разглядаюцца пытаннг уключанасцI рускамоунай лтаратуры у беларуст лгтара-турны працэс I тэрмталаг1чнага азначэння. У розны час лгтаратурнай мовай на Беларус выступалI ла-щнская (XVI—XVII стст.), польская (XVIII—XIX стст.), беларуская, у меншай ступенг - руская. Кал1 па-пярэднгя Iншамоуныя лгтаратуры давол1 актыуна вывучалгся I вывучаюцца, то, як паказау анализ наву-ковых I крытычных матэрыялау, рускамоуная лгтаратура толью апоштм часам стала уключацца у кан-тэкст нацыянальнага тсьменства I лгтаратуразнауства. Да канца нявызначаным застаееца I пытан-не тэрмгналоги. Большасць даследчыкау прытрымлгваецца бтарнай клас1ф1кацы1 (рускамоуная лгтара-тура Беларус / руская лгтаратура Беларуа), але часта сярод некаторых навукоуцау, крытыкау I нават самгх пгсьменткау назграецца тэндэнцыя да узаемазамяняльнасцг паняццяу. Прапануецца канкрэтыза-ваць I пашырыць вядомую клас1ф1кацыю, а рускамоуных аутарау аб 'яднаць паняццем "беларуская рускамоуная лгтаратура".
Уводзшы. Сучасная беларуская лггаратура вызначаецца сваей шматвектарнасцю. Сюды адносгцца як непасрэдна беларуская лггаратура (якая ствараецца на тэрыторьи Рэспублт Беларусь i на нацыяналь-най мове), так i лггаратура «беларускага замежжа» (на нацыянальнай мове, але па-за межамi дзяржавы), i рускамоуная лггаратура, якая, гаворачы словамг А. Андрэева, «усе ж гснуе i развiваецца па класгчных законах, уласцгвых любой лггаратуры свету» [1, с. 14]. Сапрауды, у нас ёсць (1 былг) пiсьменнiкi, якгя пг-шуць па-руску, аднак сама рускамоуная лггаратура пакуль не заняла свайго месца у беларускай лгтара-турнай прасторы. Да апошняга часу яна знаходзглася па-за межамг праблемнага поля беларускага лгтара-туразнауства.
Асноуная частка. Кал узяць любое сучаснае акадэмгчнае выданне па беларускай лггаратуры ХХ ста-годдзя (гл. чатырохтомную «Лсторыю беларускай лггаратуры ХХ стагоддзя»), то мы не знойдзем там гн-фармацыю пра рускамоуную лгтаратуру Беларуа. Часам складваецца уражанне, што яна не тое што вы-крэслена з ггсторш нацыянальнай лггаратуры, - яе проста туды не уключалг. Прауда, шэраг беларускгх рускамоуных аутарау згадваецца у артыкуле А. Жакава г М. Мгшчанчука «Руская лггаратура» у «Энцыклапедыг лггаратуры г мастацтва Беларуа», бгябгблгяграфгчн^1я звесткг пра гх змяшчае г слоунгк «Беларускгя пгсь-меншкг», звесткг пра рускамоуных шсьменшкау г выданнг пераважна Х1Х стагоддзя можна адшукаць у асобных працах ггсторыкау беларускай лгтаратуры. Аднак сгтуацыя з сучаснай рускамоунай лгтаратурай паступова выпрауляецца (яе вывучэнне у школе прадугледжана праграмай па рускай лггаратуры, творы сучасных рускамоуных аутарау абмяркоуваюцца у перыядычным друку, аналгзуюцца у публгкацыях некаторых навукоуцау), але рускамоунай лгтаратуры другой паловы ХХ стагоддзя не надаецца належная увага. У шэрагу рускамоуных аутарау самым вядомым г таму самым даследаваным на сённяшнг час з'яу-ляецца А. Адамовгч. Часам згадвалгся рускамоуныя творы В. Казько, з якгх той пачынау свой творчы шлях, ггстарычная проза К. Тарасава (аднак аналгзавалгся пераважна творы, якгя былг выдадзеныя у аутарскгм перакладзе па-беларуску) г мастацкая дакументалгстыка С. Алексгевгч.
