CC BY
108
ISSN 1683-0377. Труды БГТУ. 2015. № 8. Учебно-методическая работа
УДК 378:37.012.3:37.062
Т. П. Вадап'янава1, А. А. Лось2
1Беларуси дзяржауны тэхналапчны ушверспэт 2Беларускi дзяржауны ушверспэт шфарматыю i рыдыёэлектронiкi
АНАЛ1З ЯКАСЦ1 АДУКАЦЫ1 БЕЛАРУСКАГА ДЗЯРЖАУНАГА УНШЕРС1ТЭТА 1НФАРМАТЫК1 I РАДЫЁЭЛЕКТР ОН1К1 I БЕЛАРУСКАГА ДЗЯРЖАУНАГА ТЭХНАЛАГ1ЧНАГА УН1ВЕРС1ТЭТА
У ходзе даследавання было праведзена апытанне студэнтау БДУ1Р i БДТУ з мэтай вызначэння, цi лiчаць яны, што утверсггэт мае перавап цi недахопы у параунант з УВА кратны. Таксама было зададзена пытанне, цi задаволены студэнты якасцю адукацып ва утверспэце. Больш за 60% апытаных студэнтау БДУ1Р задаволены якасцю адукацып у гэтай УВА. Сярод пераваг яны назы-ваюць у першую чаргу уведзеную у БДУ1Р сiсгэму паступлення, развпую iнфрасгрукгуру, супрацоу-нщтва з вядучым IТ-кампанiямi Беларусi, добрае харчаванне, прэстыжнасць навучання, самастой-насць навучання. Больш за 83,2% апытаных студэнтау БДТУ задаволены якасцю адукацьп ва УВА.
У БДУ1Р i БДТУ створана школа падрыхтоуш высокаквалiфiкаваных спецыялютау, здольная канкураваць са школамi лепшых сусветных унiверсiтэтау.
Ключавыя словы: установа вышэйшай адукацыi, унiверсiтэт, высокаквалiфiкаваны спе-цыялют, якасць адукацыi.
T. P. Vodop'yanova1, A. A. Los'2
1Belarusian State Technological University 2Belarusian State University of Informatics and Radioelectronics
THE EDUCATION QUALITY ANALYSIS OF THE BELARUSIAN STATE UNIVERSITY OF INFORMATICS AND RADIOELECTRONICS AND BELARUSIAN STATE TECHNOLOGICAL UNIVERSITY
During the study the survey of BSUIR and BSTU students was conducted in order to find out their point of view concerning plus sides and drawbacks of their universities versus other ones in our country. Simultaneously the matter of student satisfaction with the education quality level at their university was clarified. More than 60% of the BSUIR students surveyed are pleased with the quality of education there. Among the advantages they primarily highlighted admission system introduced in BSUIR, developed infrastructure, cooperation with leading IT companies in Belarus, good food, prestigious learning, self-study. More than 83.2% of the BSTU students surveyed are pleased with the quality of education.
In BSUIR and BSTU there is created a school for training highly qualified specialists being able to compete with the world's best universities schools.
Key words: institution of higher education, university, highly qualified specialist, quality education.
Уводзшы. Для таго, каб зрабщь якасны ана-лiз адукацыи трэба абявазкова улiчваць мерка-ванне студэнтау, параунаць перавап i недахопы па суадносных паказчыках шшых ушверснэтау.
Асноуная частка. Рынак вышэйшай аду-кацып, на яюм прапаноуваюцца адукацыйныя паслуп, вельмi шырою.
У Рэспублщы Беларусь налiчваецца 54 ус-тановы вышэйшай адукацш (УВА). 45 УВА зна-ходзяцца у падпарадкаванш 13 органау дзяржаунага юравання, рэспублшансюх органау дзяржаунага юравання i дзяржауных органау: Мшютэрства адукацш - 23; Мшютэрства сельс-кай гаспадарю i харчавання - 4; Мшютэрства аховы здароуя - 4; Мшютэрства культуры - 3; Мшютэрства сувязi i шфарматызацып - 1; Ад-мiнiстрацыi Прэзiдэнта Рэспублiкi Беларусь - 1; Нацыянальнага банка - 1; Мшютэрства спорту i турызму - 1; Мiнiстэрства унутраных спрау - 2;
Мiнiстэрства абароны - 1; Мшютэрства транспарту i камушкацый - 1; Мiнiстэрства па надз-вычайных спуацыях - 2; Дзяржаунага паграшч-нага камiтэта - 1.
