CC BY
6УДК 33
Габиденкызы А.
Каспий кргамдьщ университетшщ 2 курс магистранты (Казакстан, Алматы)
КАЗАХСТАН ЭКОНОМИКАСЫНЫЦ ДАМУЫ
Аннотация: Казацстан Республикасы экономикасыныц даму царцынын жеделдету жэне де цифрлыц технологияларды пайдалану есеб1нен халыцтыц вм1р суру сапасын жацсарту, сондай-ац узац мерз1мд1 перспективада Казацстанныц экономикасын болашацтыц цифрлыц экономикасын цуруды цамтамасыз ететт тубегейлг жаца даму траекториясына квш1руге жагдай жасау.
ЮлттЫ свздер: цифрландыру, технология, интернет, инфрацурылым, ацпарат.
Казахстан Республикасы ¥лпъщ экономика министрлтнщ Статистика комитетшщ аппараты бойынша 2014 жылы 6-74 жас аралыгында интернет желiсiн (мобильдшт косалганда) пайдаланушылардын, Yлесi 63,9%, 2015 жылы - 72,9%, 2016 жылы - 76,8% вдады.
Халыкты 4G желiлерiмен камту 2015 жылы 65,5%, 2016 жылы 69%
ВДДы.
Ауылды; елдi мекендерде «цифрлы; алшактык» байкалуда - деректердi жетюзу желiлерiн дамудагы артта калушылы;. 2014 жылдын, корытындылары бойынша калалы; интернет желiсi пайдаланушыларыныц тыгыздыгы 72,6 %, ауылдык елдi мекендерде 52,7%, 2015 жылы - 76,4% жэне 68,3%, 2016 жылы тшсшше 81,3% жэне 70,9% к^рды.
Эщрлердщ акпараттык тецшзджтен арылуы елiмiздiц географиялык eлшемiмен, бiр бeлiгi алыс шалгайда жэне киын к;олжетiмдi жерлерде
орналаскан 6600 астам ауылдык елдi мекеннщ болуымен кYPделенедi. Элемдш тэжiрибеде б^л мэселе:
- ел халкьшын, акпаратка, соныц iшiнде мемлекеттш кeрсетiлетiн кызметтерге, отандык хабар таратудыц акпараттык корларына тец к^кыкты колжепмдшп мYмкiндiгi;
- халыктыц, бизнестiц жэне мемлекеттiц артып келе жаткан акпараттык кажеттiлiктерiн озык тYPде канагаттандыруды ^сынатын жерсерiктiк байланыс пен хабар таратуды дамыту аркылы шешiледi.
Цифрлык экономика халыкта оныц жемiстерiн пайдалануга мумкшдш беретiн цифрлык дагдылардыц болуын талап етедi. Б^л ретте, казiргi кезде халыктыц компьютерлш (цифрлык) сауаттылыгыныц децгеш 76,2% курайды, жэне алдагы жылдарда оныц eсуi кажет. К^рп сэтте Казакстан Республикасы Бiлiм жэне гылым министрлiгi бiркатар бастамаларды енгiзуде:
1) 3-4 сыныптарда окуда жэне кунделжп eмiрде акпараттык технологияларды тиiмдi пайдалану Yшiн заманауи акпараттык технологиялармен ж^мыс iстеудiц жалпы базалык бiлiмдерiн калыптастыратын «Акпараттык-коммуникациялык технологиялар» пэнi енгiзiлдi;
2) робототехника шецбершде багдарламалаудыц жалпы непздерше Yйрететiн робото - техника бойынша 372 Yйiрме ж^мыс iстеуде.
Сонымен катар, жас ^рпакка жаца талаптарды ескере отырып, креативтi ойлау мен техникалык дагдыларын дамыту аркылы орта бшмнщ мазм^нын кайта карау кажеттшп туындап отыр.
Б^л цифрлык технологияларды колдану аркылы елiмiздiц эрбiр азаматыныц eмiр CYPУ сапасын жаксартуга багытталган мацызды кешендi багдарлама. 2018 жылдан бастап 2022 жылга дейiн бес непзп багыт бойынша ж^мыс жYргiзу жоспарланып отыр:
1. Экономика салаларын цифрландыру;
2. Цифрлык мемлекетке кешу;
3. «Цифрлык Жiбек Жолын» iске асыру;
4. Адами капиталды дамыту;
5. Инновациялык экожYЙенi к¥ру.
Кeрсетiлген бес багыттыц шецбершде 17 накты мiндет пен 120 жоба калыптастырылды.
