CC BY
4УДК 725.53.
АЦТАУ ЦАЛАСЫНДАГЫ ГРЕК ЖЭНЕ МИНИМАЛИЗМ СТИЛ1НДЕГ1, «АКВАМАРИН» ШАГЫН ДЕМАЛЫС БАЗАСЫН, ЦАЙТА Ц¥РУ ЖОБАСЫН
ЖОБАЛАУ
КАРТАБАЕВА ГУЛЬЗАТ СЕРИКОВНА
С.Сейфуллин ат. ^азАТЗУ, ЖРБСжД факультетi «Сэулет жэне Дизайн» кафедрасыныц магистрi, ага окытушы. ^азакстан, Астана каласы.
АБАЙЦЫЗЫ НАЗЕРКЕ
С.Сейфуллин атындагы ^азак Агротехникалык университетшш, 5 курс студентi, ^азакстан, Астана каласы.
АХМЕТ АРУЖАН
С.Сейфуллин атындагы ^азак Агротехникалык университетшш, 5 курс студент^ ^азакстан, Астана каласы.
Аннотация. Сэулет нысандарын жобалау тек техникалыц сипаттамалар мен функционалдыц талаптарды ескеруд1 гана емес, сонымен цатар эстетикалыц шеш1мдерд1 де цажет етед1. Колданыстагы гимараттарды цайта цурудыц цызыцты багыттарыныц 6ipi, оларды жаца жагдайлар мен стильдерге бешмдеу. Бул мацалада грек жэне минимализм стилтде орындалган Ацтау цаласындагы "Аквамарин" шагын демалыс базасын цайта цуру жобасы царастырылады. Жобаныц мацсаты демалыс базасын оныц функционалдыгы мен кврнек тартымдылыгын жацсарту, сондай-ац демалушыларды тартатын бiрегей атмосфераны цуру Yшiн жацгырту болып табылады.
Ктттт свздер: демалыс базасы, грек жэне минимализм стmi, функционалды, цонацжайл ыл ыц, дизайн.
Минимализм - XX гасырдыц ортасында дамыган сэулет енершш стил^ онда карапайымдык, функционалдыц, жэне кажетаз элементтерден арылу непзп кагидалар болып табылады. Б^л стиль ^рделшк пен сэндш элементтердi минимумга дешн кыскартуга, кещспкп барынша ашык жэне айкын етуге багытталган. Минимализм сэулет енершде материалдардыц сапасы, жарык пен кещспк арасындагы Yйлесiм басты рел аткарады.Минимализм - сэулет енершде тшмдшк пен карапайымдыкты багалайтын стиль. Оныц басты максаты - кещспк пен материалдардыц мэнш барынша ашып керсету, сондыктан артык элементтерден арылу аркылы гимараттардыц мэнш терещрек тYсiндiредi. Бул стиль емiрге жецiлдiк пен тэртiп экеледi, кещспктш езi т^ргындардыц психологиялык жагдайына оц эсер етедi деп есептеледi.
Грек сэулет енерi езiнiц эстетикалык тутастыгымен жэне дэлдiлiгiмен танымал.Оныц негiзiнде жаткан ордерлер жYЙесi мен к^рылымдык шешiмдерi гасырлар бойы кептеген сэулетшiлерге шабыт бердi. Грек стилi сэулет енершде терец жэне жан-жакты сипаттарга ие, сондыктан оныц ерекшелiктерi туралы толык мэлiмет беру Yшiн келесi аспектiлердi атап еткенд^рыс.
Экологиялык таза жэне заманауи технологиялар - казiрri замангы элемдегi басты багыттардыц бiрi. Б^л технологиялар коршаган ортага терiс эсердi азайтып, табиги ресурстарды тиiмдi пайдалануга жэне теракты даму максаттарын жYзеге асыруга багытталган. Олар экономикалык, элеуметлк жэне экологиялык аспектiлердi тецестiре отырып, заманауи когамныц кажеттiлiктерiн канагаттандыруга мYмкiндiк бередi.
