Научная статья на тему 'Байыту кешені жұмысшыларының еңбек жағдайын гигиеналық бағалау'

Байыту кешені жұмысшыларының еңбек жағдайын гигиеналық бағалау Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
67
17
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Область наук

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — Е. Ж. Отаров

The physiological estimation of character of work of working basic trades of a concentrating complex in modern working conditions is spent. It is taped, that working conditions of working basic trades of a concentrating complex, on character corresponds to a harmful 3 class of labour process

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

HYGIENIC ESTIMATION OF WORKING CONDITIONS OF WORKERS CONCENTRATING COMPLEX

Проведена физиологическая оценка характера труда рабочих основных профессий обогатительного комплекса в современных условиях труда. Выявлено, что условия труда рабочих основных профессий обогатительного комплекса по характеру соответствуют вредному 3 классу трудового процесса

Текст научной работы на тему «Байыту кешені жұмысшыларының еңбек жағдайын гигиеналық бағалау»

К. Б. Жактаева, Р. Д. Шацабаева, И. Б. Бурдикова, Н. И. Филяровская, Т. П. Лопарева ЕТЖЕЦД1 БАЛАЛАР МЕН ЖАС9СП1Р1МДЕРД1Ц МЕТАБОЛИКАЛЫК СИНДРОМЫ

Жумыста эртYрлi семiздiк тYрiндегi 8 жэне 18 жас аралырындары 106 балалар мен жасестр1мдердщ метаболикалык синдромыныч аныкталу нэтижелерi усынылран, клинико-биохимиялык зерттеулердiч талдауы экзогендЬконституциональдык семiздiк жардайында метаболикалык синдромныч непзп маркер-лерi транзиторлык артериальдык гипертензия жэне гиперурикемия наукасына шалдыккан 18,6% балалар-да аныкталран, ал абдоминальдык (висцеральдык) семiру жардайында метаболикалык синдромныч негiзгi диагностикалык белгiлерi аныкталран (бастапкы артериальдык гипертензия, гиперурикемия, гиперхолесте-ринемия, гиперлипидемия, глюкозара толеранттылыктыч бузылуы) - наукастардыч 46,4%.

Е. Ж. Отаров

БАЙЫТУ КЕШЕН1 Ж¥МЫСШЫЛАРЫНЬЩ ЕЦБЕК ЖАРДАЙЫН ГИГИЕНАЛЫК БАРАЛАУ

КР ДСМ Караганды мемлекеттiк медицина академиясы

Казiргi заманры тау-кен ендiрiсi елiмiздiч жер койнауындары пайдалы казбаларды ендiруде озык, заманауи эдiстерге CYЙенедi. Казбаны ен-дiру жумыстары кезiнде кептеген автономды ке-шендi-автоматтандырылFан жYЙелердi колдана-ды. Олардыч техникалык толыкканды жарактал-мауы, колдану кезiндегi ережелердiч бузылуы, сол жумыс орындарындары жумысшыларра жа-рымсыз ечбек жардайы аркылы кауiп тендiредi. Байыту кешендерiндегi кауiптiлiк кездерi болып мынадай ендiрiс факторлары каралады: шу дiрiл, шач, ечбектiч ауырлыры мен кернеулИ жэне т.б. факторлар [1, 2].

Жумыстыч максаты - кендi байытура каты-сатын жумысшылардыч жача жумыс жардайын-дары ечбек сипатына гигиеналык бара беру.

Ж¥МЫСТЫЦ 6Д1СТЕР1 МЕН МАТЕРИАЛДАРЫ «Костанай минералы» АК карасты байыту кешенiнiч негiзгi кэсiп иелер^ч жумыс ауысы-мындары ечбек YPДiсiнiч ауырлыры мен кер-неулiгiнiч дечгейлерi ендiрiстiк жардайда зерт-телiндi. Зерттеу мэлiметтерiн талдауда ечбек YP-дiсiнiч ауырлыры мен кернеулiгiнiч кауiптiлiк кла-сын аныктау Yшiн колданылатын басшылык куралына CYЙендiк.

