Научная статья на тему 'Қант диабетінің қантамырлық асқынуларын БМСК жағдайында диагностикалау'

Қант диабетінің қантамырлық асқынуларын БМСК жағдайында диагностикалау Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
195
54
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
емхана / қант диабеті / скрининг / қантамырлық асқынулар. / policlinic / diabetes mellitus / screening / vascular complications.

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — А.Ж. Ильмалиева

Жұмыстың мақсаты: қант диабетінің қантамырлық асқынуларын емхана жағдайында диагностикалау деңгейін бағалау. Қант диабетінің 2 типімен ауыратын 100 науқастың амбулаторлық картасы кездейсоқ әдіспен талданды. Ауру ұзақтығына байланысты 3 топқа бөлініп, диабеттің қантамырлық асқынуларының анықталу жиілігі бағаланды. Нәтижесінде емхана жағдайында асқынулардың диагностикалану деңгейінің төмен екендігі байқалды.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

DIAGNOSIS OF VASCULAR COMPLICATIONS OF DIABETES IN PRIMARY CARE CONDITIONS

The aim of this work was assess the diagnostics level of vascular complications in primary care conditions. Were examined hospital records of patients with type 2 diabetes. During the study revealed, that in the context of PHC being low detection of vascular complications of diabetes.

Текст научной работы на тему «Қант диабетінің қантамырлық асқынуларын БМСК жағдайында диагностикалау»

Г.М. ДУСЕКЕЕВА, Р.К. КАЗИЕВА МЕТАБОЛИКАЛЫЦ СИНДРОМ: ДИАГНОСТИКАНЫН, ЗАМАНАУИ КЫРЛАРЫ

ТYЙiн: Макалада метаболикалык синдромнын, диагностикасы бойынша заманауи усыныстар берiлген. Дерттщ косымша белгiрiне ерекше назар аударылган.Сонымен катар макалада метаболикалык синдромнын, зертханалык диагностикасынын, заманауи мумкiндiктерi сипатталган

ТYЙiндi сездер: метаболикалык синдром, зертханалык диагностика, биочиптер, лептин, адипокин1Ш.

G.M. DUSSEKEYEVA, R.K. KAZIYEVA THE METABOLIC SYNDROME: MODERN ASPECTS OF DIAGNOSTICS

Resume: This article provides modern recommendations on diagnostics of metabolic syndrome. The special attention is paid to additional laboratory criteria of this state. Modern achievements in the field of laboratory diagnostics of a metabolic syndrome are also described.

Keywords: metabolic syndrome, laboratory diagnostics, leptin, adipokine

УДК 616.12.766.

А.Ж. ИЛЬМАЛИЕВА

С.Ж. Асфендияров атындагы К,аз¥МУ, эндокринология кафедрасы. Алматы цаласы

ЦАНТ ДИАБЕТ1Н1Н ЦАНТАМЫРЛЫЦ АСЦЫНУЛАРЫН БМСК ЖАFДАЙЫНДА ДИАГНОСТИКАЛАУ

Жумыстыц мацсаты: цант диабеттщ цантамырлыц асцынуларын емхана жагдайында диагностикалау децгешн багалау. К,ант диабеттщ 2 титмен ауыратын 100 науцастыц амбулаторлыц картасы кездейсоц эдкпен талданды. Ауру узацтыгына байланысты 3 топца белшп, диабеттщ цантамырлыц асцынуларыныц аныцталу жишт багаланды. Нэтижестде емхана жагдайында асцынулардыц диагностикалану децгешнщ темен екендт байцалды. Tyurndi сездер: емхана, цант диабету скрининг, цантамырлыц асцынулар.

Тацырыптьщ езекплт.