Шагын демалыс базасыныц ыцгайлылыгы - демалушыларга жайлы, кауiпсiз жэне серптетш ортаны камтамасыз ету максатында жасалган ерекше сипаттамалар мен кызметтер жиынтыгы. (1,2-сурет) М^ндай базалар табигат аясында, тыныш жерлерде орналаскандыктан,
адамдардьщ ^нделшт ем1ршщ стресшен арылып, демалуга, табигатпен байланыс орнатуга мYмкiндiк бередi. Табиги орта - Шагын демалыс базалары кебшесе табигатпен тыгыз байланыста орналасады, бул демалушыларга таза ауада тыныстап, табигаттыц сулулыгынан лэззат алуга мYмкiндiк бередi. Орман, кел, таулар - осыныц бэрi адамдарды тыныштандырып, жан дYниесiн сергiтедi.Комфортты тургын YЙ, шагын демалыс базалары комфортабельдi тургын Yйлер, вагондар немесе агаш Yйлер сиякты эр тYрлi орналастыру мYмкiндiктерiмен жабдыкталган. Тургын YЙдщ шю жайлылыгы (жылыту, су, электроэнергия) демалушылардыц жайлылыгы уиин ете манызды.
1-сурет 2-сурет
Сэулет енершщ математикалык неriзi - Грек сэулетшiлерi гимараттарды жобалау кезшде математикага ерекше кещл белген. Олар гимараттардыц пропорцияларын катац сактаган жэне оларды геометриялык гармония кагидаларына сэйкестендiрген. Ежелгi Грекияда сэулет пен математика бiр-бiрiмен тыгыз байланыста болды, бул сэулет eнерiнде эстетикалык тепе-тецдш пен Yйлесiмдiлiктi камтамасыз еттi. Табигат пен жэне коршаган ортамен Yйлесiмдiлiктi бiр-бiрiмен байланыстырыып, тYрлi коршаган ортамен адамга колайлыгынын болуы. Грек сэулетшiлерi гимараттарды табиги ландшафтка Yйлесiмдi етiп салуга тырысты. Грек сэулетшiлерi гимараттарды жобалауда ^ннщ жарык пен келецкес арасындагы байланыска Yлкен мэн берген. Судагы ойын-сауык жэне ашык ауада iс-шаралар - демалыс пен кещл кетерудщ мацызды тYрлерi, олар табигат аясында, достармен немесе отбасы мYшелерiмен бiрге eткiзiлетiн уакыттыц кызыкты эрi сергiтетiн болуына ыкпал етедь Мундай iс-шаралар физикалык белсендiлiктi арттырып, стресстi азайтып, адамдардыц элеуметтiк байланыстарын ныгайтады.
Шагын демалыс базасыныц ыцгайлылыгы - демалушыларга жайлы, кауiпсiз жэне серптетш ортаны камтамасыз ету максатында жасалган ерекше сипаттамалар мен кызметтер жиынтыгы. Мундай базалар табигат аясында, тыныш жерлерде орналаскандыктан, адамдардыц ^нделшт eмiрiшц стресiнен арылып, демалуга, табигатпен байланыс орнатуга мYмкiндiк бередi.
Шагын демалыс базалары кебшесе табигатпен тыгыз байланыста орналасады, бул демалушыларга таза ауада тыныстап, табигаттыц сулулыгынан лэззат алуга мYмкiндiк береди Орман, кел, таулар - осыныц бэрi адамдарды тыныштандырып, жан дYниесiн сергiтедi. Актау каласыныц жагалау аймагында орналаскан "Аквамарин" демалыс базасы, Каспий тецiзiнiц жагасындагы демалыс орындарыныц бiрi болып табылады. Туристер арасында танымал болганына карамастан, база казiргi замангы элем Yшiн модернизация мен жетiлдiрудi кажет етедь
Аквамарин демалыс базыныц артыкшылыктарына келетш болсак - базаныц артыкшылыгы-оныц орналасуы, Каспий тецiзiнiц 1-шi сызыгы, жагажайы кумды, тYбi жумсак, таза-мeлдiр суы мен ауасы, тYбi тастарсыз. Егер Актаудыц калалык жагажайларымен салыстыратын болсак, онда калада жагажайлардыц тYбiнде табанды тiлiп ауыртпашылыктар алып келетiн тастар бар, кум тесен^ тегiз емес, ягни арасында шуцкырлар пайда болуы мYмкiн, ал шуцкырларга адамдар батып кету кауiпi бар, сонымен катар ^рт терец жагалау. Сондыктан Аквамарин жагажайында каланыц жергiлiктi тургындары, сондай-ак ^азакстанныц тYкпiр-тYкпiрiнен келген жэне Ресейден келген туристер демалуына ете
колайлы. Жагажайга бару, белмелерде турмай-ак мумкш. Аквамарин базасыныц сонымен катар табиги сулулыгы мен таза ауасы, экологиялык жагдайы ете жаксы. Бага саясаты бойынша кол жетiмдi. Аквамарин демалыс базасыныц кемшшктершщ негiзiгi кагидасы бойынша ескiрген инфракурылым, эстетикалык зоналар, гимараттар, темен техникалык кызмет керсету, к^рп замангы ойын-сауык нысандарыныц болмауы жэнеде кезге кернектi ландшафт.
