УДК 616.831-005-053.3
Е.О. Масалимов, М.Т. Аубакиров, А.А. Дюсенбаев, М.С. Санбаев
Семей каласыньщ Мемлекетпк медицина университетшщ Медицинальщ орталыгы Балалар хирургия бел1м1.
ЕМШЕК ЕМЕТ1Н ЖАСТАГЫ БАЛАЛАРДАГЫ БАС МИ КАНАЙНАЛЫМЫНЬЩ Б¥ЗЫЛУЫ
ТYiндеме
Балалардагы жедел бас ми кан айналымыныч бузылысы кезiнде клиникалык белгiлерi эркилы байкалады. Мiндеттi тYPде сыркаттыч алгашкы белгiлерi ретiнде жалпымиiшiлiк жэне мидыч ошакты симптомдары аныкталды. Жас нэрестелерде жедел бас ми канайналымыныч бузылуныч ce6enTepi ретiнде ананыч жYктiлiк кеандеп перинаталды патологиясы жэне баланыч 1-2 ай жасындагы стресске ушырауы себеп болып табылды. Паталого-анатомиялык зерттеу нэтижесще 62,5 пыйызда жедел бас ми кан айналуыныч бузылыуына мидыч кан тамырларыныч мальформациясы 8келiп сокты.
Негiзгi сездер: жедел бас ми кан айналымыныч бузылыуы, мальформация, миш™,емшек жасындагы, ошакты зерттеу.
Kipicne
Жедел бас ми канайналымы бузылысы (ЖБМ^Б) емшек еметЫ жасындагы балаларда жиi мYгедiкке ж8не бала шетiнеуiне 8келетiн аз зерттелген казiргi кездегi м8селе болып есептелЫедк Осы уакытка деiн бас миы канайналым бузылысы тек кана Yлкен жастагы кездесетiн ауру тYрi болып саналган. Алайда кейiнгi 1015 жылдарда статистика мэлiметтерi бойынша аталган M8селенiч жасарганын ж8не емшек еметЫ н8рестелер арасында артканын айгактап отыр (Амос Е.Г, Потяшин А.Е., 2001;). ЖБМ^Б кездесу жиiлiгi 100 000 балага шакканда 2-ден 13-ке теч, оныч iшiнде бiр жаска дейiнгi балалард 60-70% курайды (Неретин В.Я, 1996; Чучин М.Ю., 2005; Евтушенко С.К., 2010; Lynch,Hirtz D, 2002; Roach E. Golomb M 2008).
Зерттеу максаты: Емшек еметЫ жаста кездесетЫ балалардагы бас ми канайналымыныч клиникалык ерекшелiктерiн аныктап ж8не себептерiн зерттеу.
Зертгеудщ Typi жэне материалы
Семей каласысыныч мемелекеттiк медицина университетiнiч Медицина орталыгыныч балалар хирургия бeлiмшесiнде 2008 ж8не 2013 жылдар аралыгында жасы бiр айдан жет айга дейiнгi аралыкта ЖБМ^Б 42 н8ресте емделген. Стационарлык ем алган аурулардыч ЖБМ^Б геморрагиялык тYPде eni. Барлык наукастарга клиникалык, лабораториялык, рентгенологиялык (компьютерлi томография, магниттi резонансты томография) ж8не интсрументалды (нейросонография), паталогоанатомиялык тексерулер жYргiзiлдi.
Талкылау нэтижeci
Наукас балалар жасына байланысты келесi топтарга бeлiндi:
- бiр айга дейiнгi балалар саны - 3 (7,1%);
- 1 аймен 2 ай жас аралыгындагы балалар саны - 31 (73,8%);
- 2 аймен 3 ай жас аралыгындагы баллар саны - 5 (11,5%);
- 3 айдан жогыры жастагы балар саны - 3 (7,1%).
Наукастардыч арасында ер балалар басымдь™
кыздардан айкын болмады (52 ж8не 48 пайыз, Yлесiнде). Сонымен катар, ЖБМ^Б алгашкы клиникалык белгiлерi басталган кYнi терт бала (9,5%) ауруханага каралган, екi кYннен кейiн - 31 (71,4%), Yш кYннен кейЫ - 8 (19%) н8ресте тYскен болып шыкты. Тексеру н8тижелерi керсеткендей алгашкы клиника тYскен уакытта наукастардыч жалпы жавдайларыныч темен болуына келес косымша аурулар себептес болган болып табылды: 38 (90,5%) с8биде анемия,
кантамыршлк кан уюдыч бузылу синдромы (^^¥БС)
- 38 (90,5%), пневмония - 12 (28,6%).