Кант диабет - бул каркындап таралып келе жаткан жэне кантамырлык аскынулардын, нэтижесшде мугедектж пен eлiм каут жогары элеуметтж ман,ызы бар аурулардын, бiрi болып табылады. [Шестакова М.В.,2007ж]. Статистика бойынша, диабетпен наукастарда кантамырлык аскынулар - ретинопатия (ДР-50-70%), нефропатия (ДН-40-45%),

макроангиопатия (65%) жагдайда аныкталады. К^рп тан,да элемде 382 млн наукас кант диабетiмен зардап шегедi, бул жер шары тургындарынын, 8,5% курайды [IDF.2013].

Казакстаннын, ¥лттык регистршщ мэлiметi бойынша, кант диабетiмен ауыратын наукастардын, саны жыл сайын арта тусуде: 2008 жылы -151336, 2010 жылы-

184894, 2013 жылы - 240531 адамга артты. K^азiргi тан,да кант диабетшщ 1 типiмен 14455 наукас жэне 2 тишмен 225618 наукас тркелген. Кант диабетшщ осындай каркынды аньщталуы КР ДС 16.03.2011 жылдагы №145 буйрыгы бойынша eткiзiлiп жаткан кант диабетш ерте диагностикалауга багытталган скрининг нэтижес болып табылады. Алматы каласындагы 45264 бекiтiлген тургыны бар №18 калалык емхананын, 2013 жылгы есебi бойынша, 91 наукас кант диабетшщ 2 титмен (онын, iшiнде 62 эйел, 29 ер), диабеталды жагдайымен 3 наукас (ГТБ 2, АГБ 1) диспансерлж есепке алынган. Алайда кант диабетшщ кантамырлык аскынуларынын, диагностикасы элi де темен дэрежеде.

] 65,70% 68,30%

□ Ресейда кездесу жишт

□ К,азак,станда кездесу жишт

*

Сурет 1 - Кант диабетшщ кантамырлык аскынуларынын, кездесу жиiлiгi

Мацсаты: №18 калалык емхана жагдайында диабеттщ кантамырлык аскынуларын

диагностикалау денгешн багалау. Материал мен эд^ер: №18 калалык емхана базасында кант диабетшщ 2 титмен ауыратын 100 наукастын амбулаторлык карталары кездейсок эдiспен талданды. Талдау барысында алынган мэлiметтер: наукастын жасы, жынысы, ауру узактыгы, артериялык кан ;ысымы I, II, III денгейлерi (АКК), диабеттiк ретинопатия, катаракта, диабеттiк нефропатия (ЖЗА, креатинин, мочевина, шумактык фильтрация жылдамдыгы (ШФЖ)), диабеттiк невропатия, диабеттж хейроартропатия диагностикасы, гликолизирленген гемоглобин кeрсеткiшi жэне шумактык фильтрация жылдамдыгы ( ШФЖ) Кокрофт-Гольт формуласы бойынша есептелiп шыгарылды.

Жынысы бойынша: ер - 42 (42%), эйел - 58 (58%) курады. Ауру узактыгына байланысты 5 жылга дешн 33(33%), 5-10 жыл 47(47%), 10 жылдан аса ауыратындар 20(20%) ажыратылды. Нэтижелерi жэне талдау:

Диабет ас;ынуларынын, ауру узактьнына байланысты удей TYсетiнiн ескере отырып, карталар 3 топ;а белшш алынды.

Бiрiншi топ 5 жылга дейiнгi диабетпен ауыратын наукастар - 33 наукас (33%), ер -17(51,5%), эйел-16(48,4%). Гликозилирленген гемоглобиннщ орташа денгеш- 9,4±0,3%. 12(36,3%) наукаста диабеттiк ретинопатия (ДР) аныкталды, онын iшiнде пролиферативтi емес TYрiмен 10(30%) наукас, 2(6%) наукаста- препролиферативт ДР аныкталды. Катаракта жагдайы 4(12,1%) наукаста кездестi. Диабеттiк нефропатия жагдайы ЖЗА мен ШФЖ нэтижеа бойынша 22(66,6%) наукаста аныкталды, онын iшiнде 18(54,5%) наукаста I сатысы (ШФЖ жогарылауы 148±2), ДН III 4(12,1%) наукаста аныкталды. Диабеттж ангиопатия жагдайы 5(15,1%) наукаста аныкталган. Диабеттж артропатия жагдайлары - 0. Диабеттж нейропатия дистальды симметриялы TYрi 22(66,6%) наукаста аныкталды. Кардиалды автономды нейропатия жагдайы-0.