Як нг парадаксальна, але больш паспяхова даследавалг беларускую рускамоуную лгтаратуру другой паловы ХХ стагоддзя мовазнауцы. Менавгта лшгвгсты (А. Ггруцкг, Н. Журауская г гнш.), якгх щкавш у першую чаргу асаблгвасщ узаемадзеяння г функцыянавання беларускай г рускай моу у мастацкай лгта-ратуры, пачынаючы з 1980-х гадоу неаднаразова абгралг рускамоуную лгтаратуру Беларуа аб'ектам свагх даследаванняу. Звычайна яна служыла глюстрацыяй пры вывучэннг праблем моунага бшнтазму.
Найбольш поунай працай у гэтай галгне можна назваць манаграфгю А. Пруцкага «Белорусско-русский художественный билингвизм: типология и история, языковые процессы», у якой на лтаратурных прыкла-дах аналгзуецца спецыфгка функцыянавання беларускай лексгкг у сгстэме рускамоунага мастацкага твора. Тут падаецца пэунае кола творау г, адпаведна, гмёнау рускамоуных шсьменшкау Беларусь Трэба адзначыць, што разглядаюцца пераважна паэтычныя творы г рускгя пераклады беларускамоуных пгсьменнгкау.
На сённяшш дзень толькг некаторыя мовазнауцы захавалг щкавасць да рускамоунай лтгаратуры Беларуа (маюцца на увазе артыкулы А. Пруцкага г I. Латцкай, якая звяртаецца пры аналгзе непасрэдна да рускамоунай прозы). Але з часам мяняюцца г вектары лгтаратуразнаучых даследаванняу: рускамоуная лгта-ратура паступова становгцца аб'ектам лгтаратуразнаучага аналгзу, уводзгцца у школьныя праграмы.
Усё часцей г часцей у навуков^1х г перыядычных выданнях з'яуляюцца арт^1кул^1, прысвечан^1я твор-часцг таго цг гншага рускамоунага аутара. Так, напрыклад, шэраг публгкацый Л. Толчыкавай знаёмгць чы-
тачоу з творчасцю рускамоуных аутарау Гомельшчыны. З артыкуламГ па беларускай рускамоунай драма-тургii выступае С. Ганчарова-Грабоуская, па паэзii - Т. Светашова i А. Лаушук. У 2003 годзе адбылася канферэнцыя «Белорусская русскоязычная литература в контексте современной белоруской культуры». У 2007 годзе на Куляшоусшх чытаннях у МДУ iмя А.А. Куляшова працавала асобная секцыя «Руская ль таратура Беларуа», на якой быу узняты шэраг пытанняу, звязаных са становшчам рускамоунай лГта-ратуры у нашай крайне. У 2010 годзе выйшау зборнiк артыкулау «Русскоязычная литература Беларуси», у 2013 годзе - кшга У. Гншамёдава «На рубеже времён: (русскоязычная поэзия Беларуси)». У 2000-х гадах выйшлi збортш беларусых рускамоуных творау: анталогiя «Современная русская поэзия Беларуси» (Мшск, 2003) i хрэстаматыя «Минская школа» на рубеже ХХ-ХХ1 вв.» (Мiнск, 2007). Невялт арты-кул пра рускамоуную лггаратуру Беларусi уключаны у даведнiк «100 слоу пра сучасную беларускую ль таратуру» А. Бязлепкiнай.