Бiзде жаткан с8би наукастардан ерте жастагы балалардагы бас ми канайналуьньч бузылу себебЫ аньктау ете киын болды. Сонымен катар, перинаталды анамнездi зерттеу кезЫде, 52 пайызда ауру дамуына себеп аналардыч жYктiлiк кезiнде паталогиялык жавдайлары мен косымша аурулары (анемия, диффузды зоб, пиелонефрит) ыкпал еткен. Тагы бiр айтып кететiн бiр жавдай осы с8билерлiч барлыгы перзентханада туганнан кейiн викасол алмаган болып табылды. Б8рiмiзге м8лiм жас н8рестелерде кан ую кабiлетi ете-мете темен, ал витамин К жетюпеуштИ белгiлi стресс жавдайларда бас миыныч канайналуыныч бузылуына 8келiп согады. Бiздiч м8лiметтер бойынша стресс жавдайлар болган, н8ресте 40 кYнге толганда шашын алу р8сiмi 54 пайызда наукаста байкалып, осы р8шнен кейiн балалар ЖБМ^Б белгiлерiмен ауруханага тYскен.
Хирургиялык белiмге тYскен наукастардыч белгiлерiн талкылай отырып ауруларда келес негiзгi клиникалык синдромдар аныкталды: орталык нерв жYЙесiнiч тежелу синдромы (козгалу белсендiлiгi мен тума автоматизм рефлекстерУч темендеуi, ете кыска мерзiмде бала есiнiч болуы) 36(85,7%) наукаста; орталык нерв жYЙесiнiч козу синдромы(спонданды козгалу белсендiлiгiнiч жогарлауы, иекщ, тiлдiч, кол-аяктыч треморы, спонданды рефлекстердiч YДеуi, локсу, кусу) - 4 (9,5%); вегато-висцералды бузылыстар (етпелi цианоз, терiнiч вегатативтi реакциялары, жYрек-кан-тамырлар жYЙесi кызметiнiч тахи-бради аритмиясы ж8не демалу кызметiнiч брадиапноэсы немесе тахапноэсы) - 40 (95%); дiрiл синдромы - 22 (52%); ошакты неврологиялык белгiлер (монополегия, монопарез, диплегия, гемисиндром, параплегия, парапарез, тетрапарез, тетраплегия) - 24 (57%). Сонымен катар жогаргы аталган синдромдардыч косарлануы 38 (90,%)) наукаста бай калды.
ЖБМ^Б геморрагиялык тYрi с8би наукастарда закымдалган бас миы аумагына байланысты келес жиiлiкте кездестi: карынiшiлiк - 8 (19%); паренхиматозды
- 32 (76,2%); мишыкiшiлiк - 3 (7%); субарахнаилды -24(57%); субдуралды - 19 (45%). Осылардыч iшiнде, бас каншлк кан кету 56 пайызда аралас тYPде болды.
Бас миы канайналым бузылган наукастарда арудыч диагностикасы ауру агымына, клинкалык керiнiстерiнiч айкындылыгына, лаораториялык ж8не рентген - инструменталды тексеру 8дiстерiнiч жYргiзiлуiне т8уелдi болды. Аурудыч диагностикасында
92 пайызда НСГ, бас миыньщ компьютерлi ж8не магниттi резонансты томография эдютерЫ колдандык.
Наукастардыщ емi комплекса тYPде жYPгiзiлдi.Емнiк негiзгi багыты алгашкы сагаттарынан (ДВС)
синдромымен ^ресуге, бас миыныщ ары карай юнуше кысылуына тежеуге, бас миындагы микроцикуляцияны ж8не зат алмасу процесстерiн жаксартуга багытталды. Сонымен катар белсендi оперативт ем колданылды. Оперативтi ем бас каншлк гематоманыщ квлемiне, орналасуына жэне наукастыщ жалпы жагдайыныщ ауырлыгына байланысты жYргiзiлдi. Операция 29 (69%) сэби наукаска жасалынды. Оныщ iшiнде, 11 (37,9%) жавдайда каккаiшiлiк гематоманы тесу аркылы сорып алу тэсiлi колданылды; резекционды краниотомия аркылы гематомоны алу - 18 (62,1%) орын алды.
