Научная статья на тему 'АСОСЊОИ КОНСТИТУТСИОНЇ-ЊУЌУЌИИ ФАЪОЛИЯТИ МАЌОМОТИ МАЊАЛЛИИ ЊОКИМИЯТИ ДАВЛАТЇ: МАСОИЛИ НАЗАРИЯВЇ ВА АМАЛЇ'

АСОСЊОИ КОНСТИТУТСИОНЇ-ЊУЌУЌИИ ФАЪОЛИЯТИ МАЌОМОТИ МАЊАЛЛИИ ЊОКИМИЯТИ ДАВЛАТЇ: МАСОИЛИ НАЗАРИЯВЇ ВА АМАЛЇ Текст научной статьи по специальности «Право»

CC BY
8
1
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
асосњои њуќуќї / идоракунии мањаллї / маќомоти мањаллии њокимияти давлатї / дастгоњи давлатї / идораи давлатї / санадњои меъёрии њуќуќї / замони муосир / даврањои рушд / њамкории дуљониба / заминањои иќтисодї-иљтимої. / правовые основы / местное управление / местный орган государственной власти / государствен-ный аппарат / государственное управление / нормативные правовые акты / современность / пери-оды развития / двустороннее сотрудничество / экономическо-социальные предпосылки.

Аннотация научной статьи по праву, автор научной работы — Аминов М. М.

Дар маќола заминањои њуќуќии ташкил, фаъолияти ва функсияњои дастгоњи маќомоти мањаллии њокимияти давлатї мавриди тањлили илмї ќарор дода шудааст. Дар маќола муаллиф дастгоњи маќомоти мањаллиро њамчун як нињоди низоми идораи давлатї тањлил намудааст. Дар маќола кўшиш ба харљ дода шудааст, ки самтњои иќтисодї-иљтимої ва сиёсии маќомоти мањаллии њокимияти давлатї зери тадќиќот ќарор дода шавад. Њамзамон, таъкид карда мешавад, ки дастгоњи маќомоти мањаллии њокимияти давлатї барои амалї гардонидани самтњои иќтисодї ва иљтимоии иљроияи маќомоти мањаллии њокимияти давлатї ваколат ва масъулиятдор мебошад.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

CONSTITUTIONAL AND LEGAL FOUNDATIONS FOR THE ACTIVITIES OF LOCAL GOVERNMENT BODIES: THEORETICAL AND PRACTICAL PROBLEMS

В статье проводится научный анализ правовых основ организации, деятельности и функции местных аппаратов государственной власти. Автором местные аппараты государственной вла-сти рассматриваются в качестве института системы государственного управления. Предприня-та попытка рассмотреть экономическо-социальные и политические аспекты местного государ-ственного управления. При этом подчеркивается, что аппарат местного самоуправления упол-номочен и несет ответственность за реализацию экономических и социальных направлений исполнительного органа местного самоуправления.

Текст научной работы на тему «АСОСЊОИ КОНСТИТУТСИОНЇ-ЊУЌУЌИИ ФАЪОЛИЯТИ МАЌОМОТИ МАЊАЛЛИИ ЊОКИМИЯТИ ДАВЛАТЇ: МАСОИЛИ НАЗАРИЯВЇ ВА АМАЛЇ»

ТДУ 342 (575.3)

АСОСХ,ОИ КОНСТИТУТСИОНЙ-^УКУКИИ ФАЪОЛИЯТИ МАЦОМОТИ МАХДЛЛИИ ХОКИМИЯТИ ДАВЛАТЙ: МАСОИЛИ НАЗАРИЯВЙ ВА АМАЛЙ

КОНСТИТУЦИОННО-ПРАВОВЫЕ ОСНОВЫ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ МЕСТНЫХ ОРГАНОВ ГОСУДАРСТВЕННОЙ ВЛАСТИ: ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ И ПРАКТИЧЕСКИЕ ПРОБЛЕМЫ

CONSTITUTIONAL AND LEGAL FOUNDATIONS FOR THE ACTIVITIES OF LOCAL GOVERNMENT BODIES: THEORETICAL AND PRACTICAL PROBLEMS

Аминов М.М. Aminov M.M.

Дотсенти кафедраи идоракунии давлати ва %уцуци ицтисодии Академияи идоракунии давлатии назди Президенти Цум^урии Тоцикистон, номзади илмуои ^уцуцшиносй Доцент кафедры государственного управления и экономического права Академии государственного управления при Президенте Республики Таджикистан, кандидат юридических наук Associate professor of the Department of Public Administration and Economic Law Academy of Public Administration under the President of the Republic of Tajikistan, candidate of legal sciences

Ихтисоси илми: 12.00.02 - Хукуки конститутсионй; х,у;ук;и мурофиаи судии конститутсионй; танзими хукукди хокимияти махаллй.