У 2007 годзе у газеце «Лггаратура i Мастацтва» быу надрукаваны артыкул А. Андрэева, якi у рамках абмеркавання праблемы рускамоунай лiтаратуры Беларуа узняу пытанне: «Што рабiць з беларускай лггаратурай, якая адначасова з'яуляецца рускай (рускамоунай)?» [1, с. 14]. Аутар размяжоувае беларускiх лiтаратарау, яшя пiшуць па-руску, на рускамоуных i русшх пiсьменнiкау Беларусi. З гэтым артыкулам рас-пачалася шырокая дыскуая на старонках штотыднёвiка. Свае думш па праблеме выказалГ С. Макарэвiч, Л. Галубовiч, Ю. Сапажкоу, Ц. Чарнякевiч, Ю. Пацюпа, М. Шамякша i шшыя. Прауда, удзельнiкi дыску-сii так i не прыйшлi да якога-небудзь кансэнсусу, асаблiва у пытаннi тэрмiналогii.
У беларускiм друку можна сустрэць розныя азначэннi беларускага лiтаратурнага працэсу на рускай мове, сярод яшх найбольш ужывальньЕШ з'яуляюцца «рускамоуная лiтаратура Беларусi» i «руская ль таратура Беларусi». Час ад часу названыя вызначэннi могуць быць нават узаемазамяняльнымг Яны ж вы-клiкаюць найбольш спрэчак i пытанняу. У кожнага з гэтых тэрмiнау ёсць як свае прыхшьнш, так i тыя, хто iх адмауляе. Аднак, як трапна зауважыу расiйскi лiтаратуразнауца I. Хугаеу, «праблема шшамоуных лгга-ратур патрабуе у вышэйшай ступенi далiкатнага абыходжання нават на узроуш яе агульных фармулёвак i самай неабходнай апiсальнай лекаш» [2, с. 13].
Белaрускi даследчык А. 1ваноу звярнуу увагу на характэрнае для шэрага постсавецкiх краш рау-назначнае выкарыстанне тэрмiнaу, у склад яшх уваходзяць словы «рускамоуная» i «руская». Гэта ён звязвае з тым, што «тэрмiны «рускамоуная лгаратура», «рускамоуны пiсьменнiк» былi вульгарызава-ны i часткова скампраментаваны у лiтaрaтурнa-крытычных i публiцыстычных спрэчках другой паловы 1980-1990-х гадоу» [3, с. 107], якгя i нaдaлi рускамоунай лггаратуры мaргiнaльны статус. У 2000-х сиу-ацыя толькi пачынае змяняцца. Таму выкaзвaннi наконт таго, што «нашы рускамоуныя пiсьменнiкi <.. .> -Анга, адарваныя ад Зямлi» [4], а «рускамоуная лггаратура на Беларуа - гэта свайго роду гета», рaзвiццё у якiм «можа быць вельмi адноснае» [5], - не арыпнальныя, а дaволi традыцыйныя у кантэксце беларускага лiтaрaтурaзнaуствa.
Тым не менш перавагу А. 1ваноу дае азначэнню «рускамоуны»: «ВГдаць, па аналоги з "памяццю жанра", - працягвае даследчык, - можна гаварыць i пра "памяць тэрмша", так як няудалае цi некарэктнае ужыванне апошняга можа пауплываць на гатоунасць удзельнiкaу лiтaрaтурнaгa працэсу выкарыстоуваць яго бясспрэчна багаты патэнцыял» [3, с. 107]. На думку ж А. КрыклГвец, выбар таго цi шшага тэрмiнa -гэта «пытанне нацыянальнага самавызначэння аутарау, што жывуць на Беларуа i пгшуць на рускай мове» [6, с. 107], сярод яшх ёсць як карэнныя беларусы, так i тыя, для каго Беларусь стала другой рaдзiмaй.
