Научная статья на тему 'АХБOРOТ КOММУНИКAЦИOН ТЕХНOЛOГИЯЛAРИНИ AМAЛИЁТГA ЖOРИЙ ЭТИШНИНГ ЎЗИГA ХOС ЎРНИ ВA ХУСУСИЯТЛAРИ'

АХБOРOТ КOММУНИКAЦИOН ТЕХНOЛOГИЯЛAРИНИ AМAЛИЁТГA ЖOРИЙ ЭТИШНИНГ ЎЗИГA ХOС ЎРНИ ВA ХУСУСИЯТЛAРИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
27
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
кoмпютерлaштириш / ҳужжaтлaр / ресурслaр / прoектoр / мултимедиa вoситaлaри / скaнер / рaқaмли фoтoaппaрaт / видеo кaмерa / принтер / дaстурий тaъминoт. / computerization / documents / resources / projector / multimedia tools / scanner / digital camera / video camera / printer / software.

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Абдураимов Достонбек Эгамназар Ўғли, Сaфoевa Дилнoзa Кaмoл Қизи

Келтирилгaн ушбу мaқoлaдa aхбoрoт кoммуникaциoн технoлoгиялaрини aмaлиѐтгa жoрий этишнинг ўзигa хoс ўрни вa хусусиятлaри ўқув жaрaѐнидa зaмoнaвий кoмпьютер технoлoгиялaри имкoниятлaридaн фoйдaлaнгaн ҳoлдa aхбoрoт технoлoгиялaри-тaълим сaмaрaдoрлигини oшириш oмили сифaтидa тaшкил этишнинг aсoсий мaсaлaлaри кўриб чиқилгaн.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SPECIFIC ROLE AND FEATURES OF INFORMATION COMMUNICATION TECHNOLOGIES IMPLEMENTATION

In this article, the specific role and characteristics of the implementation of information communication technologies in the educational process, using the possibilities of modern computer technologies, the main issues of organizing information technologies as a factor of increasing the effectiveness of education are considered.

Текст научной работы на тему «АХБOРOТ КOММУНИКAЦИOН ТЕХНOЛOГИЯЛAРИНИ AМAЛИЁТГA ЖOРИЙ ЭТИШНИНГ ЎЗИГA ХOС ЎРНИ ВA ХУСУСИЯТЛAРИ»

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

АХБOРOТ КOММУНИКAЦИOН ТЕХНOЛOГИЯЛAРИНИ AМAЛИЁТГA ЖОРИЙ ЭТИШНИНГ УЗИГА ХОС УРНИ BA ХУСУСИЯТЛАРИ Абдураимов Достонбек Эгамназар ^ли

Гулистон давлат университети, "Амалий математика ва ахборот технологиялари"

кафедраси катта уккитувчиси Сафоева Дилноза Камол кизи Гулистон давлат университети, Ахборот технологиялари факультети, Амалий математика

йуналиши, 3-босккич талабаси https://doi.org/10.5281/zenodo.6819410 Аннотация. Келтирилган ушбу мацолада ахборот коммуникацион технологияларини амалиётга жорий этишнинг узига хос урни ва хусусиятлари уцув жараёнида замонавий компьютер технологиялари имкониятларидан фойдаланган %олда ахборот технологиялари-таълим самарадорлигини ошириш омили сифатида ташкил этишнинг асосий масалалари куриб чицилган.

Таянч сузлар: компютерлаштириш, уужжатлар, ресурслар, проектор, мултимедиа воситалари, сканер, рацамли фотоаппарат, видео камера, принтер, дастурий таъминот. ОСОБАЯ РОЛЬ И ОСОБЕННОСТИ ВНЕДРЕНИЯ ИНФОРМАЦИОННО-КОММУНИКАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ

Aннoтaция. В данной статье рассмотрены конкретная роль и особенности внедрения информационно-коммуникационных технологий в образовательный процесс, использование возможностей современных компьютерных технологий, основные вопросы организации информационных технологий как фактора повышения эффективности образования.

Ключевые слosa: компьютеризация, документы, ресурсы, проектор, мультимедийные инструменты, сканер, цифровая камера, видеокамера, принтер, программное обеспечение.

SPECIFIC ROLE AND FEATURES OF INFORMATION COMMUNICATION TECHNOLOGIES IMPLEMENTATION

Abstract. In this article, the specific role and characteristics of the implementation of information communication technologies in the educational process, using the possibilities of modern computer technologies, the main issues of organizing information technologies as a factor of increasing the effectiveness of education are considered.

Key words: computerization, documents, resources, projector, multimedia tools, scanner, digital camera, video camera, printer, software.

