CC BY
105
A.K. Abdybekova, M.A. Aldasheva
STATE-OF-THE-ART MEDICATIONS FOR TEMPORARY ROOT CANALS OBTURATION
(LITERATURE REVIEW)
Resume: The stage of temporary obturation of the infected root canals is one of the most significant in endodontic treatment. The medications used for this purpose are numerous and diverse, belong to different pharmacological groups, have their advantages and disadvantages. The review presents the
experience and prospects of their use in dental practice based on the experimental and clinical laboratory studies results . Keywords: complicated caries, endodontic treatment, infected root canals, temporary obturation
УДК 616.31-089.5 (07)
Амбулаториялык стоматологиядаFы жансыздандыру эдidн тандау
М.Т. Копбаева, А.Д. Сагатбаева, Е.Н. Смагулова
С.Ж. Асфендияров атындат Казак ¥лттык медицина университет1 Стоматология бойынша интернатура жэне терапиялык стоматология кафедралары
СтоматологиядаFы ауру сезЫшн жэне жансыздандыру мэселес ете езеккп. Стоматологтын кептеген манипуляциялары эртурл1 дэрежедеп ауыру сез1м синдромымен журед1. К,аз1рг1 жаFдайда пациенттер стоматологиялык емдеу жайлылыFына улкен талаптар кояды. Стоматологиялык ем жург1зу кез1ндег1 анестезия сапасы пациентте жайлылык жаFдайын жасауFа себепш1 болады. Жансыздандыру стоматологиялык емдеуд1н кажетт1 бел1г1 болып табылады деген факт1с1 каз1рд1н ез1нде кумэн тудырмайды. Амбулаториялык стоматологиялык кабылдауда керсетк1штер1не карай эр турл1 жерг1л1кт1 жансыздандыру авторларымен нег1зделген. Туй1нд1 сездер: стоматология, жергшкл жансыздандыру
Каз1рг1 уакытта наукастарFа стоматологиялык кемек керсетуде айтарлыктай серп1л1с болды. Наукастардын психологиясы езгерд1, олардын кепшЫп кызмет керсетуд1н жоFары денгей1н мен стоматолог-дэр1герд1н креслосында жайлы болFысы келедг Бул ретте стоматологиялык кемек керсетуд1н ауыр сез1м1нс1з болуына ерекше мэн бер1лед1, ейткен1 кептеген араласулар адекватты жансыздандырусыз эр турл1 дэрежедег1 ауырсыну сез1мдер1мен журед1. Стоматологияда ауыр сез1м1н басудын заманауи эд1стер1н енг1зу дэр1гер-стоматологка келер алдындаFы корку сез1м1н азайтуFа жэне дэр1герге каралу мумюндтн арттырады. Жерг1л1кт1 жансыздандыру эд1с1 мен куралдарын тандау кез1нде "эрб1р пациент ушлн - жеке жансыздандыру" ережесЫ устану керек. Жерг1л1кт1 жансыздандыруды анестетикпен аппликациялык ендеу жэне препаратты инъекциялык тэс1лмен енг1зу аркылы кол жетюзуге болады. Стоматолог дэр1гер ез тэж1рибес1нде нег1з1нен инфильтрациялык, етк1зг1шт1к жэне аппликациялык анестезияны пайдаланады. Каз1рг1 жаFдайда стоматологияда жергЫкл анестезия уш1н карпульды технология колданылады жэне жоспарланFан емд1к араласу келемЫе байланысты дэр1гер-стоматолог анестезия тур1н аныктайды. Анестезиянын эр тур1нде ез ерекшел1ктер1 мен накты керсетк1штер1 бар. Жалпы б1з Стоматология мектеб1н1н стоматологиялык клиникасында 18-ден 67-ге дешнп жастаFы 393 пациентке жерг1л1кт1 жансыздандыру журпзшд1.
Амбулаториялык стоматологиядаFы жансыздандырудын ен жи1 кездесет1н тур1 инфильтрациялык анестезия болып табылады, бул кезде анестетик ине кемепмен кызылиеклн шырышты кабь^ыньщ астына енг1з1лед1, суйекке с1ну (диффузия) аркылы етед1 жэне периодонталды байламнын,
суйект1н жэне жумсак т1ндерд1н нерв уштарына эсер етед1. Инфильтрациялык анестезия кез келген стоматологиялык ¡с-эрекеттерде, т1стерд1 пломбылау жэне жулу, туб1р езектер1н емдеу, нервт1 алу, т1стерд1 имплантациялау жэне т.б. жаFдайларда колданылуы мумк1н. Жансыздандырудын мундай тэс1л1 ете карапайым жэне ти1мд1; ине енет1н жерден 1р1 кан тамырлары мен жуйке д1нгег1н1н (ствол) алыс орналасуына байланысты жаракаттык емес болып табылады.