Научная специальность: 12.00.02 - Конституционное право; право конституционного судебного процесса; правовое регулирование местной власти.

Scientific specialty: 12.00.02 - Constitutional law; constitutional litigation; legal regulation of local authorities.

Тацриздщанда: Абдухоликзода А.М. - муовини ректори Донишкадаи такмили ихтисоси Вазорати адлияи Чумхурии Точикистон, номзади илмхои хукукшиносй.

Рецензент: Абдухоликзода А.М. - Заместитель ректора Института повышения квалификации Министерства юстиции Республики Таджикистан, кандидат юридических наук.

Reviewer: Abdukholikzoda A.M. - Deputy Rector of the Institute for Advanced Studies Ministry of Justice of the Republic of Tajikistan, candidate of legal sciences.

Аннотатсия: Дар мак;ола заминахои хукукди ташкил, фаъолияти ва функсияхои дастгохи мак;омоти махаллии хокимияти давлатй мавриди тахлили илмй кдрор дода шудааст. Дар мак;ола муаллиф дастгохи мак;омоти махаллиро хамчун як ниходи низоми идораи давлатй тахлил намудааст. Дар мак;ола кушиш ба харч дода шудааст, ки самтхои и^тисодй-ичтимой ва сиёсии макрмоти махаллии хокимияти давлатй зери тадк;ик;от кдрор дода шавад. Дамзамон, таъкид карда мешавад, ки дастгохи макрмоти махаллии хокимияти давлатй барои амалй гардонидани самтхои ик;тисодй ва ичтимоии ичроияи ма^омоти махаллии хокимияти давлатй ваколат ва масъулиятдор мебошад.

Вожауои калиди: асосхои хукукд, идоракунии махаллй, ма^омоти махаллии хокимияти давлатй, дастгохи давлатй, идораи давлатй, санадхои меъёрии хукукд, замони муосир, даврахои рушд, хамкории дучониба, заминахои ик;тисодй-ичтимой.

Аннотация: В статье проводится научный анализ правовых основ организации, деятельности и функции местных аппаратов государственной власти. Автором местные аппараты государственной власти рассматриваются в качестве института системы государственного управле-

ИМ

E-mail:

aminov.mm@mail.ru

ния. Предпринята попытка рассмотреть экономическо-социальные и политические аспекты местного государственного управления. При этом подчеркивается, что аппарат местного самоуправления уполномочен и несет ответственность за реализацию экономических и социальных направлений исполнительного органа местного самоуправления.

Ключевые слова: правовые основы, местное управление, местный орган государственной власти, государственный аппарат, государственное управление, нормативные правовые акты, современность, периоды развития, двустороннее сотрудничество, экономическо-социальные предпосылки.

Annotation-. The article provides a scientific analysis of the legal foundations of the organization, activities and functions of local government apparatuses. The author considers local apparatuses of state power as an institution of the state administration system. An attempt was made to consider the economic, social and political aspects of local government. At the same time, it is emphasized that the apparatus of local self-government is authorized and responsible for the implementation of economic and social directions of the executive body of local self-government.

Key words. legal framework, local government, local government, state apparatus, government, regulatory legal acts, modernity, periods of development, bilateral cooperation, economic and social preconditions.

Асосхои хукукии ташкил ва фаъолияти макомоти махаллии хокимияти давлатиро санадхои меъёрии хукукие, ки муносибатхои давлатию чамъиятиро танзим менамояд, ташкил медихад. Аз чумла, Конститутсияи Чумхурии Точикистон, конунхои конститутсионй, конунхои сохавй, кодексхо, Фармонхои Президенти Чумхурии Точикистон, карорхои Хукумати Чумхурии Точикистон ва карорхои макомоти махаллии хокимияти давлатй мансуб мебошанд. Дар Точикистони муосир, ки зухури давлати демократй ва чомеаи шахрвандй аст, идораи корхои давлат амали умумихалкист ва халк хокимияти худро дар ин чода хамаруза ба воситаи вакилони хеш, макомоти

доимоамалкунандаи хокимияти давлатй ва низоми худидоракунии махаллй амалй мегардонад. Зеро идоракунй, дар чорчубаи ба хам таъсиррасонии одамон ба миён меояд. Ба воситаи идора одамон бо хам робита мебанданд, бо кушиши якчоя риштаи хаёти коллективй ва чамъиятиро мепайванданд [2, с. 254].

