Научная статья на тему 'Арпаөзен Ескерткішінен Табылған Қола Қанжар'

Арпаөзен Ескерткішінен Табылған Қола Қанжар Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

51
18
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ЕУРАЗИЯ / АРПАөЗЕН / САқ / САВРОМАТ-САРМАТ / ҚЫЛЫШ / ҚАНЖАР / АРХЕОЛОГИЯ / ДЕРЕКТЕР / РЕЧКА АРПА / САК / МЕЧ / КИНЖАЛ / ИСТОЧНИКИ / RIVER ARPA / SAK / SOVORAMAT-SARMAT / SWORD / DAGGER / ARCHEOLOGY / SOURCES

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Сиздиков Б.С., Жетібаев К.М., Қожа М.Б., Гурсой М., Амантуров М.

Мақалада, жазба деректер мен археологиялық заттай деректерлерді негізге ала отырып, қылыштар мен қанжарлардың Еуразия құрлығында өмір сүрген көшпелі тайпалардың өмірінде қаншалықты маңызды орынға ие болғандығына талдау жасалынды. Еуропалық ғалымдардың жасаған класификациясын негізге ала отырып, көшпелі тайпалардың ескерткіштерінен табылған қарудың бұл түрін қанжар немесе қылыш екендігі ажыратылды. Ұлан байтақ Еуразия құрлығында мекендеген көшпелі тайпалардың ескерткіштерінен табылған қанжарларға салыстырмалы анализ жасау арқылы, Арпаөзен ескерткішінен кездейсоқ табылған қанжардың таралу аймағы мен хронологиясы анықталды. Сонымен қатар, Арпаөзен қанжарын лабораториялық зерттеуден өткізу арқылы жасалу технологиясы анықталып талдау жасалынды.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

BRONZE DAGGER FOUND ON ARPAOZEN MONUMENT

This article analyzes the functional role of the sword and dagger in the life of nomadic tribes based on written sources and archaeological data. The found artifact (dagger) is classied on the basis of the classication system of European scientists. By means of comparative analyzes of the daggers found on the monuments of the nomadic peoples of the Eurasian continent, the chronology and area of distribution of the random and (dagger) on the monument to Arpaozen was determined. By laboratory studies, the technology of making a random and has been determined.

Текст научной работы на тему «Арпаөзен Ескерткішінен Табылған Қола Қанжар»

ЕХТАР 03.41.91

Б.С. Сиздиков,К.М. Жет1баев, М.Б.Кожа, М.Гурсой, М.Амантуров

К.Ахмет Ясауи университетг, Турклстан, Казахстан (E-mail: bagdaulet.sizdikov@ayu.edu.kz, kopzhasar.zhetibaev@ayu.edu.kz, mukhtar_kozha@mail.ru, muzaffer.gursoy@ayu.edu.kz, maralbek.amanturov@ayu.edu.kz)

Арпаезен Ескертк1шшен ТабылFан Кола Канжар

Ацдатпа. Макалада, жазба деректер мен археологиялык заттай деректерлердi Heri3re ала отырып, кылыштар мен канжарлардыц Еуразия курлыгында eMip CYрген квшпелi тайпалардыц вмiрiнде каншалыкты мацызды орынга ие болгандыгына талдау жасалынды. Еуропалык галымдар-дыц жасаган класификациясын негiзге ала отырып, кeшпелi тайпалардыц ескерткiштерiнен табылган карудыц бул тYрiн канжар немесе кылыш екендiгi ажыратылды. ¥лан байтам Еуразия кур-лыгында мекендеген кeшпелi тайпалардыц ескертюштершен табылган канжарларга салыстырмалы анализ жасау аркылы, Арпаезен ескерткiшiнен кездейсок табылган канжардыц таралу аймагы мен хронологиясы аныкталды. Сонымен катар, Арпаезен канжарын лабораториялык зерттеуден eткiзу аркылы жасалу технологиясы аныкталып талдау жасалынды.

Ty^h сездер: Еуразия, Арпаезен, Сак, Совромат-Сармат, Кылыш, К^анжар, Археология, Деректер.

DOI:https://doi.org/10.32523/2616-7255-2019-129-4-39-47

К1р1спе

Б.з.б. I мыцжылдыкта Орта Азияда ем1р CYрген тайпалар тарихта «кешпел1 мэдениет-тЬ> калыптастырды. Кешпел1 мэдениеттщ калыптаскан кезещ, ^азакстан тарихында «Ерте тем1р дэу1рЬ> немесе «Сак кезещ» деп аталады. Себеб1 казба жумыстары кезшде табылган археологиялык заттай деректер мен жазба деректер ерте тем1р дэу1р1нде Орта Азияда Сак тайпалык одагыныц непзп саяси кYшке ие болгандыгын айкындап отыр. Сактардыц саяси ыкпалы шыгысында ¥лы ^ытай корганынан, батысында Карпат тауларына дешн, ощусть гшде Алдынгы Азияга дейiн таралган. Орасан зор улан-гайыр территорияда eмiр CYрген аталмыш тайпалардыц ескерткiштерiнен ац аулауда жэне урыс алацында колданылган ка-ру-жарактарыныц тYрлерi кептеп табылуда.

Кeшпелi тайпалар урыс алацындагы койан-колтык шайкаста кылыштар мен канжар-ды жаксы децгейде колдангандыгы баршамызга белгiлi. Сол себепт кeшпелi тайпалардыц мэдени ескерткiштерi болып саналатын обалардан кептеп кездесетш кылыштар мен канжарлар, обалардыц немесе оба Yйiндiсi астында орналаскан жерлеу орындардыц хро-нологиясын, кeшпелi тайпалардыц таралу аймагын, кeшпелi тайпалардыц аймактык жэне этникалык ерекшелiктерiн аныктауда мацызды рел аткаруда.

Жазба деректер мен археологиялык заттай деректерлердi талдау аркылы, кeшпелi тайпалар кылыштар мен канжарларды урыс алацында, сонымен катар ^нделшт тiршiлiкте де кецiнен колдангандыгы аныкталуда. Себебi б.з.б. 1 мыцжылдыктыц екiншi жартысына жа-татын антикалык жазба деректерде кeшпелi тайпалардыц кылыштары мен канжарлары жай-ында мацызды мэлэметтердшездеспруге болады. Антикалык тарихшы Корнелий Тацит ез ецбегшде, баска халыктармен салыстарганда кeшпелi тайпалар урыс алацында кылыштар мен канжарларды жаксы децгейде колдангандыгы жайында деректер келтiредi [1, б. 79]. Страбон болса: «Кeшпелi тайпаларбалаларына атка мiнудi жэне кылыш-канжар устауды жастайынан Yйретедi. Осындай дайындыктардыц аркасында олардыц жастары ержYрек батыр болып еседЬ> дей отырып, кeшпелi тайпалардыцбалалары жастайынан кылыш-канжар колданатындыгы жайында мэлiмет бередi [2, б. 4-6]. Ал, Аппианнус [3, б. 79] жэне Дион

Хрисостом [4, б. 38] болса, СолтYCтiк ^аратещз аймагын мекендеген кeшпелi тайпаларды жакыннан тани отырып, «Эдеттепдей барлыгыныц белдшне тагылан кылыш-канжарла-ры болатын» дей отырып, кeшпелi тайпалар кылыштар мен канжарларды урыс алацында, сонымен катар ^нделшт тiршiлiкте кещнен колдангандыгы жайында деректер келтiруде. Жазба деректерде кездесетш бул мэлiметтердi археологиялык деректерлер де растауда. Се-бебi, кeшпелi тайпалардыц ескерткiштерiнен карудыц бул тYрi кептеп табылуда.