Андрэеу лiчыць мэтазгодным размежаванне белaрускiх лггаратарау, якiя пiшуць па-руску, на рускамоуных i рускiх пiсьменнiкaу Беларуа, таму што першыя (рускамоуныя), на яго думку, з'яуляюцца «склад-шкам» беларускай лiтaрaтуры, якi трaнслiруе модус беларускай ментальнасщ», а у друпм выпадку га-ворка iдзе пра лггаратуру, «што мае дачыненне адначасова i да рускага, i да беларускага прыгожага шсь-менства» [1, с. 14]. Аднак гэта абсалютна адрознае ад таго, што В. Рагойша называе бiкультурнaсцю щ полжультурнасцю, для яшх «характэрна адначасовае больш щ менш аргашчнае успрыманне дзвюх культур, карыстанне ГмЪ>, што «засноуваецца на бшнгвГзме щ полшнгвГзме успрымальшкау Г стваральш-кау культуры» [7, с. 322].
КалГ з паняццем «рускамоуная лггаратура Беларуа» клаафжацыйнай мадэлГ А. Андрэева усё проста Г зразумела (гэта лггаратура, створаная беларусшмГ аутарамГ, яшя тшуць па-руску), то паняцце «руская лггаратура Беларуа» у аутарсшм тлумачэнш («рускамоуная лгтаратура Беларуа з'яуляецца у пера-важнай ступенI рускай лгтаратурай Беларуа» [1, с. 14]) выклжае непаразуменне Г пытанш. Прыналеж-насць да рускай лггаратуры Беларуа шсьменшкау, русшх па нацыянальнасщ, яшя пастаянна пражыва-юць на тэрыторыГ Рэспулт Беларусь, - бясспрэчны факт, як, дарэчы, Г той факт, што этшчныя беларусы, яшя тшуць на беларускай мове, але жывуць за межамГ Беларуа Г з'яуляюцца грамадзянамГ Гншых краш, усё роуна належаць да беларускай лггаратуры. Напрыклад, беларусшя шсьменнш Польшчы (найбольш распаусюджанае азначэнне), яшх С. ЯновГч адносщь да «польскай беларускай лггаратуры» Г лГчыць «пра-дуктам духоунага развщця той части беларускага этнасу, яш апынууся у межах Польскай дзяржавы па-сля Ялцшсшх пагадненняу, лтгаратурным экспанентам Беластоцкага краю» [8, с. 118].
ГУМАНИТАРНЫЕ НА УКИ. Литератyроведение
№ 2
Аднясенне ж пiсьменнiкay-белapyсay, яшя пшуць пa-pyскy (pycrnMoyrnix), дa pyскaй лiтapaтypы Белapyсi нэм пaдaеццa недaстaтковa aбгpyнтaвaным, тaмy што сaмayсведaмленне ayrapa - гэтэ дaволi вэж-кi кpытэpый, aле ëн нiяк не можa быць aдзiнaй пaдстaвaй для тaкогa paзмежaвaння i aднaзнaчнa pэгyля-вaць гэтaе пытaнне. Дaдзенaя лiтapaтypa знaxодзiццa та пэмежжы дзвюx лiтapaтyp - белapyскaй i pyскaй. AбyмоУленaя сiтyaцыяй тaкогa кyльтypнaгa сyмежжa, гэтaя лiтapaтypa вaлодaе мноствaм спецыфiчныx pыс, якiя не дaзвaляюць aднaзнaчнa aднесцi яе дa pyскaй лiтapaтypы, a мовa, та якой янa ствapaеццa, слу-жыць для мноrix гэлоуняй пеpaшкодaй y aтaясaмлiвaннi яе з белapyскaй нaцыянaльнaй лiтapaтypaй. Аднэк, як слyшнa зayвaжaе paсiйскaя дaследчыцa А. Bapaжбiтaвa, «тэндэнцыя ж aдносiць тaго цi iншaгa шсь-меннiкa дa пэyнaй нaцыянaльнaй кyльтypы толькi пaводле моУнaй адзтаы можa выклiкaць глaбaльныя пеpaкосы i y кyльтypнaй пaлiтыцы, i y кaнкpэтныx aцэнкax многix з'яу кyльтypы як сyчaснaсцi, тaк i м-нyлaгa, aдpaджэння былыx, xоць i та iншaй iдэaлaгiчнaй aснове, зaбapон i вокpыкaУ y бок мaстaцкaгa словэ» [9, с. 14]. Гэтa нiяк не тычыцта гpaфaмaнскix опyсaУ нa pyскaй мове. Aднaк тpэбa aдзнaчыць, што мовa (нaцыянaльнaя щ не), нa якой ствapaеццa мaстaцкi твоp, не з'яyляеццa кpытэpыем мaстaцкaсцi.