Ж¥МЫС Н6ТИЖЕС1 Байыту циклше катысатын руда кабылдау жэне байыту цехы жумысшыларыныч жумыс ауысымындары хронометраждык зерттеулер эдiстемелiк нускауларра байланысты жYргiзiлiп, алынран мэлiметтер нэтижелерi 1 диаграммада пайызбен берiлген.

Кендi кабылдаушы хризотил-асбест рудасы карьерден кендi дайындау цехыныч кабылдау бункерiне тYсуiн, сол жерде хризотил-асбест бар кеннiч жиналуын реттейдi. Кабылдап жинарыш бункерлерiнiч саны екеу. Кендi кабылдаушы ауысым басында жумыс келемiн аныктайды. 6зiнiч жумыс орнында келген кендi бункерлерге кабылдап алады. Бункерлерге кендi кабылдау барлык жумыс уакытыныч 81,3%, келемiн алады. Кен кабылдаушыныч жумыс орны бункердiч

Yстiнде уйымдастырылран. Жумыс басында жэне жумыс сочында бункер айналысында шашылып калран тау массаларын кYрекпен, сыпыррымен жинайды. Бункер аумарын тазалыкта устайды. Бункердiч жумысын iске косып, токтатып отыра-ды. Кол жэне кеуде булшык еттерiнiч кемегiмен ауысымына 38885-ке дейiн стереотиптi кимылдар жасайды. Жумыс калпын устап отыру ауысым уакытыныч 55% курайды. Кендi кабылдаушы кеныч бункерге тYсуiн кадаралау Yшiн аусымына 105 рет ечкейедi. Дайындык жэне аяктау жумыс-тары барлык жумыс уакытыныч 40 минутын немесе 8,3 %, негiзгi жумыс операциялары -81,3% (390 минут), технологиялык Y3iлiстермен байланысты жумыссыз туру - 50 минт немесе 10,4% курайды.

Сонымен, кен кабылдаушыныч ечбек жар-дайын сипаттайтын ечбек YPДiсiнiч ауырлыры бойынша 3 кластыч 2 дэрежесше жаткызылса, жумыс кернеулiгi керсеткiшi бойынша 2 класка жаткызылды.

Уату-унтактау-сурыптау машинасыныч ма-шинистi (У¥СММ) жумыс басталарда ауысымдары аткарылатын жумыс келемiн аныктайды. Жумыс аймарында орналаскан електер, конвейерлер, циклондар, электрлi CY3гiлер, уаткыштар, корек-тендiргiштер жумыстарын бакылайды. Конвейер-лерден тYCiп, шашылып калран кен массаларын жинайды. Аталран кондыррылардыч жумыс режи-мi кезiнде болатын жендеу жумыстарын жYргi-зедi. Ауысым бойы електердiч колраптарын ауыс-тырады. Ауысымында 30 колраптан 6 колрапка дейiн ауыстырады. Мундай жумыстар уату-унтактау-сурыптау машинасыныч машиниспыч негiзгi жумыс уакытыныч 1 саратынан бастап 5 саратына дейiн алады. Баска жумыстар мен араластырып, арасында кетеретiн жэне кетерiп таситын жYктiч салмары 30 кг асады. Технологиялык YPДiс ерекшелiгiне байланысты жумыс ауысымына жумысшы денесi 102 реттен астам ечкейедi. Ал негiзгi жумыс операциялары ауысым уакытыныч 68,75 % (330 минут) курайды. Дайындык жэне аяктау жумыстарына (баскару пуль™ тексеру, курал жабдыктарын тYгендеу, жумыс орнын жиыстыру, т.б.) 6,25 % немесе 30 минут уакыт жумсалады. Ал технологиялык Y3iлiстер мен эртYрлi себептермен токтатулар ауысымдары жумыс уакытыныч 18,75% (90 минут) алады. Технологиялык Y3iлiстер кезшде аткарылатын ко-салкы жумыстарра (кондыррылардыч дурыс жумыс iстейтiндiгiн, бYтiндiгiн дер кезiнде бакылап,

профилактикалык тексеруден етюзт, майлап отыру) ауысым уакытыныч 10,5% кетедк ТYCкi тамакка карастырылран Y3iлiс 30 мин немесе 6,25% курайды.

