Научная статья на тему 'ҚАЗАҚ ФОЛЬКЛОРЫНЫҢ БҮГІНГІ АНИМАЦИЯЛЫҚ ФИЛЬМДЕРДЕГІ КӨРІНІСІ'

ҚАЗАҚ ФОЛЬКЛОРЫНЫҢ БҮГІНГІ АНИМАЦИЯЛЫҚ ФИЛЬМДЕРДЕГІ КӨРІНІСІ Текст научной статьи по специальности «Искусствоведение»

CC BY
176
36
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
анимация / мультипликация / қазақ фольклоры / «Құйыршық» / «Тағдыр» / «Айдар» / «Ертемір» / «Балапан» арнасы / animation / Kazakh folklore / «Kuiyrshyk» / «Tagdyr» / «Aydar» / «Ertemir» / «Balapan» TV channel / анимация / мультипликация / казахский фольклор / «Куйыршык» / «Тагдыр» / «Айдар» / «Ертемир» / телеканал «Балапан»

Аннотация научной статьи по искусствоведению, автор научной работы — Абитаева Г., Сәлім Ә.

Бұл мақалада бүгінде балалар тәрбиесіне тікелей қатысы бар анимациялық фильмдердегі қазақ фольклоры турасында әңгімеленеді. Мультипликация өнерінің көрерменге қалай жол тартып, алғашқы қадамдарымен әкелген жаңалықтары сипатталады. Ширек ғасыр бұрын ғана жұртшылық тамсанып көрген мультфильмдер өз актуалдылығын не себепті жоғалтып алғандығы туралы пікірлер мен дәйектер көрсетіледі. Мультфильм – идеология болса, «отандық идеология қандай жағдайда?», «отандық өнімдердің хал-ахуалы», «анимациялық фильмдердегі тақырып пен кейіпкерлер», «жаңа кейіпкерлер», «қазақ фольклоры» және тағы басқа тақырыптар қалай көрсетіліп жатқандығын ашып көрсетеді.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE IMAGE OF KAZAKH FOLKLOR IN MODERN ANIMATION CINEMA

This article tells about Kazakh folklore in cartoons, which today are directly related to the upbringing of children. The first steps of the art of animation, novelty and new breath of this miracle. The reasons for which the old cartoons have lost their relevance. What is good multiplication ideology? It covers such topics as «domestic ideology», «state of domestic products», «themes and characters of cartoons», «new heroes», «Kazakh folklore» and much more.

Текст научной работы на тему «ҚАЗАҚ ФОЛЬКЛОРЫНЫҢ БҮГІНГІ АНИМАЦИЯЛЫҚ ФИЛЬМДЕРДЕГІ КӨРІНІСІ»

КАЗАК,

ФОЛЬКЛОРЫНЫН

БУГ1НГ1

АНИМАЦИЯЛЫК

ФИЛЬМДЕРДЕГ1 К6Р1Н1С!

ш

(СЛ <

МРНТИ 18.67.91

Абитаева Г.1, Сэлiм Э. 2

1,2 Т. К- Жургенов атындаFы Казак Улттык, енер

академиясы, (Алматы, Казакстан)

КАЗАК ФОЛЬКЛОРЫНЫН БУПНГ1 АНИМАЦИЯЛЫК ФИЛЬМДЕРДЕГ1 КОР1ШС1

Ацдатпа

Бул макалада бYгiнде балалар тэрбиесше тiкелей катысы бар анимациялык фильмдердегi казак фольклоры турасында эцпмеленедк Мультипликация внершщ керерменге калай жол тартып, алгашкы кадамдарымен экелген жакалыктары сипатталады. Ширек гасыр бурын гана журтшылык тамсанып кврген мультфильмдер вз актуалдылыгын не себептi жогалтып алгандыгы туралы пiкiрлер мен дэйектер кврсеттедк Мультфильм - идеология болса, «отандык идеология кандай жагдайда?», «отандык вымдердщ хал-ахуалы», «анимациялык фильмдердегi такырып пен кейткерлер», «жака кейiпкерлер», «казак фольклоры» жэне тагы баска такырыптар калай кврсеттт жаткандыгын ашып кврсетедi. Туйш свздер: анимация, мультипликация, казак фольклоры, «Куйыршык», «Тагдыр», «Айдар», «Ертемiр», «Балапан» арнасы.

