Научная статья на тему 'Атырау интеграциялық газды химиялық кешеннің дамуы мен орналасу аймағындағы тҧрғындардың денсаулығы жағдайына гигиеналық баға беру және болжамдау'

Атырау интеграциялық газды химиялық кешеннің дамуы мен орналасу аймағындағы тҧрғындардың денсаулығы жағдайына гигиеналық баға беру және болжамдау Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
175
31
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ауа бассейні / ластану / қауіп-қатер / аурушаңдық / air pool / pollution / risk / morbidity.

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — У.И. Кенесариев, М.К. Амрин, Р.А. Баялиева, Л.П. Асыкбаева

Мақалада Атырау облысы Интеграциялық газды химиялық кешеннің дамуы мен орналасу аймағындағы тұрғындар денсаулығы мен қоршаған орта жағдайына жүргізілген зерттеушілердің мәліметтеріне шолу жасалған.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам о здоровье , автор научной работы — У.И. Кенесариев, М.К. Амрин, Р.А. Баялиева, Л.П. Асыкбаева

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

HYGIENICACSESSMENT AND FORECASTING OF PUBLIC HEALTH IN THE REGION OF INTEGRATED GAS-CHEMICAL COMPLEX OF ATYRAU REGION

The article describes an overview of the research results of public health and the environment in the area of Atyrau region Integrated gas-chemical complex.In recent years, in the region of an integrated gas-chemical complex in Atyrauwas not assessed in the health system in rural settlements, level of care, and primary health care.

Текст научной работы на тему «Атырау интеграциялық газды химиялық кешеннің дамуы мен орналасу аймағындағы тҧрғындардың денсаулығы жағдайына гигиеналық баға беру және болжамдау»

G.M. ALIKEEVA, A.S. SAYATOVA, A.M. SHAHIEVA

Kazakh National Medical University named after S.D. Asfendiyarov

DEVELOPING OF HEALTH CARE IN KAZAKHSTAN DURING MASTERING OF VIRGIN LANDS

Resume: The article raises the question of the giant work in Health System of Kazakhstan during the mastering of virgin lands. 60 years ago this great work required all efforts of the health system of the republic for medical help 2 million people who arrived in the Kazakh steppe. Keywords: virgin, district outpatient, hospital, disease, medical personnel.

УДК 614.2: 613.6:[622.324+66.013](574.1)

У.И. КЕНЕСАРИЕВ, М.К. АМРИН, Р.А. БАЯЛИЕВА, Л.П. АСЫКБАЕВА

С.Д.Асфендияров атындагы Цазац ¥лттъщ медициналъщуниверситетi Жалпы гигиена жэне экология кафедрасы

АТЫРАУ ИНТЕГРАЦИЯЛЬЩ ГАЗДЫ ХИМИЯЛЬЩ КЕШЕННЩ ДАМУЫ МЕН ОРНАЛАСУ АЙМАГЫНДАГЫ Т¥РГЫНДАРДЫЦ ДЕНСАУЛЫГЫ ЖАГДАЙЫНА ГИГИЕНАЛЫК; БАГА БЕРУ ЖЭНЕ БОЛЖАМДАУ

Мацалада Атырау облысы Интеграциялыц газды химиялыц кешеншц дамуы мен орналасу аймагындагы тургындар денсаулыгы мен цоршаган орта жагдайына ЖYргiзiлген зерттеушiлердiц мэлiметтерiне шолу жасалган. TyttiHÖi свздер: ауа бассейну ластану, цаут-цатер, аурушацдыщ

Юркпе.

Такырыптыц езектШп. Казакстан Республикасындагы ен енд!р!ст!к аймактардын б1р! Атырау облысы болып табылады. Казакстанда б!р!нш! Интеграциялык газохимиялык кешен Атырау облысы, Макат ауданы, Карабатан станциясында орналаскан.

Атырау облысынын экономикалык дамуы мен енеркэс!пт!к енд!р!с!нщ келем! бойынша басымдылыгы жогары денгейдег! керсетк!штер! бар енд!р!с мунай енд!р!с! болып табылады.

