Научная статья на тему 'Көлік жүргізушілерінің еңбек жағдайын жақсарту бойынша профилактикалық шаралар кешені'

Көлік жүргізушілерінің еңбек жағдайын жақсарту бойынша профилактикалық шаралар кешені Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
55
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Область наук

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — Е. Ж. Отаров, Е. Г. Тұяқбаев, К. О. Текебаев

In given article are presented a complex preventive action for improvement of working conditions for drivers of mobile mechanisms. The complex, developed by us, of effective improving measures will allow the modern worker of chrysotyl-asbest manufacture to prolong labour longevity in complex industrial conditions and successfully to compete in the market of work, on the basis of the acquired professional knowledge and skills, sufficient level of health and high serviceability.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

COMPLEX PREVENTIVE ACTION FOR IMPROVEMENT OF WORKING CONDITIONS OF DRIVERS OF MOBILE MECHANISMS

В статье представлен комплекс профилактических мероприятий по улучшению условий труда для водителей передвижных механизмов. Разработанный комплекс эффективных оздоровительных мероприятий позволит современному рабочему хризотил-асбестового производства продлить трудовое долголетие в сложных производственных условиях и успешно конкурировать на рынке труда на основе приобретенных профессиональных знаний и умений, достаточного уровня здоровья и высокой работоспособности

Текст научной работы на тему «Көлік жүргізушілерінің еңбек жағдайын жақсарту бойынша профилактикалық шаралар кешені»

Ye. Zh. Otarov, Ye. G. Tuyakbayev, K. O. Tekebayev

HYGIENIC ESTIMATION OF HEALTH STATE OF WORKERS OF СHRYSOTILE-ASBESTINE MANUFACTURE DEPENDING ON THE AGE

Disease with time disability is one of integrated indicators characterising a state of health of the working population. In article the estimation is given a state of health working in the chrysotile-asbestine industry. The disease analysis on separate classes of illnesses in dynamics on the three-year periods has shown, that disease level in cases and days invalidity in the basic group corresponds to a class «below an average», and by quantity of days invalidity to a class «above an average» accordingly.

Е. Ж. Отаров, Е. Г. Туякбаев, К. О. Текебаев

ГИГИЕНИЧЕСКАЯ ОЦЕНКА СОСТОЯНИЯ ЗДОРОВЬЯ РАБОЧИХ ХРИЗОТИЛ-АСБЕСТОВОГО ПРОИЗВОДСТВА В ЗАВИСИМОСТИ ОТ ВОЗРАСТА

Заболеваемость с временной утратой трудоспособности является одним из интегральных показателей, характеризующих состояние здоровья работающего населения. В статье дана оценка состоянию здоровья рабочих хризотил-асбестовой промышленности. Анализ заболеваемости по отдельным классам болезней в динамике по 3-летним периодам показал, что уровень заболеваемости по случаям и дням нетрудосопособности в основной группе соответствует классу «ниже среднего», а по количеству дней нетрудоспосбности - классу «выше среднего».

Е. Ж. Отаров, Е. Г. Туякбаев, К. О. Текебаев

К0Л1К ЖУРГ1ЗУШ1ЛЕР1Н1Ц ЕЦБЕК ЖАРДАЙЫН ЖАКСАРТУ БОЙЫНША ПРОФИЛАКТИКАЛЬЩ ШАРАЛАР КЕШЕН1

КР ДСМ Караганды мемлекетпк медицина университет (Караганды), КР ДСМ МСЭКК Келктеп департамент^ Республикалык ¥лан ауруханасы (Астана)

Жумысшылардыч денсаулык мэселес Yнемi езгерт отыратын ^рштк ету ортасында, эртYрлi экстремалды жардайларда, экологиялык жуктемелер жардайында езектi мэселелердiч бiрi ре™де калып отыр. Мундай жардайда туррындар денсаулыры эсiресе кYPделi экологиялык жардайда эртYрлi енеркэсiп салаларындары жу-мысшылар денсаулыры Yшiн кэсiби кауiптi баска-ру жэне профилактикалык шаралар кешеын дайындау кажеттiгi туындайды. Сочры уакыттары экономиканыч нарыктык катынаспен байланысты енеркэаптеп ендiрiстiк YPДiстердiч каркынды да-муы эсiресе тау-кен кэсiпорындарында техноло-гиялык YPДiстердiч эртYрлi сатыларында дiрiл мен шу, шачдану, газдану жэне жумыстыч ауырт-палыры мен ширыруын туындататын транспорт-тык механизмдер келем^ч кебею^е экелiп сора-ды. Казiргi ечбек YPДiсi жардайында жумысшылардыч денсаулырын коррауда ендiрiстегi жарым-сыз факторлардыч зиянды эсерiн алдын-алу езек-т мэселелердiч бiрi екендiгiн айрактайды [1, 2].

