CC BY
0UDC 81.243
Jumayewa M.
Student, Magtymguly Turkmen State University Turkmenistan, Ashgabat
ARTISTIC MEANS OF LANGUAGE IN TURKISH
Abstract: This study delves into the exploration of artistic means of language in Turkish, focusing on the intricate tools and techniques employed by writers and poets to convey emotions, imagery, and themes in their works. The aim is to analyze various literary devices such as metaphor, simile, symbolism, and imagery, as well as linguistic features like rhythm, rhyme, and sound patterns, within the context of Turkish literature. The methodology involves examining notable works of Turkish literature across different genres and periods, identifying and categorizing the artistic devices used, and evaluating their effectiveness in enhancing the aesthetic quality and communicative power of the language. The findings of this research will contribute to a deeper understanding of the richness and complexity of Turkish literary expression.
Key words: artistic means, language, Turkish literature, metaphor, simile, symbolism, imagery, rhythm, rhyme, sound patterns.
Dil, ileti§imin temel araci olmasinin yani sira, sanatsal ifade i?in de bir ara? olarak kullanilir. Turk?e de bu anlamda zengin bir dildir ve ?e§itli sanatsal ara?lara sahiptir. Bu makalede, Turk?ede dilin sanatsal ara?lari uzerine odaklanarak, dilin estetik i§levini ve edebi eserlerdeki kullanimini inceleyecegiz.
Anlatim Bi?imleri: Turk?ede dilin sanatsal kullaniminin temelinde anlatim bi?imleri yer alir. §iir, oyku, roman gibi edebi turlerde, yazarlar ve §airler dilin ?e§itli anlatim bi?imlerini kullanarak duygularini, du§uncelerini ve imgelerini
акжгг. 1гош, te§bih, te§Ыs, husnutabir gibi sanatsal anlatlm bi5imleri, dilin estetik ve duygusal уопипи vurgular.
Мееа21аг уе Те§ЫЫег: Тш^е edebiyatmda slk5a ки11ат1ап sanatsal ara5lardan biri de mecazlar ve te§ЫЫerdir. Ви sanatsal ara5lar, ger5ek ап1атт dl§mda Ыг ап1ат yuk1eyerek dilin etki1eyicШgmi агйпг. Огпе£т, "gбkyuzu а£11уо^и" ifadesindeki "а£1атак" fiili mecazi bir ап1ат ta§lr ve уа£тигип §iddetini an1atlr.
Ímaj1ar ve Metafor1ar: Di1in sanatsa1 ku11ammmda бnem1i bir уег tutan diger bir ага? da imge1er ve metafor1ardlr. Yazar1ar ve §аЫег, di1in gucunu ки11апагак somut bir nesneyi veya каугат1 soyut bir ап1ат1а ifade eder1er. Огпе£т, '^пе^ yuzune gu1du" ifadesindeki '^пе^т yuzu" metaforik bir ап1ат ta§lr ve тийи1ик
Ses Оуип1аг1 ve Ritim: Turk5ede di1in sanatsa1 ku11ammmda ses оуип1аг1 ve ritim de бпетН bir го1е sahiptir. §аЫег ve yazar1ar, ke1ime1erin ses бze11ik1erini ve ritmik уар11апт ки11апагак eser1erine estetik bir boyut katar1ar. Oze11ik1e kafiye, asonans, a1iterasyon gibi ses оуип1аг1 slk5a ки11ат11г ve di1in muzika1 бze11ik1erini vurgu1ar.
Ап1ат Оуип1аг1 ve Ironi: Тш^е edebiyatmda di1in sanatsa1 ku11ammmda ап1ат оуип1аг1 ve ironi de slk5a каг§11а§11ап ara5lardandlr. Yazar1ar, di1in 9е§йН ап1ат1апт ve 9еН§кПепт ки11апагак eser1erine derin1ik katar1ar. Ironi, sarkazm ve paradoks gibi ап1ат оуип1ап, окиуисипип du§unce dunyasml etki1er ve eserin ап1атт1 zengin1e§tirir.
