Научная статья на тему 'ЁШЛАР ТАРБИЯСИДА ТАДБИРКОРЛИК МАДАНИЯТИНИНГ ЎРНИ'

ЁШЛАР ТАРБИЯСИДА ТАДБИРКОРЛИК МАДАНИЯТИНИНГ ЎРНИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
1
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
тадбиркорлик субъектлари / тадбиркорлик муҳити / тадбиркорлик соҳасидаги ислоҳотлар / business entities / business sphere / reforms in business activities.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Тўрабекова, Гулираъно Исломовна

Мақолада мамлакатимизда ислоҳотлар шароитида тадбиркорлик фаолиятини ташкил этиш ва уни ривожлантиришда ёшларда тадбиркорлик маданиятининг аҳамияти ёритилган бўлиб, унда ёшларда тадбиркорлик маданияти тушунчаси ва уни шаклланишига таъсир этувчи омилларга кенг эътибор қаратилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE ROLE OF ENTREPRENEURIAL CULTURE IN YOUTH EDUCATION

This article highlights the importance of entrepreneurial culture among young people in the organization and development of entrepreneurial activity in the conditions of reforms in our country, and also pays attention to the concept of entrepreneurial culture among young people and the factors influencing its formation.

Текст научной работы на тему «ЁШЛАР ТАРБИЯСИДА ТАДБИРКОРЛИК МАДАНИЯТИНИНГ ЎРНИ»

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

ЁШЛАР ТАРБИЯСИДА ТАДБИРКОРЛИК МАДАНИЯТИНИНГ УРНИ

Турабекова Гулираъно Исломовна

Тошкент Давлат техника Университети катта укитувчиси

АННОТАЦИЯ

Мацолада мамлакатимизда ислоуотлар шароитида тадбиркорлик фаолиятини ташкил этиш ва уни ривожлантиришда ёшларда тадбиркорлик маданиятининг ауамияти ёритилган булиб, унда ёшларда тадбиркорлик маданияти тушунчаси ва уни шаклланишига таъсир этувчи омилларга кенг эътибор царатилган.

Калит сузлар: тадбиркорлик субъектлари, тадбиркорлик мууити, тадбиркорлик соуасидаги ислоуотлар.

АННОТАЦИЯ

В данной статье освещена важность предпринимательской культуры среди молодежи в организации и развитии предпринимательской деятельности в условиях реформ в нашей стране, а также уделено внимание понятию предпринимательской культуры среди молодежи и факторам, влияющим на ее формирование.

Ключевые слова: субъекты предпринимательства, предпринимательская сфера, реформы в предпринимательской деятельности.

ABSTRACT

This article highlights the importance of entrepreneurial culture among young people in the organization and development of entrepreneurial activity in the conditions of reforms in our country, and also pays attention to the concept of entrepreneurial culture among young people and the factors influencing its formation.

Key words: business entities, business sphere, reforms in business activities.

КИРИШ

Тадбиркор фаолияти факат тадбиркорликнинг хукукий ва ташкилий асосларига боглик булмасдан, у инсонлар доирасида умумахлокий меъёрларга риоя килиши билан хам бахоланади. Ишдаги муваффакиятнинг ярмидан купроги унинг одобига,маданиятига, дунёкарашига, ишбилармонлик коидаларини кай даражада билишига бевосита богликдир.

Умуман, тадбиркорлик - бу маданият. Маданиятли одам тадбиркор булиши шарт эмас, аммо тадбиркор инсон маданиятли булиши лозим. Арасту (Арестотель) уз замонида биринчи булиб ахлок тугрисида гапириб: "Ахлок -нимани килишимиз ва нимадан узимизни тийишимиз кераклигини аниклашимизга ёрдам беради", - деган эди.

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

^eMaK, umnaS nuKapum MyHocaSarnapuHu TamKun этнmga uKracogun cyôteKTnapHHHr MagaHufi gapa:acu ;aHna MKopu Synca, myHnanuK umnaS HHKapnmHH TamKun этнmн, umnaS nuKapaëTraH MaxcynoTnapHHHHr cu^arau, WKopn TanaSrap Synumu Ba yMyMufi umnaS HH^apum ^apaëHHHHHr caMapanu Synumura эpнmнnagн.