ЗЕРТТЕУ МАТЕРИАЛДАРЫ МЕН 6Д1СТЕР1

Зерттелген топтардары кэсiби кауiптiлiктiч керсеткiштерiне байланысты талап етiлетiн ал-дын-алу шаралары эр кэсiпке жеке аныкталды. Мысалра кэсiби кауiптiлiктiч орташадан жорары жэне ете жорары дечгейше сэйкес келе™ байы-ту кешенi жумысшылары, тау-транспорты меке-месi мен темiр-жол транспорты мекемесiндегi жYргiзушiлердiч жумыс орындарында аткарыла-

тын алдын-алу шаралары кэаби кaуiптiлiк деч-гейiне байланысты журпзтдк

Зерттеу нэтижелерi. Хризотил-асбест ендiрiсiне карасты жумыс орындарындары кэсiби аурушачдылык пен жалпы аурушачдылыктыч профилактикасын уйымдастырудыч тужырымы-ныч негiзiн кэсiби аурушачдылык пен жалпы аурушачдылык кaуiптiлiгiн жекелей немесе ужым-дык куралдар тYрлерi аркылы алдын-алу шаралары курайды.

Аныкталынран мэлiметтерге байланысты «Костанай минералы» АК негiзгi кэсiптегi жумысшылардыч кэаби кауттшИнщ болжамдык - жан-жакты толыктырылран барасы «Жорары» жэне «бте жорары» категорияларына жаткызылып, оларды темендетуге барытталран шараларды талап ететшдИн керсеттi.

Рылыми жумысымыздыч зерттеулер нэти-жесiн корыта келе хризотил-асбест ендiрiсiндегi жумысшылардыч денсаулырын сактау бардарла-масы жасалынды. Бардарламаныч максаты «Костанай минералы» АК мекемелершдеп жумыс-шылар арасындары кэсiби аурушачдылык пен кэаппен байланысты аурушачдылыкты ескерту болып табылады.

Комбинаттыч бакылау тобындары кызмет-керлерi мен мамандары жэне инженерлк-техни-калык кызметкерлердiч жумыс орындарындары ечбек жардайыныч очтайлы немесе руксат етт-ген дечгейiне байланысты денсаулыкты сактау бардарламасы усынылды. Бардарламаныч кезечдерi:

■ мыс орындарын эргономика талаптарына сай уйымдастыру;

■ каутаз ечбек эдiстерiне кэсiби дечгейде Yйрету;

■ кэсiпке кайта дайындау жэне кэаби жетш-

дiру;

■ демалу мен ечбектiч очтайлы режимдерiн сактау (тыныру Yшiн, жумыс жардайында ендiрiс-тiк шаршаудан болатын кажуды болдырмау Yшiн);

«Kocianaii минералы» AK тау-транспорты mciccmccí мен TCMÍp-жол транспорты мскхмслсрпиц жумыс орындарында >K\pii ii.icri 11 алдын-алу

о ti к с к X

рэ

к

<jj

я о и о

4

5 ja

ю о

jo

ю

Гигиеналык-физиологиялык; зерттеу нэтижелер1, аурушандылыкты талдау жэне орбiр жумыс орнына мэл1меттер жинау

Ецбек жагдайын жак;-сарту уппн технологи-яльщ жэне техникальщ шараларды журпзу

- бздшнен журетш ке-тктерд1 жвндеу немесе жацарту, кабиналарды герметизациялау;

- Кендо цопару, алу, тиеу кездерпщ сумен дым-цылдандыру; -Жолдарды жвндеу;

- Карьердеп шанды басу уппн жолдарга унем1 су себу;

- Эргономиканыц та-лаптарына сэйкес келш-тердеп жумыс орында-рын уйымдастыру.

Уацытпен цоргануды цамтамасыз ету

- Карьердеп демалу мен жумыс режимц -Кысвдртылган жумыс куш;

- К^осымша демалыс кундерц

- Уацытынан бурын зейнеткерлшпен вдмтамасыз ету.