Тaкiм чынaм, як y шсьменнщшм, тaк i y нaвyковым aсяpоддзi пa-pознaмy стaвяццa дa бiнapнaй клaсiфiкaцыйнaй мaдэлi «Рускэя лiтapaтypa Белapyсi - pyскaмоyнaя лiтapaтypa Белapyсi», y aдносiнax дa якой яшчэ не выпpaтавaлaся aгyльнaя кaнцэпцыя. Хapaктэpнa, што пpыxiльнiкaмi пеpшaгa aзнaчэння з'яу-ляеццa большaсць сучэснык белapyскix pyскaмоyныx ayrapay, a зa mыpокaе выкapыстaнне дpyгогa высту-пэюць пеpaвaжнa белapyскiя нaвyкоУцы. Aднaк i пеpшaе, i дpyгое пaняцце выключэюць сa свaйго семaн-тычнara поля тыx белapyскix ayтapay, яшя шшуць нa pyскaй мове, aле пa пэyныx пpычынax не жывуць (цi не жыл^ кaлi paзмовa iдзе пpa пiсьменнiкay мiнyлaгa) та тэpытоpыi Pэспyблiкi Белapyсь. Ha жaль, у гiстоpыi белapyскaй кyльтypы, як, мiж iншым, i y гiстоpыi многix кpaiн, у пpывaтнaсцi, y^amraa^ феномен «нaймiцтвa y суседзяу» [10] 6ыу (i ëсць) дaволi paспayсюджaнaй з'явaй. Клaсiкaмi польскaй лтга-paтypы стaлi белapyсы Aдaм Miцкевiч, Ян Чaчот, Улaдзiслay Сыpaкомля, Элiзa Aжэшкa i многiя iншыя. Дa тaкогa кштaлтy ayтapay, толькi ужо pyœara «нaпpaмкy», можнa aднесцi Омяота Полaцкaгa, Aндpэя Белaбоцкaгa, ¡ллю Кaпiевiчa, Miкaлaя Miнскaгa, Улaдзiмipa Дзядловa i шшьк. Сяpод пiсьменнiкay доу-гой пaловы ХХ стaгоддзя, цеснa звязвнык з белapyскaй зямлëй, можнa Узгaдaць Apкaдзя Шнчукэ, Бapысa ПaУлëнкa, a тaксaмa Aляксaндpa Твяpскогa i Лщзш Обyxaвy. Aпошнiя доУгi чaс жыт y Biцебскy, скон-чылi, дapэчы, эдну i тую ж вщебскую школу. Белapyскaя тэмa знaйшлa свaë aдлюстpaвaнне y ix твоpчaс-щ. Пэдзеям вiцебскaй гiстоpыi пpысвечaны aповесць Aляксaндpa Твяpскогa «Тypецкий мapш» (195б), збоpнiк гiстapычныx нaвел ^«Битьбичи» (1974) Лщзп Обyxaвaй. Пapтpэт белapyскaгa Пaлесся знaxодзiм i y яе p^are «Глыбинь-гоpодок» (195б).
Пэ-зэ межaмi бiнapнaй к^иф^ит зaстaюццa i pyскaмоУныя ayrapы iнmыx нaцыянaльтасцей, якiя жывуць щ ^rni та Белapyсi. Тэк, нaпpыклaд, пiсьменнiцa Лiдзiя BaкyлоУскaя (192б - 1991) нapaдзiлaся та Укpaiне (як i Bеньямiн Рудэу), некaтоpы чэс жылэ i пpaцaвaлa та Чукотцы, a з 19б5 годэ жылэ y Miнскy.