Б1з 1:100 000 артикаин гидрохлорид ертнд1с1н колдана отырып инфильтрациялык анестезия ("Инибса" енд1р1с1, Испания) 222 (56,5 %) пациентке журпздк. Онын шЫде пульпитт1 емдеу 76 адамFа (34,2%) журпздк, онын ¡шЫде 51 жаFдай (67,1 %) кептуб1рл1 жэне 25 жаFдай (32,9 %) б1ртуб1рл1 т1стерд1 курады.
Осы анестетикпен инфильтрациялык анестезияны колдана отырып, ткжеп куыстарын егеп-тазалау 146 адамда (65,8%) жузеге асырылды.
Инфильтрациялык анестезияны жург1зу кез1нде жансыздандыру шектеул1 аймакта Fана байкалады, тек инъекция орнымен керш1лес т1ндерге эсер етед1. 0тк1зг1шт1к анестезиямен салыстырFанда, жансыздандыру эсер1 тез басталады, б1рак анестезиянын эсер ету уакыты кыска болды. Инфильтрациялык анестезиянын балама нускасы интралигаментарлык болып табылады, оны жург1зу кезЫде т1ст1н медиальды жэне дистальды жактарынын кызылиек сайы аркылы периодонтальды байламдарына инен1 енг1зем1з. Б1з интралигаментарлык анестезияны 24 (6,1) пациентке т1слн катты т1ндер1н егеп-тазалау кез1нде жург1зд1к. Т1с пен онын жанындаFы кызылиек вестибулярлы жэне т1лд1к жаFынан тез жансыздандырылды. Периодонт санылауына улкен кысыммен (0,1-0,3 мл) аз мелшерде анестетик енпздк. Бул
Vestnik KazNMU №2-2020
жансыздандыруды журпзгеннен кешн лстщ катты тiндерiн eren-Ta3a^ayfa, 6ipTy6ip^i тicтердi жулуFа болады, сонымен катар урт, ерiн жэне тшд^ ceзiмталдыFы сакталады, бул уйытан аймакты Tieren алудын немесе кYЙдiрiп алудын алдын алады.
Кeйбiр клиникалык жаFдайларда интралигаментарлык анестезия диагностикалык максатта колданылады: бiр лспн ауыр ceзiмiн басу аркылы, ауырсыну синдромынын пайда болу себебЫ аныктауFа болады.
Анестезиянын бул турЫщ кeмшiлiгi, ол ересек адамдарда тшмаз болуы мYмкiн жэне пародонтальды калтадан iрiн бeлiнeтiн жэне iрiндi апикальды периодонтит кeзiндe жYргiзугe болмайды. Жиi интралигаментарлык анестезия инфильтрациялык немесе eткiзгiш анecтeзияFа косымша жансыздандыру эдici болып табыладылады. 0ткiзгiштiк анестезия жYргiзгeндe анестетик Yшкiл нeрвтiн бутактарына эсер eтeдi, бул ретте анестезиялык эсер иннервациянын бeрiлгeн аймаFында байкалады. Бiз 71 (18,1 %) пациентте етюзпштк анестезия колдандык. Анестезиянын бул тYрiн бiр квадрантта орналаскан бiрнeшe тicтeрдi жансыздандыру кажет болFан жаFдайда немесе инфильтрациялык анестезия эсер етпеген жаFдайда, Yлкeн азу тicтeрi аймаFында ота жYргiзгeндe, тicтeрдi жулу жэне имплант кою жаFдайында, улпа кабынуын емдеуде, кызылиекке ота жасау жэне Yлкeн манипуляция жYргiзу кeзiндe, сонымен катар жак-бет аймаFынын кабыну процecтeрiндe (периостит, остеомиелит) колданылады. Инфильтрациялык анестезиянын етюзпштк анестезиядан айырмашыль^ы - eткiзгiштiк анестезия кeзiндe жYЙкe баFаны жансызданады, ал инфильтрациялык анестезия кезЫде -жYЙкe тармактырынын уштар жансызданады. Беткей анестезия Yшiн аппликациялык анестезия жYргiзiлeдi -араласу аймаFынын шырышты кабыFына спрей, гель, жакпа жэне суйыктык тYрiндeгi анестетиктер колданылады, бул ретте терминалдык жYЙкe уштарынын жансыздандыруы орын алады. Анестезиянын бул тYрi 76 пациентте (19,3%) тк шeгiндiлeрiн алу, козFалFыш жэне сут тicтeрiн жулу кeзiндe, шырышасты абсцессп ашу Yшiн, сондай-ак инфильтрациялык жэне етюзпштк анестезияны жYргiзу алдында жаFымcыз ceзiмдeрдi жою Yшiн колданылады. Аппликациялык анестезия наукастарда кусу рeфлeкciнiн алдын алу ушлн жэне ауыз куысынын шырышты кабыFынын эрозивтi-жаралы закымдануларын (лейкоплакия, Оызыл жалпак тeмiрeткi,
герпетикалык стоматит, кYлдiреуiк жэне т.б.) емдеу ушлн колданылуы мYмкiн.
