CC BY
16Жас галым Mmöepi
что на каждом этапе своего развития человечеству приходилось делать нелегкий выбор: какими конституционными правами и свободами оно готово пожертвовать во имя своей безопасности. Принятые правовые акты в Республике Казахстан, определяющие пределы действия введенных ограничительных мер в связи с профилактикой распространения пандемии коронавируса, напрямую руководству-ютсяКонституцией Республики Казахстан, принятой на республиканском референдуме
30 августа 1995 года, так как главной целью ограничений является охрана основных ценностей в обществе, к которым относятся человек, его жизнь, права и свободы. Данная аксиома в полной мереотносится к ситуации, связанной с введением запретов и ограничений в целях профилактики распространения коронавируса, при которой часть нефундаментальных прав граждан может ограничиваться в соответствии с законом в интересах безопасности окружающих.
ЛИТЕРАТУРА
1. Жалсанов Б.Ц. Возможность применения административного принуждения полицией при ограничительных мероприятиях (карантине). Вестник Московского университета МВД России № 4, 2020 г. С. 167-169.
2. Илесанми М. А. Пандемии и проблема ограничения прав человека // Юрист. 2018. № 8. С. 59-65.
3. Маслоу А. Мотивация и личность. - СПб. : Евразия, 1999. - 478 с.
4. Maybourn, R. Der Preis für Sicherheit. Die Ansichteneines Reeders // Schiff&Hafen/ Kommandobrücke. Heft 10.-1981, 33. Jahrtag. p. 144-149 (нем.).
REFERENCES
1. Zhalsanov B.C. Vozmozhnost' primenenija administrativnogo prinuzhdenija policiej pri ogranichitel'nyh meroprijatijah (karantine). Vestnik moskovskogo universiteta MVD Rossii № 4, 2020 g. S. 167-169.
2. Ilesanmi M. A. Pandemii i problema ogranichenija prav cheloveka // Jurist. 2018. № 8. -S. 59-65.
3. Maslou A. Motivacija i lichnost'. SPb.:Evrazija, 1999. -478 s.
4. Maybourn, R. Der PreisfürSicherheit. Die Ansichteneines Reeders // Schiff &Hafen/ Kommandobrücke. Heft 10.-1981, 33. Jahrtag. p. 144-149 (nem.).
УДК34.342.7
АЗАМАТТАРДЬЩ МЕМЛЕКЕТТ1К БАСЦАРУГА ЦАТЫСУ НЫСАНДАРЫ
Айгер^м М^хатайцызы Немеребаева
М.С.Нэржбаев атындагы КАЗГЮУ УниверситетШц докторанты, Нур-Султан ц., Казацстан Республикасы;в-таИ: [email protected]
ТYйiн свздер: коммерциялыц цупия, сауда цупиялары, ноу-хау, ендгргс цупиялары, жабыц ацпарат, ашылмаган ацпарат, цупия ацпарат, цупиялылыц, жосыцсыз бэсекелестгк, коммерциялыц цупияны цоргау.
Аннотация. Мацалада елгмгздегг элеуметтгк коммуникация тетжтершц жеттдгртуте жэне заманауи технологиялардыц дамуына байланысты цалыптасцан азаматтардыц мем-лекет ¡стерте цатысу нысандары царастырылган. Азаматтардыц мемлекет ¡стерте цаты-су нысандарын билжтщ уш тармацтары бойынша саралау тшмд1л1г1 аныцталган. Жасалган талдау неггзтде мацалада царастырылатын конституциялыц цуцыцты жет\лд1р1лу1 тшмдг урд\с болып табылатындыгы жэне ез ти1мд\л\г1н дэлелдегендг туралы айтылган.