Ецбектщ цаупкпздшн вдмтамсыз ету

- бздшнен журетш келш-тердеп техника nayinci3-дш мен ецбекп вдргау ере-желерш 6iny жэне сацтау;

- Техника кэупклздш мен ецбекп цоргау ережелер1 бойынша жумысшылар-дьщ бшмш жогарылату жэне оларды сынацтан втюзу;

- Жумысшы техника кэуш-cÍ3fliri мен ецбекп цоргау ережелерш саналы турде цабылдауына жагдай жасау.

Дер бес жэне ужымдьщ вдргау цуралдарымен вдмтамасыз ету

- Дем алу агзалары мен есту мушесш дербес цор-гау цуралдары;

Bepiny нормасына сэйкес арнайы кшммен цамтамасыз ету;

- Квлктердеп aya орта-сын сауьщтыру уппн кондиционер, желдету, жы-лыту, жарьщтандыру, шуды ощнаулау жэне те-мендету цуралдарын цолдану.

Профилактиканыц медицинальщ цуралдары

- Жумькща туру кезшдеп медицинальщ байцау;

Кезецд1 медицинальщ байцау;

- Мекеме шпндеп медицинальщ цызмет (денсаульщ пункттер1);

Санаторий-профилакторий

- Жергшкп емхана мен аурухана;

- KJ5 ДМ Ецбек гигиенасы мен кэс1би аурулар ¥лттьщ орталыгындагы реабили-тацияльщ шаралар кешеш.

LtJ

Жр1ысшылар денсаулыгы жогаргы децгейде сацталады жэне жрплсца цабшеттШк!! жогарылатуга мумкшдж жасалгандыцтан хризотил-асбест ецщркшдеп келж журпз\1шлер1 курдел1 енд1рктж жагдайда узак уацыт ецбек етед1 жэне ецбек нарыгында carri

Сурет 1. Тау-транспорты мекемеа мен тем1р-жол транспорты мекемесшдеп жумысшылардыц жумыс орындарындары ецбек жардайыныц децгейше

байланысты алдын-алу шараларын уйымдастырудыц бардарламасы

К о U

0

1 S

SQ =

S =

CD =

м

■ белг^ бiр жумыс орындарына сэйкес келетiн Yмiткерлердi кэсiби тачдау;

■ демалу мен ечбек^ч очтайлы режимдерiн жасау мен сактау.

Аталран шараларды колдану аркылы про-филактиканыч непзп мiндеттерiнiч бiрi - кепте-ген адам ечбек ететiн жумыс орындарын очтай-ландыру болып саналады. Жумыс жардайыныч кептеген керсеткiштерiн тек жорарры керсеткiш бойынша бараласа, дечгейi темен факторлардыч эсерiн калай баралау керектИ кaзiргi тачда кол-данылып журген жiктеулердiч ешкайсысында келтiрiлмеген. Оларра дене жYктемесiнiч жетю-лiксiздiгi, iс кимылдыч шектелуi, акустикалык толкындардыч жеткiлiксiздiгi жатады. Сондыктан да бiз усынып отырран ечбек жардайыныч очтайлы немесе руксат етiлген дечгейiне байла-нысты денсаулыкты сактау бардарламасы жумыс-шылардыч ечбекке кaбiлеттiлiгiн узак жылдарра сактаура жардай жасайды.

Ал кэсiби кауттшк^ч жорары керсетюш-терiне жататын тау-транспорты мекемесi мен те-мiр-жол транспорты мекемеандеп жYргiзушiлер-дiч денсаулырын сактаудыч бардарламасы куры-лымдык схема туршде 1-шi суретте берiлген. Бар-дарламаныч кезечдерк 1) ечбек жардайын жак-сарту Yшiн технологиялык жэне техникалык шараларды жYргiзу, 2) уакытпен коррануды камта-масыз ету, 3) ечбек^ч кaуiпсiздiгiн камтамасыз ету, 4) дербес жэне ужымдык коррау куралдары-мен камтамасыз ету, 5) профилактиканыч меди-циналык куралдары.