Осылайшы зерттеушшердщ назарын аудара бастаган ежелгi кeшпелi тайпалардыц кылыштары мен канжарларын А.И. Мелюкова [5, б. 46-64], К.Ф. Смирнов [6, б. 9-31], А.М. Хазанов [7, б. 5-24], В.Н. Василев [8, б. 27-54], А.В. Симоненко [9, б. 13-61], т.б. галымдар зерттей келе, бiрнеше гылыми ецбектерш жарыкка шыгарды. Жогарыда аты аталган галымдар непзшде СолтYCтiк ^аратещз, СолтYCтiк Кавказ жэне Ресей териториясында ор-наласкан Сак жэне Совромат-Сармат тайпаларыныц обаларынан табылган кылыштар мен канжарлар зерттелген. Ал, ^азак даласынан табылган кылыштар мен канжарлар болса элще толык зерiттелмей келуде. Осы себептен бiз бул макалада, Арпаезеннен кездейсок табылган кола канжарды зерттеудi жен санадык. Бул макалада Арпаезеннен кездейсок табылган колаканжарды зерiтей келе, бул Yлriдеri канжарлардыц таралу аймагымен хороно-логиясы аныкталуда. Сонымен катар бiз бул макалада кылыштар мен канжарлардыц елшем бiрлiктерiн ажырату Yшiн, Еуропалык галымдардыц колданып жYрген Роджер Моорейдщ [10, б. 66] жасаган стандартын колдана отырып, кeшпелi тайпалардыц ескертюштершен табылган карудыц бул тYрiн канжар немесе кылыш деп ажыратудамыз1.

Арпаезеннен кездейсок табылFан канжардыц езшдж ерекшел1г1 2017 ж. кYзiнде ТYркiстан облысы, Созак ауданы, Абай ауылынан (бурыцгы Калинин совхозыныц «Октябрь» бeлiмшесi) оцтYCтiкке батыска карай 7 км кашыктагы Келш-шектау жотасындагы Арпаезенге жакын жерде орналаскан бiр топ шагын тeбешiктердiц бiрiн жергшкп халык егiн егу максатында тепстеген. Аталмыш тeбешiктi тегiстеп жаткан кезде, ею тас мYсiн табылган. Жергшкп тургындар осы тас мYсiндердiц табылган жерден кола канжардыц табылганын айтып, сол канжарды бiзге кeрсеттi. Бiз аталмыш канжардыц жасалу технологиясына назар аудара отырып, мундай Yлгiде жасалган канжарлардыц таралу аймагы мен хронологиясын аныктауды максат етiп, осы макаланы жазуга жен санадык.

Бiз бул макаламызда Арпаезен ескерткiшiнен кездейсок табылган аталмыш канжарды зерттей келе, бул канжардыц коладын куйылгандыгы, сонымен катар согу эдiсi аркылы пiшiмделгендiгi аныктадык. ^анжардыц сабыныц басы дога тш1мд1, балдагы болса бYЙрек пiшiмдi, екi жYЗдi болып келуде. ^анжардыц жYсi ушына карай CYЙiрленуде. ^анжардыц жалпы узындыгы 30,5 см, сабыныц балдагымен косканда узындыгы 11,3 см, сабыныц еш 2,5 см, ею жаны кескiн жYзiнiц узындыгы 19,3 см, жYзiнiц енi болса 2,8 см болып келуде (Сурет 1). Непзшен сабыныц басы дога пiшiмдi, балдагы бYЙрек пiшiмдi болып келетш канжарлар, Орта Азия мен Шыгыс Еуропадагы Сак тайпаларыныц ескертюштершен кептеп табылуына байланысты бул канжарлар сак Yлгiсiндегi канжарлар деп аталуда. Бундай Yлriдеri канжарлар Сак тайпаларымен катарлас eмiр CYрген Батыс ^азакстандагы Совромат-Сармат тайпаларыныц ескертюштершен де декептеп табылуда [11, б. 174-194]. Осы мэлiметтердi негiзге ала отырып бiз бул макалада, сабыныц басы дога тш1мд1, балдагы болса бYЙрек пiшiмдi, екi жYЗдi канжарлардыц кeшпелi тайпаларга тэн кару Yлгiсi екендь гiн, кeшпелi тайпалар тапапынан кецiнен колданыста болгандыгын айткымыз келуде. Се-бебi сабыныц басы дога тш1мд1, балдагы бYЙрек пiшiмдi, ею жYЗдi канжарлар кeшпелi Сак жэне Совромат-Сармат тайпаларыныц ескертюштершен кептеп табылуына байланысты, бул Yлriдеri канжарлар аталмыш тайпаларга тэн кару болгандыгы аныкталуда.

1Роджер Моорей стандартында 36 см дешнп карудыц бул тYрiн канжар, 36 см ден 50 см дешнп карудыц бул тYрiн кыска кылыш, 50 см узын карудыц бул тYрiн болса узын кылыш деп ажыратылуда.