Автордыц пайымдауынша, азаматтардыц мемлекет 1стер1не цатысудыц жаца нысан-дарыныц цалыптасуы цогамда орын алган саяси урд1стерге барынша кеп адамдардыц тар-тылуына ыцпал етедг. Бул нэтижеш Казацстан Республикасында халыц билгггн жузеге асыру цагидаттарыныц дамуына ыцпал етуш1 факторреттде оц багалау керек. Заманауи ацпарат-
04 О Вестник Института законодательства и правовой информации РК
2 10 №5 (63) - 2020
тыц жэне телекоммуникащялъщ технологиялардыц даму заманда мемлекетке «Kepi байла-ныс» арналарынан халъщтан тусетт сауалдарды цабылдап, вцдейтш, сонымен цатар, оларга тез арада жауап бeрудi цамтамасыз ететт барынша жаца технологиялары пайда болды. Коммуникация цуралдарыныц, нацты айтцанда дамуы Интернет желгсшц дамуы азамат-тардыц мемлекет iстeрiнe цатысудыц жаца нысандарыныц енггзтуте, ал цолданыстагы ны-сандардыц жeтiлдiрiлуiнe ыцпал eтeдi, олардыц сипаттамалары келеЫдей: квпшшк билттц вкiлдeрi цогамга жацындай тустi, осыган дeйiнгi ара цатынастарда орын алган коммуникация лыц кедергшер жойылды, тургын халыцтыц барынша квп саны басцару урдШне тартылуда.
Сонымен цатар, автор мацалада жeргiлiктi децгейде партиялардыц цызмeтi азаматтар-дыц мемлекет wтерт басцаруга цатысу цуцыгын жузеге асырылуыныц кетлджтершц бiрi болып табылады, сeбeбi халыц партия вктдерт взi сайлайды деген пкр кeлтiргeн.
ФОРМЫ УЧАСТИЯ ГРАЖДАН В ГОСУДАРСТВЕННОМ УПРАВЛЕНИИ
Немеребаева Айгерим Мухатаевна
Докторант Университета КАЗГЮУ им М.С. Нарикбаева, г. Нур-Султан, Республика Казахстан;е-таИ: [email protected]
Ключевые слова: участие граждан в делах государства, разделение властей, политические права граждан.
Аннотация. В статье рассматриваются формы участия граждан в общественных делах, возникшие в нашей стране в связи с совершенствованием механизмов социальной коммуникации и развитием современных технологий. Было отмечено, что необходимо эффективно разграничивать формы участия граждан в государственных делах по трем ветвям власти. В статье на основе анализа констатируется, что совершенствование форм участия граждан в общественных делах - процесс действенный и доказавший свою эффективность.
По мнению автора, появление новых форм участия граждан в общественных делах будет способствовать большему вовлечению в политический процесс в обществе. Этот результат следует рассматривать как положительный фактор, влияющий на развитие принципов народной власти в Республике Казахстан. С развитием современных информационных и телекоммуникационных технологий в государстве появились новейшие технологии, позволяющие получать и обрабатывать запросы населения по каналам «обратной связи», а также оперативно реагировать на них. Развитие средств коммуникации, в частности, развитие Интернета, способствует внедрению новых форм участия граждан в общественных делах и совершенствованию существующих.
Кроме того, автор утверждает, что деятельность партий на местном уровне является одной из гарантий реализации права граждан на участие в управлении общественными делами, поскольку народ избирает представителей партий.
FORMS OF PARTICIPATION OF CITIZENS IN PUBLIC ADMINISTRATION
Nemerebayeva Aigerim Mukhataevna
PhD candidate M.S. Narikbaev KAZGUU University,
Nur-Sultan, the Republic of Kazakhstan;e-mail: [email protected]
Keywords: participation of citizens in state affairs, separation of powers, political rights of citizens.
Abstract. The article examines the forms of citizens 'participation in public affairs that have arisen in our country in connection with the improvement of the mechanisms of social communication and the development of modern technologies. It was noted that it is effective to distinguish between the forms of citizens 'participation in public affairs in three branches of government. Based on the analysis, the article states that improving the forms of citizens 'participation in public affairs is an efficient process that has proven its effectiveness.