КИРИШ

Бугунги ривожланиш жараёнида яшаётган асримиз глобаллашув ва ахборот асри деб юритилмокда.Дархакиккат, хдр томонлама ривожланаётган жамият таракккиётини бугун ахборот технологияларисиз, айникса компюьтерларсиз тасаввур этиш кийин. Узбекистан Республикаси Вазирлар Мах,камаси томонидан амонавий компютерлардан самарали фойдаланишга доир бир нечута конун ва карорлар кабул килинган. Жумладан, 2003 йил 11 декабрдаги «Ахборотлаштириш тугрисида»ги конун, Узбекистон Республикаси Президентининг 2002 йил 30 майдаги «Компютерлаштиришни знада ривожлантириш ва

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш тугрисида»ги фармони мамлакатимизда компютерлаштириш ва ахборот-коммуникация технологияларини янада ривожлантиришга каратилган асосий давлат хужжатларидан хисобланади.Шу жихатдан таълим жараёнида ахборот технологияларидан фойдаланиш энг долзарб масалалардан бирига айланиб колди.Таълим жараёнида замонавий ахборот технологияларидан фойдаланган холда дарсларни ташкил этиш учун маълум бир шарт-шароитлар ва техник воситалар мавжуд булиши лозим. Буларга ахборот ресурслари ва махсус дастурий таъминотлар киради [1].

ТАДЦИЦОТ ОБЪЕКТИ ВА ЦУЛЛАНИЛГАН МЕТОДЛАР

Ахборот ресурсларига: шахсий компютерлар, проектор, мултимедиа воситалари, сканер, ракамли фотоаппарат, видео камера, принтер, нусха кучирувчи курилма ва бошка ресурслар киради. Махсус дастурий та ъм инотларга: таьлим тизимида мултмедиали электрон укув адабиётлар, маърузалар, вертуал лаборатория ишлари, хар хил анимацион дастурлар ва яна бошка ишларни яратишда керак буладиган нарса махсус дастурлар хисобланади.Таълим жараёнида ахборот технологияларидан фойдаланишда ахборотларни жамлаш, саклаш, узатиш ва шу жараёнларни амалга оширувчи барча техник воситаларни ишлатишни кузда тутади.Компюьтер экранидаги маълумотни визуаллаштириш усулларини ишлаб чикишда психология ютукларини хисобга олиш кераклиги бир катор умумий тавсияларни шакллантиришга ёрдам беради:

^ экрандаги маълумот тизимга келтирилган булиши керак;

> визиуал маьлумот даврий равишда товушли маьлумотга алмашиб туриши керак; ^ ранг ёркинлиги ёки товуш баландлиги даврий равишда узгариб туриши керак;

> визуаллаштирилаётган материал мазмуни жуда хам содда ёки жуда хам мураккаб булмаслиги керак.

ОЛИНГАН НАТИЖАЛАР ВА УЛАРНИНГ ТА^ЛИЛИ

Экрандаги кадр форматини ишлаб чикишда ва яратишда куриш майдонини ташкил этишни белгиловчи объектлар орасида максад ва муносабат борлигини хисобга олиш тавсия этилади.Объектларни куйидагича жойлаштириш тавсия килинади: ^ бир-бирига якин, яъни куриш майдонида объектлар бир-бирига канчалик якин булса,

улар шунчалик катта эхтимол билан ягона, яхлит образни ташкил килади; ^ жараёнлар ухшашлиги, яъни образларнинг ухшашлиги ва яхлитлиги канчалик куп

булса, улар шунчалик катта эхтимол билан уйгунлашади; ^ давом этиш хусусиятларини хисобга олган холда, яъни куриш майдонида тартибли кэтма-кэтликнинг давом этишига мос келадиган жойларда жойлашган елементлар канчалик куп булса, улар шунчалик катта эхтимол билан яхлит ягона образга бирлашади;

> объектлар шакли, харф ва ракамлар улчами, рангларнинг туклиги, матннинг жойлашиши ва бошкаларни танлашда предмэт ва фонни белгилашнинг узига хослигини хисобга олган холда;

> визиуал ахборотларни ортикча дэталлар, ёркин ва констраст ранглар билан безамаган холда;

> хотирада саклаш учун мулжалланган материалнинг рангини узгартириш, тагига чизиш, шрифт улчамини ва стилини узгартириш оркали ажратиш.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

Мултимедиа иловаларини ишлаб чикишда турли ранг ва фонда тасвирланган объектлар инсонлар томонидан турлича идрок килинишини хисобга олиш керак. Визуал ахборотларни ташкил этишда предмэтларнинг фонга нисбатан контрасти мухим рол уйнайди.Контрастнинг икки тури мавжуд: тугри ва тескари.Тугри контрастда предмэтлар ва унинг тасвирлари фонга нисбатан тукрок, тескари контрастда эса очрок булади. Мултимедиа иловаларида одатда хар икки туридан фойдаланилади, турли кадрларда алохида ва битта кадр доирасида биргаликда.Куп холларда тескари контраст устунлик килади.Мултимедиа иловаларининг тугри контрастда ишлаши афзалрок хисобланади.Бу холда ёркинликнинг купайиши куринишнинг яхшиланишига, тескари холатда эса ёмонлашишига олиб келади, лекин тескари контрастда намойиш этиладиган харф ва белгилар, кичик улчамда булганда хам тугри контрастга нисбатан аникрок ва тезрок укилади.Тасвир кисмларининг нисбий улчамлари канчалик катта ва унинг ёркинлиги юкори булса, контраст шунчалик кичик булиши керак.Куриш майдонида ёругликнинг бир меъёрда таксимланиши оркали экрандаги ахборотларни эркин кабул килишга эришилади.Компютер экранидан ахборотларни урганишни оптималлаштириш учун мултимедиа иловаларини ишлаб чикарувчиларга мантикий ургулардан фойдаланиш тавсия этилади.Таълим олувчининг диккатини маълум бир объектга жалб килишга йуналтирилган усуллар мантикий ургулар дейилади[5].Мантикий ургуларнинг рухий таъсири таълим олувчи томонидан бош объектни топишга сарфланадиган вактнинг камайиши ва диккатни шу объектга жалб килиш билан боглик [6].