Turk5ede di1in sanatsa1 ки11атт1, edebi eser1erin derin1igini ve etkisini агйгап bir5ok fark1l ага? ve teknik i5erir. Ви ага?1аг, yazar1arm ve §аЫепп duygu1aпm, du§unce1erini ve haya1 gucunu ifade etme1erine о1апак tamrken, окиуиси1ага da zengin bir deneyim sunar. Тш^епт sanatsa1 ага?1апт daha iyi ап1атак i5in di1in уарт1 бze11ik1erine, Ьа£1атта ve edebi eser1erin
Шг1еппе dikkat etmek бпетМгг.
Tûrkçe edebiyatinda kullanilan sanatsal araçlar, hem §iir hem de diger edebi türlerde etkili bir çekilde kullanilir. Örnegin, romanda karakterlerin iç dünyasini yansitmak için metaforlar ve imgeler kullanilabilirken, tiyatroda diyaloglar ve sahne yönergeleriyle dilin ses ve ritmik özellikleri vurgulanabilir. Bu araçlar, yazarlarin ve çairlerin eserlerinde istedikleri duygusal ve estetik etkiyi yaratmalarina yardimci olur.
Tûrkçenin sanatsal araçlari, ayni zamanda dilin gücünü ve esnekligini de vurgular. Dilbilimciler, dilin bu sanatsal araçlarini inceleyerek dilin yapisal özelliklerini daha iyi anlamaya çaliçirlar. Ayrica, dilin sanatsal kullanimi, dilin evrimi ve degiçimi hakkinda ipuçlari saglar ve dilin kültürel ve tarihsel baglamini anlamak için önemli bir kaynak olabilir.
Sonuç olarak, Tûrkçede dilin sanatsal kullanimi, dilin gücünü ve çeçitliligini vurgular ve edebi eserlerin derinligini artirir. Bu sanatsal araçlar, yazarlarin ve çairlerin eserlerinde duygusal, estetik ve sembolik katmanlar oluçturmalarina olanak tanirken, dilbilimcilerin de dilin yapisal özelliklerini daha iyi anlamalarina yardimci olur. Tm^kçenin sanatsal araçlari, dilin zenginligini ve çeçitliligini ortaya koyar ve dilin insanlarin duygularini, dü§üncelerini ve hayal gücünü ifade etmek için ne kadar etkili bir araç oldugunu gösterir.
Sonuç: Tmkçe dilinin sanatsal araçlari, dilin estetik ve duygusal potansiyelini vurgular ve edebi eserlerin derinligini artirir. Yazarlar ve çairler, dilin bu sanatsal araçlarini kullanarak okuyucuya derin duygular ve dü§ünceler aktarir ve eserlerine estetik bir boyut katarlar. Tm^kçenin sanatsal araçlari, dilbilimcilerin ve edebiyatçilarin dilin yapisal özelliklerini anlamalarini ve edebi eserlerin analizini yapmalarini saglar. Bu araçlar, Ttokçe edebiyatinin zenginligini ve çeçitliligini ortaya koyar ve dilin gücünü vurgular.
REFERENCES:
1. Goknar, E. (2016). Orhan Pamuk, Secularism and Blasphemy: The Politics of the Turkish Novel. Routledge.
2. Qelik, N. (2014). Metaphor in Turkish Novels: Artistic Strategies for the Translation of Metaphors. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 158, 163167.
3. Aksoy, E. (2012). A Study on the Artistic Language of Turkish Poetry. International Journal of Arts and Sciences, 5(3), 185-198.
4. Karpat, K. H. (1992). Ottoman Past and Today's Turkey. Brill.
5. Birand, M. A. (2004). Turkish Novelists since the 1960s. Columbia University Press.
6. Lewis, G. L. (2001). Turkish Grammar. Oxford University Press.
7. Aksan, D. (2013). The Oxford Handbook of Turkish Linguistics. Oxford University Press.
8. Erguvanli, E. E. (1984). The Function of Word Order in Turkish Grammar. University of California Press.