«Цифрлы Казакстан» багдарламасын жYзеге асыруда 4 багыт бар. Бiрiншi багыт - ауыл-аймакты кец жолакты интернетпен камтамасыз етiп, Казак-станныц транзиттiк элеуетiн арттыру. Екiншi багыт - экономиканыц салаларына (^лш жэне логистика, денсаулык сактау, бшм беру, ауыл шаруашылыгы жэне электронды сауда) цифрлы технологияны ендiру. Yшiншiсi - мемлекеттiк орган-дар ж^мысыныц сапасын арттыру жэне тeртiншi багыт - 1Т-мамандарды даярлау.
Казiргi уакытта Казакстанда жогары жылдамдыкты интернетке кол жетiмдi 122 кала мен 1200 ауылдык елдi-мекен бар, бiрак б^л жеткiлiксiз. Цифрлык трансформациялау багдарламасыныц жоспарына сэйкес, 2020 жылга карай тагы 1700 ауылдык елдi-мекендi камту жоспарлануда, ол eз кезегiнде тагы 2 миллион адамга жылдам интернеттiц колжепмдшгш камтамасыз етедi.Эткен жылдан бастап Хуавей жэне «Транстелеком» АК ауылдык жерлерде кец жолакты косылысты камтамасыз ету бойынша пилоттык жобаны сэттi бастады. 2018 жылы «Казактелеком» АК ^лттык байланыс операторымен «Казакстан Республикасыныц ауылдык елдi мекендерiне талшыкты-оптикалык байланыс жолдарыныц технологиясы бойынша кец жолакты косылыска кол жетiмдiлiктi ^сыну» жобасы юке косылды, ол биыл да жалгасын табуда.
Сонымен катар мемлекеттiк саясаттыц каржылык, салыктык багыттарында оцтайлы eзгерiстер ецгiзу аркылы, эр тYрлi eнеркэсiп eкiлдерiнiц eзара Yйлесiмдi карым-катынасын к¥ру жэне спектрлi талдауды колдану аркылы орындалмак. Б^л шаралар оц нэтижеге экелетш негiзгi шарттар мен шешiмдер болмак.
Цифрлык Казакстан багдарламасын iске асыру Yшiн 2018-2021 жылдары мемлекет 325,95 миллиард тецге ^лемщде каражат бeлдi. Оныц iшiнде: 2018
жылы - 142,69 миллиард тецге; 2019 - 129,90 млрд. тецге; 2020 - 35,44 млрд. тецге; 2021 - 17,92 млрд.
Корыта айтканда, цифрлык экономиканын, дамуы бизнестiц iшкi жэне сырткы ортасына эсер етiп кана коймай, ел Yкiметiнiц саяси мYмкiндiктерiне де елеулi ыкпалын тигiзедi. Кэсшорын т^ргысындагы eндiрiске Интернет кез келген кэсшорынга, тiптi шагын капитал салымдарымен ез eнiмдерiн кYллi элем бойынша сатуга; шыгындарды азайту; ецбек ешмдшп мен тиiмдiлiгiн айтарлыктай арттыруга мYмкiндiк бередi. Дегенмен технологиялык eзгерiстер бизнест жYргiзу Yшш жаца нарыктык ережелердi жасайды, оган сэйкес жаца бэсекелестж стратегияларды iздеу жэне бэсекелестiктiц тшмдшпн арттыру кажет болады.
КРЛДАНЫЛГАН ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1:
Кыскаша Макала: Kapital.kz Медиа Порталы: Кытайдыц Казахстан экономикасына салган инвестиция кeлемi 42,8 млрд $ асты, 2017 ж. (https://kapital.kz/economic/60408/obcshij-obeminvesticij-kitaya-v-ekonomiku-kazahstana-prevysil-42-8-mlrd.html)
Казахстан Республикасы Президентiнiц ресми сайты: Казахстан Республикасыныц стратегиялары жэне багдарламалары. Акорда, 2018 (http://www.akorda.kz/ru/ official_documents/strategies_and_programs) Казахстан Республикасы Каржы министрлiгiнiц Каржы мониторингi комитетiнiц веб-сайтында (http://kfm.gov.kz/ru/activity/strategy-and-program/state-program-oninfrastructure-development-nurly.html)
Головенчик, Г.Г. Проблемы кибербезопасности в условиях цифровой трансформации экономики и общества / Г.Г. Головенчик // Экономика. Управление. Инновации. - 2018. - № 2 (4). - С. 22-33.
Gabidenovna A.
Caspian Public University 2nd year undergraduate (Kazakhstan, Almaty)
THE DEVELOPMENT OF KAZAKHSTAN'S ECONOMY
Abstract: Accelerate the pace of economic development of Republic of Kazakhstan and improve the quality of life through the use of digital technologies, as well as create conditions for the long-term transition of Kazakhstan's economy to a radically new development trajectory.
Keywords: digitization, technology, internet, infrastructure, information.
