Научная статья на тему 'Бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларини касбий креатив компетецияларини ривожлантришнинг ўзига хос хусусиятлари'

Бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларини касбий креатив компетецияларини ривожлантришнинг ўзига хос хусусиятлари Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
106
22
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and Education
Область наук
Ключевые слова
креатив / креативлик / касбий креатив компетенция / инновацион ёндашув / таълим сифати / креатив тафаккур / яратиш / янгиликларни амалга ошириш / ижод / ижодкорлик / ижодий қобилият натижаси / конструктив оригинал фикрлаш / креативликни ривожлантириш тамойиллари

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Гулзода Анваржон Қизи Исақова

Инновацион-креативликка асосланган таълим тизими жамият ривожланишини амалга оширишнинг самарали воситасидир. Бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларида креативликни ривожлантириш омиллари таъсирини баҳолаш, ижодкорликка асосланган таълимий фаолиятни ташкил этишнинг методик тизимини такомиллаштириш, креативликка асосланган педагогик технологияларни ишлаб чиқиш долзарблик касб этмоқда. Бошланғич таълимга бундай ёндашув шахсга йўналтирилган таълим стратегияси талабларига мос равишда бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларини касбий кўникмаларни шакллантириш, ижодий қобилиятни ривожлантиришнинг педагогик-психологик хусусиятларини аниқлаштириш алоҳида долзарблик касб этишини кўрсатади. Шу нуқтаи назардан, мақолада касбий креативлик тушунчасининг моҳияти еритилган ҳамда бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларини касбий-креативлик компетенциясини риволантиришнинг ўзига хос хусусиятлари баён этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларини касбий креатив компетецияларини ривожлантришнинг ўзига хос хусусиятлари»

Булажак бошла^ич синф укитувчиларини касбий -креатив компетецияларини ривожлантришнинг узига хос

хусусиятлари

Гулзода Анваржон кизи Исакова

НамДУ

Аннотация: Инновацион-креативликка асосланган таълим тизими жамият ривожланишини амалга оширишнинг самарали воситасидир. Булажак бошла^ич синф укитувчиларида креативликни ривожлантириш омиллари таъсирини бах,олаш, ижодкорликка асосланган таълимий фаолиятни ташкил этишнинг методик тизимини такомиллаштириш, креативликка асосланган педагогик технологияларни ишлаб чикиш долзарблик касб этмокда. БошланFич таълимга бундай ёндашув шахсга йуналтирилган таълим стратегияси талабларига мос равишда булажак бошланFич синф укитувчиларини касбий куникмаларни шакллантириш, ижодий кобилиятни ривожлантиришнинг педагогик-психологик хусусиятларини аниклаштириш алохдда долзарблик касб этишини курсатади. Шу нуктаи назардан, маколада касбий креативлик тушунчасининг мохдяти еритилган хдмда булажак бошла^ич синф укитувчиларини касбий-креативлик компетенциясини риволантиришнинг узига хос хусусиятлари баён этилган.

Калит сузлар: креатив, креативлик, касбий креатив компетенция, инновацион ёндашув, таълим сифати, креатив тафаккур, яратиш, янгиликларни амалга ошириш, ижод, ижодкорлик, ижодий кобилият натижаси, конструктив оригинал фикрлаш, креативликни ривожлантириш тамойиллари

Peculiarities of development of professional and creative competences of future elementary school teachers

Gulzoda Anvarjon kizi Isaqova

NamSU

Abstract: Education based oninnovation and creativity is an effective means of implementing the development of the society. Assessment of the influence of creativity development factors in future elementary school teachers, improvement of the methodical systemof organizing educational activivities based on creativity, development of pedagogical-psichological features of development of creative abilities in accordance with the recuirements of the individual-oriented educational

strategy is becoming more relevant. From this point of view,the essence of the concept of professional creativity is explained in the article, as well as the specific features of developing the professional-creative competence of future elementary school teachers.

Keywords: creative, creativity, professional creative competence, innovative approach, quality of education, creative thinking, create implementation of innovations, creativity, result of creative ability, constructive orginal thinking, principles of creativity devepment

Жахонда хар кандай жамиятнинг истикболи ва ривожланиши инновацион-креатив ижодкорликга асосланган булиб, инсон фаолиятининг хар бир сохасида креативликка булган эхтиёжнинг ортиши билан тавсифланиши сабабли дунёда таълим тараккиётининг жадал суратларда ривожланиши авваламбор таълим жараёнига инновацион ва креатив ёндашиш лозимлигини такозо этмокда.