According to the author, the emergence of new forms of citizen participation in public affairs will contribute to greater involvement in the political process in society. This result should be considered as a positive factor influencing the development of the principles of people's power in the Republic of Kazakhstan. With the development of modern information and telecommunication technologies,
Вестник Института законодательства и правовой информации РК Q
№5 (63) - 2020 2 19
Жас галым MÍH6epi
the state has developed the latest technologies that allow receiving and processing requests from the population through «feedback» channels, as well as promptly reacting to them. The development of means of communication, in particular the development of the Internet, promotes the introduction of new forms of citizen participation in public affairs and the improvement of existing ones.
In addition, the author claims that the activity of parties at the local level is one of the guarantees of the realization of the right of citizens to participate in the management of public affairs, since the people elect representatives of the parties.
Kipicne. Казакстан Республикасы Консти-туциясыньщ 1-бабыньщ 1-белЫне сэйкес Казакстан Республикасы демократиялык мемле-кет болып табылады1. Демократиялык тэртш дегенiмiз халы; мемлекеттж билжт жYзеге асыруга катысатын саяси тэртштщ бiр тYрi, осындайда шешiмдер халыктыц аз белЫнщ мYДделерiн есепке ала отырып кепшшкпен кабылданады1. Ягни, когамныц эрбiр мYше-сi мемлекеттiк билжтщ жYзеге асырылуы-на катысады. Эйгш ресейлiк зацгерлер Е.И. Козлова жэне О.Е. Кутафин орынды атап еткендей, «кез келген когамдастыктыц, кауымдастыктыц, соныц iшiнде мемлекеттк кауымдастыктыц к^кыгы - демократиялык бастаулардыц ажырамас касиетi болып табы-лады»[1, 24 б.].
Макаланы жазу барысында саясаттану-са-лыстыру, хронологиялык жэне бакылау эдю эдютерi колданылды.
Талкылау. Казакстан Республикасыныц Конституциясында азаматтардыц мемлекет ютерш баскаруга катысу к^кыгы «Адам жэне азамат» деп аталатын екiншi тарауына енпзш-ген 33-бабында бекiтiлген. Атап айтканда, елiмiздщ азаматтары мемлекет ютерш баскаруга ткелей ездерi немесе (жэне) ез екiлдерi аркылы катыса алады, жеке ездерi мемлекет-тк органдарга жYгiне алады, сонымен катар, олардыц аталган к^кыкты ез екшдерше жYк-тей алу к¥кыгы да кезделген.
Конституцияныц аталган бабына сэйкес Республика азаматтарыныц мемлекеттiк кыз-метке бiрдей кол жеткiзе алу кркыгы да кезделген, осындайда мемлекеттк кызметшiге койылатын талаптар тек лауазымды мшдет-тердщ сипаттамасына гана байланысты жэне зацмен белгiленедi деген ереже кезделген. Б^л конституциялык к¥кык азаматтарга мемлекет тарапынан кабылданатын шешiмдерге ыкпал етуге жэне ез елдершщ саяси емiрiне белсендi катысуга мYмкiндiк бередi.
Азаматтык жэне саяси кркыктар тура-лы халыкаралык пактшщ 25-бабында эрбiр азамат нэсiл, дiн, тш, саяси жэне езге де на-нымдар, ^лттык жэне элеуметтiк шыгу тегi, мYлiктi жагдайына, туылган жерi мен езге де жагдайына байланысты жэне кандай да бiр
шектеулерсiз мемлекеттiк iстердi жYргiзуге тiкелей eзi немесе eзi еркiн тацдаган e^-дерi аркылы катысуы туралы ережелер ^з-делген, сонымен катар, осы к¥кьщты жYзеге асыру кезiнде адамды кемсiтуге болмайтын-дыFы жэне мемлекет ютерш баскаруды баска адамдар аркылы да жYзеге асыруFа болатын-дыгы туралы да айтылFан2.