Каспий маны мунай жэне газ кен орындарынын каркынды турде камтылуымен аса езект! мэселе экологиялык колайсыз аймактагы тургындар денсаулыгы галымдарды, сонымен катар практикалык денсаулык сактау мамандарын да аландатуда.

Мунай-газ енд!руш! енекэс!бшщ манызды елкелер!н!н б!р! Атырау облысынын Макат ауданы болып табылады. Алайда, дэл каз!рг! кезде тургындар денсаулыгына келт!р!лет!н залал аныкталмаган, аймак тургындарынын денсаулык керсетк!штер!н калыптастыру зандылыгы, сондай-ак деммографиялык керсетк!штер, аурушандык, санитарлык-эпидемиологиялык жагдай аныкталмаган. Сонгы жылдары аймакта ауыл тургындарынын денсаулык сактау жуйес! жагдайы, медициналык кемек керсету денгей!, алгашкъ медициналык санитарлык кемек денгей!н багалау жург!з!лмеген. Медициналык кадрлармен камтамасыз ет!лген мамандандырылган медициналык кемек керсету дэрежес! бектлмеген.

Атырау облысындагы интеграциялык газохимиялык кешеннщ курылысы КР Уюметшщ 2004 жылгы 29 кантардагы №101 Каулысы нег!з!нде курылды. Жобаны салудын нег!зг! максаты Казакстанда индустриялык-иновациялык даму мемлекетт!к багдарламасы нег!з!нде Атырау облысында химиялык саланы дамыту багдарламасын жузеге асыру болып табылады.

Жогарыдагы айтылгандардын барлыгы осы зерттеулердщ езект!л!пн айкындайды.

Зерттеу жумысыныц максаты: Атырау облысы

Интеграциялык газохимиялык кешен (ИГХК) даму мен

орналасу аймагындагы тургындар денсаулыгы жагдайына

гигиеналык бага беру жэне болжамдау.

Гылыми жумыстын зерттеу эдктер^

Статистикалык гигиеналык, кау!п-катерд! багалау

эд!снамасы.

Гылыми жумыстын зерттеу нысандары.

Атырау облысы Интеграциялык газохимиялык кешен орналаскан аймак тургындарынын денсаулык жагдайы жэне атмосфералык ауа.

Зерттеу материалдары.

Атырау облысындагы Интеграциялык газохимиялык кешен орналаскан аймак бойынша келей мэл!меттер зерттелед!:

1. 2007-2014 жж. аралыгында жалпы эд!спен тургындар денсаулыгынын медициналык демографиялык керсетк!штер! (туушылык ел!м-жтм, тургындардын табиги ес!м!);

2. Тургындар арасындагы аурушандыктын таралуы мен жи!л!г! (каралу бойынша аурушандык);

3. Ластаушы заттардын таралуына модель жасау нэтижелер!. Зерттеу нэтижелерь Эдеби шолу

Казакстан пайдалы казбаларды енд!руден узак жылдар бойы тарихы бар, бул коршаган орта обьект!лер! мен тургындардын денсаулык жагдайына да эсер!н тиг!зуде. Батыс Казакстан территориясы республиканын нег!зг! мунай енд!ру аймагы болып табылады. Каз!рг! уакытта Батыс Казакстанда жыл сайын атмосферага 84 мын тоннага жуык ластаушы заттар шыгарылуда, онын !ш!нде СН - 57 мын тонна, СО - 9,8 мын тонна, NOx - 0,8 мын тонна, SO2 - 0,2 мын тонна.

Нег!зг! ластаушылар кук!рт оксид! мен азот, жылулык эффект!с!нщ болуына улес!н тиг!зуде.

Батыс Казакстан территориясында мунай газ кен орны Тенпз аймагы болып табылады, бул стационарлы кездерден шыгарылатын ластаушылардын 75 % курайды. Осы ластаушылардын 94% газ тэр!зд! туз!л!стер курайды: кем!ртег! оксид! (35% жуык), кем!рсутектер (30% жуык), азот оксида (20% жуык), куюрт ангидрид! мен катты заттар (10% жуык).