К1р1спе

Балалардык кино внер1мен таныстыгы мультипликациядан басталатыны белг1л1: сурет болып салынган не куыршакты фильм. Окушылардык кабылдау ерекшел1г1не сай келет1н кыска фильмдер немесе хабарлар балага улкен эсер калдырады. Крзгалыс, эпизодтардык тез ауысуы бастауыш сынып окушыларынык психологиялык суранысына сэйкес келед1. «внердщ взге турлершщ мумк1нд1г1 таусылган туста

мультипликация салтанат курады» деген эйг1л1 болгар режиссер! Тодор Динов. Расында да осы канатты свздщ жаны бар. Бупнп такда мультипликациянык квркемсуретт1 жэне дерект кинонык колынан келмейт1н дуние жасауга каукары бар. Мультипликациялык фильм бала киялынык поэтикалык элем1не жан бтре алады. Сонымен катар мультипликация кецест1к майталман кинорежиссер Сергей Михайлович Эзейнштейн армандаган

ете кYPделi интелектуалды киножанрын мекгерт алды [1]. БYгiнде анимациялыц фильмдерге сураныс ете жогары. Мультипликациялыц фильмдерге тек тшкентай балалар гана емес, ем жастан елу жастагы керерменге дейш цызыгушылыц танытып отыр.

Анимация енерi зерттеуштердщ пiкiрiнше енердщ аралас салаларындагы жакалыцтарды, ек алдымен карикатура, плакат, штап иллюстрациясы, енер, музыка, цуыршац театры, цирк клоуны т.б. цабылдайды eрi цайта екдейдк бнердщ езара ыцпалдастыгы идеясына балалар ерекше назар аударады. Олар енердщ синтезiн алып, керкем шыгармашылыц табигатын кередi жэне оны ездерi тYсiне бастайды. Мультипликация енерi дYние жYзi фольклорындагы кептеген сюжеттерд^ классиктер шыгармаларынан, балалар эдебиет жазушыларынык шыгармаларынан алып Yлгердi. Мультфильмнщ танымдыц, эстетикалыц кYшi басым. бнердщ бул тYрiнiк цуралы туралы кез келген пэннщ сабагында айтуга болады.

Эдiстер

Казiрп кезде кеп балалар Yйден шыцпай мультфильмдi телеэкраннан немесе галамтордан кередi. Оцушылар арасында американ суретш^ мультипликаторы, кинорежиссерi У. Диснейдщ «Бэмби», «Белоснежка и семь гномов», «Золушка», «Спящая красавица», «Приключение мышонка Микки Мауса» сондай-ац, ресейдщ «Маша и Медведь» деген мультфильмдерЫ кередк БYгiнде кiшкентай керермендердщ такдау мYмкiндiгi ете жогары галамтордан шетелдщ анимациялыц фильмдерiмен цатар отандыц мультфильмдерiн кередк Кiшкентай керермендер анимациянык цалай жасалатыны мен кiм тYсiргенiне

цызыгушылыц танытады. Мысалы, В. Котеночкиннщ «Ну, погоди!», Р Кочановтык «Чебурашка», «Крокодил Гена», Ф. Хитруктык «Топтышка», «Каникулы Бонифация», П. Степанцовтык «Малыш и Карлсон», «Вовка в тридевятом царстве», 9. Кайдардык «Карлыгаштык цуйрыгы неге айыр», «Какбац шал», К. Касымовтык «Куйыршыц», Даненовтык «Кадырдык бацыты».

Дискуссия

Мультфильм - идеологиянык бiр тYрi. Казiргi такда теледидарда ертел^кеш цазац баласынык ДYниетанымына керi эсерiн тигiзетiн, езге елдiк идеологиясын насихаттайтын мультфильмдердi керсетiп жатады. Телеарналар цазацтык рухын, болмысын, салт-дэстYрiн насихаттайтын улттыц мультфильмдердi керсетуi тиiс деп санаймыз. Сондай сапалы ДYниенi тудыратын мамандар бiзде жеткiлiктi екенi белплк Тек улттыц ДYниеге назарын салып, царжыландыратын тетiктер жоц болуы керек. 9рi бiзде шетелдегi тэрiздi тYрлi мамандар жиналган мультфильм индустриясы жоц. Ал, цазацтык мультфильмы цатарга цосу Yшiн сондай бiр орталыц ете цажет. Мультфильм - ест келе жатцан урпац тэрбиесiнде Yлкен макызга ие екендiгiн умытпаганымыз абзал. Осы женшде бiрнеше жылдан берi улттыц цундылыгымызды езiнiк басылымы арцылы балалардык санасына сiкiрумен айналысып келе жатцан «Айгелек» журналынык бас редакторы Кымбат 9бдiлдэцызы «Бiз бала кезiмiзде штап оцитынбыз. Ал цазiр техниканык дамуына байланысты, балалар теледидар, компьютер ойындары алдында уацытын еткiзедi. Мультфильм дегенiмiз - баланы ойнату. Бала езi сYйiп керiп отырган мультфильмi тт арцылы тYсiндiрiлiп жатцанда, ол сез жоц, езi