Акрамя таго, у рэспублщы дзейшчае 9 уста-ноу прыватнай формы уласнасцi.
З 45 дзяржауных УВА 31 з'яуляецца уш-верспэтам i 7 - акадэмiямi, 3 - шстытутам^ 4 -вышэйшымi каледжамi.
На пачатак 2014/2015 навучальнага года ва УВА рэспублт навучалася каля 363 тыс. студэнтау, гэта на 8% меней, чым на пачатак мшулага года, што сведчыць пра значнае скарачэнне колькасцi абпурыентау з прычыны дэмаграфiчнага становiшча. За кошт бюджэт-ных сродкау навучаецца 38% уах студэнтау, у дзяржауных УВА - 60% студэнтау, яюя ат-рымлiваюць адукацыю у дзённай форме. У бя-гучым навучальным годзе вышэйшую адука-
цыю атрымлiваюць звыш 14 тыс. замежных грамадзян (4% ycix студэнтау) [1].
У 2014 г. студэнтам CTani звыш 63 тыс. ча-лавек, што на 5 тыс. (на 8%) менш, чым у 2013 г. З ix 45% атрымаюць адукацыю за кошт бюд-жэтных сродкау. Спецыяльнaсцi экaнaмiчнaгa i юрыдычнага профiлю абраи 35% першакурснь кау, тэxнiчнaгa i будаутчага - 23%, педагапчнага -9%, сельскагаспадарчага - 9%, сацыяльнай скь раванасщ - 7%, гyмaнiтaрнaгa профiлю - 7%.
У складзе БДУ1Р н^чваецца 12 факультэ-тау i 41 кафедра; навукова-даследчая частка (НДЧ), якая уключае 33 навукова-даследчыя лабара-торьи, 9 даследчых груп, 9 цэнтрау; 1нстытут павышэння квaлiфiкaцыi i перападрыхтоук кiрyючыx работшкау i спецыялютау па шфар-мацыйных тэxнaлогiяx i радыёэлектронщы.
З моманту свайго заснавання утверсгот вы-дау для народнай гаспадарк больш за 67 тыс. спе-цыялютау.
З 2009 г. упершыню у Рэспyблiцы Беларусь распачата падрыхтоука замежных грамадзян па пяцi спецыяльнасцях на aнглiйскaй мове. У ця-перaшнi час у БДУ1Р 25% замежных грамадзян навучаецца на англшскай мове.
У 2013 г. упершыню сярод ВНУ Рэспублш Беларусь БДУ1Р адкрыу фiлiялы кафедрау на базе Computer System Institute (CSI), ЗША г. Чы-кага i на базе яго прадстаунщтвау у г. Бостан ЗША для сумеснага штэграванага навучання (дзённае i дыстанцыйнае) жыхароу ЗША па спе-цыяльнaсцi «Праграмуемыя мaбiльныя сютэ-мы». Ажыццёулены першы набор на першы курс 17 жыхароу ЗША для ix навучання [2].
У адукацыйны працэс БДУ1Р шырока ука-ранёны сучасныя iнфaрмaцыйныя тэxнaлогii. Актыуна рaзвiвaеццa карпаратыуная сеткавая iнфрaстрyктyрa, якая нашчвае каля 4000 камп'ю-тарау, сотнi aдзiнaк сеткавага абсталявання.
