Научная статья на тему 'БЎЛАЖАК МАКТАБГАЧА ТАЪЛИМ МУТАХАССИСЛАРИНИНГ ЭКОЭСТЕТИК МАДАНИЯТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ БЎЙИЧА ХОРИЖИЙ ТАЖРИБАЛАРНИНГ ТАҲЛИЛИ'

БЎЛАЖАК МАКТАБГАЧА ТАЪЛИМ МУТАХАССИСЛАРИНИНГ ЭКОЭСТЕТИК МАДАНИЯТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ БЎЙИЧА ХОРИЖИЙ ТАЖРИБАЛАРНИНГ ТАҲЛИЛИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
13
3
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
МАДАНИЯТ / ЭКОЛОГИЯ / ЭКОЛОГИК МАДАНИЯТ / ЭКОЭСТЕТИК МАДАНИЯТ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Ашурова О.

Мақолада экология ва экоэстетик маданият тушунчалари ёритиб берилган. Шунингдек, бўлажак мактабгача таълим мутахассисларининг экоэстетик маданиятини ривожлантириш бўйича хорижий тажрибалар тадқиқ этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

FUTURE PRESCHOOL EDUCATION PROFESSIONALS ANALYSIS OF FOREIGN EXPERIENCES IN THE DEVELOPMENT OF ECOESTHETIC CULTURE

The article explains the concepts of ecology and ecoesthetic culture. Foreign experience in the development of eco-aesthetic culture of future preschool education professionals is also studied.

Текст научной работы на тему «БЎЛАЖАК МАКТАБГАЧА ТАЪЛИМ МУТАХАССИСЛАРИНИНГ ЭКОЭСТЕТИК МАДАНИЯТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ БЎЙИЧА ХОРИЖИЙ ТАЖРИБАЛАРНИНГ ТАҲЛИЛИ»

Ашурова О. уцитувчи

Фаргона давлат университети

БУЛАЖАК МАКТАБГАЧА ТАЪЛИМ МУТАХАССИСЛАРИНИНГ ЭКОЭСТЕТИК МАДАНИЯТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ БУЙИЧА ХОРИЖИЙ ТАЖРИБАЛАРНИНГ ТА^ЛИЛИ

Аннотация: мацолада экология ва экоэстетик маданият тушунчалари ёритиб берилган. Шунингдек, булажак мактабгача таълим мутахассисларининг экоэстетик маданиятини ривожлантириш буйича хорижий тажрибалар тадциц этилган.

Калит сузлар: маданият, экология, экологик маданият, экоэстетик маданият.

Ashurova A. teacher

Fergana State University

FUTURE PRESCHOOL EDUCATION PROFESSIONALS ANALYSIS OF FOREIGN EXPERIENCES IN THE DEVELOPMENT

OF ECOESTHETIC CULTURE

Annotation: The article explains the concepts of ecology and ecoesthetic culture. Foreign experience in the development of eco-aesthetic culture of future preschool education professionals is also studied.

Keywords: culture, ecology, ecological culture, ecoesthetic culture.

Узбекистоннинг янги тараккиёт боскичида таълимни ислох килиш, унга янгича ёндашувларни олиб кириш билан бирга ^Fop хорижий тажрибани хам урганиш, ривожланган давлатларнинг кадрлар тайёрлашдаги позициясини тадкик этиш ва самарадор жихатдларини махаллийлаштириш масалалари долзарблик касб этмокда. Узбекистан Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг мамлакатимизни 2016 йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантиришнинг асосий якунлари ва 2017 йилга мулжалланган иктисодий дастурнинг энг мухим устувор йуналишларига баFишланган Вазирлар Махкамасининг кенгайтирилган мажлисидаги маърузасида таъкидлаганидек, «Аввалги учрашувларда таълим ва илм-фан, давлатнинг ёшларга доир сиёсатини амалга ошириш, таълимнинг янги, замонавий усулларини, жумладан, ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш сохасидаги ишлар ахволи танкидий тахлил килиб берилган эди. Бу борадаги долзарб вазифаларни амалга ошириш ёшларимиз, жамиятимиз ва мамлакатимизнинг келажаги

учун стратегик ахамиятга эга экани сабабли ушбу сохадаги ишлар шахсан Бош вазирга юклатилган. Сизнинг эътиборингизни куйидаги вазифаларни амалга оширишга каратаман. Биринчи вазифа - мактабгача таълим сохасида»63.