Эртурл! мунай кендер!ндег! газ тэр!зд! заттардын болуы: Тенг!зде - 25% жуык жэне Кумкелде - 1,27%. Табиги газдардагы газ тэр!зд! заттар 42% жетед!. Сонымен катар газды енд!руде мунай енд!руге караганда коршаган ортага 5% жуык ластаушы заттардын шыгарылуын атап ету кажет. Алайда шыгарындылардьщ нег!зг! бел!г!н газды транспорттау кез!ндег! орын алады (30% жуык), калган шыгарындылар газды тарату станцияларында шыгарылады.

Газды тарату компанияларынын нег!зг! калдыктарына меркаптан калдыктары, дизельд! отын, дииондаушы су мен май, сонымен катар фильтрлеуш! элементтер, бул!нген трубалар, клапандар жэне т.б. бос сыйымдылыктар жатады.

Мунайды енд!руде !леспе газдар скважинадан 100 м ара кашыктыгындагы арнайы факелдерде жагылады (кем!рсутектер, куюртсутег! жэне меркаптандар), бул атмосфералык ауаны ластаушы косымша кездер болып табылады.Атмосфераны ластаушылардыд баска

компонентер!не кем!рсутег!ш жаккандагы куйе болып табылады.

Атмосферадагы куюртсутег! 700-800 км таралады, колайлы жагдайда тэул!к !ш!нде туракты. Кем!ртег! тотыгы атмосферага шыгарылган уакыттан бастап 5 тэул!к !ш!нде бел!нед!. Кагида бойынша 25% жуык кук!ртт! косындылар мен 15% жуык азотты косындылар шыгарындылар аймагында калып кояды.

Казакстан Республикасы мунайды шыгарудан элемде 16-шы орында жайгасты, ал мунайды колданудан 53-ш! орында орналаскан. Тэул!г!не 1,6 млн./барр. мунай енд!руде. 2011 жылдыд 3-ш! токсанымен салыстырганда 2012 жылдыд 3-ш! токсанында 1,5%-га мунай енд!руд!д жогарлаганын байкауга болады. Бул жайт экологиялык тургыдан жэне коршаган ортага эсер!мен, тер!с нэтижелерге экелу! мумк!н. Атмосфераньщ кук!ртт! косылыстармен ластануы каз!рг! таддагы аса мадызды проблемалардыд б1р! болып отыр. Куюрт атмосферага 5000 жылдан астам уакыт бойы бел!н!п отыр. Куюрт оксидтер! ес!мд!ктерге, жануарлар мен адам организм!не зиянды эсер етед!. Атмосферада куюрт (IV) оксид! куюрт (VI) оксид!не дей!н тотыгады да, су буларымен косылып, кук!рт кышкылына айналады. Кук!рт кышкылы, атмосфералык ауадагы жауын-шашынмен б!рге кышкыл жадбыр тур!нде жерге жауады. Кышкыл жадбырлар су экожуйелер!не зиянды эсер!н тиг!зед!, агаштар мен ауыл шаруашылык дакылдарынын есу!н тежейд!, нэтижес!нде, улкен экономикалык шыгын келт!ред!. Атмосферага бел!нген ауыр металдар заттардын табиги айналымына косылады. Олардын су мен топыракта кеп мелшерде жинакталуы т!рш!л!кке улкен зиянын келт!ред!. Ал мышьяк пен хром, катерл! !с!к ауруларынын дамуына себеп болады. Аталган жагдай, мунай енд!р!с!нде бел!нет!н кук!рт жэне кук!ртт! косылыстардыд мадызыдылыгын туйнд!ред!. Кем!рсутектер атмосфералык ауага келей жагдайларда айкын бел!нед!: 1) жанармайды ауа мелшер! жетк!л!кс!з жагдайда жагу кез!нде; 2) жанармайдыд жану урд!с!нде жэне жагар алдында канагаттанарсыз дедгейде араластырган кезде; 3) жану реакциясы аякталмай турып, от жалыны шамадан тыс суыган кезде. Кем!рсутектерд!д 90%-ы, атмосферага коймалардан бел!нед!, 8%-ы - мунай газын жинау кез!нде, 9%-дан астамы - сактау жэне тасымалдау кез!нде.