Ва ушверЫтэце прaводзiццa пастаянная мэ-танаюраваная праца па iнaвaцыйнaй практы-каарыентаванай падрыхтоуцы спецыялiстaу. На базе 27 вядучых прадпрыемствау рэспyблiкi aргaнiзaвaны фшялы кафедрау yнiверсiтэтa. Сумесна з aргaнiзaцыямi рэальнага сектара экaномiкi i бiзнес-сyпольнaсцi ва унiверсiтэце адкрыта i функцыянуе 33 вучэбна-навуковыя вытворчыя лaбaрaторыi i 6 адукацыйных цэнтрау вядучых сусветных кaмпaнiй IT-гaлiны: IBM, SAP, Cisco, National Instrument; Android Software Center - сумесна з кампашяй Knowledge (ЗША); цэнтр INTES па штэграваным сютэмах бяспекi. У 2014 г. быу адкрыты клас-тар aкaдэмii Cisco.
БДУ1Р уносщь значны уклад у рaзвiццё таюх прыярытэтных напрамкау беларускай на-вую, як электронiкa i фaтонiкa, нанаматэрыялы i нaнaтэxнaлогii, з'яуляючыся адной з галауных
aргaнiзaцый па дзяржауных праграмах наву-ковых даследаванняу «Электрошка i фaтонiкa» i «Функцыянальныя i машынабудаушчыя матэрыялы, нанаматэрыялы» [3].
За папярэдш перыяд сваёй гiсторыi унь версгот стау лiдэрaм у сферы шфармацыйных тэxнaлогiй, якiя вызначаюць будучыню нашай крaiны i сумежных дзяржау.
Дзейнасць ушверсгота нaкiрaвaнa на новыя напрамю у гaлiне aдyкaцыi, таму i далей яго роля у падрыхтоуцы шжынерных i навуковых кадрау у галше iнфaрмaцыйныx тэxнaлогiй, рaдыёэлектронiкi, шфа-тэлекамункацый, мiкрa- i нaнaэлектронiкi будзе узрастаць.
У ходзе даследавання было праведзена апы-танне студэнтау БДУ1Р i БДТУ з мэтай вызна-чэння, цi лiчaць яны, што ушверЫтэт мае пера-вaгi цi недахопы у пaрaунaннi з iншымi УВА крашы. Таксама было зададзена пытанне, цi задаволены студэнты якасцю адукацып ва унь версiтэце. Нiжэй прыведзены вынiкi апытання.
Апытана было 246 студэнтау i aбiтyрыентaу БДУ1Р, 37 студэнтау шшых УВА.
Як бачна на дыяграме (мал. 1), больш за 60% апытаных студэнтау БДУ1Р задаволены якасцю aдyкaцыi у гэтай УВА. Як бачна з гра-фкау (мал. 2), большасць студэнтау i аб^у-рыентау БДУ1Р бачаць перавап свайго ушвер-сiтэтa перад шшым^ Сярод пераваг яны назы-ваюць у першую чаргу уведзеную у БДУ1Р сiстэмy паступлення, разв^ую iнфрaстрyктyрy, сyпрaцоунiцтвa з вядyчымi IТ-кaмпaнiямi Бела-рyсi, добрае харчаванне, прэстыжнасць навучання, самастойнасць навучання.
У сваю чаргу, большасць студэнтау i абь турыентау iншыx УВА кажуць, што iм цяжка aцaнiць перавап БДУ1Р. Многiя лiчaць, што, каи не вучыуся у гэтым утверспэце, то цяжка яго хоць як-небудзь ацанщь, але гэта можна аспрэ-чыць, бо у сетцы 1нтэрнэт ёсць шмaтлiкiя дадзе-ныя па БДУ1Р, таксама перыядычна з'яуляюцца артыкулы на розных шфармацыйных парталах i увогуле шфармацыя у сучасных умовах даступная.
Цяжка адказаць Не 2,5 Так
Мал. 1. Адказ студэнтау на пытанне «Щ задаволены Вы якасцю навучання у БДУ1Р?»
10
ISSN 1683-0377. Труды БГТУ. 2015. № 8. Vчeбнo-мeтoAИчecкaя работа
60 50 40 30 20 10 0
□ ^ль^одь cтyдэнтay i aбiтypыeнтay БДУIP, %
□ ^ль^одь cтyдэнтay i aбiтypыeнтay iншыx УBA,%
Мал. 2. Адказ студэнтау на пытанне «Щ бачыце Вы перавап БДУ1Р перад iншымi унiверсiгэгамi?»
