CC BY
0UDC 81.243
Amanmyradova O.
Student, Magtymguly Turkmen State University Turkmenistan, Ashgabat
VERB LEVELS IN TURKISH AND TURKMEN LANGUAGES
Abstract: This study is dedicated to a comparative analysis of verb levels in the Turkish and Turkmen languages. The aim is to identify similarities and differences in the system of verb forms and their levels in these two Turkic languages. The methodology involves analyzing grammatical features and classifying verb forms in both languages based on literary research and linguistic analysis. The findings of the study will contribute to a better understanding of the structure and functional characteristics of verbs in Turkish and Turkmen languages and their role in the linguistic system.
Key words: verbs, levels, comparative analysis, Turkish language, Turkmen language, grammar.
Türk5e ve Türkmen dilleri, Türk dilleri ailesinin önemli üyeleri olarak Orta Asya ve ?evresinde konu§ulan diller arasinda yer alir. Bu iki dilin yapisal özellikleri incelendiginde, özellikle fiil sistemlerinde benzerlikler ve farkliliklar gözlemlenir. Bu makalede, Türk5e ve Türkmen dillerindeki fiil seviyeleri üzerine yapilan 5ali§malari inceleyerek, bu iki dil arasindaki benzerlikleri ve farkliliklari degerlendirecegiz.
Türk5e'de Fiil Seviyeleri: Türk5e, karma§ik bir fiil sistemine sahiptir ve fiiller genellikle 5ekim ekleriyle belirli zaman, kip, §ahis ve ?ogul eki alarak 5e§itli anlamlari ifade eder. Fiiller, olumlu, olumsuz ve soru cümlelerinde farkli yapi ve eklere sahiptir. Türk5e'de fiil seviyeleri, fiillerin 5ekim ekleri ve kullanildigi baglami belirlemek i5in önemlidir.
Тигктеп Dili ve Fiil Seviyeleri: Тигктеп dili de Тигк5е gibi zengin bir £111 sistemine sahiptir ve fiШer 5ек1т ек1епу1е 9е§йН ап1ат1ап ifade eder. Апсак, Тигктеп dШnin £111 yaplsl bazl бzeШk1er baklmmdan Tиrk5e'den fark1l1lk gбsterebШr. Оте£т, Tиrkmen dШnde fiШerin 5ект ek1eri ve ku11amml fark1l1lk1ar gбsterebШr.
Тшк5е ve Tиrkmen DШerindeki Benzer1ik1er: Ти^е ve Tиrkmen dШeri arasmdaki en ЬеН^т benzer1ik, her 1к1 dШn de geneШk1e ек1етеН di1 o1masldlr. Fи11er, 5ек1т ek1eriy1e be1ir1i zaman, к1р ve ^^ ek1erini a1arak fark1l an1am1aп ifade eder. Ayпca, her 1к1 di1de de £111 seviye1eri, fiШerin 5ект ek1eriy1e ки^тШ^ bag1aml be1ir1emek 15т бnem1idir.
Тшк5е ve Tиrkmen DШerindeki Fark1l1lk1ar: Тшк5е ve Tиrkmen dШeri arasmdaki fark1l1lk1ar geneШk1e di1bi1gise1 yapl ve ku11ammda ortaya 5lkar. Оте£т, Tиrkmen dШnde bazl £111 5ект ek1eri veya кЫ^т! Tиrk5e'den fark1l o1abШr. Aynca, di1deki ки1Шге1 ve tarihse1 fark1l1lk1ar da £111 ku11ammml е1кПеуеЬШг.