Артериальды гипертензия 15(45,4%) жагдайда, онын iшiнде 7(21,2%) I дэрежелi , 8 (24,2%) - II дэрежель Екiншi топ 5 жылдан 10 жылга дейiнгi ауыратын наукастар - 47 (47%), ерлер- 20(42,5%), эйел-27(57,4%), Гликозилирленген гемоглобиннщ

орташа денгеш - 10,4±0,5%. 18(38,2%) наукаста диабеттж ретинопатия (ДР) аныкталды, онын, шшде пролиферативт емес TYрiмен 15(31,9%) наукас, 3(6,3%) наукаста- препролиферативт ДР аныкталды. Катаракта жагдайы 9(19,1%) наукаста кездесп. Диабеттiк нефропатия жагдайы ЖЗА мен ШФЖ нэтижеа бойынша 32(68%) наукаста аныкталды, онын шшде 24(51%) наукаста I сатысы (ШФЖ жогарылауы 125±2), III сатысы 5(10,6%), IV сатысы 3(6,3%) наукаста аныкталды. Диабеттж ангиопатия жагдайы 12(25,5%) наукаста аныкталган. Диабеттж артропатия жагдайлары - 1(2,1%). Диабеттж нейропатия дистальды симметриялы TYрi 25(53,1%) наукаста аныкталды. Кардиалды автономды нейропатия жагдайы-0. Артериальды гипертензия 23(48,9%) жагдайда, онын шшде 6(12,7%) I дэрежелi , 12(25,5%) - II дэрежел^ 5(10,6%)III дэрежель

Yшiншi топ 10 жылдан аса кант диабе^мен ауыратындар - 20 (20%), ер - 9(45%), эйел - 11(55%). гликозилирленген гемоглобиннiн орташа денгеш -9,3±0,8%. 9(45%) наукаста диабеттж ретинопатия жагдайы, онын iшiнде 7(35%) наукаста пролиферативт емес сатысы, 1(5%) -

препролиферативт сатысы, пролиферативтi сатысы 1(5%) жагдайда кездестi. Катаракта жагдайы 6(30%) кездестi. Диабеттiк нефропатия жагдайы ЖЗА мен ШФЖ нэтижесi бойынша 9 (45%) наукаста аныкталды, онын шшде 7(%)наукаста I сатысы ( ШФЖ тeмендеуi 82±2), III сатысы 1(5%), IV сатысы 1(5%) наукаста аныкталды. Диабеттж ангиопатия жагдайы 7(35%) наукаста аныкталган. Диабеттж артропатия жагдайлары - 0. Диабеттж нейропатия дистальды симметриялы TYрi 10(50%) наукаста аныкталды. Кардиалды автономды нейропатия жагдайы-0. Артериальды гипертензия 18(90%) жагдайда, онын шшде 4(20%) I дэрежелi , 7(35%) -II дэрежел^ 7(35%) III дэрежель

Диабеттщ кантамырлык аскынуларыныц ауру узактыгына байланысты таралуы (100 наукаска есептегенде)

50,00%

керсетк1Ш1

40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00%

5 жь^а дешн 10 Жылдан аса

ауру узактыы

□ нефропатия

90%

Кесте 1 - Кант диабетшщ кантамырлык аскынуларынын, ауру узактыгына жэне наукдстардын, жынысына байланысты сипаты

Керсеткштер 5 жылга дешн 33(23%) 5-10 жыл 47(57%) 10 жылдан аса 20(20%)

ер 17(51,5%), эйел-16(48,4%). ер- 20(42,5%), эйел-27(57,4%) ер- 9(45%), эйел 11(55%)

Артериялык кан кысымынын, жогарылауы 5(15%) 10(30,3%) 12(25,5%) 11(23,4%) 7(35%) 11(55%)