Сонымен, уату-унтактау-сурыптау машина-сы машиниспыч ечбек жардайын сипаттайтын ечбек YPДiсiнiч ауырлыры бойынша 3 кластыч 2 дэрежесше жаткызылса, жумыс кернеулiгi

жмыстары

[□"р/да кабьлчаушь^ У| аМЧПУату11ы РВАК машинист! □ дОМ машинист! |

1 сурет. Байыту цикл!не катысатын жумысшылардыч аткаратын жумыс тYрлер!не байланысты кетет!н

ауысым уакытыныч узактыры, пайызбен

Уатушыныч жумыс орнындары аткарыла-тын жумыстыч кыскаша сипаттамасы. Таспалы конвейермен жетюзтген кен массалары тасымал-данады. Руда елекке тYCiп, жктелед! жэне эр! карай етедк Кен ККД 1500/180 конусты Yлкен уаткышына туап, уатылып, келеаде КСД 2200 конусты орташа уаткышы аркылы КМД 2200 мар-калы конусты усак уаткыштан ГИТ -51Н елегше барып, екшелент, жктелт, ары карай тасымал-данады. Жумыс уакытында уатушыныч непзп кызмет елеу кондыррыларыныч жумысын када-ралап отыру. Ол Yнемi жумыс Yстiндегi елеуд! бакылап, кемштктер! мен акауларын аныктап, жендеу кызме™е мэл!мет бередк Уатушыныч кызметпк м!ндеттер!не уаткышты баскару пуль-тш!ч кемепмен !ске косу, токтату, Y3iлген таспаны жалрау сиякты кол жумыстарын аткару юредк Кол жэне кеуде булшык еттер^ч кемепмен ауысымы-на 38844-ке дей!н стереотипт кимылдар жасайды. Елеуш жэне уаткыш жумыстарыныч ерекшелИне байланысты уатушы жумыс ауысымына 105 рет ечкейедк Непзп жумыстарра кете™ уакыт ауысым уакытыныч 74,5% (357 минут) курайды. Тех-нологиялык Y3iлiстер кез!ндеп косалкы жумыс -тарра елеу тетктерш профилактикалык максатта тексер!п, майлау тэр!зд! жумыстардыч Yлесiне барлык жумыс уакытыныч 11% немесе 53 минут тисе, дайындык жэне аяктау жумыстарына ауысым уакытыныч 8,3% немесе 40 минут жумса-лады. Реттелген уз!л!с 30 минут.

Сонымен, уатушыныч ечбек жардайын сипаттайтын ечбек YPДiсiнiч ауырлыры бойынша 3 кластыч 2 дэрежесше жаткызылса, жумыс кер-неулИ керсеткш бойынша 2 класка жаткы-зылды.

Вентиляциялык - аспирациялау кондыр-рысыныч (ВАК) машинист! жумыс басталарда

жумыс аймарында орналаскан кондыррыларды аралап бакылайды. ВВО-1359 д!рт - ауа тазарт-кышы мен аспирациялык циклондар жумысында кездесе™ акауларды жендейдк Технологиялык Yрдiстердi кадаралайды, жумыс орнын тазалыкта устайды. Технологиялык YPДiстердi аралап бакы-лаура жумыс уакытыныч 3,5 сараты кетсе, дайындык жэне жумыс орнын жинау жумыстары 50 минутка (10,4%) созылады. Кол жэне иык буын-дарына жерплкт статикалык жуктеме ретшде 40500 жетсе, аусымына денеыч ечкею! 105-ке жетедг Дайындык жэне аяктау жумыстары ауысым уакытыныч 50 минутын (10,4%) алса, непзп жумыс операциялары - 71,9% немесе 345 минут, технологиялык Y3iлiс-терге байланысты косалкы жумыстар - 11,5% немесе 55 минутты курайды. Реттелген Y3iлiс 30 минут немесе 6,2%.