Тым не менш сярод асноуных недахопау перал1чваюць расклад, з-за якога немагчыма су-мяшчаць працу i вучобу, адсутнасць зон адпа-чынку, непрадуманасць у некаторых момантах вучэбнай праграмы, адсутнасць Wi-Fi, залiшнi кошт навучання на некаторых спецыяльнасцях, неэфектыуная модульна-рэйтынгавая сiстэма.
Аналiзуючы графiкi, можна сказаць, што у цэлым БДУ1Р мае пазггыуны iмiдж i перавагi перад iншымi унiверсiтэтамi з пункту гледжан-ня яго студэнтау i абггурыентау.
БДТУ - вядучая УВА у лясной, хiмiчнай
1 палiграфiчнай галшах Рэспублiкi Беларусь. На 2014 г. адкрыта 11 факультэтау з больш за 16 000 студэнтау, мапстрантау, асшран-тау i дактарантау з 28 спецыяльнасцямь У прафесарска-выкладчыцкi склад уваходзяць
2 члена-карэспандэнта НАН Беларус^ больш за 60 дактароу навук, звыш 430 кандыдатау навук [2].
На базе ушверсггэта дзейнiчаюць 20 наву-кова-даследчых лабараторый, 18 навуковых школ мiжнароднаго узроуню, 35 вучэбна-навукова-вытворчых комплексау, 10 навуковых цэнтрау, Савет навукова-даследчай работы студэнтау.
Беларуск дзяржауны тэхналагiчны ушвер-сiтэт, адзшы у нашай дзяржаве, ажыцяуляе на-вучанне практыка-арыентаваных магiстрау па спецыяльнасщ 1-26 81 03 «Юраванне нерухо-масцю» (Master in Real Estate Management) у су-працоушцтве сумесна з Вшенсюм тэхнiчным унiверсiтэтам iм. Гедымiнеса. Магiстрам вы-даецца дыплом еурапейскага i беларускага узору.
Пры апытаннi студэнтау БДТУ (як бачна на мал. 3) больш за 83,2% апытаных студэнтау БДТУ задаволены якасцю адукацьи ва УВА.
Як паказана на графках (мал. 3, 4), боль-шасць студэнтау БДТУ (75%) бачаць перавап свайго ушверсггэта перад iншымi у арганiзацыi вучэбнай дзейнасщ, непасрэдна ва узроуню i
ята^ aдyкaцыi i apгaнiзaцыi пaзaвyчэбнaй дзeйнacцi cтyдэнтay. Cяpoд пepaвaг яны нaзы-вaюць у БДTУ paзвiтyю iнфpacтpyктypy, прэ^ тыжнacць нaвyчaння, вы^ю yзpoвeнь выктад-чыкay, caмacтoйнacць нaвyчaння, зpyчнae ме^ цaзнaxoджaннe yнiвepciтэтa, тамта^те paз-мяшчэнне кapпycoy i iнтэpнaтay.
Хутчэй Не не
Цяжкa aдкaзaць
Мал. 3. Адказ на пытанне «Щ задаволены Вы якасцю навучання у БДТУ?»
БДТУ першым сярод ВНУ крашы атры-мау сертыфжаты адпаведнасщ сютэмы менеджменту якасщ патрабаванням нацыянальнай (СТБ ISO 9001-2009) i нямецкай (DIN EN ISO 90012008) сiстэм сертыфiкацыi.
Сярод асноуных недахопау пералiчваюць расклад, праз ям немагчыма сумяшчаць працу i вучобу, непрадуманасць у некаторых момантах вучэбнай праграмы, адсутнасць Wi-Fi, адсутнасць разнастайнасщ культурна-масавых мерапрыемствау, недахоп магчымасцяу для развiцця спартыуных i творчых здольнасцяу студэнтау.