fflyHHHrgeK, TagSupKop maxc MagaHuaTnu Synumu ynyH энг aBBano, y 3aMOHaBHH SunuMnapHu axmu y3namTHpumH TanaS этнnagн Ba my op;anu yHHHr gyHë;apamu y3rapuS, 3aMOH SunaH x,aMHa$ac SynuS, Moggufi HetMarnapHu aparagu. Ey эca, ynapHu :aMuaT at3onapuHuHr эxтнë::napннн ;oHgupum SunaH ôupranuKga, MaMnaKaraMro н::тнмoнн-нктнcogнн canoxuaraHu x,aM omupumra xu3MaT Kunagu. ffly caSaSgaH x,aM, MaMnaKaraMro npe3ugeHTu ffl.Mup3uëeB ëmnapHuHr TagSupKopnuK MagaHuaTuHu roKcanrapum Macanacura anoxuga TyxranuS, myHgafi geraH эgнnap: "X,aMMaMro ynyH 3aMOHaBufi SunuMnapHu y3namTupum, nuHaKaM Matpu^ar Ba WKcaK MagaHuaT эгacн Synum y3nyKcu3 xaëTuH эxтнё:гa afinaHumu KepaK" . Ey эca, ucnoxoTnap mapouruga :aMuaTHuHr x,ap Sup at3ocuga TagSupKopnuK KyHuKMacuHu maKnnaHTupuS, ynapga TagSupKopnuK MagaHuarara эгa SynumHu TanaS этagн. ^yHKu, cornoM TagSupKopnuK MagaHuaTu ëmnap TagSupKopnuK ^aonuaTuHuHr Sup kucmu xucoSnaHagu Ba y ^aonuaT MyBa^aKKuaraHu TatMuHnafigu.

MYXOKAMA BA HATH^AÏÏAP

TagSupKopnuK MagaHuaTu - Sy :aMuaTga aMangaru xyKyKufi Metëpnap (;oHyHnap, HrooMnap), umSunapMoHnuK ogarnapu, axnoKuö ;ouganap Ba цнвнnнзaцнanamгaн Su3HecHu roprnum CTaHgapTnapura MyBo^u; paBumga cySteKTnap ToMoHugaH TagSupKopnuK ^aonuaTuHuHr aHu;, SenrunaHraH пpннцнпnapн Ba ycynnapugaH uSopargup. EyHgaH KypuHuS TypuSguKu, ëmnap TagSupKopnuK MagaHuaTuHu maKnnaHTupumga :aMuaTga aMangaru xyKyKufi Metëpufi xy::arnapgaH TopTuS, to axnoKuö ;ouganaprana My^uM axaMuaTra эгa. ^yHKu, xyKyKufi Metëpufi xy::arnap ëmnap TagSupKopnuK MagaHuaTu эneмeнтnapннннг acocuHu TamKun этagн.

Мaмnaкaтнмнзgaгн ucnoxpTnap mapornuga TagSupKop maxc MagaHuaTuHu maкnnaнтнpнmгa anoxuga эtтнSop KaparunMoKga. ^yHKu, TagSupKopnuK MagaHuaTu ëmnap TagSupKopnuK ^aonuaraHu^ a:panMac kucmu xucoSnaHuS, y ^aonuaTHu^ Sy KypuHumuHu puBo:naHumu ynyH xroMar Kunagu. fflyHu^ ynyH TagSupKopnuK MagaHuaTu MycTaKun :apaëH xucoSnaHMafigu Ba y Kyn TapMo;nu SynuS, y3 нннгa :;aмнaтнннг Sup HenTa ;aTnaM вaкнnnapннннг u^tumouh MyHocaSaTnapuHu ;aMpaS onagu.

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

Шунингдек, ислохотлар шароитида тадбиркор шахс маданиятини шакллантириш жамият аъзолари уртасида камбагалликни камайтиришни таъминлайди ва бу хозирги кунда мамлакатимиздаги давлат сиёсати даражасига кутарилмокда. Жумладан, мамлакатимиз Президенти Ш.Мирзиёев камбагалликни камайтириш - деганда - бу ахолида тадбиркорлик рухини уйготиш, инсоннинг ички куч-куввати ва салохиятини тулик руёбга чикариш, янги иш уринлари яратиш буйича комплекс иктисодий ва ижтимоий сиёсатни амалга ошириш, демакдир.Бу эса, ислохотлар шароитида жамият аъзолари уртасида янги тадбиркорлик фаолиятини ташкил этишни такозо этади. Чунки, Президент Ш.Мирзиёев "Халк бой булса, давлат хам албатта бой ва кудратли булади" деган эди.

Дархакикат, давлатда тадбиркорлар катлами канча купайса, юзага келиши мумкин булган ижтимоий муаммолар шунча кам булади. Сабаби, тадбиркорлик фаолиятини ташкил этган шахс энг аввало, уз оила аъзоларини, кариндошларини иш билан банд этади. Бу эса, жамиятда ишсизлар сонини камайтириш билан биргаликда, ахолини даромадларини ортиришга хизмат килади. Шунинг учун мамлакатимиздаги ислохотлар шароитида тадбиркорлик фаолиятини ташкил этиш ва уни ривожлантириш давлат сиёсати даражасига кутарилди.