Ривожланган хорижий мамлакатларда, жумладан АКШ, Канада, Германия, Россия, Япония, Кореяда укитиш жараёнлари инновацион-креатив ёндашув асосида амалга оширилмокда. Мазкур холатни бевосита кузатиб, чукур тахлил килган Узбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёевнинг 2022 йилнинг 20 декабридаги "Олий Мажлисга Мурожаатнома"сида таълим масаласига алохида урFу берилган.

2023-йилни «Инсонга эътибор ва сифатли таълим йили» деб эълон килиниши фикримизга яккол мисол булади. Президентимиз томонидан «Таълим сифатини ошириш - Янги Узбекистон тараккиётининг якка-ю ягона туFри йулидир! Шу боис, 2023-йилдан мактаб таълимини халкаро таълим дастурлари асосида бутунлай ислох килишни бошлаймиз. Бу ишларни тизимли йулга куйиш, янги дарсликларни ишлаб чикиш, илFор таълим стандартлари ва методикаларини жорий этиш учун алохида илмий институт ва лабораториялар ташкил килинади. Миллий узлигимиз тимсоли, маънавиятимиз асоси булган она тилимизга эътибор янада кучайтирилади" деб таъкидланди [2]. Демак, бугунги кун укитувчилари таълим-тарбия ишларида фаол катнашар эканлар, улар уз фаолиятларини замон билан хамоханг тарзда ташкил этишлари талаб этилади. Шунингдек, умумтаълим муассасаларида фаолият курсатаётган бошла^ич синф укитувчилари умумий ва махсус компетенцияларга эга булиши хамда уз фаолиятида ижодкорлик кобилиятларини намоён эта олиши лозим.

Болалар иктидори, креатив кобилиятларни ривожлантириш бошланFич синф укувчилари креативлиининг таркибий асосларини белгилаш, мотивацион, илмий-методик ёндашувларнинг имкониятларини такомиллаштириш булажак педагогнинг касбий-ижодий махоратига куп жихатдан боFликдир. Шу билан

бир каторда, булажак бошлаетич синф укитувчиларида креативликни ривожлантириш омиллари таъсирини бахолаш, ижодкорликка асосланган таълимий фаолиятни ташкил этишнинг методик тизимини такомиллаштириш, креативликка асосланган педагогик технологияларни ишлаб чикиш долзарблик касб этмокда. Бошлаетич таълимга бундай ёндашув шахсга йуналтирилган таълим стратегияси талабларига мос равишда касбий куникмаларни шакллантириш, ижодий кобилиятни ривожлантиришнинг педагогик-психологик хусусиятларини аниклаштириш алохида долзарблик касб этишини курсатади.

Булажак бошланFич синф укитувчиларининг креативлик сифатларига эга булиши уларнинг шахсий кобилиятлари, табиий ва ижтимоий кувватини касбий фаолиятни сифатли, самарали ташкил этишга йуналтиради. Шунингдек, укув ва тарбия жараёнларини ташкил этишга анъанавий ёндашишдан фаркли янги FOяларни яратиш, бир колипда фикрламаслик, узига хослик, ташаббускорлик, ноаникликка токат килмасликка ёрдам беради. Бинобарин, креативлик сифатларига эга педагог касбий фаолиятини ташкил этишда ижодий ёндашиш, янги, укувчиларнинг укув фаолиятини, шахсий сифатларини ривожлантиришга хизмат киладиган FOяларни яратишда фаоллик курсатиш, илFор педагогик ютук ва тажрибаларни мустакил урганиш, шунингдек, хамкасблар билан педагогик ютуклар хусусида доимий, изчил фикр алмашиш тажрибасига эга булишга эътибор каратади. Алохида кайд этиб утиш жоизки, хар бир шахс табиатан креативлик кобилиятига эга.