Атмосфералык ауада, кем!рсутектермен ластану кездер!нщ аныкталуына карамастан, буг!нг! тадда оларды объективт! зерттеуге жэне коршаган ортаны ластау дэрежес!н аныктауга мумк!нд!к жок. Мысалы, С6-С12, С12-С19, С5-С9 -кем!рсутектер!н аныктау максатында, кадастрлык жуйеде эл! орташа тэул!кт!к жэне максималды б1р ретт!к концентрациялары бер!лмеген. Бул мэл!меттерд!д тапшылыгы, атмосфералык ауаныд ластаушы кездер!н!д (кейб!р кем!рсутектер) толык канды зерттелмей калатындыгына алып келед!.

Атмосфералык ауаны ластайтын химиялык заттар, адам агзасына уш турл! жолдармен тусед! - аэрогенд!, суйылткыш куйде су аркылы жэне суйылтылмайтын болса, онда келей курдел! миграция т!збег! аркылы - «ауа-топырак-ес!мд!к-жануар-ауылшаруашылык ен!м!-адам».

Мунай енд!р!с!мен айналысатын кэс!пкерлерд!д кызмет!ндег!, м!ндетт! орындайтын шарттардыд катарына -атмосфералык ауаны коргау бойынша кешенд! шараларды камту жэне экологиялык каушс!зд!кт! камтамасыз етет!н жуйен! енг!зу к!ред!. Осы шарттарды !ске асыру уш!н санитарлык коргау аймагын аныктап, уйлес!мд! мелшер!н бек!ту кажет.

Адам денсаулыгы, оныд турмыс дедгей!не байланысты, дегенмен, жылдан-жылга ластанып бара жаткан коршаган ортаныд адам агзасына тиг!зет!н кер! эсер! де артуда. АКШ-тыд Колумбия жэне Йель университеттер! жасаган

экологиялык индекс! бойынша, Казакстан 92 орынды алыпты. Жалпы саны 163 елд! камтыган бул рейтинг ауа мен судыд ластануы, елдег! ауылшаруашылык, биоалуандылык жагдайы сек!лд! 25 елшемге нег!зделген екен. Экологиялык ед таза елдер рет!нде Исландия, Швейцария, Коста-Рика жэне Швеция танылыпты.

Ел!м!здеп ел!м керсетк!ш! ТМД елдершщ арасында жогары дедгейде туруына коршаган ортаныд ластануы себеп болып отыр.

Кеб!не «адам денсаулыгына экологиялык жагдайдан гер!, элеуметт!к фактор кеп эсер етед!» деп жатады. Экологиялык апат болган жерлерде элеуметт!к-экономикалык фактор адамдардыд денсаулык дедгей!н аныктайды. Каз!рг! кезде Казакстанда 14 мунай бассейн! белг!л!, 160 мунай-газ кен орындары барланган. Олар турл! мунай енд1рет1н компаниялардыд кызыгушылыгын тудырып отыр. Ал енд1р1с дамыган сайын, коршаган ортаныд жагдайы нашарлай беретМ белг1л1. Бул мэселе Казакстанды да айналып етпейд!. Сондай-ак ауа мен су ресурстарыныд ластануы да улкен мэселеге айналып барады. Сондыктан оган мемлекетт1д ж1т1 назары керек.

Адам агзасына эсер ететш турл1 факторлар дэлелденген: климаттык жэне социалды-турмыстык, су мен тагам сапасы жэне баскалар. Б1рак, адам агзасына эсер ететш непзп факторлард^1д б1р1не - атмосфералык ауаныд сапасы жатады. Жыл сайын, атмосфералык ауаныд ластану дэрежес1н1д артуымен катар, зиянд^1 заттардыд касиеттер1н1д артуы да байкалад^1.