Сабыныц басы доFа шшЬадканжарлардын таралу аймаFы мен хронологиясы

Арпаезеннен ескертюшшен кездейсок табылган сабыныц басы дога пiшiмдi канжар-дыц таралу аймагын зерттей келе, бул Yлгiдегi канжарлардыц шыгыста Алтай аймыгын-дагы Уст-Едиган [12, б. 60], Ак-Алаха 1 [13, б. 59], Староалейка 2 корымдарынан [13, б. 68-69], Тувадагы Кривинский, Каменка,Улангом корымдарынан [14, б. 134-139], Жетюу аймагындагы ТекелiкалашыFынан [15, б. 44-45] жэне Каменка корымынан табылгандыгы аньщталды [14, б. 134-139]. Ал батыста болса, Орал аймаFындаFы Майтубек1 корымын-даFы № 3 обадан [16, б. 27-28], Мамай корымындаFы № 6 обадан [17, б. 16-37], Бесоба ко-рымындаFы № 4 обадан [18, б. 1-18], Переволчанский корымындаFы № 8 обадан [19, б. 7375], Прохоровка 1 корымындаFы № 1 жэне№ 3 обалардан [20, б. 194-200], СолтYCтiк Кавказ аймаFындаFы Тамгасык конысынан [21, б. 66], Лугово корымындаFы № 37, № 49 жэне№ 50 обалардан [21, б. 281], СолтYCтiк ^аратещз аймаFындаFы Аксеновка 1 корымындаFы№ 13 обадан [22, б. 138], Репяховат, Куриловка [14, б. 51], Хапров корымдарынан [23, б. 163], Алдыеты АзиядаFы Деве hеЙYк корымынан (Сурет 2) [25, б. 54] жэне т.б. ескертюштерден табыгетанды^ы аныкталды (Карта 1). Сонымен катар бул Yлгiдегi канжарлардыц бiрер да-насы, Минусинск [13, б. 76], Семей [15, б. 55-59] жэне СолтYCтiк ^азакстан Облысыныц Орталык Муражайларыныц [15, б. 61] кермелершде орын алуда. Бул макалада, жоFары-да келпрген мэлiметтердi негiзге ала отырып, Арпаезеннен кездейсок табылFан сабыныц басы доFа пiшiмдi канжарлардыц шыFыста Хакасия аймаFынан, батыста СолтYCтiк ^ара-тецiз аймаFына дейiнгi улан байтак територияFа таралFандыFы аныкталуда.

Сурет 1. Арпаезеннен кездейсок табылган кола канжар.

Арпаезеннен кездейсок табылган сабыныц басы дога пiшiмдi канжардыц хроноло-гиясына келер болсак, Алтай аймыгындагы Ак-Алаха 1, Староалейка 2 корымдарынан табылган кару-жарактарды зерттеген А.И.Соловьев, бул Yлгiдегi канжарларды б.з.б. 5 - 4 гасырларга колданыста болгандыгын аныктауда [13, б. 68-69]. Орал аймагындагы Мамай, Бесоба, Переволчанский, Прохоровка корымдарынан табылган кару-жарактарды зерттеген М.КДадырбаев, Ж.К.Курманкулов, Г.А.Кушаев, А.Х. Пшеничнюк, Л.Т.Яблонский болса, бул Yлriдеri канжарлардыц Орал аймагында б.з.б. 6 - 4 гасырларга кещнен колданыста болгандыгын ез ецбектершеде атап ктуде [18, б. 1-18; 17, б. 16-37; 19, б. 93; 20, б. 194200]. Ал, Солтуспк Кавказ жэне Солтуспк ^аратещз аймактарындагы Лугово, Аксеновка

1, Репяховат, Куриловка, Хапров корымдарынан табылган кару-жарактарды зерттеген Е.И. Крупнов, В.Е. Максименко, Т.Н. Тройская жэне А.В. Новйков болса бул Yлriдеri канжарларды аталмыш аймактарда б.з.б. 6- 5 гасырларда колданыста болгандыгын атап етуде [10, б. 280; 22, б. 163; 14, б. 51].

Бул макалада, жогарыда келтсрген мэлiметтердi непзге ала отырып, Арпаезен ескерт-кiшiнен кездейсок табылган сабыныц басы дога пiшiмдi канжардыц б.з.б. 6-4 гасырларга жататындыгы аныкталуда. Кешпелi тайпалардыц кару-жарактарын жылдар бойы зерiттеп келген галымдардыц зерттеулерше CYЙене отырып, сабыныц басы дога пiшiмдi кылыштар-дыц, канжарларга Караганда бiршама ертерек б.з.б. 7 гасырда колданыска енгендiгi аныкталуда. Себебi Тува, Сiбiр, Алтай, Орталык ^азакстан, Жеiсу, Орал, СолтYCтiк Кавказ жэне СолтYCтiк ^аратещз аймактарындагы кешпелi тайпалардыц ескертюштершен табылган бул Yлгiдегi кылыштардыц б.з.б. 7 - 4 гасырларга жаткызылуы [24, б. 66; 6, б. 9-11; 5, б. 47; 8, б. 30-31] бiздiц бул тужырымымызга непз болуда.

Карта1. Сабыныц басы дога пiшiмдi канжарлардыц таралу аймагы: 1. Бесоба; 2. Мамай; 3. Перволочански; 4. Прохоровка; 5. Ак-Алах; 6. Усть-Эдиган; 7. Текели; 8. Кривински; 9. Каменка; 10. Аксеновка; 11. Хапров.

Сурет 2. Алдыцгы Азиядагы Деве hеЙYк корымынан табылган канжарлар.

Корытынды

^орытындылай келе, Арпаезен ескертюшшен кездейсок табылган сабыныц басы дога пiшiмдi канжардыц коладын куйылгандыгы, сонымен катар согу эдiсi аркылы пiшiмдел-гедiгi аныкталды. Ал, бул Yлгiдегi канжарлардыц таралу аймагы мен хронологиясына келер болсак, шыгыста Хакасия аймагынан, батыста СолтYCтiк ^аратещз аймагына дейiнгi улан байтак територияда eмiр CYрген кeшпелi тайпалардыц кецiнен колдангандыгы аныкталды. Сонымен катар, зерттеу жумыстарымыздыц нэтижесiнде аталмыш кару Yлгiлерiнiц Ал-дынгы Азияга сактардыц Урарту, Ассирия, Фригия жэне Лидия мемлекеттершен жасаган жорыктары кезiнде тарала бастагандыгы аныкталды. Макаламызда аталмыш Yлгiде жа-салган канжарларга талдау жасай отырып, сабыныц басы дога пiшiмдi канжардыц б.з.б. 6- 4 гасырларда кецiнен колданыста болгандыгы аныкталуда. Эрине бул тужырымдары-мызды сабыныц басы дога пiшiмдi канжарлардыц Тува, Сiбiр, Алтай, Орталык ^азакстан, Жеiсу, Орал, СолтYCтiк Кавказ, СолтYCтiк ^аратещз жэне Алдыцгы Азия аймактарындагы кeшпелi тайпалардыц ескертюштершен кептеп табылып жаткандыгы нактылай тYсуде.

Эдебиеттер т1з1м1

1 Tacitus, C. The Annals. Translated by Church, A.J. and Brodribb, W. J. London: Macmllan And Co, 1876. - 79.

2 Strabon. The Geography of Strabo. £ev. Horace Leonard Jones. Gambridge: The Loeb Classical Library, 1969. - 4-6.

3 Appianus.Appian's Roman History.ing. 9ev. Horace White. Cambridge: The Loeb Classical Library, 1982. - 79.

4 Chrysostom, D. Discourses. ing. 9ev. J. W. Cohoon. Cambridge: The Loeb Classical Library, 1993. - 38.

5 Мелюкова А.И. Вооружение Скифов. - Москва: Издательство Наука, 1964. - 14 - 35.