Мактабгача таълим тизимини янада такомиллаштириш, моддий-техника базасини мустахкамлаш, мактабгача таълим муассасалари тармоFини кенгайтириш, малакали педагог кадрлар билан таъминлаш, болаларни мактаб таълимига тайёрлаш даражасини тубдан яхшилаш, таълимтарбия жараёнига замонавий таълим дастурлари ва технологияларини татбик этиш, болаларни хар томонлама интеллектуал, ахлокий, эстетик ва жисмоний ривожлантириш учун шарт-шароитлар яратиш максадида Узбекистон Республикаси Президентининг 2016 йил 29 декабрдаги «2017-2021 йилларда мактабгача таълим тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари т^рисида»ги ПК,-2707-сон карори кабул килинди. Шу карор билан тасдикланган «Мактабгача таълим тизимини янада такомиллаштириш буйича 2017-2021 йилларга мулжалланган дастур»нинг асосий максадли вазифалари ва йуналишлари каторида илFор хорижий тажрибани хисобга олган холда болаларни хар томонлама интеллектуал, ахлокий, эстетик ва жисмоний ривожлантириш шароитларини яратиш белгиланган.

Шунингдек, Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 9 сентябрдаги «Мактабгача таълим тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари туFрисида»ги ПК,-3261-сон карорида мавжуд тизимли камчиликлар, мактабгача таълим сохасида давлат сиёсатини тулик амалга оширишга тускинлик килаётган сабаблар курсатилган, хусусан: биринчидан, мактабгача таълимни бошкаришнинг амалдаги холати тизимли муаммоларни уз вактида аниклаш ва бартараф этиш, мазкур сохада, шу жумладан, нодавлат секторда замонавий инновацион технологияларни ишлаб чикиш ва жорий этиш имконини бермаяпти; иккинчидан, мактабгача таълим сохасига инвестицияларни жалб килишга, шу жумладан, ижтимоий-хаммабоп мактабгача таълим муассасаларини ташкил этиш, уларни моддий-техника жихатидан кайта жихозлаш ва илFор педагогик технологияларни куллашга каратилган давлат-хусусий шериклик механизмлари жорий килинмаган; учинчидан, мактабгача таълим муассасалари инфратузилмаси ва моддий-техника базасининг амалдаги холати болаларни мактабгача таълим муассасалари билан тулик камраб олишни таъминлашга имкон бермаяпти, мамлакатда ахоли сонининг усиши айрим мактабгача таълим муассасаларининг хаддан

63 Мирзиёев Ш.М. Танкидий тахлил, катъий тартибинтизом ва шахсий жавобгарлик - хар бир рахбар фаолиятининг кундалик коидаси булиши керак. / Мамлакатимизни 2016 йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантиришнинг асосий якунлари ва 2017 йилга мулжалланган иктисодий дастурнинг энг мухим устувор йуналишларига баFишланган Вазирлар Махкамасининг кенгайтирилган мажлисидаги маъруза. 2017 йил 14 январь. - Т.: «Узбекистон», 2017. -44-45-б.

ташкари тулиб кетишига олиб келмокда; туртинчидан, миллий маданий-тарихий кадриятларни акс эттирувчи ва болаликдан китоб укишга кизикишни уЙFOтувчи укув-методик, дидактик (шу жумладан, уйинлар ва уйинчоклар) материаллар ва бадиий адабиётларни тайёрлаш хамда мактабгача таълим муассасалари фаолиятига жорий этиш ишлари замонавий талабларга жавоб бермайди; бешинчидан, мактабгача таълим муассасалари ходимларини моддий раFбатлантириш тизимининг паст даражада эканлиги малакали кадрларни жалб килиш имконини бермаяпти; еттинчидан, мактабгача таълим муассасаларида болаларга тиббий хизмат курсатиш буйича худудий соFликни саклаш органлари ишини ташкил этишдаги камчиликлар болаларнинг хаёти ва соFлиFини химоя килиш, шу жумладан, соFлом овкатланишини таъминлаш буйича профилактик чора -тадбирлар самарадорлигининг пасайишига олиб келмокда64.