бар зешнмен керт отырган мультфильм ттше жанын бередi. Ягни, шетелдiк тYрлi мультфильмдерi балаларды ойнатып, KYЛдiрiп, эртYPлi TYPлi-TYCтi бояумен кезiн тойдыра отырып, онык кекiрегiн, сезiм-TYйсiгiн, жYрегiн жаулап алады. Сейтiп эдемi суреттер арцылы тiлдi баланык санасына сНрт жiбередi. 9рине, бала мультфильм ттш жацсы керiп кетедi. Сол тт онык жанын жэй таптырып, рахаттандырып, кекiлiн есiредi. Мысалы, бiз, ек алдымен, баланык кезiн тойдырайыц деп журналды езiмiздiк дарынды суретшiлердiк кемепмен TYPлi-TYCтi етiп шыгарып отырмыз. Себеб^ кезi тойган бала, сез жоц, онык мазмунына да кекiл беледк Бiз iштей бэсекеге TYсе отырып, балаларга деген зор CYйiспеншiлiкпен шетелден артыц мультфильмдер жасай аламыз», - дейдк

Анимациялыц фильмдер - жас урпацты тэрбиелеуде Yлкен роль атцарады. 0йткенi анимациялыц фильмдер баланык психологиясы мен TYйсiгiне ез эсерiн типзедк 0кiнiшке орай, цазацтык мультфильм цоры толып турса да, езiмiздiк улттыц мультфильмдерiмiз телеарналарда сирек керсетiледi. Керiсiнше, шетелдiк TYPлi кеп сериялы мультфильмдерi телеэкраннан TYCпейдi. Бiздiк балаларымыз сол мультфильмнщ алдында телмiрiп отырып, езге елдщ идеологиясымен есiп жатады. Шетел мультфильмдерiнiк барлыгы орыс тiлiне аударылган. Ягни, бул жерде де орыс т^ насихатталып жатыр деп TYсiнемiз. Ал, бiзде «Балапан» арнасы мен «0А7АК8ТА1\1» улттыц арнасынан басца арналарда мультсериялдардык денi орыс тiлiнде керсеттедк Басца улттык болмысы негiзiнде езге ттде TYсiрiлген мультфильмдi керген жас урпацтык бYйрегi сол тiлге бурып туратыны белгiлi той. Мысалы, шетелде арнайы

мультфильм индустриясы бар. Онда бала психологтары, элеуметтанушылар, педагог мамандары жиналган топ жумыс iстейдi. Сол себепт де олардык мультфильмдерi тартымды болып шыгады.

0кiнiшке орай елiмiзде мультфильм индустриясы элi де мешеу халде. Казац анимациясы Казацфильмнiк бiр егей баласынык KYйiн кешуде. Казацфильмде мультцех бар. Алайда, сокгы жиырма жылда шетелмен салыстырганда саусацпен санарлыц цана анимациялыц фильм керерменге жол тартты. Казац анимациясында бала психологтары, элеуметтанушылар, педагог мамандарынык релш режиссер-аниматор мен сценарист атцарады. Демек, режиссер-аниматор сан цырлы маман болуы керек. БYгiнгi анимациянык жYгiн арцалап жYPген азаматтардык айтуынша еш жас пен алты жас аралыгындагы анимациялыц фильмдердi жасау циын. Онык басты себебi - анимациялыц фильм ендiрiсiне психолог - педагог мамандардык араласпауы. Режиссер-аниматорлардык баланык психологиясын зерттеуге, уацыты да бiлiктiлiгi де жетпейдк Бiз екi жас пен бес жас арасындагы керерменнiк суранысын ескерiп отыргамыз жоц. Кiшкентай керермендердi жасына сай емес, ересек балалар керетш мультсериялдарды керуге мэжбYPлеп отырмыз.