Анестезиянын тиiмдiлiгi мен кау^аздт анестезияны жYргiзу техникасына Fана емес, сонымен катар жергiлiктi анестетикты дурыс тацдауда, оныц фармакологиялык касиеттерУц ерекшелiктерiне, курамында вазоконстриктор
(кантамырларыныц тарылуына экелетiн компонент) болуына, сондай-ак осы ингредиенттерд^ концентрациясына байланысты. Артикаин непзЫде заманауи препараттардыц болуы ауру сезiмсiз жумыс iстеуге, аскынуларын азайтуFа жэне анестезия эдiсiн дурыс тандауFа мYмкiндiк бередi. Артикаиннiн басты артыкшылыFы - ол инъекция орнындаFы тiндерге жаксы сiнедi, тез жэне узак эсер етед^ анестезиянын аймаFы Yлкен жэне уыттыль^ы темен.
Артикаиндi колдану теменп жакка еткiзгiштiк анестезияны аз KолдануFа мYмкiндiк бередi, бул тек жансыздандыру эдiсiн женiлдетiп кана коймай, сонымен катар етюзпштк анестезияны жYргiзумен байланысты элеуетт аскынулардыц даму ыктималдыFын азайтады.
Жергiлiктi жансыздандырудыц кауiпсiздiгi кебiнесе колданылатын анестетиктердiн дозасын дурыс есептеуге байланысты, эаресе балалар тэжiрибесiнде. Дэртер-стоматолог анестетиктыц ец аз мелшерiн колдана отырып, барынша жансыздандыруFа умтылуы керек. Анестетиктыц дозасын жэне жансыздандыру эдiсiн тацдау жоспарланFан стоматологиялык iс-шараларынын келемi мен узактыFына байланысты. Мысалы, лспц катты тiндерiн егеп-тазалау, аскынбаFан тiстердi жулу кезiнде 0,5-1,8 мл анестетик жеткшктк НеFурлым кYрделi клиникалык жаFдайлар кезiнде максимальдi инъекция дозасы 4- тен 12 жаска дешнп балаларда - 5 мг/кг, 12 жастан кешнп балалар мен ересектер Yшiн максимальдi доза -7 мг/кг.
Пациенттер стоматологиялык емдеу алдында дэр^ер-стоматологка аллергиясыныц бар-жоктыFын жэне дэрн дэрмектi кетере алмайтындыFы туралы хабарлауы кажет, бул анестезия тактикасын айтарлыктай езгерте алады, оны пациент Yшiн тиiмдi жэне кауiпсiз етедi. Бiз алFан нэтижелер казiргi жаFдайда анестезия тYрiн, анестетиктi жэне дозаны есептеудi дурыс тацдай отырып, пациенттiн амбулаторлык стоматологиялык кабылдауда жайлы болуы екендт туралы эдебиеттi деректер растауFа мYмкiндiк бередi (1, 4).
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Марчук Т.А., Марчук В.В., Меладзе З.А. и др. Методы прекращения длительного онемения после стоматологического лечения // Вестник медицинского института Реавиз. - 2019. - №4. - С. 95-101.
2 Петрикас А.Ж. Обезболивание в эндодонтии. - М.: 2009. -212 с.
3 Серикова О.В. Результаты анкетирования врачей по вопросам местной анестезии в терапевтической стоматологии // Вестник новых медицинских технологий. -2013. - №2. - С. 437-440.
4 Сохов С.Т., Бизяев А.Ф., Лепилин А.В. Современные технологии местной инъекционной анестезии в практике врача-стоматолога // Саратовский научно-медицинский журнал. - 2013. - №3. - С. 470-472.