Диабеттж ретинопатия (барлык жас аралыгында) -Катаракта 9(27,2%) 2(6%) 3(9%) 2(6%) 10(21,2%) 4(8,5%) 8(17%) 5(10,6%) 5(25%) 2(10%) 4(20%) 4(20%)

Диабеттж нефропатия 9(27,2%) 13(39,3%) 15(31,9%) 17(36,1%) 4(8,5%) 5(10,6%)

Диабеттж невропатия 10(30,3%) 12(36,3%) 14(29,7%) 11(23,4%) 4(20%) 6(30%)

Аяк басынын, ангиопатиясы 2(6%) 3(9%) 7(14,8%) 5(10,6%) 3(15%) 4(20%)

Тужырым

Алынган мэлiметтер бойынша келесi тужырымдарга токталуга болады:

1. Кант диабетшщ ерте скрининп бойынша диабет ерлерге Караганда эйелдер арасында жиi аныкталуда.

2. Диабеттщ кантамырлык аскынуларынын, ауру узактыгына карамастан даму жишгшщ жогары болуы

3. Барлык топтагы наукастарда кездескен артериялык кан кысымынын, жогары кeрсеткiшi диабеттiк нефропатия (ерте диагностикасы-шумактык фильтрация жылдамдыгы, бYЙректщ функционалды резервi, микроальбуминурия тестГ) мен кардиалды нейропатиянын, белсендi диагностикасын кажет етедi.

4. Дэрiгер тэжiрибесiнде жиi кездесетiн диабеттiк остеоартропатия (хейроартропатия) диагностикасы емхана жагдайында ЖYргiзiлмейдi.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Эндокринология [Текст] : клин. рек. / гл. ред. И. И. Дедов, Г. А. Мельниченко ; Рос. ассоц. эндокринологов. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2008. - 290 с.

2 Колуэлл, Дж. А. Сахарный диабет: новое в лечении и профилактике Diabetes / Колуэлл Дж.А. ; Дж.А. Колуэлл; пер с англ. М.В. Шестаковой, М.Ш.Шамхаловой. - М. : БИНОМ. Лаборатория знаний, 2007. - 288 с.

3 Питерс-Хармел, Э. Сахарный диабет: диагностика и лечение / Э. Питерс-Хармел, Р. Матур ; пер. с англ. под ред. Н. А. Федорова. - М. : Практика, 2008. - 496 с.

4 Сахарный диабет и его осложнения: рук. / М. В. Шестакова; Минздравсоцразвития РФ, Федеральное агенство по здравсоцразвитию, ФГУ ЭНЦ Росмедтехнологий. - М. : Перспектива, 2007. - 48 с.

А.Ж. ИЛЬМАЛИЕВА

Кафедра эндокринологии КазНМУ им С.Д. Асфендиярова. г. Алматы.

ДИАГНОСТИКА СОСУДИСТЫХ ОСЛОЖНЕНИИ САХАРНОГО ДИАБЕТА В УСЛОВИЯХ ПМСП

Резюме: Целью работы являлась оценить уровень диагностики соссудистых осложенении сахарного диабета в условиях ПМСП. Были изучены амбулаторные карты больных СД 2 типа. В ходе изучения выявлено, что в условиях ПМСП ведется низкая выявляемость сосудистых осложенении сахарного диабета. Ключевые слова: поликлиника, сахарный диабет, скрининг, сосудистые осложнения.

A.ZH. ILMALIEVA

Department of Endocrinology KazNMU named S.D Asfendiyarov. Almaty.

DIAGNOSIS OF VASCULAR COMPLICATIONS OF DIABETES IN PRIMARY CARE CONDITIONS

Resume: The aim of this work was assess the diagnostics level of vascular complications in primary care conditions. Were examined hospital records of patients with type 2 diabetes. During the study revealed, that in the context of PHC being low detection of vascular complications of diabetes.

Keywords: policlinic, diabetes mellitus, screening, vascular complications.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.