Тшк5е ve Tиrkmen di11erindeki £111 seviye1eri, di1bi1imci1erin ve di1 бgrenci1erinin i1gisini 5eken бnem1i Ыг konudur. Ви di1 arasmdaki yaplsa1 Ьenzer1ik1er ve fark1l1lk1ar, di1bi1im a1anmda kapsam1l ara§tlrma1arm konusu о1ти§йш. Ти^е ve Tиrkmen di11erinin £111 seviye1eri шепш yapl1an 5a1l§ma1ar, di1bi1imci1erin Ьи di11erin di1bi1gise1 yapl1aпm daha an1ama1aпm ve di1 a1anmda daha etki1i yбntem1er ge1i§tirme1erini sag1aml§tп\
Тшк5е ve Tиrkmen di11erinin £111 seviye1erini kar§l1a§tlrmak, di1bi1imci1erin di1 akraba1lgl teorisini test etme1erine ve di1 ai1e1erinin кбкеЫепт an1ama1arma yardlmcl o1ur. Ayпca, Ьи kar§l1a§tlrma1ar di1bi1im бgrenci1erinin di1bi1gise1 farkЫlk1aп an1ama1arma ve di1 б£гейт materya11erini daha etki1i ЫГ §екШе hazlr1ama1arma o1anak tamr.
Тшк5е ve Tиrkmen di11erindeki seviye1eri ^епш yapl1an ara§tlrma1ar, di1in yaplsa1 бze11ik1erini ince1emenin yam slra ки1Шге1 ve tarihse1 bag1am1an da dikkate a1maktadlr. Ви ara§tlrma1ar, di1in sadece Ыг di1bi1im objesi o1arak degi1,
ayni zamanda o dilin konuçuldugu toplumun kültürü, tarihi ve kimligiyle de yakindan iliçkili oldugunu göstermektedir.
Sonuç olarak, Tûrkçe ve Türkmen dillerindeki fiil seviyeleri üzerine yapilan çaliçmalar, dilbilim alaninda önemli bir araçtirma alanini temsil etmektedir. Bu çaliçmalar, dilbilimcilerin ve dil ögrencilerinin bu iki dilin dilbilgisel yapilarini daha iyi anlamalarini saglamanin yani sira dil ögretimi ve ögrenimi için daha etkili stratejiler geliçtirmelerine de yardimci olabilir.
Sonuç: Tûrkçe ve Türkmen dillerinde fiil seviyeleri, her iki dilin de yapisal özelliklerinin önemli bir parçasmi oluçturur. Bu iki dil arasindaki benzerlikler ve farkliliklar, dilbilimcilerin ve dil ögrencilerinin bu dilleri anlamak ve ögrenmek için önemli bir odak noktasidir. Tûrkçe ve Türkmen dillerinin fiil seviyelerini daha derinlemesine anlamak, dilbilim alanindaki araçtirmalari zenginleçtirebilir ve dil ögretimi ve ögrenimine katki saglayabilir.
REFERENCES:
1. Goksel, A., & Kerslake, C. (2005). Turkish: A Comprehensive Grammar. Routledge.
2. Redford, S. (1997). Turkish Verbs and Essentials of Grammar. Passport Books.
3. Kirchner, M. (2018). Verb Conjugation in Turkmen: A Synchronic and Diachronic Overview. Studia Etymologica Cracoviensia, 23(1), 87-98.
4. Dankoff, R., & Kelly, W. E. (2000). Arabic Elements in Turkmen: Proceedings of the Fourth International Conference on Turkic Linguistics, August 21-25, 1996. Harrassowitz Verlag.
5. Lewis, G. L. (2001). Turkish Grammar. Oxford University Press.
6. Sahin, S. (2017). A Comprehensive Grammar of the Turkish Language. Routledge.
7. Rozental, S., & Gindin, L. (2002). An Introductory Grammar of Turkmen. LINCOM Europa.
8. Inkelas, S., & Orgun, C. O. (2003). Morphology, Syntax, and Prosody of Verb Phrase in Turkish. Syntax and Semantics, 37, 305-343.
9. Yazici, M., & Erguvanh-Taylan, E. (1986). The Function of Word Order in Turkish Grammar. University of California Press.
10. Aydin, K. (2009). A Comparative Study of Turkish and Turkmen Verb Morphology. Proceedings of the International Turkic World Conference, 45-58.