Сонымен, вентиляциялык - аспирациялау кондыррысы машинистерш!ч ечбек жардайын сипаттайтын ечбек YPДiсiнiч ауырлыры бойынша 3 кластыч 2 дэрежесше жаткызылса, жумыс кер-неулИ керсеткш бойынша 2 класка жаткызыл-ды.

блшеп орау машинасыныч (6ОМ) машинист! жумыс басталар алдында жумыс аймарын-дары технологиялык кондыррылардыч жардайын байкайды. Жаншу камерасын !ске косып, кап-тарды дайын еым келе™ теактерге кипзедк Б!телт калран жаншу камераларын асбесттен тазартады. Кейб!р уакыттарда каптар жыртылып жумыс орнында дайын еым шашылып калранда, жумыс орнын жинап, ретке келт!редк Капты кипзт, толтырып отыру машиниспч жумысты игеру дечгешне байланысты. Жумыс уакытыныч 6 саратынан астам уакытын машинист тк турып етюзедг Непзп жумыстар ауысым уакытыныч 81,3%-н немесе 390 минутты курайды. Непзп жу-мыстан тыс уакытта кондыррылар тет!ктер!н профилактикалык максатта тексеруге кететш косалкы жумыстармен айналысады. Стереотипт жумыс кимылдары ауысымына 48500-ге жетедк Жумыс уакытыныч 74% тк турып жумыс жасайды. Дене-ыч ечкеу! жумыс ауысымына 105-т курайды. Дайындык жэне аяктау жумыстарына ауысым уакытыныч 5,2% немесе 25 минут жумсалады. Технологиялык Y3iлiстер - 5,2% курайды. Реттелген туск! Y3iлiс 40 минут немесе 6,2%.

Корытындылай келе, елшеп орау машина-сы машиниспыч ечбек жардайын сипаттайтын ечбек YPДiсiнiч ауырлыры бойынша 3 кластыч 2 дэрежесше жаткызылса, жумыс кернеулИ керсеткш бойынша 2 класка жаткызылды.

КОРЫТЫНДЫ

Сонымен, уатушылар, уату-унтактау-су-рыптау машинасыныч машинистер!, уатушылар, вентиляциялык - аспирация кондыр-рысыныч машинистер! жэне елшеп орау маши-насыныч машинист! жумысшылар категориясына жататын мамандык иелерш!ч жумыстары кешенд! механикаландырылранына карамастан ауыр дене жуктемеамен катар, енд!р!спч жарымсыз фактор-лары (жайсыз микроклимат параметрлер!, кар-

Медицина и экология, 2008, 2

55

кынды шу мен жорары дечгейдеп жалпы дiрiл, жорарры концентрациядары шачдану) эсерi жар-дайында ечбек етедi. Сондыктан, аталран жумыс-шылар тобыныч ечбек жардайларын Yнемi зерт-теп, баралап отыру олардыч денсаулырын сактау жэне жумыска кабшеттшН мерзiмiн нерурлым узарту шараларын дайындауда, взектi мэселе ретiнде ерекшеленедi.

6ДЕБИЕТТЕР 2. Головкова Н. П. Условия труда и профессиональная заболеваемость на предприятиях горно-

металлургического комплекса /Н. П. Головкова, А. Г. Чеботарев, Л. М. Лескина //Медицина труда и пром. экология. - 2006. - №12. - С. 6 - 11. 1. Косенко Г. Г. Условия труда и заболеваемость с временной утратой трудоспособности рабочих при открытой добыче полиметаллических руд //Медицина и экология. - 1998. -№4. - С. 18 - 22.