Нэйбольш aдэквaтным у гэтым выпадку, нэ ташу думку, было б вызнэчэнне «белapyскaя pyœa-моунэя лiтapaтypa», якое aб'ядноyвaе ytix пiсьменнiкay, што пшуць та pyскaй мове, i тэк цi шжш мэюць дэчыненне дэ Белapyсi. З адтаго боку, эдсутнэсць у гэтэй сiнтaксiчнaй кaнстpyкцыi yлaснaгa нaзоУнiкa дaзвaляе не aбмяжоУвaццa геaгpaфiчнымi межaмi ^aimi, a кaтэrapыяльтае aзнaчэнне рyскамоyная, гэво-paчы словaмi yкpaiнскaгa дaследчыкa I. Козлжэ, «aдpaзy ж стaвiць таш эб'ектыуны мaтэpыял у пэуны тыпaлaгiчны шэpaг сaмaстойныx з'яу, яшя пaдыxодзяць пэд эгульную тазву iншамоyныя лiтapaтypы у межax пэутай тацыянaльнaй лiтapaтypы» [11]. Тaкiм чынэм, aзнaчэнне рyскамоyная дэлучэе сэму лiтapa-тypy дэ pодтасныx у гэтым сэнсе белapyскix лaцiнaмоУнaй i польскaмоУнaй лiтapaтyp, a знэчыць - i у кэн-тэкст нaцыянaльнaй лiтapaтypы.
У межax белapyскaй pyскaмоУнaй лiтapaтypы можнэ вылучыць двэ умоуныя блокi: «белapyскaя ль тapaтypa», якэя эб'ядноувэе pyскaмоУныx пiсьменнiкay-белapyсay (пэ пaxоджaннi цi пеpaкaнaнняx), што жывуць та Белapyсi i зэ яе межaмi, i «iншaкyльтypнaя лiтapaтypa Белapyсi», куды эдносяццэ лiтapaтapы pозныx тацыятальтасцей, якiя жывуць у ташэй кpaiне i тшуць та pyскaй мове. Сxемaтычнa гэтэ вы-глядэе тэк, як пaкaзaнa та мэлюнку.
БЕЛAPУCKAЯ Py CKAMOYm^ ЛIТAPAТУPA
БЕЛAPУCKAЯ HA^MHAnbHAfl ЛIТAPAТУPA БЕЛAPУCKAЯ IHШAKУЛЬТУPHAЯ ЛIТAPAТУPA
Pyскaмоyныя пiсьменнiкi Шсьменнш-бiлiнгвы Pyскaмоyнaя лiтapaтypa белapyсay-эмiгpaнтay штык кpaiн Рускэя лiтapaтypa Укpaiнскaя лiтapaтypa I шшыя
Двэ умоуныя блою, якiя в^1лучэн^1 у межax белapyскaй pyскaмоyнaй лiтapaтypы
Заключэнне. Прааналiзаваyшы праблемы азначэння рускамоунай лiтаратурнай творчасцi, мы прый-шлi да высновы, што рускамоуная лiтаратура - гэта заканамерная з'ява беларускага лггаратурнага пра-цэсу, яш вызначаецца сваей шматмоунасцю. Творы на рускай мове правамерна уключыць у поле iнша-моунай беларускай лггаратуры. Тэрмiналагiчную ж бiнарную класiфiкацыю мы прапануем пашырыць, а творы шсьменшкау-беларусау цi аутарау iншых нацыянальнасцей, яшя жывуць на тэрыторыi нашай кра-iны, мэтазгодна, на нашу думку, аб'яднаць паняццем «беларуская рускамоуная лггаратура».
Л1ТАРАТУРА
1. Андрэеу, А. Руская лггаратура Беларусi / А. Андрэеу // Лiтаратура i мастацтва. - 2007. - 23 лютап. -С. 14.