Асосхои холати хукукии сатхи махаллии хокимияти давлатй дар Конститутсияи Чумхурии Точикистон мустахкам гардидааст.

Макомоти махаллии хокимияти давлатй дар баробари дар доираи

макомоти намояндагй ва ичроия, фаъолияти худро ба рох мондаанд, хамзамон дастгохи макомоти махаллии хокимияти давлатй дар сохтори макомот фаъолият менамояд, ки пешбурди фаъолияти кории мушаххаси

мукаррарнамудаи конунро амали мегардонад.

Бо назардошти категорияи мансабхои давлатии хизмати давлатй, хизматчиёни давлатии макомоти махаллии хокимияти давлатй чун дигар хизматчиёни давлатии дастгохи давлатй аз тамоми хукук, озодй ва кафолатхои ичтимоии мукаррарнамудаи санадхои меъёрии хукукии Чумхурии Точикистон бархурдор мебошанд [2, с. 87].

Дар баробари мукаррароти Конститутсияи Чумхурии Точикистон, Конуни конститутсионй, накш ва чойи макомоти махаллии хокимияти давлатиро дар дастгохи давлатй ва хизматчиёни давлатии онхоро дар татбики салохияти макомоти махаллй зимнан мукаррар менамояд.

Яке аз вазифахои аввалиндарачаи макомоти махаллй дар давраи хозира ин бехтар намудани шароити ичтимой-иктисодй ва маишии зиндагонии ахолй мебошад. Барои амалй гардонидани вазифа ва ухдадорихои худ хар як макомоти махаллй бояд сохтори ташкилии идоракунии худро дошта

бошад [1, с. 267]. Зери мафхуми "сохтори ташкили идоракунии макомоти махаллй" (макомоти махаллии вилоят, шахру нохия) мачмуи зиннахо ва сохторхои алохидаи он, алокаи байнихамдигарй, дарачаи тобеият, ки барои ичрои максад ва вазифахои макомоти махаллй равона карда мешавад, ифода меёбад.

Тартиби дуруст ба рох мондани ташкили кор бисёртар аз мулохизакории фаъолияти дастгохи маъмурии идоракунанда вобастагй дорад. Фаъолияти идоракунии макомоти идоракунии махаллй ба худ масъалахои хамкории макомоти идораи махаллй бо субъектони хочагидор катъи назар аз шакли моликият ва боз хам аниктар ба танзим даровардани муносибатхои хочагидорй барои муассиса ва ташкилотхои махаллиро дар бар мегирад. Бо ин сабаб шакли асосии фаъолияти макомоти махаллй - ин дар хамбастагй бо муассиса ва ташкилотхои худуди махал конеъ гардонидани манфиатхои шахрвандон мебошад [1, с. 244] .

Макомоти махаллй аз руи мазмуну мундаричаи фаъолияташ ба дигаргунихо ниёз дорад, ва дар ин равиш, пеш аз хама, эхтиёчот ба барномахои рушд эхсос мегардад. Дар шароити имрузаи рушди ичтимой-иктисодии Чумхурии

Точикистон вазифаи мухими макомоти махаллии хокимияти давлатй, таъмини рушди ичтимой-иктисодй, чустучуи роххои бехтар кардани сатхи зиндагии ахолй мебошад. Яке аз роххо ва фишангхои таъмини рушди ичтимой-иктисодии махаллй тахияи барномахои рушд ва таъмини ичроиши онхо бо назардошти саноатикунонии махал мебошад [4, с. 276]. Раванди рушди ичтимой-иктисодии нохия, чамоатхо ва чамоахои махаллй бо рохи истифодаи шаклхои мухталифи барномасозй амалй карда мешавад. Ин имкон медихад, ки захирахои махдуди дар махал буда ва имкониятхои ба максад расидани рушди ичтимой-иктисодй самаранок истифода бурда шаванд.

Дар баробари ин ислохоти татбикшаванда дар системаи идоракунии макомоти давлатй ба баланд бардоштани

накши макомоти идоракунии давлатии махаллй ва худидоракунй, васеъ намудани вазифахои он дар асоси ба ихтиёрашон додани мустакилияти иктисодй ва дастгирии молияви матлуб аз тарафи давлат, самти бартаридоштаи системаи татбики гайримарказикунонии давлат ба хисоб меравад.