60 50 40 30 20 10 0
Taк Хутчэй Хутчэй тaк не
He
Цяжкa aдкaзaць
Man.
4. Aдкaз нa пытaннe «Щ бaчыцe Bы пepaвaгi БДTУ пepaд iншымi yнiвepciтэтaмi?»
У рэйтынгу Iнтэpфaкca, якi yключae 405 уш-вepciтэтay кpaiн CHД, Гpyзii, Лaтвii, Лггвы i Э^ тoнii, БДУ зaймae дpyгoe мecцa. Дpyгiм з бeлa-pycкix yнiвepciтэтay нa 24 газ^ьи paзмяcцiycя БДTУ, тpэцiм - БШУ нa 32 мecцы. БДУIP у гэтым рэйтынгу - нa 94 газ^ыи.
У мiжнародным рэйтынгу Webometrics ся-род беларускiх ушверсготау БДУ таксама на першым месцы з 673 радком, другi - БНТУ з 1937 радком.
Заключэнне. Такiм чынам, параунальны аналiз сведчыць аб тым, што удасканаленне cic-
тэмы адукацьи залежыць ад шматлiкiх фактарау, але галоуныя - гэта выcокi узровень выклад-чыкау i умовы для навучання. У БДУ1Р i БДТУ створана школа падрыхтоую выcокаквалiфi-каваных спецыялютау, здольная канкурыраваць са школамi лепшых сусветных ушверспэтау.
Лiтаратура
1. Образование в Республике Беларусь [Электронный ресурс] // Национальный статистический комитет Республики Беларусь: сайт. 1998-2014. URL: http:belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/otrasli-statis-tiki/naselenie/obrazovanie/operativnye-dannye_15/obrazovanie-v-respublike-belarus-uchebnyi-god-2014-2015/ (дата обращения: 25.02.2015).
2. Белорусское образование в контексте международных показателей // Аналитическое издание. Минск, 2013. 70 с.
3. БГУИР: история и современность (1964-2014 гг.) / Новик Е. К. [и др.]. Минск: БГУИР, 2014. 150 с.
References
1. Obrazovanie v Respublike Belarus' [Education in the Republic of Belarus]. Available at: http://belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/otrasli-statistiki/naselenie/obrazovanie/operativnye-dannye_15/ obrazovanie-v-respublike-belarus-uchebnyi-god-2014-2015/ (accessed 25.02.2015).
2. The Belarusian education in the context of international indicators. Analiticheskoe izdanie [Analytical publication]. Minsk, 2013, 70 p. (in Russian).
3. Novik E. K., Nikolaevа L. V., Vashkevich I. V., Gulyuk M. A. BGUIR: istoriya i sovremennost' (1964-2014 gg.) [BSUIR: Past and Present (1964-2014)]. Minsk, BGUIR Publ., 2014. 150 p.
1нфармацыя пра аутарау
Вадап'янава Таццяна Паулауна - кандыдат эканамiчных навук, дацэнт, дацэнт кафедры менеджмента i эканомш прыродакарыстання. Беларуси дзяржауны тэхналапчны ушверспэт (220006, г. Мшск, вул. Свярдлова, 13а, Рэспублша Беларусь). E-mail: vodopjanova@belstu.by
Лось Ганна Аляксандрауна - студэнтка. Беларуси дзяржауны ушверспэт шфарматыю i рыдыёэлектронш (220013, г. Мшск, вул. Броую, 6, Рэспублша Беларусь). E-mail: hannalos96@gmail.com
Information about the authors
Vodop'yanova Tat'yana Pavlovna - Ph. D. Economics, Associate Professor, Associate Professor, Department of Environmental Economics and Management. Belarusian State Technological University (13а, Sverdlova str., 220006, Minsk, Republic of Belarus). E-mail: vodopjanova@belstu.by
Los' Anna Aleksandrovna - student. Belarusian State University of Informatics and Radioelectronics (6, Brovka str., 220013, Minsk, Republic of Belarus). E-mail: hannalos96@gmail.com
Пастуту 02.03.2015