Хэшм Абай айтпацшы «9р цазац менщ жалгызым» бiз эр баланык тэрбиесше алакдауымыз керек. Тэрбие тал беактен басталатынын ескерсек, тэрбие баланык болашагы, тагдыры. Баланык болашагы - улттык тагдыры. Бул мемлекеттiк декгейде шешiлетiн Yлкен мэселе.Тэуелсiздiк алганнан кейш «Куйыршыц», «Тагдыр», «Мен сенемiн» атты мультфильмдерi кегiлдiр экранына

жолдама алды.

EKi мыкыншы жылдары TeMip6eK ЖYргенов атындагы енер академиясы «Казакфильм» киностудиясымен 6ipre анимация бiрлестiгiн курып, бYлдiршiндердiк коржынык толтырамыз деп максат койган болатын. Игi бастаманык кешбасында Казак мультипликациясынык атасы академик Эмен Кайдар турган едi. Заманында Эмен Кайдар «мультфильмдер казак ертегiлерi сиякты мазмуны терек болу керек» дегендi айткан.

Мультфильмдердщ iшiндегi «Куйыршык» Yш сериядан турды.

Ал, «Тагдыр» мультфил1мшщ табигаты тiптi езгеше. Жалпы фильм керермендi талгамайды. Оны еккейген карттан бастап, екбектеген балага дейiн кере алады. Себебi фильм ¥лы Отан согысынан бiр Yзiк сыр шертедк Онда улттык потриоттык сезiмдi оятатын ерекше иiрiмдер бар.

«Алматы» телеарнасынык директоры Сарыбаев Серiк Эб^енулыньщ бастамасымен Эбдiкадыр Садык казак батырларын насихаттайтын «0рлiк дастаны» мультфильмдер сериясын жасап, эфирден бердк Сапасы сын кетермейтш бул мультфильмдер улттык табигаты бар дYниеге сусап отырган керерменнщ шелш кандыра алмады.

Дэл осы iзбен жасалынган «Azia animation» студиясында 3D технологиямен агайынды Краустардык «Алдар кесе», «Акшы» анимациялык мультфильмдер сериясы жасалды. Алматы каласынык демеушiлiгiмен жасалды. Алайда ол мультфилмдердi с9ттi шыккан туындылардык катарына коса алмаймыз. Бiрак тэрбиел^ м9нi жок. Неге казак зиялыларынык талкысына салмаган? Ненi айту керек екенш, ненi керсету керек екенш калайша дурыс сараптай алмаган?

Зиялы кауым бар той бiзде, мынаны айтуга болады, мынаны айтуга болмайды деп солардан кекес алу керек едк 0йткенi бала тэрбиесi казiргi такдагы вте взектi мэселе. Онсызда шетелдiк эртYрлi телерарналары мен интернет иiрiмдерiнен не каласа соны кврт жYрген балаларга тым курыса езiмiз дурыс тэрбие берейiк. Жогарыда взНз атаган Спанч Бобтык «хикаяларын» да кврсетуге тыйым салу керек [4].

Нэтижелер

Казак аниматорларына саннан сапага втетiн кез келгенiн уакыттык езi кврсеттi. «Алдар квсенiк» персонаждары вте сэтаз, казактык кейiпкерлерiне уксамайды тек дубляждык мыктылыгынан кврерменiн экран алдында устай алды. Экран туындысы Yшiн дыбыстык орны ерекше екенiн тагы да дэлеледедi (дубляж жасаган актер Б. Турыс).

Шымкенттiк «Сак» кинокомпаниясы казак анимациясында ойып турып орын алды. Улттык мультфильмге швлдеп отырган кiшкене кврермендер Yшiн кайнар булактык квзi тэрiздi «Кошкар мен теке» дер кезiнде келдi. «Кошкар мен теке» сэтт шыккан туынды болып жас кврермендердiк квзайымы болды. Мультфильмдi кврермен узак уакыт жадында сактады. Ш. Айманов атындагы «Казакфильм» киностудиясы Yш толык метражды анимациялык фильмдi вндiрiске жiбердi. Жака туындыларды алгашкы боп, БАК вкiлдерi тамшалады. «Казак ертеплерь» жэне «Ер Твстiк пен Самурык кус» атты толык метражды фильм мен «Казак ель» анимациялык тарихи-танымдык хикаяны квпшiлiк ендi екi аптадан сок «0А7АК8ТА1\1» жэне «Хабар» телеарналарынан кврсеттi. Алгашкы еш мультфильм кыска метражды.