Компютер воситалари ёрдамида мустакил таълимни ташкил этиш таълим жараёнида ахборот технологияларини амалиётга жорий этишнинг таркибий кисмларидан бири хисобланади.Ахборот коммуникация технологияларини талим жараёнига куллашда жумладан, мустакил таълимни ташкил этишда куйидаги тамойилларга амал килиш лозим:

> кушимча электрон захираларни, маълумотлар ва кутубхоналарни яратиш, тармокдан ахборотни излашни таъминловчи махсус дастурий та ъминотни ишлаб чикиш керак;

> укитувчиларнинг укув-услубий ишларини такомиллаштириш, интернетдан фойдаланиш, ахборот технологиялари ва психология сохалари буйича мутахассис билан хамкорликни урнатиш;

^ фан-техника ва технологияларнинг сунгги ютуклари буйича маьлумотлардан фойдаланиш;

> компютер воситасида укитишда илгор педагоги технологиялар ва фаол мэтодларни куллаш;

> бахолашда талабаларни фаоллиги ва мустакил ишлаш кобилиятига алохида эътибор каратиш.

Компюьтер воситалари ёрдамида мустакил таълимни ташкил этишда масофавий таълим аълохида урин тутади.Компюьтер воситалари ёрдамида мустакил таълимни ташкил этиш нуктаи назаридан тахлил этадиган булсак, аксарият унинг интерфаоллигини, бевосита мулокот ёрдамида талаба укув режасида курсатилган исталган фан сохасида махсус укув дастурлари ёрдамида билим олиш имконига ега еканлиги маълум булади.Компютер воситаси талаба ёхуд укитувчи мурожаатларига «жавоб беради», улар билан бемалол «мулокотга киришади», булар компютер таълими методикасининг асосий хусусиятларидан бири саналади [7].

SCIENCE AND INNOVATION

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

Уйлаймизки, бугунги кунда масофавий таълим оркали таълим олувчи талабалар сони секинлик билан ошиб борилаётган булса-да, якин йиллар ичида бу курсаткич юкори даражага кутарилади ва бу билан таълимнинг янги шакли камрови кенгаяди, натижада таълим сифати замон талаби даражасида усади.

ХУЛОСА

Хулоса килиб айтганда шуни айтиш жоизки, компюьтер технологиясини куллаб маълум мавзуни укитиш буйича ёки алох,ида дидактик масалаларни хдл этишда фойдаланиш, шунингдек, укитишда маълум технологиянинг асосий, аникловчи ва энг мух,им тавсифловчиси сифатида компютердан фойдаланиш ва бошка технологиялар орасидаги муносабатлар масаласи жуда долзарб саналади.

REFERENCES

1. Ш.М.Мирзиёев. Эркин ва фаровон, демократик узбекистон давлатини биргаликда барпо этамиз.- Тошкент : Узбекистон, 2016. - 56 б.

2. Ш.М.Мирзиёев. Узбекистон Республикаси Конституцияси кабул килинганлигининг 24 йиллигига багишланган тантанали маросимидаги маърузаси. 7 декабр 2016 й.

3. Таштемиров Д.Е., Абдураимов Д.Е., Джумабаева Я.Э. «СОВРЕМЕННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ СИСТЕМЫ ТЕСТИРОВАНИЯ В ОБРАЗОВАТЕЛЬНОМ ПРОЦЕССЕ». Вестник Гулистанского государственного университета 2018.4 (2018): 39-46.

4. ^улмаматов, С. И., Абдураимов, Д. Э., Норматова, М. Н., & Монасипова, Р. Ф. (2021). УГРОЗЫ В ИНТЕРНЕТЕ И СПОСОБЫ ИХ УСТРАНЕНИЯ. Экономика и социум, (7), 351-356.

5. Нуркулов, Ж. А. У. (2022). МОДЕЛИРОВАНИЕ ПРОЦЕССА ПЕРЕДАЧИ ДАННЫХ ПО ПРОТОКОЛАМ В КОРПОРАТИВНОЙ СЕТИ. Science and innovation, 1(A3), 158-163.

6. М.Камолдинов, Б.Вахобжонов. Инновацион педагогик технология асослари.- Т: "Талкин", 2010 й.

7. Ишмухамадов Р. Абдукодиров A. Пардаев A. Таълимда инновацион технологиялар. -Тошкент 2008 - 181 бет.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.