Худ аз худ максадхо маъно надоранд, агар имкониятхои баходихй дар ичрои он набошад. Азбаски идоракунии давлатй - ин таъсиррасонии як гурухи одамон ба дигар гурух бо ифодаи манфиати худи онхо буда, дар мадди аввал бояд натичахои ичтимой ва ояндабинии он ба назар гирифта шуда, на танхо натичахои истехсолй, технологй, нишондодхои иктисодй, балки

таксимоти онхо, аз як тараф, тарики таъминоти талаботи чомеа ва нигохдории пуррагй ва чараёни он ва аз дигар бо тарики конеъгардонии талаботи одамон, яъне таъмин намудани шароитхои мехнатй ва хаёти осоишта, нигохдошти саломатй ва тозагии маънавии онхо дониста мешавад.

Бо назардошти ба таври самаранок ташкил ва амали намудани максадхои мазкур дар макомоти махаллии хокимияти давлатй, дастгохи макомоти махалли хокимияти давлатй ташкил ва фаъолият менамояд, ки конунгузории конститутсионй раванди фаъолияти онро танзим мекунад.

Принсипи ташкил ва фаъолияти дастгохи давлатй дар заминаи сохибихтиёрй, демократй, хукукбунёд, дунявй, ягонагии давлат, талаботи замони нав ва хаёти нави сиёсию чамъиятии Точикистон ба вучуд омада, инъикоскунандаи хусусияти давлати ичтимой будани он ба шумор мераванд.

Принсипхои умумие, ки имруз дар аксари давлатхои демократй асоси ташкил ва фаъолияти дастгохи давлатии онхоро ташкил медиханд, асосан, принсипи сохтори муносиб ва амалкунандаи дастгохи давлатй, принсипи фаъолияти самаранок, конуният, дарачаи баланди касбии хизматчиёни давлатй, риояи талаботи одоб аз тарафи вакилон ва хизматчиёни давлатй мебошад.

^айд кардан зарур аст, ки дастгохи макомоти махаллй як кисми асосии сохтории макомоти махаллй буда, таъминкунандаи фаъолияти харрузаи системаи макомоти давлатй барои дар амал татбик гардидани функсия ва вазифахои зерсохторхои дигари махаллй мебошад.

Дастгохи макомоти махалли хокимияти давлатй дар раванди амалигардонии функсияхои макомоти махаллии хокимияти давлатй накши калидй дошта, хусусиятхои махсуси фаъолияти худро доро мебошад.

Дастгохи макомоти махаллии хокимияти давлатй, нисбатан

мустакилияти вазифавии худро такозо менамояд. Дар баробари ин, ба дастгохи макомоти худидораи махаллй низ бояд таваччух зохир кард, то рушди минбаъдаи макомоти махаллии хокимияти давлатй аз муваффакияти макомоти худидораи махаллй вобастагии амик дорад [3, с. 323].

Дар ин самт дар доираи рушди минбаъдаи фаъолияти макомоти махаллии хокимияти давлатй, рушди фаъолияти дастгохи макомоти махаллии хокимияти давлатй бо назардошти ислохоти самт, дигаргунихоро такозо менамояд.

Адабиёти истифодашуда

1. Атаманчук, Г.В. Сущность государственной службы: история, теория, закон, практика: монография / Г.В. Атаманчук. - М.: Издательство РАГС, 2002. - 272 с.

2. Глазунова, Н.И. Государственное (административное) управление: учебник / Н.И. Глазунова. -М.: ТК Велби, Изд-во Проспект, 2006. - 560 с.

3. Козлова, Е.И., Кутафин, О.Е. Конституционное право России: учебник / Е.И. Козлова, О.Е. Кутафин. - 2-е изд., перераб. и доп. - М.: Юристъ, 2004. - 347 с.

4. Муниципальное право: учебно-методический комплекс // Под ред. Конина Н.М. - М.: НОРМА, 2006. - 376 с.

References

1. Atamanchuk, G.V. Essence of public service: history, theory, law, practice: monograph / G.V. Atamanchuk. - M.: Publishing house of the RAGS, 2002. - 272 p.

2. Glazunova, N.I. State (administrative) management: textbook / N.I. Glazunov. - M.: TK Velby, Prospect Publishing House, 2006. - 560 p.

3. Kozlova, E.I., Kutafin, O.E. Constitutional law of Russia: textbook / E.I. Kozlova, O.E. Kutafin. -2nd ed., revised. and additional - M.: Jurist, 2004. - 347 p.

4. Municipal law: educational and methodological complex // Ed. Konina N.M. - M.: NORMA, 2006. -

376 p.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.