Мунай енд1ру аймактарында, респираторлы аурулардыд кездесу жи1л1г1 5-6 есе жогары, аймактыд орташа керсетгаштер1мен салыстырганда. Канцерогенд!

кем1рсутектерд1д коршаган ортада жогары концентрацияда кездесу!не байланысты, рак аурулары салдарынан туындайтын ел!м жагдайлары, ремпубликаныд баска аймактармен салыстырганда 2-4 есе жогары. Бала ел!м! керсетк!ш!, мыд адамга шакканда 37 бала, мемлекет бойынша ед жогары керсетк!шке ие.

Халыктыд тургылыкты аймагында кук!ртт! газд^1д максималды шект!к б!р ретт!к концентрациясы 0,5 мг/м3 керсетк!ш!нен аспау^1 ти!с; кук!ртт! газд^1д максималды орташа тэул!кт!к концентрациясы 0,05 мг/м3 керсетк!ш!нен аспауы ти!с; жумыс орныныд атмосфералык ауасында - 10 мг/м3 /30/.

0нд!р!ст!к кэйпорындардыд тастамаларымен атмосфералык ауада ластану факторы, балалар ел!м!не айкын эсер!мен сипатталуда. Балалар ел!м!н!д коршаган орта факторлар эсер!мен катынасыныд байланысы аныкталды . Атмосфералык ластаушылардыд халык денсаулыгына жедел спецификалык эсер!н сирек кездест!руге болады. Адам агзасыныд ластаушыга жауабы, жедел реакциясы б!рнеше кундер мен кейде, сагаттармен сипатталады, ол кебше апаттык жагдайда байкалады. Б!рак, жи!рек хроникалык бейспецификалык езгер!стер кездесуде. Зерттелген материалдар, атмосфералык ауаныд ластаушылары аз концентрацияда жануар агзасына узак уакыт эсер еткен кезде, ед б!р!нш!ден бейспецификалык езгер!стерге алып келед! .

Кейб!р галымдардыд мэл!меттер! бойынша, мунай компоненттер! т!р! агзаларга катты ингибиторлык жэне токсикалык эсер керсетуде.

Баска зерттеуш!лер жыл сайынгы зияны коспалардыд жалпы шыгарынд^1ларын багалау мен талдау журпзуды усынад^1, сонымен катар тургындар аурушаддыгыныд кау!пт!л!г! динамикасы жылдар бойы профилактикалык !с-шаралар енг!зуге дей!нг! жэне кей!нг! профилактикалык !с-шаралар ти!мд!л!г! багалау тургындар денсаулыгына кауш-катер дедгей!н азайтумен байланысты болмак. Зерттеуш!лер коршаган орта обьект!лер!ндег! руксат ет!лген поллютанттард^1 аныктайтын ти!мд!л!к-доза ара катынасындагы накты аныктама жасауда аса катал улттык стандарттар нег!здеу кажет деп санайды.

Сейт!п, экологиялык кау!п-катерд!н манызды факторына атмосфералык ауанын, судын, топырактын жэне азык-тул!к ен!мдер!н!н ластануы жатады.

Мунай мен газ агзага тускенде жалпы улы жэне спецефикалык эсер ету! мумк!н.

Куюрттотыгы курамды табиги газды енд!ру зиянды эсер! жэне газ енд!ру мекемелер!н!н эсер! урпакты болу жасындагы эйелдерге, бедеул!кке экелет!н, жукт!л!к пен босану кез!ндег! жогары денгейдег! ауыткулар, физикалык дамудагы ауыткулар мен аналарда жумыс ет!л!не байланысты жана туылган нэрестелер денсаулыгына эсер ету! бек!т!лген.

Салыстыру нег!з!нде экологиялык колайсыз аймактарда зерттеу жасалган келес! жумыстарда аталган зерттеу жург!з!лмеген. Олар - Будесова Ж.А «Методические подходы к раннему выявлению воздействия выбросов Карачаганкского нефтегазоконденсатного месторождения на здоровье населения» Алматы, 2009 ж., Зинуллин У.З.