6 Смиронв К.Ф. Вооружение Савроматов. - Москва: Издательство Академии Наук СССР, 1961. - 5-98.

7 Хазарнов А.М. Очерки военного дела сарматов. - Москва: Издательство Наука, 1971. - 3-123.

8 Васильев В.Н. Вооружение и военное дело кочевников Южного Урала в VI - Пвв. до нашей эры. Уфа: Гулем, 2001 - 27-54.

9 Симоненко А.В. Сарматские всадники Северного Причерноморья. - Санкт-Петербург: 2009. - 13 - 14.

10 Moorey, P. R. S. Catalogue OfTeh Ancient Persian Bronzes in The Ashomolean Museum. Oxford: AtTehClarendonPress, 1971. - 66.

11 Sizdikov B.S. BatiKazakistan'dakiSarmattopluluklarinaaitsilahlar. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Universitesi, 2016. - 174-194.

12 Худяков Ю.С. Вооружение кочевников Горного Алтая хуннского времени

(по материалам раскопок могильника Усть-Эдиган) // Известия лабараторний археологий. No 2. - Горно-Алтайск: Издательство ГАГУ, 1997. - 49-59.

13 Соловьев А.И. Оружие и Доспехи // Сибирское воружение: от Каменного века до Средневековя. - Новосибирск: Издательство Инфолио, 2003. - 52-112.

14 Тройская Т.Н., Новиков А.В.Скифо-Сибирский Мир. - Новосибирск: Издательство-ГЕО, 2007. - 8-75.

15 Aidos, Ch. Teh Armament of The Ancient Nomads of TehKazakistan Steppes. - Astana: A. H. MargulanAtindagiArheologiyainstitutinin Astana KalasindagiFilalininBaspa Tobi, 2013. -34-64.

16 Лукпанова Я.А., Марыксин Д.В., Рамазанов С.К. Отчет о проведении археологических разведок и раскопок в Жанибекском районе 2009 г. Э.Маргулан атындагы Археология Институтыньщ архив материялы, Дельо №2927. - Уралск. -2010. - 27-28.

17 Кушаев Г.А., Кокебаев Г.К. Научный отчет об итогах археологических раскопок в Уральской области в 1978 г. Э.Маргулан атындагы Археология Институтыныц архив материялы, Дельо №1676. - Uralsk. - 1978. - 16-37.

18 Кадырбаев М.К., Курманкулов Ж.К. Отчет Северо-Каратауского отряда ЮКАЭ АН КазССР за 1976 год. Актебе облысы Орталы; Муражайыныц архив материялы, Дельо № керсетшмеген. - Актебе. - 1976. б. 1-18.

19 Пшеничнюк А.Х. Переволочанский могильник // Курганы кочевников Южного Урала. - Уфа: Гилем. - 1995. - 62-96.

20 Яблонский Л.Т., Мещеряков Д.В. Доследование Курганного Могильника у д. Прохо-ровка. Ранние Кочевники Волго-Уралыкого Региона // Материяли Международной Научной Конференций Ранние Кочевники Южного Приураля в свете новейших археологических открытый. - Оренбург: ИздательствоОГПУ - 2008. - 177-205.

21 Курпнов Е.И. Древняя история Северного Кавказа. - Москва: Издательство АН СССР. - 1960. - 76-482.

22 Шилов В.П., Очир-Горяева М.А. Курганы скифской эпохи из могильников Аксенов-ский-I-II // Памятники предскифского и скифского времени на юге Восточной Европы / МИАР. - Вып. 1. - Москва: ИА РАН. - 1997. - 127-151.

23 Максименко В.Е. Савроматы и Сарматы на Нижнем Дону. - Ростов-на-Дону: Издательство Ростовского университета. - 1983. - 193-202.

24 Акишев К.А. Саки Азиатские и Скифы Европейские (общее и особенное в культуре) //Археологические исследования в Казахстане. - Алма-Ата: Издательство Наука. - 1973. -43-58.

25 Moorey P.R.S. Cemeteries of the first millennium B.C. at DeveHüyük, near Carchemish, salvaged by T.E. Lawrence and C.L. Woolley in 1913 : (with a catalogue raisonné of the objects in Berlin, Cambridge, Liverpool, London and Oxford). Oxford, England. 1980. - P. 54

Б.С. Сиздиков, К.М. Жет1баев, М.Б.^ожа, М.Гурсой, М.Амантуров

Международного казахско-турецкого университета имени Х.А.Ясави, Туркестан,

Казахстан

Бронзовый кинжал найденный на памятнике Арпаозен

Аннотация. В данной статье анализирована функциональная роль меча и кинжала в образе жизни кочевых племен на основе письменныхисточников и археологических дан-ных.Найденный артефакт (кинжал) классифицируется на основе системы классификации европейских ученых. Путем сравнительных анализов кинжалов, найденных на памятниках кочевых народов Евразийского континента, была определена хронология и ареал распространения случайной находки (кинжал) на памятнике Арпаозен. Лабораторными исследо-ваниямибыла определена технология изготовления случайной находки.

Ключевые слова: речка Арпа, Сак, Соворамат-Сармат, Меч, Кинжал,Археология, Источники.

B.S. Sizdikov, K.M. Zhetibaev, M.B.Kozha, M.Gursoy, M.Amanturov

Khoja Ahmed Yasawi International Kazakh-Turkish University, Turkestan, Kazakhstan

Bronze dagger found on Arpaozen monument

Abstract. This article analyzes the functional role of the sword and dagger in the life of nomadic tribes based on written sources and archaeological data. The found artifact (dagger) is classified on the basis of the classification system of European scientists. By means of comparative analyzes of the daggers found on the monuments of the nomadic peoples of the Eurasian continent, the chronology and area of distribution of the random find (dagger) on the monument to Arpaozen was determined. By laboratory studies, the technology of making a random find has been determined.

Keywords: river Arpa, Sak, Sovoramat-Sarmat, Sword, Dagger, Archeology, Sources.

References

1 Tacitus, C. The Annals. Translated by Church, A.J. and Brodribb, W. J. London: Macmllan And Co, 1876. - 79.

2 Strabon. The Geography of Strabo. £ev. Horace Leonard Jones. Gambridge: The Loeb Classical Library, 1969. - 4.6.

3 Appianus.Appian's Roman History.ing. 9ev. Horace White. Cambridge: The Loeb Classical Library, 1982. - 79.

4 Chrysostom, D. Discourses. ing. 9ev. J. W. Cohoon. Cambridge: The Loeb Classical Library, 1993. - 38.

5 Melyukova A.I. VooryjenieSkifov [Armament of the Scythians] (Moscow, Nauka, 1964, pp.14-35).

6 Smironv K.F. Vooryjenie Savromatov [Armament Savromatov] (Akademii Nayk SSSR, Moscow, 1961, 5-98).

7 Хазарнов А.М. Очерки военного дела сарматов. Москва: Издательство Наука, 1971. - 3-123.