Ал 50 сериядан туратын «Казац ель» хикаясында Жэнiбек пен Керей кезекшен бастап, тэуелсiз Казац мемлекетiнiк тарихы толыц баяндалады. 9р сериянык узацтыгы 5 минуттан. Сондай-ац, жацын KYндерi кезiцарацты керерменнiк назарына, «Момын мен царацшылар» жэне «Айка» атты тагы Yш мультфильм усынылады. «Казацфильм» басшылыгы отандыц анимациялыц фильмдердiк цатарын будан былай элемдiк декгейге жеткiземiз деп отыр. Ол Yшiн киностудия кептеген графиялыц багдарламалармен жабдыцталган заманауи техникамен цамтамасыз етiлген.

«Сац» киностудиясынык «Казац Ель» анимациялыц фильмi 2017 жылы шiлдеде «Еуразия» кинофестивалi аясында «Бес цурлыц» балалар фильмдерiнiк XIII халыцаралыц байцауында «Ек Yздiк сценарий» номиноминациясын жекiп алган болатын.

Казац мультфильмiнiк атасы 9мен Кайдаров: «Немерелерiм «ЫюкеЫеоп» арнасындагы магынасыз анимациялыц фильмдердi цызыгып кередк Ондагы мультфильмдердi керсетпеуге тырысып багамын, бала емес пе, менiк кезiмдi ала берiп, бэрiбiр сол арнадагы мультфильмдердi кередi. Казацтык цаншама такгажайып ертегiлерi мен батырлар жыры бар, эттек, мультфильм TYсiруге царажат цолбайлау. Yкiмет мультфильм саласына кекiл белудi умытцалы цашан. Мультфильм саласынык жырын айта-айта мен де шаршадым. Айтцаныкды еститiн цулац жоц. Улттыц арналарымыз отандыц мультфильмдерiмiздi керсетуге цулыцты емес. Шетелдщ арзанцол анимациялыц мультфильмдерiн керсетедк Бiз балаларымыздык болашагын ойлауды умыттыц цой» деп цынжылган болатын.

Шет елдiк суга салса батпайтын, отца салса жанбайтын цаhармандарымыз тарихта болганымен кек жэшiк пен планшеттi цолга устаган балаларга олар беймэлiм болып цала бередi. Халыц зиялылары «улттыц цаhарманымыз жоц» деп цызыл ке^рдек болуынык себебi де осыдан. Шшкентай баладан «ескенде кiм боласын?» деп сураганда Бетмен, Спайдерменнiк жYз атасы шыгатыны кепке мэлiм, эрi цулацца Yйреншiктi болып цалды. Осы тургыда биыл кiшкентай керермендерiне жол тартцан «^лтепн» анимациялыц фильмiнiк жетiстiгi кеп болды. БYЛдiршiндер ТYрiк цаганатынык дакцты цолбасшысы КYЛтегiннiк шытырман оцигалы емiрi мен батырлыгын тамашалап, ездерiне Yлгi тутар кейiпкер тапты.

Ресейде балаларга арналган «Теленяня», «Школьник - ТВ», «Детский», НИК: «детские телевидение» атты терт телеарна бар. Бул арналарда ертел^ кеш жас еркендердщ ой кекжиепн кекейтетш цызыцты багдарламалар, балалар фильмдерi мен керкемдiк идеясы терек мультфильмдер керсетiлiп жатады. Бул арнада орыстык фильмдерi мен мультфильмдерi гана емес, бурынгы кекестiк елдердiк жацсы туындыларына да орын берген.

Бiзде балаларга арналган жалгыз «Балапан» арнасы 2012 жылдык 3 цыр^йепнен бастап эфирге шыцты. Осы «Балапан» арнасы шыццаннан бастап нардык жYгiн арцалап келедi. БYгiнгi KYнге дейiн балаларга арналган Отандыц телебагдарламалар мен мультхикаяларды ендiрдi. Казац тэрбесше цайшы келмейтiн шетелдiк мультфильмдерше цазацша дубляж жасады. «Балапан» телеарнасы «Дала ойындары», «Айдар» жэне «Ертемiр» атты 3Э форматтагы анимациялыц жобаларды жарыцца шыгарды. Бул