Бардарламаныч iске асыру жолдары кэап-тiч ерекшелiктерiн ескере отырылып жасалына-ды. Тау-транспорты мекемесi мен темiр-жол транспорты мекемесiндегi жYргiзушiлердiч денсаулырын сактаудыч бардарламасы келеа барыт-та уйымдастырылады: ездiгiнен жYретiн келктер-дi жендеу немесе жачарту, кабиналарды герме-тизациялау; кендi копару, алу, тиеу кездер^ сумен дымкылдандыру; жолдарды жендеу; карь-ердегi шачды басу Yшiн жолдарра Yнемi су себу; эргономиканыч талаптарына сэйкес келiктердегi жумыс орындарын уйымдастыру; кaрьердегi демалу мен жумыс режиму кыскартылран жумыс косымша демалыс кYндерi; уакытынан бу-рын зейнеткерлiкпен камтамасыз ету; ездИнен жYретiн келiктердегi техника каутаздИ мен еч-бектi коррау ережелер^ бiлу жэне сактау; техника каутаздИ мен ечбектi коррау ережелерi бойынша жумысшылардыч бiлiмiн жорарылату жэне оларды сынактан еткiзу; жумысшы техника каутаздИ мен ечбектi коррау ережелерш саналы тYPде кабылдауына жардай жасау; дем алу арза-лары мен есту мYшесiн дербес коррау куралдары;

берiлу нормасына сэйкес арнайы кшммен камтамасыз ету; келiктердегi ауа ортасын сауыктыру Yшiн кондиционер, желдету, жылыту, жарыктан-дыру, шуды окшаулау жэне темендету курал-дарын колдану; жумыска туру кезiндегi медици-налык байкау; кезечдi медициналык байкау; ме-кеме iшiндегi медициналык кызмет (денсаулык пункттерi); санаторий-профилакторий; жергiлiктi емхана мен аурухана; КР ДМ Ечбек гигиенасы мен кэсiби аурулар ¥лттык орталырындары реа-билитациялык шаралар кешенi. Бардарлама то-лыкканды iске аскан жардайда жумысшылар ден-саулыры жорарры дечгейде сакталады жэне жумыска кабтеггшкт жорарылатура мYмкiндiк жа-салрандыктан хризотил-асбест ендiрiсiнiч жумыс-шылары кYPделi ендiрiстiк жардайда узак уакыт ечбек етедi жэне ечбек нарырында сэттi бэсеке-лестiкке тYсе алады.

Жорарыда кел^ртген бардарламаныч бар-лыры жумысшылар арасында саналы тYPде жаса-луына жардай жасалуы керек. Сондыктан да бар-дарламадары денсаулыкты сактаудыч тYрлерi мен куралдары санитарлык-арарту жумыстары аркылы кке асуы денсаулыкты нырайтуды еселейдi.

Тау-транспорты мекемеа мен темiр-жол транспорты мекемеандеп жумысшылардыч денсаулырын сактаудыч бардарламасы непзшде хризотил-асбест ендiрiсiндегi жумысшыларыныч узак уакыт жумыс жасау кабшеттшпн узарту мен денсаулырын сактау концепциясыныч уйымдас-тырушылык каридалары аныкталынды.

КОРЫТЫНДЫ

Сонымен денсаулыкты сактау бардарлама-лары незшде жасалынран концепцияныч уйым-дастырушылык каридалары хризотил-асбест енд^ рiсiндегi тау-транспорты мекемеа мен темiр-жол транспорты мекемесiндегi жумысшыларыныч кэ-сiби кaуiптiлiк дечгейiн аныктаура, баралаура жэ-не оларды баскару аркылы жумысшылардыч ден-саулырын нырайтура жэне жумыс жасау кабшет-тiлiгiн узартура мYмкiндiк бередi.

ЭДЕБИЕТ

1. Измеров Н.Ф., Денисов Э.И., Прокопенко Л.В., Сивочалова О.В. Методология выявления и профилактики заболеваний, связанных с работой. Медицина труда и промышленная экология. 2010; 9: 1-7.

2. Кислицина В.В., Корсакова Т.Г. Гигиеническая оценка условий труда рабочих основных профессий угольного разоеза. Матер. республ. науч.-прак. конф. «Актуальные вопросы охраны здоровья работающего населения». Караганда; 2008: 89-92.

Поступила 18.04.2012 г.

E. Zh. Otarov, Ye. G. Tuyakbaev, К. О. Tekebayev

COMPLEX PREVENTIVE ACTION FOR IMPROVEMENT OF WORKING CONDITIONS OF DRIVERS OF MOBILE MECHANISMS

In given article are presented a complex preventive action for improvement of working conditions for drivers of mobile mechanisms. The complex, developed by us, of effective improving measures will allow the modern worker of chrysotyl-asbest manufacture to prolong labour longevity in complex industrial conditions and successfully to compete in the market of work, on the basis of the acquired professional knowledge and skills, sufficient level of health and high serviceability.