Элеуметтж-экономикалык даму мэселе-лерiн, нормативтк-кръктык актшердщжо-баларын жэне eзге де когам Yшiн мацызы бар шешiмдердi кeпшiлiк болып талкылау, когамдык (кeпшiлiк) тыцдаулар, халыктыц к^кык шыгармашылыгы немесе азаматтык бастамашылыгы, когамдык пiкiрдi с^расты-ру, т.т. - осы аталган ю-эрекеттердщ барлыгы азаматтардыц мемлекеттiц iстерiн баскаруга катысудыц нысандары болып табылады.
Eлiмiздегi соцгы жылдардыц iшiнде ка-лыптаскан азаматтардыц мемлекет ютерш баскаруга катысудыц жаца нысандарын са-наттар бойынша бeлген абзал. Жэне осын-дай классификацияныц негiзiнде билiктiц тармактарга бeлiну кагидаты орын алган. Тиiсiнше, азаматтардыц мемлекет ютерш катысудыц зац шыгарушылык билк саласында, аткарушы билiк саласында жэне сот билЫнде кeрiнiс алган.
Aзаматтардыц мемлекет iстерiн баскаруга катысудыц билжтщ тYрлi тармактары бойынша казiргi нысандарын карастырсак.
l. Aзаматтардыц билiктiц зац шыгарушылык тармагында мемлекет iстерiне ка-тысуыныц нысандары. Осындайда ею нысан-ды атауга болады:
- азаматтардыц зац шыгарушылык билш органдарын калыптастыруга катысуы;
- азаматтардыц зац шыгаруга катысуы.
Aзаматтардыц мемлекет iстерiн баскаруга
катысудыц заманауи нысандары зац шыга-рушы билк органдарын калыптастыруды eз колданысын тапкан жок, алайда азаматтардыц зац шыгару iсiне катысуын камтамасыз етуде белсендi тYрде колданылады.
l.l. Aзаматтардыц мемлекет iстерiн баскаруга катысуыныц нысаны ретiнде халык бастамашылыгы (зац шыгарушылык, к¥кык шыгару) азаматтар тарапынан зацныц неме-
1 Казацстан Республикасыныц Конституциясы(1995 жылы 30 тамызда республикалыц референдумда ца-былданган) //http:adilet.zan.kz
2 Азаматтыц жэне саяси цщыцтар туралы халыцаралыц пактш ратификациялау туралы Казацстан Республикасыныц 2005 жылгы 28 царашадагы N 91 Зацы. http://adilet.zan.kz
OQA Bed^K Института зaконодaтeльcтвa и правовой информации PK
220 №5 (63) - 2Q2Q
се езге де нормативтк к¥кыктык актшщ жо-басын эзiрлеуде жэне оны уэкшетл органга карастыру жэне кабылдау Yшiн енпзуден керiнiс табады.
1.2. Казакстан Республикасы азаматта-рыныц зац жобаларын талкылауга катысуын демократиялык зац шыгарушылыктыц бiр нысан ретiнде карастыра аламыз. Зац жобаларын талкылауга азаматтык когам екiлдерi ке-лесi к¥ралдарды колдану аркылы катыса ала-ды: когамдык бiрлестiктерге катысу аркылы, коммерциялык емес Yкiметтiк ^йымдар, ком-мерциялык ^йымдар, Yкiметтiц ресми сайты (e-gov.kz) аркылы.
1.3. Азаматтар сарапшылар ретiнде ж^-мыс топтарына, комитеттерге, сарапшылар кецестерше катыса алады.
Казакстан Республикасы Президентшщ «Жаца жагдайдагы Казакстан: iс-кимыл ке-зещ» атты Жолдауында мемлекет басшысы жергiлiктi баскару институтын жетiлдiрiп, тиют Т^жырымдаманы кабылдау керекть ri туралы айткан. Атап айтканда, Жолдауда жергшкл баскарудыц каржылык мYмкiндiк-терiн ныгайтып, тиiстi нормативтiбазаны эзiр-леу керектЫ туралы айтылган. Жэне елiмiзде жергшкл баскару жэне жергiлiктi езiн езi баскару екiлеттiктерiн шектеп, жергiлiктi езш езi баскарудыц (жиындардыц, жиналыстар-дыц) екiлеттiктерiн ныгайту кажеттiлiгi туралы да айтылган3.