Актаудагы амарин шагын демалыс базасын кайта куру туриспк агымды едэуiр улгайту жэне базаныц демалыс орны ретiндегi беделiн жаксарту Yшiн элеуетке ие. Жацарту, кызмет керсету сапасын арттыру жэне жаца ойын-сауык нысандарын куру Аквамариндi жергшкт тургындар Yшiн де, шетелдiк туристер Yшiн де тартымды етедi.
Аквамарин базасын кайта курудыц басты максаты - демалыс орныныц инфракурылымын заманауитарга сай жацартып, конактарга сапалы кызмет керсету децгешн кетеру. Бул жоба Актау каласыныц туризм элеуетiн арттыруга жэне аймактык экономикага оц эсер етуге багытталган. ^айта куру жумыстары аясында базадагы ескiрген гимараттарды жацарту, жаца демалыс аймактарын куру, сонымен катар заманга сай аса кернект ланшафттык зоналар, тецiзбен байланысты эстетикалык аймактар жоспарланып отыр. Ол жобага грек жэне минимализм стилi тацдалды. Жоба ланшафттагы кус керiнiсiмен карагандагы пiшiнiн тасбака тэрiздi етiп жобаланады.
Шагын демалыс базасыныц ыцгайлылыгы - демалушыларга жайлы, кауiпсiз жэне серптетш ортаны камтамасыз ету максатында жасалган ерекше сипаттамалар мен кызметтер жиынтыгы. Мундай базалар табигат аясында, тыныш жерлерде орналаскандыктан, адамдардыц кYнделiктi емiрiнiц стресiнен арылып, демалуга, табигатпен байланыс орнатуга мYмкiндiк бередi.
- Табиги орта - шагын демалыс базалары кебшесе табигатпен тыгыз байланыста орналасады, бул демалушыларга таза ауада тыныстап, табигаттыц сулулыгынан лэззат алуга мYмкiндiк береди Орман, кел, таулар - осыныц бэрi адамдарды тыныштандырып, жан дYниесiн серптедь
- Комфортты тургын YЙ шагын демалыс базалары комфортабельдi тургын Yйлер, вагондар немесе агаш YЙлер сиякты эр тYрлi орналастыру мYмкiндiктерiмен жабдыкталган. Тургын YЙдiц шю жайлылыгы (жылыту, су, электроэнергия) демалушылардыц жайлылыгы Yшiн ете мацызды.
^орытындылай келе судагы ойын-сауык пен ашык ауадагы iс-шаралар - адамдарга физикалык белсендiлiкпен айналысуга, табигат аясында демалуга жэне элеуметпк байланыстарды ныгайтуга мYмкiндiк бередi. Мундай iс-шаралар отбасы мен достармен бiрге жагымды уакыт етюзуге, стресстi азайтуга жэне денсаулыкты жаксартуга ыкпал етедi. Грек жэне минимализм стилдерi аркылы, базага заманауи кершю пен жогары децгейдегi функционалдык касиеттер беру жоспарлануда. Бул стильдердiц YЙлесiмi кецiстiк пен табигаттыц YЙлесiмдiлiгiн, карапайымдылык пен сэндiлiктi бейнелейдi. Демалушыларга табигатпен YЙлесiмдiлiктi сезiнуге, куат алуга жэне жацару Yшiн жаца тэж1рибелермен белюуге мYмкiндiк бередi. «Аквамарин» шагын демалыс базын кайта куру жобасы Актау каласындагы туристiк нысанныц дамуын жаца децгейге кетерудi кездейдi.
ЦОЛДАНЫЛГАН ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1:
1. Эл-Фараби атындагы ^азак ^лттык университетi. (2021). Туризм жэне экологиялык демалыс. Алматы: ^аз¥У баспасы.
2. Бергенов, А. (2019). Туриспк индустрия: дамудыц жаца багыттары мен технологиялары. Н^р-С^лтан: Экономика баспасы.
3. Урманов, М. (2020). ^оршаган орта жэне демалыс базаларыныц экологиясы. Астана: Экология баспасы.
4. Н^рлан, Т. (2021). "^аз1рп замангы демалыс базаларыныц экологиялык аспектшерГ'. Туризм саласы: инновациялар мен даму Yрдiстерi, 5(3), 23-34.
5. Сайлау, Р. (2020). "Су спорттары жэне олардыц денсаулыкка эсерГ'. Денсаулык жэне спорттык туризм журналы, 12(1), 45-52.