мультфильмдер 10 желтоксаннан бастап телеарнада керсетЫп жатыр. Жака когамды курушылар туралы шытырман туынды. Анимациялык сериалдык каhармандары цифрланган галамнык ек взектi мэселесш шешудi квздейдi. 2050 жылы балалардык цифрлы элемге енiп кеткенi сонша, мультфильмнщ бас кейiпкерi аулада достарымен емес, роботтармен баскетбол ойнауына тура келедк Ол бес жылда бiр-ак рет втетiн «Дала ойындары» жиынын узак кYтедi. Досы жэне онык смарт-кYшiгiмен бiрге ойынга аттанады. Анимациялык жобанык коюшы режиссерi жэне продюсерi - Касиет Сагидолла.

«Айдар» мультхикаясы квне тYркiлiк миф кейiпкерлерi мен сюжеттерше негiзделген. Бас кейiпкер Айдар киялындагы тYрлi каhармандардык суретiн салып жYредi. Олардык вмiрде бар екенше де сенедi. Бiрак оны сыныптастары «кайдагы жокка сенесiк» деп мазактайды. Айдарды тYсiнетiн жалгыз адам - тарих пэншщ муFалiмi Серiкбол агай. Ол Айдар салган кейiпкерлердiк емiрде болганын, тiптi казiр бар болуы мYмкiн екенiн айтады. Айдар тYсiнде кврген тумарды Yйiнен тауып алады. Тумар каhарманымызFа гажайып кYш бередк Ал залым кейiпкер канша гасырдан берi сол тумарды жерден iздеп ЖYP екен. Касиеттi тумар мен Жердi Айдар гана куткара алады.

«Ертемiр» гажайып кYшке ие болган карапайым баланык ерлiк окигаларына курылган. КYнделiктi вмiрде Темiрдiк взге балалардан еш айырмашылыгы жок. Ал елше кауiп твнгенде ол батыр Ертемiрге айналады. Элемнiк ек сэулеттi калаларын алакандай квлемге дейiн кiшiрейтiп, корапка салып, коллекция жинайтын Алпан зулым болады. Кызметшiсi Инелiктiк кекесiмен Астананы жаулап алуга келедi [3].

2018 жылы шыккан «Ертемiр» мен «Айдар» анимациялык сериалы казак балалары Yшiн Yлкен тосын сый болды. Эр бYлдiршiн Ертемiр мен Айдар болып атой салып ойнап ЖYP.

Дискуссия

Елбасынык биылгы жылгы «Улы даланык жетi кыры» макаласынык Yшiншi тарауында «Ак стилi», «ТYPкi элемшщ генезисi», «Тарихтык кино мен Телевизиядагы» бвлiмi бар. Елбасынык макаласында «Ак стиль» белiмiнде: «Бiздiк ата-бабаларымыз коршаган ортамен етене вмiр сYрiп, вздерш табигаттык ажырамас бвлшегi санаган. Бул басты турмыс кагидаты Улы даланы мекендеген халыктардык дYниетанымы мен кундылыктарын калыптастырды. 0з жазуы мен мифологиясы бар Казакстаннык ежелгi тургындарынык озык мэдениетi болды. Олардык мурасынык жаркын кврiнсi, квркем болмысы мен рухани байлыгынык айшыкты белгiсi - «ак ст^ внерi». Жануарлар бейнесiн турмыста пай-далану адам мен табигаттык взара байланысынык символына баланып, квшпендiлердiк рухани багдарын айкындап отырган. Олар жырткыштардык, негiзiнен мысык тукымдас акдардык суретiн квбiрек колданган. Егемен Казакстаннык символдарынык бiрi -жерг^кп жануарлар элемiнде сирек кездесетiн турпаты тектi кар барысы екенi кездейсок емес. Бул ретте, ак ст^ бабаларымыздык айрыкша жогары вндiрiстiк тэжiрибесi болганын кврсетедi. Олар оюлап кескшдеуд^ металмен жумыс iстеудiк техникасын, сонык iшiнде, мыс пен коладан бал-кымалар жасаудык жэне куймалар куюдык, жайма алтын дайындаудык кYPделi эдютерш жацсы мецгерген» [4, 2 б.].

Корытынды

Елбасынын мацаласы eшкенiмiздi жангыртып, eткенiмiздi тYгендеуге

ТуГЫЗЫЛЫП ОТЫргаН ЗОр MYMK^iK.

