CC BY
25
ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ НАУКИ
УДК 378.126
АСАБЛ1ВАСЦ1ПАДРЫХТОУК1МАГ1СТРАНТАУ У ВЫШЭЙШЫХ НАВУЧАЛЬНЫХ УСТАНОВАХ БЕЛАРУС11ГЕРМАНП
В.М. БОСАК, А.А БОСАК
Беларуст дзяржауны эканам1чны ушверстэт, г. Мтск, Рэспублта Беларусь, bosakl@tut.by
Уводзшы. Поспех любой крашы у вырашэнш эканам1чных, палиычных i сацыяльных праблем вызначаецца перш-наперш яе дасягненюпш у адукацьп i навуцы, што звязана з наяунасцю у гэтых галшах магутнага ¿шэлектуальнага патэнцыялу.
У Рэспублщы Беларусь атрыманне адукацьп, у т.л. вышэйшай, гарантуецца Канстытуцыяй. Так, у арт. 48 Канстытуцьи Рэспублиа Беларусь адзначана: «Сярэдняя спецыяльная i вышэйшая адука-цыя даступна для ycix у адпаведнасщ са здольнасцям1 кожнага. Кожны можа на конкурснай аснове бясплатна атрымаць адпаведную адукацыю у дзяржауных навучальных установах» [1].
Асноуныш мэтам! нацыянальнай вышэйшай школы у Рэспублщы Беларусь з'яуляюцца зада-вальненне патрэб асобы у штэлектуальным, культурным i маральным развщщ праз атрыманне вышэйшай адукацьп на аснове неперарыунага адзшства навучальнага працэсу i навуковых даследаванняу, а таксама задавальненне патрэб дзяржавы i грамадства у квал1фжаваных спецыялютах [2].
Мэты дзейнасщ вышэйшай навучальнай установы дасягаюцца шляхам рэал1зацьп наступных асноуных задач:
- падрыхтоука спецыялютау з вышэйшай адукацыяй, перападрыхтоука i павышэнне квал1фгкацьп кадрау;
- аргашзацыя i правядзенне навукова-даследчай работы;
- аргашзацыя i правядзенне фундаментальных i прыкладных навуковых даследаванняу;
- аргашзацыя щэалапчнай i выхава^ай работы.
Вышэйшая адукацыя у Рэспублщы Беларусь, як i большасц1 еурапейск1х краш, мае дзве ступен1 [3-7]. Аднак у cicT3Max вышэйшай адукацьп Eenapyci i Еуропы юнуе як падабенства, так i значнае адрозненне, у тым лжу i пры падрыхтоуцы на другой ступен1 вышэйшай адукацьп (мапстратуры).
Мэта даследаванняу - параунаць падрыхтоуку на другой ступен1 вышэйшай адукацьп (мапстратура) беларускк i нямецюх ВНУ.
У HKacni прыкладау з беларускага боку узята самая маладая вышэйшая навучальная установа Рэспублж1 Беларусь - УА «Палеси дзяржауны ушверспэт» (г. Пшск, Брэсцкая вобласць); з ня-мецкага боку - Ушверштэт прыкладных навук Анхальт (Anhalt University of Applied Sciences, Bernburg-Köthen-Dessau, Sachsen-Anhalt), з ягам ПалесДУ мае дамову аб супрацозшщгве [8-9].
Асноуная частка. Падрыхтоука у мапстратуры Палескага дзяржаунага yHiBepciT3Ta ажыццяуляецца паводле Законау Рэспублш Беларусь «Аб адукацьп», «Аб вышэйшай адукацьп», палажэнняу «Аб вышэйшай навучальнай установе», «Аб другой cryneHi вышэйшай адукацьп (мапстратуры)», а таксама «Правшау прыёму у мапстратуру вышэйшых навучальных устаноу Рэспублш Беларусь» [2-4, 10-11].
Згодна з дадзеным1 нарматыуным1 дакументам1, другая ступень вышэйшай адукацьп (мапстратура) забяспечвае фapмipaвaннe ведау i навыкау навукова-педагапчнай i навукова-даследчай работы для наступнай падрыхтоуи у асп1рантуры (ад'юнктуры), для навуковай, педагапчнай i шавацыйнай дзейнасц1. Падрыхтоуку у мапстратуры могуць атрымаць асобы, якш маюць адукацыю першай ступен1 вышэйшай адукацы1.