2. Хугаев, И.С. Общие методологические подходы к изучению генезиса и истории русскоязычной осетинской литературы / И.С. Хугаев // Вестн. РУДН. Серия «Литературоведение. Журналистика». -2008. - № 4. - С. 12-20.
3. Иванов, А.В. Русскоязычная литература Беларуси на постсоветском пространстве / А.В. Иванов // Куляшоускгя чытанш: матэрыялы мiжнар. навук.-практ. канф., 26-27 крас. 2007 г. - Магшёу: МДУ iмя А.А. Куляшова, 2007. - С. 104-107.
4. Запрудсю, I. Сапрауды (развал пра крытыку) / I. Запрудсю // Маладосць. - 2007. - № 12. - С. 101-105.
5. ВынЫ онлайнавай канфэрэнцьи з удзелам лiтаратурнага крытыка Ганны Кiслiцынай [Электронны рэсурс]. - Рэжым доступу: http://www.balachonau.puls.by/kislicyna_online.html/. - Дата доступу: 01.10.2008.
6. Крикливец, Е.В. Русскоязычная литература Беларуси как часть национальной белорусской литературы / Е.В. Крикливец // Куляшоусшя чытанш: матэрыялы мiжнар. навук. канф., 26-27 крас. 2006 г. -Магшёу: МДУ шя А.А. Куляшова, 2006. - С. 107-109.
7. Рагойша В. Праблема бжультурнасщ у пстерыи беларуска-польсшх узаемаадносшау / В. Рагойша // Беларусiка = Albaruthenica. Кн. 3: Нацыянальныя i рэгiянальныя культуры, ix узаемадзеянне / рэд. А. Мальдзю [i iнш.]. - Мшск: Навука i тэxнiка, 1994. - С. 322-328.
8. Яновiч, С. Польская беларуская лггаратура / С. Яновiч // Беларуская дыяспара як пасярэднща у дыялогу цывiлiзацый: матэрыялы Ш мiжнар. кангрэсу беларуастау "Беларуская культура у дыялогу цывшзацый" (Мшск, 21-25 мая, 4-7 снеж. 2000 г.). - Мшск: Беларуси кшгазбор, 2001. - С. 118-123.
9. Ворожбитова, А.А. Русскоязычная проза Северного Кавказа 1941-1945 годов: Э. Капиев, А. Кешоков, К. Кулиев: автореф. дис. ...канд. филол. наук: 10.01.02 / А.А. Ворожбитова; Моск. пед. ун-т. - М., 1992. - 17 с.
10. 1льницький, М. "В наймах у сусщв" як соцюкультурний феномен / Микола 1льницький // Слово i час. - 2005. - № 3. - С. 29-33.
11. Козлик, И. История русскоязычной литературы Украины: какова она? / И. Козлик // Радуга. - Киев, 2006. - № 3. - С. 138-149 [1] [Электронны рэсурс]. - Рэжым доступу: http://irliua.primordial.org.ua/ /archives/71.
Пастушу 19.09.2013
THE RUSSIAN-LANGUAGE LITERATURE OF BELARUS: FACT OF THE MATTER, AND THE PROBLEM OF DEFINITION
V. PALUKOSHKA
The place of Russian-language texts in the Belarusian literature is researched. The question of inclusion of Russian-language literature in the Belarussian literary process and the terminology problem are considered in detail. At different times the language of the Belarusian literature was Latin (XVI-XVII c.), Polish (XVIII- XIX c.), Belarussian, and Russian. The Belarusian literature in the foreign languages is actively studied, while the Russian-language literature, according to the analysis of scientific and critical material, has only recently been included in the context of national literature and literary criticism. And the question of terminology is still uncertain. Most researchers follow the binary classification (Russian-language literature of Belarus / Russian literature of Belarus), but among some scholars, critics and even writers the tendency to interchangeability of the terms is observed. It is suggested to specify and to expand the current classification and to consolidate the Russian-language authors under the term of "Belarussian Russian-language literature ".