Hazarnov A.M. Ocherki voennogo dela sarmatov [Essays on military affairs of the Sarmatians] (Nauka, Moscow, 1971, pp. 3-123).

8 Vasilev V.N. Vooryjenie I voennoe delo kochevnikov Iy'jnogoYrala v VI - II vv. do nashei ery [Armament and military affairs of nomads of the Southern Urals in the VI - II centuries. BC] (Gylem, Yfa, 2001, pp. 27-54).

9 Simonenko A.V. Sarmatskie vsadniki Severnogo Prichernomoria [Sarmatian horsemen of the Northern Black Sea] (Spb., 2009, pp. 13-147.

10 Moorey, P. R. S. Catalogue OfTeh Ancient Persian Bronzes in The Ashomolean Museum. (AtTehClarendonPress, Oxford, 1971, 66 p).

11 Sizdikov B.S. BatiKazakistan'dakiSarmattopluluklarinaaitsilahlar. Doktora Tezi (Gazi Universitesi, Ankara, 2016, pp. 174-194).

12KhudyakovYu.S.VooryjeniekochevnikovGornogoAltaiahynnskogovremenipomaterialamrask opokmogilnikaYst-Edigan) [Armament of nomads of the Altai Mountains of the Hunnic time (based on excavations of the Ust-Edigan cemetery)], Izvestiia labaratornii arheologii [Izvestia laboratory archeology.], GAGY, Gorno -Altaisk, 2, 49-59 (1997).

13 Solovev A.I. Oryjiei Dospehi [Weapons and Armor], Sibirskoe voryjenie: ot Kamennogo veka do Srednevekovia [Siberian weapons: from the Stone Age to the Middle Ages] (Infolio, Novosibirsk, 2003, pp. 52-112).

14 Troiskaia T.N., Novikov A.V. Skifo-Sibirskii Mir [Scythian-Siberian World] (GEO,

Novosibirsk, 2007, pp. 8-75).

15 Aidos, Ch. Teh Armament of The Ancient Nomads of TehKazakistan Steppes. (A. H. Ma rgulanAtmdagiArheologiyainstitutmm Astana KalasindagiFilalininBaspa Tobi, Astana, 2013, pp. 34-64).

16 Lykpanova Ia.A., Maryksin D.V., Ramazanov S.K. Otchet o provedeniiarheologichesk ihrazvedokiraskopok v Janibekskomraione 2009 g. [Report on archaeological explorations and excavations in the Zhanibek district of 2009] A.Margulan atyndagy Arheologiia Institytynyn arhiv materiialy [Archive material of the Institute of Archeology named after A. Margulan], Delo №2927 (Yralsk, 2010, pp. 27-28).

17 Kyshaev G.A., Kokebaev G.K. Naychnyiotchetobitogaharheologicheskihraskopok v Yralskoioblasti v 1978 g. [Scientific report on the results of archaeological excavations in the Ural region in 1978] A.Margulan atyndagy ArheologiiaInstitytynynarhivmateriialy [[Archive material of the Institute of Archeology named after A. Margulan],], Delo №»1676 (Uralsk, 1978, pp. 16-37).

18 Kadyrbaev M.K., Kyrmankylov J.K. OtchetSevero-KaratayskogootriadaIy'KAE AN KazSSRza 1976 god [Report of the North-Karatau detachment of the South Kazakhstan Academy of Sciences of the Kazakh SSR for 1976], Aqtobe oblysy Ortalyq Murajaiynyn arhiv materiialy, Delo № korsetilmegen (Aqtobe, 1976, pp. 1-18)

19 Pshenichniyk A.H. Perevolochanskii mogilnik [Perevolochansky burial ground], KyrganykochevnikovIy'jnogoYrala [Mounds of nomads of the Southern Urals] (Gilem, Yfa, 1995, pp. 62-96).

20 Iablonskii L.T., Mesheriakov D.V. DosledovanieKyrgannogoMogilnika y d. Prohorovka [The follow-up of the Kurgan burial ground near the village of Prokhorovka], RannieKochevnikiVolgo-UralykogoRegiona [Early Nomads of the Volga-Ural Region], Materiiali Mejdynarodnoi Naychnoi Konferentsii [Materials of the International Scientific Conference], Rannie Kochevniki Iujnogo Priuralia v svete noveishih arheologicheskih otkrytyi [Materials of the International Scientific Conference The Early Nomads of the Southern Urals in the light of the latest archaeological open.] (OGPY, Orenburg, 2008, pp. 177-205).

21 Kyrpnov E.I. Drevniayaistoriia Severnogo Kavkaza [Ancient history of the North Caucasus] (AN SSSR, Moscow, 1960, pp. 76-482).

22 Shilov V.P., Ochir-Goriaeva M.A. KyrganyskifskoiepohiizmogilnikovAksenovskii-I-II [Mounds of the Scythian era from Aksenovsky - I—II burial grounds], Pamiatnik ipredskifskogo iskifskogo vremeninaiygeVostochnoiEvropy [Monuments of the Scythian and Scythian times in the south of Eastern Europe], MIAR. Moskva: IA RAN. 1, 127-151 (1997).

23 Maksimenko V.E. Savromatyi Sarmaty na Nijnem Dony [Sauromats and Sarmatians in the Lower Don] (Rostovskogo universiteta, Rostov-na-Donu, 1983, pp. 193-202).

24 Akishev K.A. Saki AziatskieiSkifyEvropeiskie (obsheeiosobennoe v kyltyre) [Saki Asian and Scythians European (general and special in culture)], Arheologicheskie issledovaniia v Kazahstane [Archaeological research in Kazakhstan] (Nauka, Alma-Ata, 1973, pp. 43-58).

25 Moorey P.R.S. Cemeteries of the first millennium B.C. at DeveHuyuk, near Carchemish, salvaged by T.E. Lawrence and C.L. Woolley in 1913 : (with a catalogue raisonné of the objects in Berlin, Cambridge, Liverpool, London and Oxford). Oxford, England, 54 p (1980).

Авторлар туралы мэл1мет:

Сиздиков Б.С.- PhD, ага гылыми кызметкер, ^ожа Ахмет Ясауи атындагы Халыкара-лык казак-TYpiK университет^ ТYркiстан, ^азакстан.

Жетiбаев К.М. - т.г.к. профессор, ^ожа Ахмет Ясауи атындагы Халыкаралык ка-зак-тYрiк университет^ ТYркiстан, ^азакстан.