Креативлик (лотинча "create" - яратиш, "creative" яратувчи, ижодкор) -индивиднинг янги FOяларни ишлаб чикаришга тайёрлигини тавсифловчи хамда мустакил омил сифатида иктидорлиликнинг таркибига кирувчи ижодий кобилияти маъносини ифодалайди. Шахснинг креативлиги унинг тафаккурида, мулокотида, хис-туЙFуларида, муайян фаолият турларида намоён булади. Креативлик шахсни яхлит холда ёки унинг муайян хусусиятларини тавсифлайди. Шунингдек, креативлик иктидорнинг мухим омили сифатида акс этади. Крлаверса, креативлик зехни уткирликни белгилаб беради.

Мазкур тушунчани турли нуктаи назарларга асосланган талкинлари мавжуд. Фалсафада креативлик бирор янги нарсани яратиш ёки кандайдир усуллар асосида янгиликни амалга ошириш, муаммони хал этишнинг янги ечимлари, янги метод ёки восита, янги санъат асари сифатида талкин этилади.

Психологик нуктаи назардан креативлик купрок ижодга умумий кобилиятлилик билан алокадорликда талкин килинади. Хрзирда мазкур атама оригинал еичмларни излаб топиш, ностандарт харакатларни амалга оширишга тайёрлик маъносини ифода этади. Психологияда креативлик деганда "янги FOя,

ечим, методлар, назариялар ёки кандайдир фаолиятнинг янги махсулини ишлаб чикиш" тушунилади [5].

Креативликнинг мохиятини аниклаш ва баён этишга доир илмий изланишлар жараёнида ижодкорлик назарияси ёки ижодкор шахсни ривожлантириш нафакат хорижлик, балки республикамиз олимларида хам кизикиш уЙFOтганлиги аникланди.

Жумладан, З.Нишонова укувчиларда мустакил-ижодий фикрлашни шакллантириш нуктаи назаридан креативликни дивергент ва конвергент тафаккур билан боFликликда талкин этган [6].

П.Эргашев, Г.Гозибекова, Г.Байкунусовалар[8] креативликни юксак ижодий кобилиятларнинг натижаси сифатида талкин килишган. Уларнинг фикрича, шубхасиз, юксак ижодий кобилиятлар кандайдир ягона ва хатто бир неча омилнинг эмас, балки педагогик-психологик шарт-шароитларнинг каттагина комплекси махсулидир.

Креативликка доир илмий изланишлар тахлили шуни курсатадики, куплаб манбаларда креативлик ноёб ходиса сифатида тушунилади, замонавий илмий ишларда креативликни индивиднинг интеллектуал ва шахсий хусусиятлари мажмуи сифатида хам талкин килиш тенденцияси кузатилади.

Фикримизча, психологик нуктаи назардан, креативлик тушунчасига куйидагича изох бердиш максадга мувофик: "креативлик - шахс ва жамият кизикишлари билан боFликликда узгарувчан ижтимоий-маданий шарт-шароитлар доирасига тааллукли вазифаларни хал этишда инсоннинг конструктив ва оригинал фикрлашга тайёрлигидир" [Г.И.].

Муаммога доир манбалар талили натижасида бошланFич синф укитувчиларида касбий креативлик компетенциясини ривожлантиришнинг куйидаги омилларни курсатиш мумкинр

1) ижод кишилари билан мулокотга киришиш ва мустакил, асосланган фикр мавжудлиги;

2) уз хиссиётларини ифода этта олиш ва укувчиларга шундай имкон бериш (боланинг эмоционал кечинмалари кадрланиши лозим);

3) укувчиларнинг кизикишига кура машFулотлар оркали уларни ижодкорликка йуналтириш (санаът асарларини сахналаштириш жараёнида ролларни ижро этишда боланинг ижодий фаолият турини танлашга ургатиш);

4) таълим жараёнида тадкикотчилик фаолиятига ижобий муносабатда булишни кундалик касбий заруратга айлантириш.

Педагогикада креативлик инсоннинг "ижодга кобилиятлилиги" сифатида кабул килиниб, интеллектнинг ривожланиш даражаси билан алокадорликда тахлил килинади. Жумладан, А.Арипджанова олий таълим муассасалари педагоглари таркибининг креатив салохиятини ривожлантириш билан

боFликликда креативлик тушунчасининг мохиятини куйидаги тарзда баён этган: "макбул имкониятларни сафарбар этиш оркали, шахсни муаммони кабул килиш, янги, ноодатий махсулни яратиш кобилияти" [3,16]. Г.Ибрагимованинг фикрича, креативлик - шахснинг яратувчанлик, ижодкорлик хислатларлари билан боFлик куникмалар мажмуи сифатида намоён булади. Креативлик уз ичига муаммоларга нисбатан юкори даражадаги сезгирлик, интиуция, натижаларни олдиндан кура билиш, фантазия, тадкикотчилик ва рефлексияни камраб олади [4].