2. Мемлекеттж кызметте ецбек ету жэне сайлау к¥кыгын жYзеге асырылуы. Мэселен, елiмiзде мемлекеттщ лауазымды т^лгалары-ныц кызметiне бага беру женшдеп жоба ЖY-зеге асырылуда. Осы жоба шецберiнде азаматтар мемлекеттк билiк екiлдерiн багалау Yшiн тиiстi сауалнама парагын толтырады, сауалнаманыц корытындысы бойынша тиiстi т^жырым эзiрленедi.
Бiздiц пайымдауымызша, билiк орган-дарыныц кызметiн багалау технологияла-рын колдану азаматтардыц мемлекет iстерiн баскаруга катысудыц аса перспективтi багыт-тарыныц бiрi болып табылады.
Сенiм - когамдык катынастардыц не-гiзiн калаушы элементтерiнiц бiрi. Сенiм жок болган кезде ешбiр когам дамып, ерлеме-ушi едi. Когамдагы сенiм децгеш темендей бастаган кезде жагдайга мемлекет белсендi араласып, сенiм децгейiн арттыру Yшiн барынша кYш ж^мсалады. Американдык элеу-меттанушы Т.Парсон атап еткендей, элеумет-танушылык ез езше жетушiлiк (когамныц ез езiн жеке бiр жYЙе ретiнде сактауы) орын алу Yшiн коршаган ортамен езара алмасу карым -катынастарыныц теракты сипаттамасымен де, сондай - ак когам мен талга арасындагы ерек-
ше теракты карым - катынастарыныц орын алуы аркылы да камтылуы тиiс. «Когам тек езiнiц барабар когамныц элеуметтанушылык кызмет етуiне енпзшген «салымы» болатын-дыгына сенiм арта алган кезде гана ез езше жетушi механизм бола алады», - деп жазады ол езiнiц «^аз1рп когамдар жYЙесi» деп ата-латын кiтабында [2, 11 б.].
Сейтш, жогарыда айтылганныц не-гiзiнде мемлекетке деген сешм когамныц кызмет етушщ негiзiн калаушы шарттары-ныц бiрi. Институционалды сенiм бiлдiру жалпы когамга деген элеуметтанушылык т^рактылыкты камтамасыз етедь
3. Азаматтардыц сот билiгi саласында мемлекет iстерiн баскаруга катысу нысандары.
Казакстан Республикасыныц колданы-стагы зацнамасына сэйкес азаматтардыц эдш-сотты жYзеге асыруга катысудыц тек бiр гана нысаны кезделген - ол алкабилер ретiнде сотка катысуы.
Айтылганныц непзшде келесi т^жы-рымдамаларды тYЙiндеуге болады.
Азаматтардыц мемлекет iстерiн баскаруга катысу к¥кыгы кез келген мемлекеттiц саяси тэр^бш сипаттайтын негiзгi саяси к¥кык болып табылады. Бiздiц елiмiзде осы конститу-циялык к¥кык Казакстан Республикасыныц Конституциясында бекiтiлген демократи-ялылык кагидатын жYзеге асырудыц негiзi болып табылады. Ресей Федерациясыныц Конституциялык сотыныц судьясы Н.С.Бон-дарь орынды атап еткендей «азаматтыц саяси бостандыгыныц керiнiсi болумен катар мемлекет ютерш баскаруга катысу к¥кыгы елде-ri жагдайга жеке ыкпал етумен байланысты тек субъективтi к¥кыкты гана сипаттамайды, сонымен катар, ол кепшiлiк билтнщ тиiмдi эрi теракты ^йымдастырылу жYЙесiне деген кажеттiлiктi б^вдредЬ). Расында да, халыкта билiкке ыкпал етудiц пэрмендi к¥ралдары болганда карулы аттанулар, наразылык акция-лары сынды мемлекет ютерш баскаруга катысудыц т^раксыздандыргыш тетктерш, кдаал-дарын пайдаланудыц кажеттiлiктерiн жокка шыгарады [3,19 б.].