Цожа М.Б. - т.г.д. доцент, ^ожа Ахмет Ясауи атындагы Халыкаралык казак-тYрiк университетi, ТYркiстан, ^азакстан.

rypcou M. - PhD, ara FbrnbiMH ;bi3MeTKep, ^o^a AxMeT ^cayu aTbrngaFbi Xa.nbiK;apa.nbiK

Ka3a;-TYpiK yHHBepcHTeTi, TYPKicraH, ^a3a;cTaH.

AManmypoe M. - FbrnbiMH ;bi3MeTKep, ^o^a AxMeT ^cayu aTbrngaFbi Xa^w;apanwK ;a-

3a;-TypiK yHHBepcHTeTi, TYPKicTaH, ^a3a;cTaH.

SizdikovB.S. - PhD. Senior Researcher, Khoja Ahmed Yasawi International Kazakh-Turkish University, Turkestan, Kazakhstan.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

ZhetibaevK.M. - Professor, Khoja Ahmed Yasawi International Kazakh-Turkish University Kozha M.B. - Dr. Assistant Professor, Khoja Ahmed Yasawi International Kazakh-Turkish University, Turkestan, Kazakhstan.

Gursoy M. - PhD. Senior Researcher, Khoja Ahmed Yasawi International Kazakh-Turkish University, Turkestan, Kazakhstan.

AmanturovM. - Researcher, Khoja Ahmed Yasawi International Kazakh-Turkish University, Turkestan, Kazakhstan.

«Л.Н. Гумилев атындагы Еуразия улттык университетшщ Хабаршысы. Тарихи гылымдар. Философия. Дштану» сериясы журналында макала жариялау ережес1

1. Журнал максаты. Мукият тексеруден еткен, гылыми кундылыктары бар тарих, археология, антропология, философия жэне дштану салаларыньщ барлык багыттары бой-ынша материалдар жариялау.

2. Журналда макала жариялаушы автор макаланыц кол койылган бiр дана кагаз нускасын Гылыми басылымдар белiмiне (редакцияга, мекенжайы: 010008, ^азакстан Ре-спубликасы, Нур-Султан каласы, Сэтпаев кешесi, 2, Л.Н. Гумилев атындагы Еуразия улттык университет^ Бас гимарат, 402 кабинет) жэне vest_hist@enu.kz электрондык по-штасына Word форматындагы нускасын жiберу кажет. Макала мэтшшщ кагаз нускасы мен электронды нускалары бiрдей болулары кажет.

3. Макалалар казак, орыс, агылшын тшдершде кабылданады. Сонымен катар, ав-тор(лар) шеспе хат усынуы керек.

Автордыц колжазбаны редакцияга жiберуi макаланыц Л.Н. Гумилев атындагы Еуразия улттык университетшщ хабаршысында басуга келiсiмiн, шетел тiлiне аударылып кайта басылуына келiсiмiн бiлдiредi. Автор макаланы редакцияга ж1беру аркылы автор туралы мэлiметтiц дурыстыгына, макала кешiрiлмегендiгiне (плагиаттыц жоктыгына) жэне баска да зацсыз кешiрмелердiц жоктыгына кетлдеме бередi.

4. Макаланыц келемi 18 беттен аспауга тиiс (10 беттен бастап).

Макаланыц курылымы

5. ХГТАР http://grnti.ru/ - бiрiншi жолдыц сол жактауында;

Автор(лар)дыц аты-женi - жолдыц ортасында;

Мекеменiц толык атауы, каласы, мемлекет (егер авторлар эртYрлi мекемеде жумыс жасайтын болса, онда эр автор мен оныц жумыс мекемесi касында бiрдей белгi койылу керек) - жолдыц ортасында;

Автор(лар)дыц E-mail-ы - жакша iшiнде, курсивпен, жолдыц ортасында;

Макала атауы - жолдыц ортасында;

Аннотация (100-200 сез; макаланыц атауын мейшнше кайталамауы кажет; эдебиет-терге сiлтемелер болмауы кажет; макаланыц курылысын (кiрiспе, макаланыц максаты, мш-деттерi, карастырылып отырган сурактыц тарихы, зерттеу эдiстерi, нэтижелер/талкылау, корытынды) сактай отырып, макаланыц кыскаша мазмуны берiлуi кажет).

ТYЙiн сездер (6-8 сез не сез тсркеа). ТYЙiн сездер макала мазмунын керсетiп, мей-лшше макала атауы мен аннотациядагы сездердi кайталамай, макала мазмунындагы сез-дердi колдану кажет. Сонымен катар, акпараттык^здеспру жYЙелерiнде макаланы жецiл табуга мYмкiндiк беретiн гылым салаларыныц терминдерiн колдану кажет.

Непзп мэтiн макаланыц максаты, мшдеттер^ карастырылып отырган сурактыц тарихы, зерттеу эдютер^ нэтижелер/талкылау, корытынды белiмдерiн камтуы кажет - жола-ралык интервал - 1, азат жол «кызыл жолдан» - 1,25см, беттеу жолагы - енiне сай жасалады.

Таблица, суреттер - аталганнан кейiн орналастырылады. Эр таблица, сурет касында оныц аталуы болу кажет. Сурет айкын, сканерден етпеген болуы керек.

Жалпы колданыста бар аббревиатуралар мен кыскартулардан баскалары мiндеттi турде алгаш колданганда тYсiндiрiлуi берiлуi кажет.

^аржылай кемек туралы акпарат бiрiншi бетте керсетiледi.

Эдебиеттер тiзiмi. Мэтшде эдiбиеттерге сiлтемелер тiкжакшаFа алынады. Мэтшдеп эдебиеттер тiзiмiне сiлтемелердiц номерленуi мэтшде колданылуына катысты жYргiзiлiде: мэтiнде кездескен эдебиетке алFашкы сiлтеме [1] аркылы, екiншi сiлтеме [2] аркылы т.с.с. жYргiзiледi. Кiтапка жасалатын сiлтемелерде колданы!етан бетттерi де керсетiлуi керек (мысалы, [1, 45 бет]). ЖарияланбаFан ецбектерге сiлтемелер жасалмайды. Сонымен катар,

рецензиядан етпейтш басылымдарга да сiлтемелер жасалмайды (эдебиеттер Ti3iMiH, эдеби-еттер т1з1мшщ агылшынша эзiрлеу Yлгiлерiн журнал http: // bulhistphaa.enu.kz сайтындагы макаланы рэамдеу Yлгiсiнен карацыз).

6. Макала соцындагы эдебиеттер тiзiмiнен кейiн библиографиялык мэлiметтер орыс жэне агылшын тiлiнде (егер макала казак тшнде жазылса), казак жэне агылшын тiлiнде (егер макала орыс тшнде жазылса), орыс жэне казак тшнде (егер макала агылшын тшнде жазылган болса).

Авторлар туралы мэлiмет: автордьщ аты-женi, гылыми атагы, кызметi, жумыс орны, жумыс орныныц мекен-жайы, телефон, e-mail - казак, орыс жэне агылшын тшдерш-де толтырылады.