Креатив педагогика ёки креативликка асосланган педагогика деганда исталган укув фани доирасида куллаш мумкин булган ижодий кобилиятларни ривожлантиришга йуналтирилган педагогик билимлар сохаси тушунилади.

Ш.Шарипов укувчиларнинг касбий ижодкорлиги узвийлигини тадкик этиш асосида ижод - инсоннинг фан, техника, ишлаб чикариш, маданият ва бошка сохаларда ижтимоий ахамиятга эга булган янгилик яратиши билан боFлик мураккаб психологик жараёндир[9], деган хулосага келган.

Укитувчиларда креативликни ривожлантириш нуктаи назаридан ижод -укувчиларининг хохиш-истаклари, эхтиёжлари хамда уларга таълим-тарбия бериш максад ва вазифаларига мос кулай таълим мухитини ташкил этишга доир укитувчининг яратувчанлик ва изланишли-тадкикотчилик фаолиятдир.

Ижодкорлик - индивиднинг ижодкорлик кобилияти - ноодатий фикрларни уйлаб топиш, анъанавий фикрлаш доирасидан четлашиш, муаммоли масалаларни тезда хал этиш кобилиятидир. У янги FOяларни яратишга доимо тайёрлик билан тавсифланади ва кобилият тузилмаси компоненти булиб хисобланади.

Узбекистон Миллий энциклопедиясида ижодкорлик тушунчасига ижодкор иши, ижодкорга хос фаолият; яратувчилик[10] тарзида киска таъриф берилган.

Педагогик энциклопедик луFатда "Ижодий фаолият сифат жихатдан янгини яратишга доир инсон ёки жамоавий фаолият шакли. Ижодий фаолиятнинг зарурий шарти фикрнинг эгилувчанлиги, танкидийлик, идрок этишнинг яхлитлигида акс этади" [7], деб изох берилган. Мазкур луFатда "ижод" ва "ижодкорлик" тушунчаларига алохида таъриф берилмаган.

Фалсафий, педагогик-психологик адабиётларда "ижодкорлик" оригинал, такрорланмайдиган, ижтимоий-тарихий ноёблик билан ажралиб турувчи фаолият тури сифатида эътироф этилади.

Тил таълими нуктаи назаридан, булажак бошла^ич синф укитувчиларида касбий креативликни ривожлантириш тушунчасини куйидагича таърифлаш мумкин: " укитувчининг укувчиларни ижодкорликка ундовчи турли укув топширикларини бажариш, вазиятларни хал этишда ноодатий ёндашувни таркиб топтириш, янги FOя ва нуктаи назарларни эркин ифода этиш, фикрнинг

эгилувчанлиги ва тасаввурнинг бойлилигини таркиб топтиришга, инновацион технологиялардан окилона фойдаланиш оркали укувчиларда танкидий-мулохазали фикрлаш малакалрини ривожлантиришга йуналтирилган ижодий фаолияти "[Г.И.].

Мавзу доирасидаги манбалар тахлили натижасида бошланFич синф укитувчиларида касбий креативликни ривожлантиришнинг мухим тамойиллари сифатида куйидагиларни курсатиш мумкин:

- таълимий фаолиятни илмий-методик жихатдан максадга йуналтирилган изчил ва тизимли равишда ташкил этиш

- укув-тарбия жараёнига мажмуавий ёндашиш;

- укитишда тизимлилик ва талба шахсига йуналтирилганлигини таъминлаш;

- хар бир машFулотга ижодкорлик билан ёндашиш;