Мактабгача таълим муассасаларининг давлат ва нодавлат тармокларини янада кенгайтириш, давлат ва нодавлат мактабгача таълим муассасалари уртасида соFлом ракобат мухитини шакллантириш шароитларини яратиш, давлат ва хусусий сектор шериклиги шартларида мактабгача таълим муассасаларининг янги шаклларини жорий этиш, шунингдек, Узбекистон Республикаси Мактабгача таълим вазирлиги фаолиятини самарали ташкил этишни таъминлаш максадида Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 30 сентябрдаги «Узбекистон Республикаси Мактабгача таълим вазирлиги фаолиятини ташкил этиш туFрисида» ПК,-3305-сон карори кабул килинди. Мазкур карорга берилган шархда таъкидланганидек: «... бугунги кунда мактабгача таълим муассасалари фаолиятини тубдан яхшилаш, мактабгача ёшдаги болалар камровини ошириш, илFор хорижий тажрибани урганган холда, хар жихатдан замонавий тизим яратиш масаласи долзарблигича колмокда». Узбекистон Республикаси Мактабгача таълим вазирлиги, унинг худудий булинмаларининг асосий вазифалари ва фаолияти йуналишлари каторида илFор хорижий тажрибани хисобга олган холда мактабгача ёшдаги болаларни хар томонлама интеллектуал, ахлокий, эстетик ва жисмоний ривожлантириш учун шарт-шароитлар яратиш белгиланган. Куйида бир нечта хорижий мамлакатлар тажрибаси тахлил этилган.

Россия Федерацияси мактабгача таълим тизимининг хусусиятлари65 Таълим доирасидаги давлат сиёсати мамлакат конституцияси ва таълим туFрисидаги конунида уз аксини топган гуманизм ва демократия FOялари асосида курилган. Россия таълимининг таркибини укув дастурлари ва турли п0F0нали давлат стандартлари хамда йуналишлари, шунингдек

64 Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 9 сентябрдаги «Мактабгача таълим тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари туFрисида» П^-3261-сон карори. // «Халк сузи», 2017 йил 11 сентябрдаги сони.

65 https://edunews.ru/education-abroad/sistemaobrazovaniya/doshkolnoe.html - Электрон ресурс. 2017 йил 22 сентябрда мурожаат этилган

бошкарувчи ташкилотлар - таълим тизимидан ташкари ва таълим тизимига буйсунувчи муассасалар ташкил этади.

Россиядаги мактабгача таълим тизими доимо узгарувчан холатда булиб, у мунтазам равишда янгиланади, куринишини узгартиради ва мукаммаллашиб боради. Бола учун илк устозлар унинг ота-онаси хисобланади. Улар болаларни гудаклигидан жисмонан, интеллектуал ва ахлок масалаларида тарбиялашлари лозим. Мактабгача тарбия муассасалари (МТМ) фаолияти оилаларга билим олиш ва тарбиянинг кейинги боскичида ёрдам беришга каратилган. Айрим мутахассислар болалар боFчаларига хожат йук, мактабгача тарбия эса тулик отаоналар зиммасига юклатилсин ва уларнинг узлари болани 1-синфга каерда ва кандай килиб тайёрлаш йулини хал килсинлар, деб таъкидлайдилар. Лекин статистик маълумотларга кура, МТМлар хизматидан аксарият ота-оналар фойдаланадилар. Шунинг учун таълим тизимини ривожлантириш стратегияси келажакда Россия мактабгача тарбия модернизациясини биринчи даражали масалаларидан бири деб белгилайди.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Ashurova, O. A. (2021). AESTHETIC EDUCATION AS A FACTOR OF PROFESSIONAL TRAINING OF PRESCHOOL TEACHERS IN A PEDAGOGICAL UNIVERSITY. Theoretical & Applied Science, (5), 425-427.

2. Ashurova, O. (2021). Analysis of foreign experience on the development of eco-aesthetic culture of future preschool education specialists. Asian Journal of Multidimensional Research, 10(10), 1478-1484.

3. Ashurova, O. A. (2021). SOCIO-HISTORICAL TRADITIONS OF DEVELOPMENT OF ECOESTHETIC CULTURE OF PRESCHOOL EDUCATIONAL PROFESSIONALS. CURRENT RESEARCH JOURNAL OF PEDAGOGICS, 2(05), 46-52.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.