Акпараттык технологиялар Казакстан Республикасында екпiндi тYрде дамып келе жаткан жаца енгiзiлiмдердiц бiрi. Мемлекет Басшысыныц тапсырмасына сэйкес мемле-кеттiк кызметтердi керсету барысында тургын халыктан талап етiлетiн к^жаттарды кыскарту женiндегi ж^мыс жYргiзiлуде. www.egov.kz атты «электронды Yкiмет» порталында мемле-кеттж кызметтердiц д^рыс керсетiлуiне каты-стырылган министрлiктермен катар Казакстан Республикасыныц Жогаргы соты мен сот жYЙесi де мYДделi эрi жауапты. Атап айткан-
3 Мемлекет басшысы Касым-Жомарт Тоцаевтыц Казацстан халцына Жолдауы. 2020 жылгы 1 цыр^йек — Казакстан Республикасы Президентшц ресми сайты (akorda.kz)https://www.akorda.kz/
Вестник Института законодательства и правовой информации РК ОО^
№5 (63) - 2020
Жас галым мтбер1
да, «Же™дер мен ата-ана камкорлыгынан айырылган балаларды элеуметтк камсыздан-дыру Yшiн к¥жаттарды реЫмдеу», «азамат-тык хал актiлерiн ^ркеу: тууды, неке жасау-ды, некеш б^зуды, экелкт^ ер баланы асырап алуды, (кыз баланы асырап алуды) аныктау, ТАв ауыстыру, т^лганыц eлiмiн тiркеу Yшiн арыз беру» сынды жэне т.б. электронды мем-лекеттж кызметтердi жYзеге асыру Yшiн сот актшершщ ^сынылуы талап етiледi. Ол Yшiн акпараттык жYЙелердi бiрiктiру аркылы Ка-закстан Республикасыныц Жогаргы Сотыньщ жанындагы Соттардыц кызметiн камсыздан-дыру жeнiндегi департаментiмен мемлекет-тiк аткару органдары мен КР Жогаргы Соты арасындагы сот шешiмдерiн ^сыну бойынша езара эрекеттесткт ^йымдастыру жeнiндегi ж^мыс жYргiзiлуде. Осындайда кез келген т^лга электронды цифрлiк кол коюды алган-нан кейiн www.egov.kz сайтына юрш, кажеттi акпарат ала алады [4,7 б.].
«ТЭРЕЛ1К» жYЙесiн, Сот кабинеты жэне сот процестершщ аудио/бейне-жазу жYЙе-лерiн бiрiктiру соттыц ашыктыгын арттыру жeнiндегi пэрмендi кдеал болып табыла-ды жэне процестiк б^зушылыктарды жокка шыгарады. Заманауи технологиялардыц сот жYЙесiне енгiзiлуi жэне олардыц сот iсiн жYр-гiзу барысында колданылуы бюрократиялык кедергiлердi жояды, сот жYЙесiнде кызмет ететiн кызметкерлердщ азаматтармен байла-ныстарын ец аз мелшерде болуын кездейд^ ол ез кезегiнде сыбайлас жемкорлык фак-тшершщ алдын алып, азаматтардыц уакыты мен каражатын Yнемдейдi, ел т^ргындары Yшiн сот жуйесшщ ашыктыгына жэне оныц барынша кол жетiмдi болуына ыкпал етедi де-пм келедi.