Е. Ж. Отаров, Е. Г. Туякбаев, К. О. Текебаев

КОМПЛЕКС ПРОФИЛАКТИЧЕСКИХ МЕРОПРИЯТИЙ ПО УЛУЧШЕНИЮ УСЛОВИЙ ТРУДА ВОДИТЕЛЕЙ ПЕРЕДВИЖНЫХ МЕХАНИЗМОВ

В статье представлен комплекс профилактических мероприятий по улучшению условий труда для водителей передвижных механизмов. Разработанный комплекс эффективных оздоровительных мероприятий позволит современному рабочему хризотил-асбестового производства продлить трудовое долголетие в сложных производственных условиях и успешно конкурировать на рынке труда на основе приобретенных профессиональных знаний и умений, достаточного уровня здоровья и высокой работоспособности.

С. И. Трофимова

ЭПИДЕМИОЛОГИЧЕСКОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ РАСПРОСТРАНЕННОСТИ БРУЦЕЛЛЕЗА В Г. КАРАГАНДЕ

Филиал РГКП КО ЦСЭЭ по г. Караганда

Казахстан в настоящее время занимает одно из ведущих мест по распространенности бруцеллеза - третье после Испании и Кыргызстана [1, 2]. Испания традиционно на протяжении многих лет занимает первое место, так как в этой стране, в отличие от других европейских стран, не проводится массовой пастеризации молока. Ежегодно в Испании регистрируется до 100 тысяч новых случаев заболевания бруцеллезом, основной путь заражения которым происходит именно через непастеризованные молочные продукты [3].

В последние годы в РК регистрируется ежегодно 2500-3500 случаев заболевания людей, 600 из числа заболевших составляют дети до 14 лет. Начиная с 1978 г., эта инфекция в Казахстане имеет тенденцию к постепенному, но неуклонному росту [4]. На лечение каждого больного бруцеллезом государство тратит 30 тыс. тенге в год, по данным Министерства здравоохранения, около 92 млн. тенге ежегодно. Еще больше, ориентировочно в 5-6 раз, на борьбу с этим бедствием тратится по линии сельского хозяйства. Для сравнения: в России с населением в десять раз больше, чем в Казахстане, ежегодно регистрируется всего 300-400 случаев. Бруцеллезом могут заразиться и сельские жители, имеющие контакт с больными животными, и горожане, которые далеки от работы с животными [5].

Ранее в СССР дважды в год проводилась обязательная вакцинация скота. Но после принятия решения о вступлении в ВТО, в Казахстане уже третий год не проводится вакцинация до-

машних животных от бруцеллеза. Вместо прививок должны повсеместно вводиться современные методы исследования, которые выявляют заболевание у животных даже на ранней стадии [7].

Учитывая сложившиеся обстоятельства, Правительством Республики Казахстан в 2011 г. предприняты меры по оздоровлению от бруцеллеза областей, районов, населенных пунктов, имеющих низкий процент зараженности, на них не накладываются ограничения по вывозу животноводческой продукции.

Наиболее неблагополучными регионами по бруцеллезу яяявляются Алматинская, ЮжноКазахстанская, Жамбылская, Кызылординская и Восточно-Казахстанская области. Данные по Карагандинской области достаточно скудны [6].

Цель работы - изучение распространенности бруцеллеза среди населения г. Караганды.

МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ Исследование проводилось в ЦСЭЭ г. Караганда в 2010 г. Было обследовано 280 человек, живущих в г. Караганда. Для проведения эпидис-следования были выбраны серологические методы: ориентировочный тест Хеддельсона и метод определения антител к возбудителю бруцеллеза в сыворотке - реакция агглютинации Райта. Этот метод и в настоящее время является надежным серологическим тестом определения антител к возбудителю бруцеллеза в сыворотке крови. Работа проводилась в соответствии с инструкцией [8]. Статистическая обработка осуществлялась с использованием пакета программ MS Office XP (Microsoft 2010).

РЕЗУЛЬТАТЫ И ОБСУЖДЕНИЕ При эпидемиологическом обследовании населения г. Караганда на начальном этапе был проведен метод определения реакции Хеддель-сона. Из 280 человек положительная реакция отмечена в 82 случаях (29,3%). Следующим этапом исследования была реакция Райта (реакция агглютинации в пробирках). Наибольшую диагно-

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Медицина и экология, 2012, 2

55

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.