«Гигиенические основы интегральной оценки степени опасности загрязнения окружающей среды для здоровья населения и разработка индикаторных показателей в регионах нефтегазовых месторождений Прикаспия» Алматы, 2010 ж., Омаркожаева Г.Н. «Комплексная гигиеническая оценка качества окружающей среды и риск-факторов нефтегазовых месторождений» Алматы, 2006 ж., Ержанова А.Е. «Гигиеническая оценка и прогнозирование качества атмосферного воздуха в регионе Карачаганакского нефтегазоконденсатного месторождения» Алматы, 2006 ж. Алайда аталган зерттеу жумыстары экологиялык колайсыз аймакка жататын аудан Атырау облысы Интеграциялык газды химиялык кешен бойынша денсаулык жагдайы мен денсаулык сактау жуйесше каз1рп кезде дешн кептеген жылдар бойы зерттеу журпзшмеген. Тургындардын медициналык демографиялык жагдайы, денсаулык сактау жуйесше бага берыш болжам жасалмаган.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Электрондынускау: http://www.riarating.ru/countriesrankings/ 201208 16/61029 6693-print.html, http://vid1.rian.ru/ig/ratings/oilrating2012.pdf

2 Электрондынускау:http://ria.ru/research rating/20111122/4948016 67.html

3 Электронды нускау: http://www.planet-of-people.org/htmls/rus/ranks oil prod cons r.htm

4 Электрондынускау: http://nex.kz/index.php/1429-2011-09-04-09-46-12?showall=&start=1

5 Кенесариев У.И., Жакашов Н.Ж., Курмангалиев О.М., Жансерикова А.Ж. Современные медико-экологические проблемы в регионах, прилегающих к испытательным полигонам / / Материалы II съезда врачей и фармацевтов РК. - 2002. - Б. 21-25.

6 Зинуллин У.З. Экологическая и эпидемиологическая характеристика эпидемического процесса при гриппе и ОРЗ в нефтегазодобывающих регионах Атырауской области. // XI- Международная конференция «Здоровье семьи XXI век» мэл1меттерь Нидерландия-Германия. - 2 мамыр 2007. - 306 б.

7 Кенесариев У.И., Белоног А.А., Неменко Б.А., Жакашов Н.Ж. Санитарно-защитные зоны предприятий нефтегазопереработки. //Официальный бюлл. Госуд. санит. эпид. службы РК «ОС и ЗН». - Алматы: 2003. - № 1/31. - Б. 41-43.

8 Электронды нускау: http://www.aikyn.kz/index.php?option=com_ content&task=view&id=7431

9 Хоулхаус М. Оценка риска для здоровья - комплексный подход к охране здоровья работника //Материалы Республиканского семинара «Особенности государственного санитарного надзора за предприятиями нефтегазовой и нефтеперерабатывающей промышленности». - Атырау: 2005. - Б.45-51.

10 Зинуллин У.З., Калмуханова А.К., Молдахметова Ш.С., Апуов У.С., Уайсов Е.И., Жаркинов Е.Ж., Исмагулова А.Т., Заболеваемость населения Жылыойского населения Атырауской области проживающего в районе разработки нефти и газа // Медицина, 2006. - №10, - Б. 91-94.

11 Кенесариев У.И., Жакашов Н.Ж., Тезекбаева Ж.Г., Курмангалиев О.М. Здоровье населения как интегральный показатель загрязнения окружающей среды // Учебник «Экология и здоровье населения». - Алматы: <^ылым» баспасы, 2003. - Б. 152-197.

12 Масайлова Л.А. Гигиенические подходы к оценке уровня риска здоровью населения от воздействия химических загрязнителей окружающей среды: автореф. дис. на соиск. уч. степ. канд. мед. наук. - Алматы: 2004.- 22 б.

13 Cox L.A., MacDonald T.R., Ricci P.F Science-policy in environmental and health risk assessment: If we cannot do without, can we do better?// Hum. And Exp. Toxicol.- 2006.- 25, № 1.- Р. 29-43.

14 Сериков Ф.Т. Природоохранные методы освоения и использования нефти и газа: автореф. ... докт. техн. наук. - Атырау: 2003. -46 б.