"Креативлик" ва "ижодкорлик" тушунчаларининг семантик коб^ида сезилмас даражада фаркланиш мавжуд. Ижодий жараён муаллифнинг илхомига, унинг кобилиятларига, муаллиф амал киладиган анъаналарга асосланади. Агар биз креатив жараён хакида гапирадиган булсак, унда унинг асосий таркибий кисми прагматик элементга айланади, яъни нима учун бирор нарса яратишингиз кераклигини, ким учун бирор нарса яратишингиз кераклигини, кандай килиб бирор нарса яратишингиз кераклигини ва аслида нимани яратишингиз кераклигини тушуниш лозим. Ижодкорлик хар доим бирламчи ва фундаменталдир. Креативлик - ижодкорликни амалга ошириш технологияси сифатида изохланиши мумкин. Бирок, ижодий махсулотда у прагматик максадга буйсунади. Креативликдан ташкарида ижодкорлик булиши мумкин эмас. Креативлик- шахснинг интеллектуал риожланишига йуналтирилган, шунинг учун бу икки тушунча уртасида тенглик белгисини куйиш мутлако тугри емас. Деярли хар доим, ижодий фаолият хакида гапирганда, биз ушбу фаолиятнинг маълум бир махсулотини, хох у расм, шеър ёки мустакил FOя булсин, назарда тутамиз. Шу билан бирга, узбек тилида креативлик махсулотларини "ижодкорлик"деб хам аташ одат тусига кирди. Яъни, бу атама шахс доирасидан ташкарига чикди ва шахс фаолияти натижаларига утади. "Ижодкорлик" атамасига келсак, бундай утиш мумкин емас. "Креативлик" атамасини узбек тилига "ижодкорлик" деб таржима килишда ифодаланиши мумкин булган мазмундан кура купрок аник маънога ега. Ижодкорлик хакида гапирганда, биз шахснинг атрофдаги дунёнинг феноменал ва семантик мохиятини, объектив хакикатни субъектив билиш жараёнини назарда тутамиз. Бу куринадиган, моддий, моддий махсулотни яратиш хакида емас. Креативлик жараённинг натижаси - бу шахсни

maKmaHTHpum, Hoeö mhkpokocmochh aparnm-HHcoHHHHr HHgHBugyan ncuxuKacu, pyxu.

YKyBHH^apga KpearnB^HKHH puBo^naHTHpum Ha3apugaH H^og -öomrapHHHr xoxum-HCTaKrapu, эxтнe^пapн xaMga yrapra TatnHM-TapöHa öepum MaKcag Ba Ba3H$anapura moc Ky^afi TatnuM MyxHTHHH TamKHH этнmгa goup aparyBnaH^HK Ba H3^aHHm^H-TagKHKOTHH^HKKa goup ^ao^uaTgup.

H^ogKop^HK - HHgHBHgHHHr H^ogKop^HK koöh^h^th - Hoogarufi $HKp.rapHH yfi^aö TonHm, aHtaHaBHfi ^HKp^am goHpacHgaH HeinamHm, MyaMMo^H MacananapHH Te3ga xan этнm KoöHHHaTHgup. y aHru Foa.rapHH aparumra goHMo Tafiep^HK ÖH^aH TaBCH^aHagu Ba koöh^h^t Ty3H^MacH KoMnoHeHTH öynuö XHcoö-raHagu.

y3ÖeKHCToH mhaahh энцнкпoпegнaснga H^ogKop^HK TymyHnacura H^ogKop HmH, H^ogKopra xoc $ao.maT; aparyBHH.nHKTap3Hga KHCKa Tatpu^ 6epu^raH[10].

negarorHK энцнкпoпegнк HyFaTga "H^ogufi $ao.maT CH^aT ^uxargaH aHruHH apaTHmra goup hhcoh ökh ^aMoaBHfi $ao.maT maKnu. H^ogufi ^ao^H^THHHr 3apypufi mapTH ^HKpHHHr эгн^yвнaн^нгн, TaHKugufi^HK, ugpoK этнmнннг ax^HT^uruga aKC этagн" [7], geö H3ox öepu^raH. Ma3Kyp HyFaTga "H^og" Ba "u^ogKop^HK" TymyHnanapura anoxuga Tatpu^ öepH^MaraH.

roKopuga H^oganaHraH ^HKp^ap acocuga TatKHg^am ,to3hmkh, H^ogufi ^ao^uaTHH aManra omupum ynyH maxcga, afiHHKca öyg^a^aK öomnaHFHH chh$ yKHTyBHHCuga, KpeaTHB пoтeнцнaп öy^umu ,to3hm.