Поступила 11.02.08

Ye. Zh. Otarov

HYGIENIC ESTIMATION OF WORKING CONDITIONS OF WORKERS CONCENTRATING COMPLEX

The physiological estimation of character of work of working basic trades of a concentrating complex in modern working conditions is spent. It is taped, that working conditions of working basic trades of a concentrating complex, on character corresponds to a harmful 3 class of labour process.

Е. Ж. Отаров

ГИГИЕНИЧЕСКАЯ ОЦЕНКА УСЛОВИЙ ТРУДА РАБОЧИХ ОБОГАТИТЕЛЬНОГО КОМПЛЕКСА

Проведена физиологическая оценка характера труда рабочих основных профессий обогатительного комплекса в современных условиях труда. Выявлено, что условия труда рабочих основных профессий обогатительного комплекса по характеру соответствуют вредному 3 классу трудового процесса.

Л. В. Карташова, Н. С. Умбеталина, Е. Н. Сраубаев

СТРУКТУРА ЛЕТАЛЬНЫХ ИСХОДОВ ОТ ЗАБОЛЕВАНИЙ СЕРДЕЧНО-СОСУДИСТОЙ СИСТЕМЫ В ИСПРАВИТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЯХ

УКУИС по Карагандинской области

Несмотря на значительный прогресс клинической медицины, сердечно-сосудистые заболевания (ССЗ) по-прежнему доминируют в структуре заболеваемости и смертности в развитых странах. В 1991 г. Dzau и Braunwald предложили концепцию сердечно-сосудистого континуума, представляющего собой цепь последовательных событий, приводящих в финале к развитию сердечной недостаточности и смерти больного.

Целью исследования явилось изучение структуры летальных исходов от заболеваний сердечно-сосудистой системы у лиц, содержащихся в исправительных учреждениях (ИУ) Карагандинской области.

МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ

Материалом для изучения явились случаи 28 летальных исходов осужденных, содержащихся в ИУ Карагандинской области в 2005 - 2007 гг., в возрасте от 18 до 60 лет. Женщины составили 10,8%, мужчины 89,2%, средний возраст -39±2 г. Диагноз установлен на основании результатов патологоанатомического исследования.

РЕЗУЛЬТАТЫ И ОБСУЖДЕНИЕ

В период с 2005 по 2007 г. в исправительных учреждениях Карагандинской области за-

фиксировано 164 летальных исхода, из них в 2005 г. - 28 (17,1%), в 2006 - 60 (36,6%), в 2007 - 76 (46,3%). Отмечается четкая тенденция увеличения смертности среди лиц, содержащихся в ИУ, в изучаемый период (рис. 1).

50-1

4540 353025 201510 5-

2005 2006 2007

□ частота смертельных случаев у лиц, содержащихся в ИУ

Рис. 1. Частота смертельных случаев среди лиц, содержащихся в исправительных учреждениях

Сравнительный анализ смертных случаев среди осужденных, содержащихся в ИУ, и следственно-арестованных лиц, содержащихся в следственных изоляторах области, выявил аналогичную ситуацию. За период с 2005 по 2007 г. среди следственно-арестованных лиц, содержащихся в следственных изоляторах, зарегистрири-ровано увеличение случаев летальных исходов от 9% в 2005 году до 54,5% в 2007 г. Вероятно, возрастание смертных случаев обусловлено наличием различных отягощающих факторов, среди которых ведущими являются табакокурение, употребление алкогольсодержащих напитков, наркотических средств, социальная и материальная незащищенность, психологические акцентуации характера и хроническая психотрав-мирующая стрессовая ситуация.

46.3

36.6

17.1

0

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.