Демак, ишлаб чикариш субъектлари тадбиркорлик фаолиятларининг маданияти нафакат ишлаб чикаришни ташкил этиш, уни олиб бориш ва бошкариш маданиятини, балки ишлаб чикариш жараёнининг асл максади, иктисодий томонларини хам уз ичига камраб олади.

Шу боисдан, мамлакатимиздаги ислохотлар шароитида ёш тадбиркорларнинг маданиятини шакллантириш мухим ахамиятга эга булиб, бевосита у жамият ижтимоий-иктисодий хаётининг тараккиётини белгилаб берувчи мухим омиллардан бири хисобланади. Чунки, тадбиркорлик маданияти ёшлар тадбиркорлик фаолиятини ташкил этишнинг ажралмас кисми хисобланади. Шу сабабдан, соглом тадбиркорлик маданиятини шакллантириш фаолиятнинг бу турининг унумдорлигини ошириши мумкин, носоглом тадбиркорлик маданияти эса, тадбиркорлик фаолиятининг усишига халакит бериши ёки фаолиятни бутунлай инкирозга юз тутишига олиб келади.

Мамлакатимизда тадбиркорлик маданиятини шакллантиришда куйидаги омилларга эътибор каратиш лозим:

- тадбиркорлик маданиятини шакллантиришда халкимизнинг миллий кадрият, урф-одат ва анъаналарини инобатга олиш лозим. Чунки, халкимиз маданияти узок тарихга эга булиб, тадбиркор шахс маданияти уни замонавий

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

маданият билан кориштиради. Бунинг натижасида тадбиркорлик маданияти шаклланади ва юксак даражага кутарилади;

- жамият аъзоларига тадбиркорлик билимларини беришда уларга маданият тугрисида хам билим бериш лозим. Сабаби, шахсда тадбиркорлик маданияти тугрисидаги дастлабки билимлар шу жараёнда шаклланади. Бу вазифани эса, урта, урта махсус, олий таълим муассасалари, бизнес инькубатор ва укув марказлари бажаради;

- тадбиркор шахсларнинг мулокот куникмаларини шакллантириш лозим. Чунки, тадбиркорлик маданияти энг аввало, мулокот жараёнида намоён булиб, тадбиркорлик фаолиятининг бошкарув, маркетинг ва бошка сохаларини юксалтиради. Бу эса, тадбиркор шахсда муомала маданиятини юкори даражага олиб чикишни талаб этади.;

- тадбиркорлар манфаатини химоя килувчи сиёсий институт ва харакатларнинг фаолиятини янада жадаллаштириш. Тадбиркор шахс манфаатлари сиёсий хаётда химоя килиниши бевосита унинг эртанги кунга булган ишончини ортиради ва шу оркали унда мулкдорлик хисси шаклланади;

- тадбиркор шахсда маданиятни шакллантирилиши жамиятдаги камбагалликни кискартириш учун кумаклашади. Чунки, маданиятли шахсда гамхурлик, мехр-окибат каби хислатлар хам мужассамлашган булади.

Бундан куриниб турибдики, ёшлар тадбиркорлик маданиятини шакллантиришда жамиятда амалдаги хукукий меъёрий хужжатлардан тортиб, то ахлокий коидаларгача мухим ахамиятга эга. Чунки, хукукий меъёрий хужжатлар ёшлар тадбиркорлик маданияти элементларининг асосини ташкил этади. Бунга Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси томонидан 2021 йил 11 мартда кабул килинган "Ёшларни ижтимоий куллаб-кувватлаш буйича кушимча чора-тадбирлар тугрисида" ги 132-сонли ^арорини мисол килиб келтиришимиз мумкин. Унга кура, "Узбекистон Республикаси Савдо-саноат палатаси Тадбиркорликни ривожлантириш агентлиги, «Микрокредитбанк» акциядорлик тижорат банки, Ёшлар ишлари агентлиги ва «Yoshlar — kelajagimiz» жамгармаси билан биргаликда ёшларни тадбиркорликка укитиш, бизнес лойихаларини ишлаб чикиш ва кредит олишда кумаклашиш, кредит ажратилгандан сунг ёшлар тадбиркорлигини ривожлантириш борасида амалий ёрдам курсатиб борсин" дейилган. Бундан куриниб турибдики, Узбекистон Республикасида амалга оширилаётган ислохотлар шароитида ёшлар тадбиркорлик фаолиятини давлат томонидан куллаб-кувватланаётганлигини куришимиз мумкин. Чунки, мамлакатимиз ижтимоий-демографик жихатдан

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

ëmnap MaMnaKarn xucoSnaHgu. By эса, ucnoxoraap mapomuga ëmnap c^carnra anoxuga эtтнSop KaparnmHu TanaS этagн.