fflaxcHHHr KpeaTHB^HK пoтeнцнaпн yHHHr yMyMHfi xycycuaTH CH^aTHga HaMoeH öy^agu. y H^ogufi $ao.maTHHHr gacraaöKH mapTH Ba HaTH^acu caHanagu. Ma3Kyp CH^aT maxcHHHr y3-y3HHH HaMoeH KH^um ^aeKaTHra эгaпнкнн Ba Tafiep^HKHH u^oganafigu. K,o^aBepca, KpeaTHB пoтeнцнaп Herrouga xap öup maxcHHHr maxcufi KoöHHHaraapH, Taöuufi Ba H^THMoufi KyBBaTH ax^HT xogga HaMoeH öyragu.

KpeaTHB пoтeнцнaп öu^um ^apaeHHra fiyHanTHpu^raH H^ogKop^HK ÖH^aH naMÖapnac öof^hk öyrnö, aHtaHaBHfi Ta^aKKyp ropHTHmgaH ^apK^H paBHmga Ta^aKKypHHHr Te3Kop^uru Ba эгн^yвнaн^нгнga, aHru Foa^apHH apaTHm, Koöu^uaTH, myHHHrgeK, maxc xapaKTepura xoc ^uxaraap - öup Ko^unga ^HKp^aMac^HKga, y3ura xoc^HKga, TamaööycKop^HKga, HoaHHKgHKKa ToKaT KH^umga, 3aKoBarau öynumga aKC этagн.

Eyra^aK öom^aHFHH chh$ yKHTyBHHCHHHHr KpeaTHB^HK кoмпeтeнцнaсннн puBo^naHTupumga yHHHr MyafiaH MyaMMo^apHH xan KH^umra HHTunumu, khhhk H^MHfi-TagKHKoT^apuHH aManra omupumu Ba öy ^apaeHra KH3HKum goupacu öup xhh öy^raH Kacögom^apu öu^aH y3apo H^ogufi xaMKop^HKKa 3pumumu xaM MyxHM axaMHaT Kacö этagн. ^eMaK, öy^a^aK öom^aHFHH chh$ yKHTyBHH^apga KpeaTHB^HKHH puBo^naHTupum ynyH ynapga KpeaTHB Ta^aKKypHH

такомиллаштириш олозим. Фикримизча, креатив тафаккурга эга укитувчилар куйидаги жихатлари билан ажралиб туришлари керак:

- бошка укитувчиларнинг хаёлларига келмаган FOяларни илгари суриш;

- узларини намоён этишнинг узига хос услубини танлаш;

- ечими очик колган вазифаларни ноодатий усулда ечишга интилиш;

- далиллардан кура FOяларни мухокама килишни афзал куриш;

- муаммо ечимини топишда ноанъанавий ёндашувни танлаш;

- кундалик фаолиятда ижодкорликни касбий заруратга айлантириш;

- фаолият натижасида ижодий махсулот яратиш.

Бошлаетич синф укувчиларининг креатив фаоллиги узида янги билимларни узлаштиришга баркарор мотивлар ва билиш жараёнига ижобий эмоционал йуналганликнинг карор топганлиги, укув вазифаларини хал этишда одатий укув харакати усулларини бартараф этишга интилиш, муаммо ечимини топишнинг ностандарт метод ва усулларини излаш, укув-билиш фаолиятидаги катъийлик, ижодий билиш фаолиятининг натижавийлиги билан тавсифланувчи шахс хусусиятини узида акс эттиради.

Мавжуд илмий-методик манбалар тахлили асосида булажак бошланFич синф укитувчиларнинг креативликини ташкил этишнинг куйидаги мезонлари акурсатиш мумкин: мотивацион-эмоционал, иродавий, когнитив, фаолиятли-ижодий. Мотивацион-эмоционал мезон курсаткичлари: фаолиятда иштирок этиш истаги, онглилик, купрок билишга интилиш, ижобий эмоционал каЙFуриш, иштиёк, фаолиятдан коникиш хисси. Иродавий мезон курсаткичлари: катъийлик, билишга йуналганлик; журъатлилик. Билишга доир мезон курсаткичлари: муътадиллик, мослашувчанлик, ишчанлик, фикрлашнинг индивидуал узига хослиги. Фаолиятли-ижодий мезон курсаткичларини жадаллик, ижодий билиш фаолиятининг натижавийлигиташкил этади.