7. ^олжазба мукият тексерiлген болуы кажет. Техникалык талаптарга сай келмеген колжазбалар кайта ецдеуге кайтарылады. ^олжазбаныц кайтарылуы оныц журналда ба-сылуына жiберiлуiн бiлдiрмейдi.

Редакцияга тYCкен макала жабык (анонимдi) тексеруге жiберiледi. Барлык рецензи-ялар авторларга жiберiледi. Автор (рецензент макаланы тYзетуге усыныс берген жагдайда) ецдеп кайта, колжазбаныц тYзетiлген нускасын редакцияга кайта жiберуi кажет. Рецензент жарамсыз деп таныган макала кайтара карастырылмайды. Макаланыц тYзетiлген нускасы мен автордыц рецензентке жауабы редакцияга жiберiледi.

Пiкiрi макулданган макалаларды редколлегия алкасына талкылап, басуга келiседi.

8. Телемакы. Басылымга руксат етiлген макала авторларына телем жасау туралы ескертiледi. Телем келемi 4500 тенге - Л.Н. Гумилев атындагы Е¥У кызметкерлерi Yшiн жэне 5500 тенге баска уйым кызметкерлерiне.

Реквизиттер:

1)РГП ПХВ «Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева МОН РК АО «Банк ЦентрКредит»

БИК банка: KCJBKZKX ИИК: KZ978562203105747338 Кбе 16 Кнп 859

2) РГП ПХВ «Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева МОН РК АО «Bank RBK»

Бик банка: KINCKZKA ИИК: KZ498210439858161073 Кбе 16

Кнп 859 - за статьи

3)РГП ПХВ «Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева МОН РК АО «ForteBank»

БИК Банка: IRTYKZKA ИИК: KZ599650000040502847 Кбе 16 Кнп 859

4)РГП ПХВ «Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева МОН РК АО «НародныйБанкКазахстан»

БИК Банка: HSBKKZKX ИИК: KZ946010111000382181 Кбе 16, Кнп 859.

Provision on articles submitted to the journal "Bulletin of L.N. Gumilyov Eurasian National University. Historical Sciences. Philosophy. Religion Series"

1. Purpose of the journal. Publication of carefully selected original scientific works in the direction of history, anthropology, archeology, philosophy, religious studies.

2. An author who wishes to publish an article in a journal must submit the article in hard copy (printed version) in one copy, signed by the author to the scientific publication office (at the address: 010008, Republic of Kazakhstan, Nur-Sultan, Satpayev St., 2. L.N. Gumilyov Eurasian National University, Main Building, room 402) and by e-mail vest_hist@enu.kz in Word format. At the same time, the correspondence between Word-version and the hard copy must be strictly maintained. And you also need to provide the cover letter of the author(s).

3. Language of publications: Kazakh, Russian, English.

Submission of articles to the scientific publication office means the authors' consent to the right of the Publisher, L.N. Gumilyov Eurasian National University, to publish articles in the journal and the re-publication of it in any foreign language. Submitting the text of the work for publication in the journal, the author guarantees the correctness of all information about himself, the lack of plagiarism and other forms of improper borrowing in the article, the proper formulation of all borrowings of text, tables, diagrams, illustrations.

4. The volume of the article should not exceed 18 pages (from 10 pages).

Structure of the article (page - A4 format, portrait orientation, page margins on all sides - 20 mm. Font: type - Times New Roman, font size - 14)

5. GRNTI http://grnti.ru/ - first line, left

Initials and Surname of the author (s) - center alignment, italics Full name of the organization, city, country (if the authors work in different organizations, you need to put the same icon next to the name of the author and the corresponding organization) -center alignment, italics

Author's e-mail (s)- in brackets, italics

Article title - center alignment,bold Abstract (100-200 words, the article title should not repeat in the content, it should not contain bibliographic references, it should reflect the summary of the article, preserving the structure of the article - introduction, problem statement, goals, history, research methods, results /discussion, conclusion).

Key words (6-8 words/word combination. Keywords should reflect the main content of the article, use terms from the article, as well as terms that define the subject area and include other important concepts that make it easier and more convenient to find the article using the information retrieval system).

The main text of the article should contain an introduction, problem statement, goals, history, research methods, methodology, results / discussion, conclusion - line spacing - 1, indent of the "red line" -1.25 cm, alignment in width.

Tables, figures should be placed after the mention. Each illustration should be followed by an inscription. Figures should be clear, clean, not scanned.

All abbreviations, with the exception of those known to be generally known, must be deciphered when first used in the text.

Information on the financial support of the article is indicated on the first page in the form of a footnote.

References. In the text references are indicated in square brackets. References should be numbered strictly in the order of the mention in the text. The first reference in the text to the literature should have the number [1], the second - [2], etc. The reference to the book in the main text of the article should be accompanied by an indication of the pages used (for example, [1, 45

p.]). References to unpublished works are not allowed. Unreasonable references to unreviewed publications (examples of the description of the list of literature, descriptions of the list of literature in English, see below in the sample of article design).

6. At the end of the article, after the list of references, it is necessary to indicate bibliographic data in Russian and English (if the article is in Kazakh), in Kazakh and English (if the article is in Russian) and in Russian and Kazakh languages (if the article is English language).

Information about authors: surname, name, patronymic, scientific degree, position, place of work, full work address, telephone, e-mail - in Kazakh, Russian and English.

7. The article must be carefully verified. Articles that do not meet technical requirements will be returned for revision. Returning for revision does not mean that the article has been accepted for publication.

Work with electronic proofreading. Articles received by the Department of Scientific Publications (editorial office) are sent to anonymous review. All reviews of the article are sent to the author. The authors must send the proof of the article within three days. Articles that receive a negative review for a second review are not accepted. Corrected versions of articles and the author's response to the reviewer are sent to the editorial office. Articles that have positive reviews are submitted to the editorial boards of the journal for discussion and approval for publication. Periodicity of the journal: 4 times a year.

8. Payment. Authors who have received a positive conclusion for publication should make payment (for ENU employees - 4,500 tenge, for outside organizations - 5,500 tenge). Requisites are posted on the journal's website.

Requisites:

1) РГП ПХВ «Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева МОН РК АО «Банк ЦентрКредит»

БИК банка: KCJBKZKX ИИК: KZ978562203105747338 Кбе 16 Кпн 859

2) РГП ПХВ «Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева МОН РК АО «Bank RBK»

Бик банка: KINCKZKA ИИК: KZ498210439858161073 Кбе 16 Кнп 859

3)РГП ПХВ «Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева МОН РК АО «ForteBank»

БИК Банка: IRTYKZKA ИИК: KZ599650000040502847 Кбе 16 Кнп 859

4)РГП ПХВ «Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева МОН РК АО «НародныйБанкКазахстан»

БИК Банка: HSBKKZKX ИИК: KZ946010111000382181 Кбе 16, Кнп 859.