HmnaS HH^apum KopxoHanapuga SaHg SynraH xoguMnapHHHr MagaHufi gapa^anapu TagSupKopnuK ^aonuaTu ynyH 3apyp SynraH mapT - mapouraapHu u^oganafigu. Hhcoh OMunura Ba TagôupKopnuK ^aonuaTura Tatcup этyвнн OMunnap KyfiugarunapgaH uSopar

- KopxoHanapHuHr Munnufi aHtaHanapra acocnaHraH xonga, xo3upru 6o3op TanaSnapura ®&bos SepaonaëTraH unrop umnaS HuKapumHu TamKun этнm ^apaëHnapuHu ypraHuS Sopumu Ba yHu aManuëTra Ky-nnamn Hara^acuga uhcoh KanuTanu, TagSupKop ^aonuaTugaru MagaHufi Ba uHTenneKTyan puBo^naHum TaSuufi paBumga puBo^naHuS Sopagu. ^yHKu ynap yTMumHuHr Ba xo3upru gaBpHuHr umnaS HuKapumgaru unrop Ta^puSanapura acocnaHraH xonga SenrunaHraH MaKcagra эpнmнm fiynuga xapaKaT Kunagunap;

- afipuM Ba^Tnapga umnaS nu^apum MyHocaSaraapuHu umnaS nu^apum Kynnapura MyBo^uKgamrapumga umnaS nu^apum xoguMnapu SomKapyBHuHr aHuK Ma^cagnu fiyHanumuHu Senrunafigunap. HmnaS HuKapum MyHocaSaraapuHuHr MagaHufinuK gapa^acuHu omupum ynyH yHuHr Typnu TOMoHnapuHu HyKyp ypraHum acocugaruHa ynap ypTacugaru Sofhuk^ukhu Ba uhcoh omuhu, TagSupKop, TagSupKopnuK MagaHuaTuHu maKMamupumga ynapHuHr Tatcup gapa^anapuHu ypraHum Heru3uga Terumnu unMufi - aManufi xynoca HuKapum MyMKuH.

Bo3op uKracoguëra mapouTuga TagSupKopnuK MagaHuaTu cySte^raapHuHr caMapanu ^ofiga onuS umnamnapuHuHr acocufi omuhu xucoSnaHagu.

Y y3uga umuMoufi oMunnapHu atHu MexHaT uHTrooMura puoa Kunum, uToaTKopnuK, eTapnu TatMuHoT, KenumyBHunuK umoHnnunuKKa acocnaHraH xonga y эpкннпнгнгa, umnaS HuKapumHu ucTetMonra fiyHanTupumra, $aon KaTHamyBHunuKKa, maxcufi KoSunuaTura, xy^K Ba umoHHura xaMga KacSufi Maxoparara acocnaHagu.

ByHgaH KypuHuS TypuSguKu, MaMnaKaraMroga ucnoxoraap mapouraga TagSupKopnuK ^aonuaraHu TamKun этнm Ba yHu puBo^naHTupum MyxuM axaMuaTra эгa. ^yHKu, TagSupKopnuK ^aonuaTu ^aMuaT TapaK^ëraHu TatMuHnoBHu gBuraTent xucoSnuS, ^aonuaTHuHr Sy KypuHumu ^aMuaT xaëTuga MyHTa3aM paBumga $aon xapaKaTga Synumu TanaS этнпagн. By эca, TagSupKopnuK ^aonuaTuHu gaBnar ToMoHugaH Ky^^aS-KyBBaTnam 3apyp экaнпнгннн aHraaragu Ba ynapHuHr cTpaTeruK puBo^naHumu ynyH gaBnaT gacTypnapu KaSyn Ku^uHagu. ffly opKanu, TagSupKopnuK ^aonuaTuHuHr aHru Kuppanapu HaMoëH Synagu Ba yHuHr TapaKK^Tu gaBnaT ToMoHugaH Ka^onaTnaHagu.

OOH^A^AHH^rAH A^ABHËT^AP (REFERENSES)

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

1. Ш.Мирзиёев. Миллий тараккиёт йулимизни катъият билан давом эттириб, янги боскичга кутарамиз. Тошкент, "Узбекистон". 2018 й.

2. Тадбиркорлик этикаси ва маданияти https://hozir.org/6-mavzu-tadbirkorlik-etikasiva-madaniyati.html

3. Сущность культуры предпринимательство https: //works .doklad.ru/view/OYUp81 gkbLw/all. html

4. "Узбекистонда тадбиркорлик фаолиятини куллаб-кувватлашнинг ижтимоий курсаткичлари". Ижтимоий тадкикотлар илмий журнали. 2020 йил 2-сони. 3-жилди.

5. Казаков С.З.Ёшларда тадбиркорлик маданиятини шакллантиришнинг ижтимоий омиллари. Oriental Journal of Social Sciences SJIF for 2022: 5.908

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.