М.Т. Копбаева, А.Д. Сагатбаева, Е.Н. Смагулова Казахский Национальный медицинский университет имени С.Д. Асфендиярова Кафедры интернатуры по стоматологии и терапевтической стоматологии
ВЫБОР МЕТОДА АНЕСТЕЗИИ В АМБУЛАТОРНОЙ СТОМАТОЛОГИИ
Резюме: Проблема боли и обезболивания в стоматологии является чрезвычайно актуальной. Большинство манипуляций стоматолога сопровождаются болевым синдромом разной степени выраженности. В современных условиях пациенты предъявляют все большие требования к комфортности стоматологического лечения. Качество анестезиологического обеспечения стоматологического вмешательства играет наиважнейшую роль в создании
обстановки комфортности и во многом ее обуславливает. Тот факт, что выполнение обезболивания является необходимой и неотъемлемой частью стоматологического лечения на сегодня уже не вызывает сомнения. Авторами обоснованы в зависимости от показаний различные виды местного обезболивания в условиях амбулаторного стоматологического приема. Ключевые слова: стоматология, местная анестезия
M.T. Kopbaeva, A.D. Sagatbaeva, E.N. Smagulova Asfendiyarov Kazakh National medical university Internship in the Department of dentistry Department of therapeutic dentistry
CHOOSING THE METHOD OF ANESTHESIA IN OUTPATIENT DENTISTRY
Resume: The problem of pain and analgesia in dentistry is extremely urgent. Most of the dentist's manipulations are accompanied by pain syndrome of varying degrees of severity. In modern conditions, patients are placing increasing demands on the comfort of dental treatment. The quality of anaesthetic support for dental intervention plays an important role in creating
a comfortable environment and largely determines it. The fact that performing analgesia is a necessary and integral part of dental treatment today is no longer in doubt. The authors substantiate various types of local anesthesia in outpatient dental treatment, depending on the indications. Keywords: dentistry, local anesthesia
УДК 616.314.17-008.17-92(045)
Артериялык гипотензиясы бар жукт эйелдерде пародонттын кабыну ауруларын емдеу ерекшелктер1
М.Т. Копбаева, Е.Н. Смагулова, А.Д. Сагатбаева
С.Ж. Асфендияров атындат Казак ¥лттык медицина университет1 Стоматология бойынша интернатура жэне терапиялык стоматология кафедрасы
Артериялык гипотензиясы бар жукт1 эйелдерде пародонт ауруларын емдеу эд1стер1н жетшд1ру. Емдеу-алдын- алу шараларынын кешенд1 арсеналына мараславинд1 косу емдеу эд1с1не жана куш беред1 жэне артериялык гипотензиясы бар жукт1 эйелдерде пародонт патологиясы дамуынын патогенетикалык буындарын тузетуге мумюндк бердг Туй1нд1 сездер: артериялык гипотензиясы бар жукл эйелдер, мараславин
К1р!спе
Кептеген зерттеулер бойынша мушелер мен жуйелерд1н турл1 аурулары кезЫде пародонтальды кешенде функционалдык жэне морфологиялык езгер1стер елеул1 орын алатыны аныкталады (Лемецкая Т.И., 1997; Кирсанов А.И. и соавт., 2001; Копбаева М.Т., 2007).
Жалпысоматикалык аурулар мен ауыз куысы аFзаларынын арасындаFы езара байланысы метаболизмшн, гемодинамиканын, иммунологиялык жэне
нейрорегуляторлык бузылулармен жэне микробиоценоздын ауыткуымен байланысты.
Жуктшктщ т1с-жак жуйе жаFдайына эсер етелндтн жэне осы мэселеге ерекше кезкарас кажетт1л1г1н керсетет1н Fылыми зерттеулер жеткЫктг СоFан карамастан, Fылыми эдебиетте бар деректер артериялык гипотензиясы бар жукл эйелдерде пародонт ауруларынын клиникалык кер1н1с1 мен емдеу ерекшел1ктер1 туралы толык келемде айтуFа мумк1нд1к бермейд1. Орталык жэне перифериялык гемодинамиканын жаFдайы вегетативт1 нерв жуйес1н1н (ВНЖ) реттеуш1 эсерЫе байланысты. Журек-кантамыр жуйес1н1н белг1л1 б i р "норманын" шег1нде жумыс 1стеу1н камтамасыз ету уш1н вегетативт1 нерв жуйес1н1н нег1зг1 функциясы кан аFынын белу, т1ндерд1н перфузиясын устап туру, артериялык кысымды