Сонымен катар, жергiлiктi децгейде пар-тиялардыц кызметi азаматтардыц мемлекет ютерш баскаруга катысу к¥кыгын жYзеге асырылуыныц бiр тYрi болып табылады, се-бебi халык партия екшдерш eзi сайлайды. Партияга катысу аркылы азаматтар халыктыц т^ргылыкты жерi бойынша, жергшкл eмiрдiц барлык салаларында жергшкл баскаруды жYзеге асырады. Олар саяси партия аркылы ез еркш бiлдiредi жэне солай саяси Yрдiске тартылады жэне сол аркылы когамныц саяси eмiрiне катысу мYмкiндiгiне ие болуда. Атап айтканда, партияны интернет галамторында насихаттау стратегиясы эзiрленген, «Электронды партия» жобасы iске косылып, сайт жацартылатын болады, элеуметтiк желiлерде жYЙелi негiзде ж^мыс жYргiзiледi.
БYгiнгi куш бастауыш партиялык уй-ымдар аймактардагы бYкiл саяси жумыстыц орталыктарына айналды. Бастауыш партия
уйымдары партияныц iргетасы деп бiлемiз, eйткенi оларга партияныц кызметшдеп ба-сымдыктар мен бастамаларды насихаттау, тургын халыкты колдап, оларга кемек кер-сету, партияныц курамын ныгайту женш-дегi негiзгi салмак жYктелген, сондай - ак, бастауыш партиялык уйымдарда партияныц Кешбасшысы белгшеген мiндеттердi жYзеге асыру жeнiндегi непзп жумыс жYргiзiлуде. Сондай-ак, дэл осы бастауыш партиялык уй-ымдарда партиялык бастамалар калыптасады. Партияныц Орталык аппаратыныц когамдык кабылдау бeлмесiнде орталык мемлекет-тiк органдардыц басшылары азаматтардыц етЫштерш карап, тиiстi шешiм кабылдай-ды, тиiстi министрлiктердiц терагалары тара-пынан кабылдаулар жYргiзiледi.
Казiрri кезде партиялар елдщ саяси eмiрiнде басты ролдi аткаруда, жалпы игшк-ке кол жетюзу эрi барлыктары Yшiн колайлы болып табылатын сындарлы шешiмдi кабылдау максатында белсендi саяси сухбат куруда.
Партияныц облыстык филиалдарыныц терагалары -облыс экiмдерi адамдарды ка-былдап, олардыц кeкейкестi мэселелерi бойынша тшст шешiм тауып, кемектесуде4.
Мемлекеттк жэне кукык коргау орган-дары басшыларыныц келiсiлген кестелерь не сэйкес Партияныц орталык аппаратында Когамдык кабылдау бeлiмiнде мемлекеттiк органдардыц басшылары азаматтардыц ка-былдауларын жYргiздi. Сондай - ак, Орталык аппараттыц Когамдык кабылдау бeлiмiн-де Казакстан Республикасыныц Ецбек жэне халыкты элеуметтж коргау министрлЫмен бiрлесiп «Yзiлiссiз байланыс» жобасы ЖY-зеге асырылуда. Кабылдаулар барысында осы ведомствоныц мамандары тYрлi санат-тагы адамдарды кабылдады (зейнетакымен, ецбекпен камсыздандыру мэселелерi, бала-ларга жэрдемакы телеу жэне т.б. мэселелер бойынша). Сонымен катар, азаматтарга Банк омбудсманы мен зацгерлер «Оздщ халыктык кецесшiцiз» жобасыныц шецберiнде азаматтарга акысыз кецестер бершдь Осыныц бэрi азаматтардыц мемлекет ютерше катысуы-ныц кeрiнiсi болып табылады. Бул Yрдiс узак мерзiмдi перспективага созылады деген ойда-мыз, ол осы макала аясында ербкен такырып eзектi болып табылатындыгын бiлдiредi.