Положение о рукописях, представляемых в журнал «Вестник Евразийского национального университета имени Л.Н.Гумилева. Серия: Исторические науки.

Философия. Религиоведение»

1. Цель журнала. Публикация тщательно отобранных оригинальных научных работ и обзоров книг по направлениям: история, антропология, археология, философия, религиоведение.

2. Автору, желающему опубликовать статью в журнале необходимо представить рукопись в твердой копии (распечатанном варианте) в одном экземпляре, подписанном автором в Отдел научных изданий (по адресу: 010008, Казахстан, г. Нур-Султан, ул. Сатпаева, 2, Евразийский национальный университет им. Л.Н.Гумилева, Учебно-административный корпус, каб. 402) и по e-mail vest_hist@enu.kz. При этом должно быть строго выдержано соответствие между Word-файлом и твердой копией. Также авторам необходимо предоставить сопроводительное письмо.

Язык публикаций: казахский, русский, английский.

3. Отправление статей в редакцию означает согласие авторов на право Издателя, Евразийского национального университета имени Л.Н. Гумилева, издания статей в журнале и переиздания их на любом иностранном языке. Представляя текст работы для публикации в журнале, автор гарантирует правильность всех сведений о себе, отсутствие плагиата и других форм неправомерного заимствования в рукописи, надлежащее оформление всех заимствований текста, таблиц, схем, иллюстраций, а также дает согласие на проверку уникальности текста статьи.

4. Объем статьи не должен превышать 18 страниц (от 6 страниц).

5. Схема построения статьи (страница - А4, книжная ориентация, поля со всех сторон - 20 мм. Шрифт: тип - Times New Roman, размер (кегль) - 14):

МРНТИ http://grnti.ru/ - первая строка, слева.

Инициалы и Фамилию автора(ов)- выравнивание по центру, курсив

Полное наименование организации, город, страна (если авторы работают в разных организациях, необходимо поставить одинаковый значок около фамилии автора и соответствующей организации). Е-mail автора(ов) - в скобках, курсив.

Название статьи - выравнивание по центру полужирным шрифтом

Аннотация (100-200 слов; не должна содержать формулы, по содержанию повторять название статьи; не должна содержать библиографические ссылки; должна отражать краткое содержание статьи, сохраняя структуру статьи - введение, постановка задачи, цели, история, методы исследования, результаты/обсуждение, заключение/выводы).

Ключевые слова (6-8 слов/словосочетаний). Ключевые слова должны отражать основное содержание статьи, использовать термины из текста статьи, а также термины, определяющие предметную область и включающие другие важные понятия, позволяющие облегчить и расширить возможности нахождения статьи средствами информационно-поисковой системы).

Основной текст статьи должен содержать введение, постановка задачи, цели, история, методы исследования, результаты/обсуждение, заключение/выводы - межстрочный интервал - 1, отступ «красной строки» -1,25 см, выравнивание по ширине.

Таблицы, рисунки необходимо располагать после упоминания. С каждой иллюстрацией должна следовать надпись. Рисунки должны быть четкими, чистыми, несканированными.

Все аббревиатуры и сокращения, за исключением заведомо общеизвестных, должны быть расшифрованы при первом употреблении в тексте.

Сведения о финансовой поддержке работы указываются на первой странице в виде сноски.

Список литературы. В тексте ссылки обозначаются в квадратных скобках. Ссылки должны быть пронумерованы строго по порядку упоминания в тексте. Первая ссылка в тексте на литературу должна иметь номер [1], вторая - [2] и т.д. Ссылка на книгу в основном тексте статьи должна сопровождаться указанием использованных страниц (например, [1, 45 стр.]). Ссылки на неопубликованные работы не допускаются. Нежелательны ссылки на нерецензируемые издания (примеры описания списка литературы, описания списка литературы на английском языке см. на сайте журнала http: bulhistphaa.enu.kz в образце оформления статьи).

В конце статьи, после списка литературы, необходимо указать библиографические данные на русском и английском языках (если статья оформлена на казахском языке), на казахском и английском языках (если статья оформлена на русском языке), на русском и казахском языках (если статья оформлена на английском языке).

Сведения об авторах: фамилия, имя, отчество, научная степен, должность, место работы, полный служебный адрес, телефон, e-mail - на казахском, русском и английском языках.

6. Рукопись должна быть тщательно выверена. Рукописи, не соответствующие техническим требованиям, будут возвращены на доработку. Возвращение на доработку не означает, что рукопись принята к опубликованию.

7. Работа с электронной корректурой. Статьи, поступившие в Отдел научных изданий (редакция), отправляются на анонимное рецензирование. Все рецензии по статье отправляются автору. Статьи, получившие отрицательную рецензию к повторному рассмотрению не принимаются. Исправленные варианты статей и ответ автора рецензенту присылаются в редакцию. Статьи, имеющие положительные рецензии, представляются редколлегии журнала для обсуждения и утверждения для публикации.

Периодичность журнала: 4 раза в год.

8. Оплата. Авторам, получившим положительное заключение к опубликованию необходимо произвести оплату по следующим реквизитам (для сотрудников ЕНУ им. Л.Н. Гумилева -4500 тенге, для сторонних организаций - 5500 тенге):

Реквизиты:

1) РГП ПХВ «Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева МОН РК АО «Банк ЦентрКредит»

БИК банка: KCJBKZKX ИИК: KZ978562203105747338 Кбе 16 Кпн 859

2) РГП ПХВ «Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева МОН РК АО «Bank RBK»

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Бик банка: KINCKZKA ИИК: KZ498210439858161073 Кбе 16 Кнп 859

3)РГП ПХВ «Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева МОН РК АО «ForteBank»

БИК Банка: IRTYKZKA ИИК: KZ599650000040502847 Кбе 16, Кнп 859

4)РГП ПХВ «Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева МОН РК АО «НародныйБанкКазахстан»

БИК Банка: HSBKKZKX ИИК: KZ946010111000382181 Кбе 16 Кнп 859.

Редактор:

Шыгарушы редактор: Дизайн:

Е.Б. Сыдыков Ж. Жумабекова Ж. Жумабекова

Л.Н. Гумилев атындагы Еуразия улттык университетшщ Хабаршысы. Тарихи гылымдар. Философия. Дiнтану сериясы. -2019. - 4(129). - Нур-Султан: Е¥У 126 б. Шартты б.т. - 7 Таралымы - 20 дана

Мазмунына типография жауап бермейЫ.

Редакция мекенжайы: 010008, Нур-Султан к., Сатпаев кешеа, 2. Л.Н. Гумилев атындагы Еуразия улттык университет Тел.: +7(7172) 709-500 (шю 31-457) Л.Н. Гумилев атындагы Еуразия улттык университетшщ баспасында басылды

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.