15 Кенесариев У.И., Бекмагамбетова Ж.Д., Адильгерейулы З., Лоторева Ю.А. Гигиенические подходы к донозологической диагностике заболеваний в регионе влияния нефтегазового месторождения //Вестник КазНМУ. -2012. - №1. - Б. 328-331.

16 Кенесариев У.И., Альбеков С.С., Абдуллаева К.А. Физическое развитие детей населенных пунктов, прилегающих к Карашыганакскому нефтегазоконденсатному месторождению // Вестник КазНМУ. - Алматы: 2002. - № 4. - Б. 36-42.

17 Кенесариев У.И., Жакашов Н.Ж., Алтынбеков З.Б. Санитарно-гигиеническая характеристика региона Шымкентского нефтеперегонного завода //Вестник Южно-Казахстанской медицинской академии. - Шымкент: 2002. - № 11-12. - Б. 134-139.

У.И. КЕНЕСАРИЕВ, М. К.АМРИН, Р.А. БАЯЛИЕВА, Л.П. АСЫКБАЕВА

ГИГИЕНИЧЕСКАЯ ОЦЕНКА И ПРОГНОЗИРОВАНИЕ СОСТОЯНИЯ ЗДОРОВЬЯ НАСЕЛЕНИЯ В РЕГИОНЕ ИНТЕГРИРОВАННОГО ГАЗО-ХИМИЧЕСКОГО КОММПЛЕКСА АТЫРАУСКОЙ ОБЛАСТИ

Резюме: В статье дан обзор результатов исследований здоровья населения и окружающей среды в регионе Атырауской области Интегрированного газо-химического комплекса.В последние годы в регионе интегрированного газо-химического комплекса Атырауской области не проводилась оценка состояния системы здравоохранения населения сельских населенных пунктов, уровня оказания медицинской помощи, и первичной санитарной медицинской помощи. Ключевые слова: воздушный бассейн, загрязнение, риск, заболеваемость.

U.KENESSARIYEV, M.AMRIN, R. BAYALIYEVA, L.ASYKBAYEVA

HYGIENICACSESSMENT AND FORECASTING OF PUBLIC HEALTH IN THE REGION OF INTEGRATED GAS-CHEMICAL

COMPLEX OF ATYRAU REGION

Resume: The article describes an overview of the research results of public health and the environment in the area of Atyrau region Integrated gas-chemical complex.In recent years, in the region of an integrated gas-chemical complex in Atyrauwas not assessed in the health system in rural settlements, level of care, and primary health care. Keywords: air pool , pollution , risk, morbidity.

УДК 616.12-008.331.1-08:615.225.2:614.255

Г.С. БОРАНБАЕВА, АИЖАН КАСЕНОВА, Ю. БАРЫШЕВА, И. БОЙКО, Д. ЕРЖАН, Р. СЫДЫКОВ

Казахский Национальный медицинский университет им С.Д. Асфендиярова, г. Алматы.

АНАЛИЗ ГИПОТЕНЗИВНОЙ ТЕРАПИИ В УСЛОВИЯХ ЧАСТНОЙ КЛИНИКИ

Статья отражает результаты собственного клинического ретроспективного исследования по назначению гипотензивных препаратов при артериальной гипертонии 2 и 3 степени в условиях частной поликлиники в городе Алматы. В клиническое исследование было включено 773 амбулаторные карты больных с диагнозом артериальная гипертензия 2 и 3 степени, осмотренных терапевтами и кардиологами частной поликлиники г. Алматы. Возраст пациентов варьировал от 41 до 78 лет. В статье проанализированы схемы гипотензивной терапии, выявлены наиболее часто встречающиеся группы препаратов, соответствие стандартам лечения артериальной гипертонии 2 и 3 степени. Предложены пути улучшения качества лечения артериальной гипертензии.

Ключевые слова: Артериальная Гипертензия; Монотерапия; Комбинированная терапия; Гипотензивные препараты.