Республикалык децгейдегi мемлекеттiк кызметке кызметкердi кабылдамас бурын кем дегенде бiр айлык тагылымдаманы белгiлеу орынды болар ед^ сол кезде жас мемлекет-тiк кызметшiлер елiмiз Yшiн аткарар жумыс аукымын, жумыс барысында кол жетюзетш максатты, оган жету эдютерш белгiлеп, сонымен катар жумыс iстейтiн ведомствоныц
4 Нур-Отан партиясыныц есебтен «№г Otan» азаматтарды онлайн режимтде цабылдауды бастайды. «Нур-Отан» партиясыныц доктринасы. https://nurotan.kz/news/news-detail/268229?lang=kz
ООО Вестник Института законодательства и правовой информации РК
222 №5 (63) - 2020
непзп басым багыттарынан егжей-тегжейлi хабардар болып, ез ж^мысына катысты тиiстi нормативтiк к¥кыктык актiлердi окып бiлсе деген талаптар белгшенсе, себебi мемлекеттiк кызметшiлердiц кызметi - азаматтардыц мем-лекеттiк iстердi баскаруга катысу крыгыныц жYзеге асырылу нысаны жэне когам емiрiнiц децгейi жэне сапасы мемлекеттiк кызметтiц сапалы жYзеге асырылуына байланысты болып табылады.
Зерттеуiмiздi корытындылай келе мына-
дай т^жырымдарга кол жеткiздiк:
- бiрiншiден,елiмiздi баскаруга Yкiметтiк емес сектордыц белсендi мYшесi болу аркылы катысуга болады.
- екiншiден, ел баскаруда заманауи тех-нологияларды дамыту карастырылатын кон-ституциялык к¥кыкты жYзеге асырудыц ны-сандарын жетiлдiрудiц алгышарттары болып табылады.
ЭДЕБИЕТТЕР
1. Козлова Е.И. Эволюция концептуальных основ народовластия в РФ - М.: Юридическая литература, 2015.- 250 с.
2. Talcott Parsons. The System of Modern Societies, 1971.ТолкоттПарсонс: Система современных обществ. Перевод на русский язык: Седов Л.А.иКовалевА.Д. - М.:1998. // Электронная публикация: Центр гуманитарных технологий. - URL:https://gtmarket.ru/laboratory/basis/5395. 20.10.2020 г.
3. Бондарь Н.С., Джагарян А.А. Правосудие: ориентация на Конституцию. М.: Норма :Инфра-м, 2018. - 224 с.
4. Омаш Сергазы. Электронды сот терелтн дамыту - заман талабы [Text]: ЦР-ныц Жогаргы соты сот тврелтшц ашыцтыгы мен цолжетгмдшгт арттыру мацсатында Сот жуйест 2020 жылга дешн ацпараттандыру тужырымдамасы // Айцын. - 2015. - 23 цацтар. - 7 б.
REFERENCES
. Kozlova E.I. Jevoljucija konceptual'nyh osnov narodovlastija v RF - Moskva, «Juridicheskaja diteratura» 2015.250 s.
2. Talcott Parsons. The System of Modern Societies, 1971. Tolkott Parsons: Sistema sovremennyh obshhestv. Perevod na russkij jazyk: L. A. Sedov i A. D. Kovalev. — M., 1998. // Jelektronnaja publikacija: Centr gumanitar nyh tehnologij. - 09.2012. URL: https://gtmarket.ru/laboratory/ basis/5395
3. N.S. Bondar', A.A. Dzhagarjan. Pravosudie: orientacija na Konstituciju. M. : Norma: Infra-m, 2018. 224 s.
4. Omash Sergazy. Jelektrondy sot toreligin damytu - zaman talaby [Text] : KR~nyH Zhosarsy soty sot toreligin^ ashy^tysy men Kolzhetimdiligin arttyru ma^satynda Sot zhyjesin 2020 zhylsa dejin aKparattandyru tyzhyrymdamasy // AjKyn. - 2015. - 23 Ka^ar. - 7 b.
Вестник Института законодательства и правовой информации РК ООО
№5 (63) - 2020 223