Тэрмш навучання у мапстратуры Палескага дзяржаунага ушверспэта па спецыяльнасщ 1-25 80 04 «Эканомйса i к1раванне народнай гаспадаркай» складае 1 год. У першым семестры тэарэтычнае навучанне займае 18 тыдняу, экзаменацыйная с ее ¡я - 1 тыдзень, вакацы1 - 2 тыдш (усяго 21 тыд-зень) (таблща 1).
У друг1м семестры тэарэтычная падрыхтоука займае 14 тыдняу, экзаменацыйная с ее ¡я - 2 тыдш, вакацьп - 4 тыдш, падрыхтоука магютэрскай дысертацьп - 6 тыдняу, абарона мапстэрскай дысертацы1 - 1 тыдзень (усяго 27 тыдняу).
Пад час навучання у УА «Палесю дзяржа5^ны ун1версггэт» мапстранты рыхтуюць магютэрскую дысертацыю, якую абараняюць у дзяржаунай экзаменацыйнай камюп.
Самастойная навукова-даследчая работа пад час падрыхтоую у магютратуры ПалесДУ займае 51,5% ад агульнай колькасщ вучэбных гадзш. Непасрэдная падрыхтоука у магютратуры складае 960 гадзш, з яюх 67,5% належыць дысцыплшам кандыдацюх экзаменау i залжау.
Таблща 1 - План падрыхтоую у магютратуры Палескага дзяржаунага ун1верспэта па спецыяльнасщ «Эканомжа i юраванне народнай гаспадаркай»
Колькасць вучэбных гадзш па плану
Дысцыплшы у тым лжу
усяго ауды- лек- лабара- прак- самас-
торныя цы1 торныя тычныя тоиныя
1. Дысцыплшы кандыдацюх экзаменау i залжау 648 316 100 172 44 332
Фшасофш i метадалогш навую 136 104 60 44 32
Замежная мова 420 140 140 280
Асновы шфармацыйных тэхналогш 92 72 40 32 20
2. Прафесшныя дысцыплшы 312 164 82 82 148
Асновы педагогпс1 i ncixanorii вышэйшай школы 52 36 18 18 16
Эканомгка прадпрыемствау 152 72 36 36 80
Юраванне 108 56 28 28 52
3. Навукова-даследчая работа* 1020 1020
Агульная колькасць гадзш 1980 480 182 172 126 1500
Колькасць рэфератау 2
Колькасць экзаменау 4
Колькасць залжау 2
*штотыднёва, акрамя перыядау ceciií i вакацый, плануецца 24 гадзшы навуковай работы (кантралюемая самастойная работа - падрыхтоука да абароны мапстэрскай дысертацьп; удзел у навуковых канферэнцыях, семшарах i т.д.).
Падрыхтоука на другой ступеш вышэйшай адукацьп ва Ушверсггэце прыкладных навук Ан-хальт, як i большасщ езфапейсюх ушверштэтау, ажыццяуляецца згодна з дэкларацыяй «Зона е5фапейскай вышэйшай адукацьп (Балонская дэкларацыя)», а таксама на аснове асабютай нарматыунай базы [8, 12]. На дадзены момант «Балонскую дэкларацыю» падпюал146 еурапейсюх краш, у тым лжу 9 краш на тэрыторьп былога Савецкага Саюза (Азербайджан, Арменш, Грузш, Малдова, Латвш, Л1тва, Рас1я, У1фаша, Эстошя).
Ва Ун1верстце прыкладных навук Анхальт працягласць падрыхтоук1 у магютратуры па спецыяльнасщ «Аграб1знес i харчаванне» складае 2 гады (4 семестры). Пачатак заняткау - 1 кастрычнжа (3Ímhí семестр). Перадумовам1 зал1чэння у склад магютрантау з'яуляюцца: наяунасць дыплома аб вышэйшай адукацьп щ дыплома бакалаура па роднаснай спецыяльнасщ нямецкай щ замежнай вышэйшай навучальнай установы, а таксама пацверджанне валодання нямецкай i англшскай мовам1 (занятю, у залежнасщ ад выкладаемага прадмета, вядуцца на нямецкай щ англшскай мовах).