Хулоса урнида таъкидлаш лозимки, булажак бошла^ич синф укитувчиларни креатив фаолиятни ташкил этиш жараёни мотивацияни фаоллаштириш, ижодий мухитни яратиш, ижодий тавсифдаги укув-касбий вазифаларни куллашда табакалаштирилган ёндашувга асосланиш, рефлексия, техник ва методик таъминотни яратиш, тайёрловнинг барча боскичларида креатив салохиятни ривожлантиришнинг узига хосликларини хисобга олиш каби технологик боскичларга асосланиши бу борадаги фаолиятни самарадорлигини таъминлайди.

Фойдаланилган адабиётлар

1.Узбекистан Республикаси Президентининг 2019 йил 29 апрелдаги "Узбекистан Республикаси халк таълими тизимини 2030 йилгача ривожлантириш концепциясини тасдиклаш туFрисида"ги ПФ-5712-сон

Фармони // Крнун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 29.04.2019 й., 06/19/5712/3034-сон.

2. Узбекистан Республикаси Президентининг " Олий Мажлисга Мурожаатномаси".- Тошкент, 2022, 20.12.

3. Арипджанова А.Р. Таълимни ахборотлаштириш шароитида олий таълим муассасалари педагогларининг креатив салохиятини ривожлантириш: Педагогика фанлари буйича фалсафа доктори (PhD). ... дисс. Автореф. - Т., 2017. - 50 б.

4. Ибрагимова Г.Н. Интерфаол укитиш методлари ва технологиялари асосида талабаларнинг креативлик кобилиятларини ривожлантириш: Педагогика фанлари буйича фалсафа доктори (PhD). ... дисс. Автореф. - Т., 2017. - 39 б.

5. Николаева Е.И. Психология детского творчества [Текст]/ Е.И. Николаева. - СПб: Речь. - 220с.

6. Нишонова З.Т. Мустакил ижодий фикрлашни шакллантиришнинг психологик асослари: Псих.фан док. ... дис. - Т., 2005.- 391 б.

7. Педагогический энциклопедический словарь. - М.: Большая Российская энциклопедия, 2002. - 527 с.

8. Эргашев П., Гозибекова Г., Байкунусова Г. Талабаларда ижодий фикрлаш кобилиятини ривожлантиришнинг услубий жихатлари (услубий кулланма). - Т., 2013. - 56 б.

9. Шарипов Ш. Укувчилар касбий ижодкорлиги узвийлигини таъминлашнинг назарияси ва амалиёти: Пед. фан. док. ... дис. автореф. -Т., 2012. - 46 б.10.Узбекистон Миллий энциклопедияси. 2-жилд. - Т.: Узбекистан миллий энциклопедияси давлат илмий нашриёти, 2001. - 704 б..

10. Kamolova, A., & Ergasheva, G. S. Q. (2022). Yosh avlodni tarbiyalashda xalq pedagogikasini manbalarining o'rganishning o 'rganishning ilmiy-nazariy asoslari. Science and Education, 3(12), 590-592.

11. Kamolova, A. O. Q., & Husaynova, S. I. (2023). O'smirlar o'rtasida axloqsizlikni oldini olishda pedagogik faoliyatning o'ziga xos xususiyatlari. Science and Education, 4(2), 969-972.

12. M.Ya., & Kamolova A.O. (2021). O'SMIRLARGA HUQUQIY BILIM BERISHDA KEYS STADI TEXNOLOGIYASIDAN FOYDALANISH. Экономика и социум, (8 (87)), 42-45.

13. кизи Ахмедова, Д. С., & кизи Камолова, А. О. (2022). УСМИРЛАРДА МЕЪЁРДАН ХУЛКИЙ ОГИШ ХОЛАТЛАРИНИ КОРРЕКЦИЯЛАШ ЖАРАЁНЛАРИДА ХУ^У^ИЙ САВОДХОНЛИКНИНГ АХАМИЯТИ. Eurasian Journal of Academic Research, 2(3), 413-416

14. Nishonova, M. Y., & Kamolova, A. O. (2021). USING CASE STADE TECHNOLOGY IN LEGAL EDUCATION FOR TEENAGERS. Экономика и социум, (8), 42-45.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.