ЖYргiзiлген емнщ н8тижесi клинико-неврологиялык кврУс, квз тYбi ж8не бас ка^каш™ кысымныщ жавдайымен багаланып отырды. Емнщ барысында канагаттанарлык н8тиже 34 (81%) пайызды курды, ал бала шетiнеуi 8 (19%) байкалды. ^айтыс болган с8би наукастарды паталого-анатомиялык зерттеу барысында 5 (62,5%) жагдайда бас миы кан тамырларыныщ мальформациясы аныкталган, кан куйылу себебi - 1 (12,5%) аныкталмады. Шетiнеуге ушыраган екi баланы паталого-анатомиялык тексеруге туыскандары бермей алып кеттi.
Корытынды:
Емшек жасындагы балардагы ЖБМ^Б клиникалык кврiнiстерi 8ркилы, сонымен катар бас ми кан айналуыныщ бузылу кезiнде наукаста жалпы ж8не
ошакты ми белгiлерi басым болып табылады. Емделген наукастарды4 жартысынан артыгында жедел бас ми канайналымыныщ бузылуына аналардыщ жYктiлiк кездегi косымша аурулары, жас с8билердегi стресс жавдайлар себеп болган. Зерттелген наукастарды4 iшiнде ЖБМ^Б с8би балаларда 74 пайызда, 1 аймен 2 -ай аралыгында кездескен. ЖБМ^Б ауруымен айтыс болып кеткен н8рестелердi4 себептерiн сараптау кезЫде байкалган ерекшелiк, паталого- анатомиялык зерттеу н8тижесще 62,5% - да бас миыньщ тамырларыньщ мальформациясы 8сер еткен болып табылды.
Эдебиеттер:
1. Lynch J., Hirtz D., DeVeber G. et al. Report of the Netional Institute of Neurological Disorders and Stroke Workshop on perinatal and childhood Stroke. Pediatrics 2002; 109: 1343-8.
2. Roach E., Golomb M., Adams R. et al. Management of stroke in infants and children. Stroke 2008; 39: 264491.
3. Амос Е.Г., Потяшин А.Е. Острое нарушение мозгового кровообращения у детей: Современные вопросы диагностики заболеваний у детей. - М. 2001, -С. 2326.
4. Евтушенко С.К. Инсульты у детей (научный обзор и клинические наблюдения) // Современная педиатрия. - 2010. - № 3(31). - С. 175-182.
Резюме
ОСТРОЕ НАРУШЕНИЕ МОЗГОВОГО КРОВООБРАЩЕНИЯ У ДЕТЕЙ ГРУДНОГО ВОЗРАСТА Е.О. Масалимов, М.Т. Аубакиров, А.А. Дюсенбаев, М.С. Санбаев Медицинский центр Государственного медицинского унивеситета города Семей Отделение детской хирургии
Клинические проявления острого нарушения мозгового кровообращения у детей грудного возраста разнообразны, но все-таки в начале заболевания ведущим симптомом являются наличие общемозговых и очаговых симптомов. Причиной нарушения мозгвого кровообращения у детей грудного возраста в большинстве случаев была перинатальные патологии беременных, стрессывые состояния в возрасте 1-2 мес. Результаты патолого-анатомическмих вскрытии показывают, что в 62,5% случаев, причиной острого нарушения мозгового кровообращения явилась мальформация сосудов головного мозга.
Ключевые слова: острое нарушение мозгового кровообращения, мальформация, грудной возраст, очаговое исследование.
Summary
ACUTE CEREBRAL CIRCULATORY DISORDERS IN BABIES E.O. Masalimov, M.T. Aubakirov, A.A. Dyusenbayev, M.S. Sanbaev Medical Center of the Semey State Medical univesitet Department of Pediatric Surgery
Clinical manifestations of acute cerebral circulatory disorders in babies are varied, but in the beginning of the disease the main symptom are the presence of cerebral and focal symptoms. Reasons acute cerebral circulatory disorders in babies in most cases were perinatal pathology of pregnant, stress conditions at the age of 1-2 months. The results of pathological-anatomical dissections indicate that 62,5% of cases, reasons acute cerebral circulatory disorders was malformation of cerebral vascular.
Key words: acute cerebral circulatory disorders, malformation, in babies, focal study.