Артериальная гипертензия - хроническое стабильное повышение АД, при котором уровень систолического АД, равный или более 140 мм.рт.ст., и (или) уровень диастолического АД, равный или более 90 мм.рт.ст., у людей, которые не получают антигипертензивные препараты. [Рекомендации Всемирной организации здравоохранения и Международного общества по гипертензии 1999 г.]. Резистентная артериальная гипертония - превышение целевого уровня АД, несмотря на лечение тремя гипотензивными препаратами, один из которых диуретик. Артериальная гипертензия и ассоциированные с ней сердечно-сосудистые осложнения в настоящее время являются одной из ведущих причин снижения трудоспособности и увеличения смертности больных в современном мире.

Важнейшее значение в терапии артериальной гипертензии, позволяющей продлить жизнь и сохранить здоровье больного, имеет медикаментозное снижение артериального давления.

Учитывая высокую распространенность артериальной гипертензии среди взрослого населения Республики Казахстан и сопряженный с ней риск кардиоваскулярных осложнений, жесткий контроль артериального давления и стремление к удержанию его на оптимальном уровне становятся первоочередной задачей.

В соответствии со стандартом лечения артериальной гипертензии, утвержденным протоколом Экспертной комиссии по вопросам развития здравоохранения РК от 28 июня 2013 года, основная цель лечения больных артериальной гипертензией состоит в максимальном снижении риска развития сердечно-сосудистых осложнений и смерти от них. Для достижения этой цели требуется не только снижение АД до целевого уровня, но и коррекция всех модифицируемых факторов риска (курение, дислипидемии, гипергликемия, ожирение),

предупреждение, замедление темпа прогрессирования и/или уменьшение поражения органов-мишеней, а также лечение ассоциированных и сопутствующих заболеваний -ИБС, сахарный диабет и т. д.

При лечении больных АГ величина АД должна быть менее 140/90 мм.рт.ст., что является ее целевым уровнем. При хорошей переносимости назначенной терапии целесообразно снижение АД до более низких значений. У

пациентов с высоким и очень высоким риском ССО необходимо снизить АД < 140/90 мм.рт.ст. в течение 4 недель. В дальнейшем, при условии хорошей переносимости рекомендуется снижение АД до 130/80 мм.рт.ст. и менее. В настоящее время для лечения АГ рекомендованы пять основных классов антигипертензивных препаратов: ингибиторы ангиотензин-превращающего фермента (ИАПФ), блокаторы рецепторов AT1 (БРА), антагонисты кальция (АК), диуретики, p-адреноблокаторы (р-АБ). В качестве дополнительных классов антигипертензивных препаратов для комбинированной терапии могут использоваться а-АБ и агонисты имидазолиновых рецепторов.

Цель работы: оценка распространенности применения различных групп гипотензивных препаратов при артериальной гипертензии 2 и 3 ст на поликлиническом этапе в условиях частной клиники.

Материалы и методы исследования. В клиническое исследование было включено 773 амбулаторных карт больных с диагнозом артериальная гипертензия 2 и 3 степени, осмотренных терапевтами и кардиологами поликлиники МК «Сункар» г.Алматы. Средний возраст пациентов составил 58 ± 1,3 года. Критериями включения были: первичный прием, выставленный диагноз Артериальная гипертензия 2 или 3 степени, назначенное лечение гипотензивными препаратами. Включенные в исследование пациенты были разделены на две группы. Первая группа Артериальная гипертензия 2 степени состояла из 386 (49,9%)больных в возрасте от 37до 75 лет (в среднем 58 ± 1,3 года);Для лечения артериальной гипертензии 2 ст в 63,2% случаях (244 пациента) использовали монотерапию, в 36,8% (142 пациента)-комбинированную терапию.

Вторая Группа сравнения включала 387 (50,1) больных (58 ± 1,3 года) т.е такого же возраста что и первая группа, Для лечения артериальной гипертензии 3 ст в 17% случаях (66 пациентов) использовали монотерапию, в 83% (321 пациента)- комбинированную терапию. Обе группы были сопоставимы по возрасту, разной степени тяжести заболевания и применяемым дозам стандартной терапии.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.