Колькасць абиурыентау неабмежавана (як правша, далейшае навучанне на другой ступен1 (ступень магютра) працягваюць не меней паловы выпускиúcoy першай ступен1 навучання (ступень бакалаура).
Пад час навучання магютранты павшны набраць MÍHiMyM 120 крэдытау у складзе 11 абавязко-вых модулей i 7 модулей па выбару (усяго icHye 13 модулей па выбару) (таблща 2). Кожны мапстрант мае права выбраць дадатковую колькасць модулей па выбару i атрымаць больш як 120 крэдытау.
Таблща 2 - План падрыхтоую у магютратуры Ун1верспэта прыкладных навук Анхальт па спецыяльнасщ «Аграб1знес 1 харчаванне»
Семестры 2 3 ¿
Колькасць гадзш / крэдыты гадзь ны крэдыты гадзь ны крэдыты гадзь ны крэдыты гадзь ны крэдыты
Модуш
Сельскагаспадарчая вытворчаць 1 якасць 60 5
М1жнародная эканомжа 60 5
Якасць прадуктау харчавання 1 плена 60 5
Тэхналогш прадуктау харчавання 1якасць 60 5
Менеджмент 60 5
Модуль 1 на выбар 60 5
Эканомжа у вытворчасщ харчавання 60 5
Маркетыг прадуктау харчавання 60 5
Эканомжа АПК 60 5
Праект па аграб1знесу 15 2 3
Модуль 2 на выбар 60 5
Модуль 3 на выбар 60 5
Модуль 4 на выбар 60 5
Распрацоука у галше аграбЬнесу 60 5
Менеджмент у галшах якасщ 1 навакольнага асяродцзя 60 5
Модуль 5 на выбар 60 5
Модуль 6 на выбар 60 5
Модуль 7 на выбар 60 5
Магютэрская работа 1 калокв1ум (20 тыдняу) 30
Па семестрах 360 30 375 32 300 28 30
Усяго 1035 120
Модут на выбар: пихалопя аргашзацьп працы; вытворчая гМена 1 вытворчаць прадуктау харчавання; бштэхналог1я у вытворчасщ прадуктау раслшаводства 1 жывёлагадоул1; менеджмент у галше вытворчых паслуг; харчаванне \ здароуе; плена у сельскагаспадарчай вытворчасщ; шфармацыйныя I гандлёвыя шстэмы; м1жнародны гандаль 1 фшансы; лапстыка; дакладнае земляробства; вытворчы менеджмент; таксЬсалопя навакольнага асяродцзя; таваразнауства I якасць прадуктау харчавання.
Модуль прадстауляе сабой комплекс тэарэтычных 1 практычных заняткау па адпаведнай дысцыплше. Наведванне заняткау - вольнае: магютранты самастойна плануюць сваю падрыхтоуку. Планы падрыхтоую распрацоуваюцца непасрэдна прафесарам1 Ушверсггэта прыкладных навук Анхальт. Практыка па спецыяльнасщ падчас навучання у магютратуры не з'яуляецца абавязковай, але впаецца 1 служыць важюм падмуркам далейшай прафесшнай дзейнасщ.
Пад канец 4 семестра кожны магютрант павшен абаранщь магютэрскую работу (магютэрсюя тэзюы) на спецыяльным паседжанш. Наяунасць не меней 120 крэдытау 1 абароненай магютэрскай работы з'яуляецца падставай прысуджэння сукжальнжу акадэм1чнай ступеш магютра навук.
Выпускнт магютратуры самастойна шукаюць месца працы па спецыяльнасщ; яны могуць так-сама працягваць падрыхтоуку у дактарантуры (беларусю адпаведнж «астрантура») (у Германп адсутшчаюць кандыдацюя экзамены 1 залт акрамя экзамена па спецыяльнасщ, яю здаецца непасрэдна перад абаронай дысертацыйнай работы).