Анимация саласы да цазацтын аныз энпмелерi мен жыр дастандарынын цайнар Ke3i. Тарихты тiрiлтiп мультфильмге айналдыруга мамандар ат салысуы керек.

Пайдаланылган эдебиеттер:

1. Бауыржан Негербек. Шэкен Аманов жэне цазац киносы (К,арастырылган мерз1м1: 10.01.2019) https://www.oner.kz/cinema/view/11931-bauyrzhan-nogerbec-shacen-ajmanov-zhane-kazak-cinosy

2. Керiмбек Ниязбаев Абай KZ «К,азацтыц дастаны мен ацызы дайын мультфильм». Сухбатты жYргiзген Бiлэл цуаныш (К,арастырылган мерзiмi: 11.01.2019) https://abai.kz/post/16052

3. Бегалыцызы Т. «Дала ойындарын», «Айдар» мен «Ертемiрдi» тамашалауга дайынсын ба? // ¥лан газетi. - 18 желтоцсан, 2018. - № 51.

4. Назарбаев Н.Э. ¥лы даланын жет цыры // Айцын. - 21.11. 2018. - №177 (3445). - Б. 1 - 2.

Абитаева Г., Салим А.

Казахская национальная академия искусств им. Т. Жургенова (Алматы, Казахстан

КАРТИНА КАЗАХСКОГО ФОЛЬКЛОРА В СОВРЕМЕННЫХ АНИМАЦИОННЫХ ФИЛЬМАХ Аннотация.

В этой статье рассказывается о казахском фольклоре в мультфильмах, которые сегодня напрямую связаны с воспитанием детей. Первые шаги искусства мультипликации, новизна и новое дыхание этого чуда. Причины, по которым старые мультфильмы потеряли свою актуальность. Чем хороша мультипликационные идеология? Раскрывает такие темы как, «отечественная идеология», «состояние отечественных продуктов», «темы и персонажи мультфильмов», «новые герои», «казахский фольклор» и многое другое.

Ключевые слова: анимация, мультипликация, казахский фольклор, «Куйыршык», «Тагдыр», «Айдар», «Ертемир», телеканал «Балапан».

THE IMAGE OF KAZAKH FOLKLOR IN MODERN ANIMATION CINEMA Abitaeva G., Salim A.

T. Zhurgenov Kazakh National Academy of Arts (Almaty,Kazakhstan)

Abstract

This article tells about Kazakh folklore in cartoons, which today are directly related to the upbringing of children. The first steps of the art of animation, novelty and new breath of this miracle. The reasons for which the old cartoons have lost their relevance. What is good multiplication ideology? It covers such topics as «domestic ideology», «state of domestic products», «themes and characters of cartoons», «new heroes», «Kazakh folklore» and much more.

Keywords: animation, Kazakh folklore, «Kuiyrshyk», «Tagdyr», «Aydar», «Ertemir», «Balapan» TV channel.

Сведения об авторе: Абитаева Г. — Казахская национальная академия искусств им. Т. К. Жургенова,кафедра «Кино и ТВ», старший преподаватель кафедры «Режиссура экранных искусств», Алматы, Казахстан.

E-mail: [email protected]

Автор туралы мэл1мет: Абитаева Г. — Т. К. Жургенов атындагы Казак, ¥лттык, Онер академиясы, «Кино жэне ТВ» факультетi, «Экрандык енер режиссурасы» кафедрасыныц ага окытушысы (Алматы, Казакстан) E-mail: [email protected]

Author's data: Abitaeva G. — T. К. Zhurgenov Kazakh National Academy of Arts, Department of "Cinema and TV", senior lecturer of the Department of Screen Directing Arts (Almaty, Kazakhstan) E-mail: [email protected]

Автор туралы мэл1мет: Сэлiм Э. — Т. К. Жургенов атындагы Казак ¥лттьщ Онер академиясы, «Кино жэне ТВ» факультет^ «Экрандык енер режиссурасы» кафедрасыныц окытушысы (Алматы, Казакстан) E-mail: [email protected]

Сведения об авторе: Салим А. — Казахская национальная академия искусств им. Т. Жургенова,кафедра «Кино и ТВ», преподаватель кафедры режиссура экранных искусств (Алматы, Казахстан) E-mail: [email protected]

Author's data: Salim A. — T. К. Zhurgenov Kazakh National Academy of Arts, Department of «Cinema and TV», teacher at the Department of Screen Directing Arts E-mail: [email protected]

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.