Заключэнне. Навучанне у магютратуры як Палескага дзяржаунага ун1верспэта, так 1 Утверспэта прыкладных навук Анхальт сюравана на падрыхтоуку высокаквал1фжаваных
спецыялютау у адпаведнай галше. У абодвух ушверсггэтах мапстэрская падрыхтоука завяршаецца абаронай мапстэрскай работы.
Разам з тым, падрыхтоука у мапстратуры Палескага дзяржаунага ун!версиэта, як i у шшых беларусих ВНУ, сиравана, перш-наперш, на далейшую навуковую дзейнасць i навучанне у астрантуры (навукова-педагапчная дзейнасць). Значнае месца пад час навучання у мапстратуры беларусюх ВНУ надаецца вывучэнню цыкла дысцыплш кандыдацюх экзаменау i залисау; коль-касць прафесшных дысцыплш абмежавана, практыка адсутшчае.
Ва Ун1верс1тэце прыкладных навук Анхальт, як i у шшых нямецюх ВНУ, падрыхтоука у мапстратуры не звязана непасрэдна с далейшым навучаннем у астрантуры i наьйравана у першую чаргу на навукова-вытворчую дзейнасць (асноунае месца пад час падрыхтоуш надаецца вывучэнню спецыяльных дысцыплш (мппмум 18 спецыяльных дысцьшлш), падрыхтоуцы i абароне мапстэрскай работы - усяго не меней 120 крэдытау).
Л1ТАРАТУРА
1. Конституция Республики Беларусь 1994 года: с изм. и доп. от 24.11.1996 г. и 17.10.2004 г. - Минск: Нац. Центр правовой информ. РБ, 2007. - 64 с.
2. Положение о высшем учебном заведении (Утверждено постановлением Совета министров Республики Беларусь 18.01.2008 № 68 с изменениями и дополнениями от 16.04.2008 № 565 // Национальный реестр правовых актов Республики Беларусь. - 2008. - № 95, 5/27523.
3. Закон Республики Беларусь «Об образовании» (принят 29.10.1991 г., в редакции от 11.07.2007 г. // Ведамасщ Вярхоунага Савета Рэспублш Беларусь. - 1991. - № 33.
4. Закон Республики Беларусь «О высшем образовании» (принят 11.07.2007) // Национальный реестр правовых актов Республики Беларусь. - 2007. -№ 17, 2/1349.
5. Ганчеренок, И.И. Шведская модель магистерской подготовки / И.И. Ганчеренок, E.JI. Грибовская // Вышэйшая школа. - 2001. - № 5. - С. 41-46.
6. Кредитные технологии в высшем образовании / И.И. Ганчеренок [и др.]. - Минск: РИВШ БГУ, 2003. 132 с.
7. Плаксий, С.И. Болонский процесс / С.И. Плаксий // Знание. Понимание. Умение. - 2005. - № 3. - С. 203-206.
8. http://www.hs-anhalt.de
9. http://www.psunbrb.hy
10. Положение о второй ступени высшего образования (магистратуре) (Утверждено постановлением Совета министров Республики Беларусь 18.01.2008 № 68 // Национальный реестр правовых актов Республики Беларусь. - 2008. -№ 30, 5/26697.
11. Правила приема в магистратуру высших учебных заведений Республики Беларусь (Утверждены постановлением Совета министров Республики Беларусь 18.01.2008 № 68 // Национальный реестр правовых актов Республики Беларусь. - 2008. - № 30, 5/26697.
12. Декларация «Зона европейского высшего образования (Болонская декларация)» (принята 19.06.1999 г. в г. Болонья (Италия)) // http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwiis/bologna
THE SPECIALITIES OF UNDERGRADUATE TRAINING IN HIGHER EDUCATION ESTABLISHMENTS IN BELARUS AND GERMANY
KM BOSAK, A.A. BOSAK Summary
There are some features of training in graduate studies in higher education establishments in Belarus and Germany by the example of Palesky State University and Anhalt University of Applied Sciences.
It was found out that education process in Belarusian institutions of higher education is focused in the first place on training in the field of science and pedagogic while in Germany - in the field of scientific production activity.
© EocaK B.M., Eocax A.A Ilacmyniy y padaKijbiro 14 owniym 2009 z.
