Научная статья на тему 'ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОННИHГ ТАРАҚҚИЁТ СТРАТЕГИЯСИДА ЁШЛАРНИНГ ИЖТИМОИЙ-СИЁСИЙ ФАОЛЛИГИ МАСАЛАЛАРИ'

ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОННИHГ ТАРАҚҚИЁТ СТРАТЕГИЯСИДА ЁШЛАРНИНГ ИЖТИМОИЙ-СИЁСИЙ ФАОЛЛИГИ МАСАЛАЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Философия, этика, религиоведение»

CC BY
31
1
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Янги Ўзбекистон / Тараққиёт стратегияси / Инсон қадри / Мард ўғлон / Ёшлар стратегияси / Ўзбекистон ёшлари / сиёсий фаоллик / бутунжаҳон ҳаракатлар дастури / Новый Узбекистан / Стратегия развития / Человеческие ценности / Отважный человек / Молодёжная стратегия / Молодёжь Узбекистана / политическая активность / программа всемирного действия

Аннотация научной статьи по философии, этике, религиоведению, автор научной работы — Шоимов Алишер Рахматуллоевич

Ушбу мақолада Янги Ўзбекистон тараққиёт стратегиясида ёшларнинг ижтимоий-сиёсий фаоллиги муҳим омил эканлиги, сиёсатшунослик фани нуқтаи назаридан таҳлил қилишга эътибор қаратилган

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ISSUES OF SOCIAL AND POLITICAL ACTIVITY OF YOUTH IN THE NEW UZBEKISTAN DEVELOPMENT STRATEGY

В данной статье с точки зрения политологии обосновывается идея о том, что общественно-политическая активность молодежи является важным фактором в стратегии развития Нового Узбекистана

Текст научной работы на тему «ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОННИHГ ТАРАҚҚИЁТ СТРАТЕГИЯСИДА ЁШЛАРНИНГ ИЖТИМОИЙ-СИЁСИЙ ФАОЛЛИГИ МАСАЛАЛАРИ»

ЯНГИ УЗБЕКИСТОННИНГ ТАРАВДИЁТ СТРАТЕГИЯСИДА ЁШЛАРНИНГ ИЖТИМОИЙ-СИЁСИЙ ФАОЛЛИГИ МАСАЛАЛАРИ

А.Р. Шоимов-

ТерДУ катта укитувчн

CP https ://doi .org/10.24412/2181 -7294-2023 -3 -16-19

X,ap кандай дaвлaтнинг жaдaл ривожлaниши, мyaйян ютукларга эришиши, халкнинг фapовон 6Улиши yшa дaвлaтдa ёшлap тaълим-тapбияси Ba келaжaгигa беpилaдигaн эътибор даражасига боFлик. Шу маънода Янги Узбекистонда ёшлар масаласи дaвлaт сиёсaтининг энг устувор йyнaлишлapидaн биридир. Юртимиз тараккиётида Х,аракатлар стратегияси мухим ахамият касб этди. Утган йиллар мобайнида юртимизда yлкaн иктисодий, ижтимоий -сиёсий масалалар Уз ечимини топганлигига биз Уз кузимиз билан гувох 6Улдик ва шу узгаришларда фаол иштирок этдик. Мухтарам Президентимиз томонидан тyFpи танланган сиёсат натижасида биз бугун Узбекистонни янги бир куринишда яъни "Янги Узбекистон" номи, шиори остида куряпмиз. Х,аракатлар стратегиясининг узвий давоми сифатида янги Тараккиёт стратегиясини бошладик.

Мамлакатимизни 2017 — 2021 йилларда ривожлантиришнинг бешта устувор йуналиши буйича ^аракатлар стратегияси доирасида утган давр мобайнида давлат ва жамият хаётининг барча сохаларини тубдан ислох этишга каратилган 300 га якин конун, 4 мингдан зиёд Узбекистон Республикаси Президенти карорлари кабул килинди. Шунингдек, инсон хукукларини таъминлаш, давлат органларининг хисобдорлиги ва очиклигини кучайтириш хамда фукаролик жамияти институтлари, оммавий ахборот воситаларининг роли, ахоли ва жамоат бирлашмаларининг сиёсий фаоллигини ошириш буйича тизимли ишлар амалга оширилди. Алохида таъкидлаш жоизки, «2017-2021 йилларда Узбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йуналиши буйича Х,аракатлар стратегияси»да хам бу масала алохида уз аксини топди. Жумладан, ёшларнинг хукукларини химоя килишга каратилган куйидаги устувор вазифалар белгиланди:

биринчидан, жисмонан соFлом, рухан ва аклан ривожланган, мустакил фикрлайдиган, Ватанга содик, катъий хаётий нуктаи назарга эга ёшларни тарбиялаш, демократик ислохотларни чукурлаштириш ва фукаролик жамиятини ривожлантириш жараёнида уларнинг ижтимоий фаоллигини ошириш;

иккинчидан, урта махсус, касб-хунар ва олий таълим муассасалари битирувчиларини ишга жойлаштириш хамда хусусий тадбиркорлик сохасига жалб этиш;

учинчидан, ёш авлоднинг ижодий ва интеллектуал салохиятини куллаб-кувватлаш ва руёбга чикариш, болалар ва ёшлар уртасида соFлом турмуш тарзини шакллантириш, уларни жисмоний тарбия ва спортга кенг жалб этиш.

Миллий иктисодиётни ислох килиш борасида ташки савдо, солик ва молия сиёсатини либераллаштириш, тадбиркорликни куллаб-кувватлаш ва хусусий мулк дахлсизлигини кафолатлаш, кишлок хужалиги махсулотларини чукур кайта ишлашни ташкил этиш хамда худудларни жадал ривожлантиришни таъминлаш буйича таъсирчан чоралар курилди. Фукароларнинг ижтимоий химоясини кучайтириш ва кaмбaFaлликни кискартириш давлат сиёсатининг устувор йуналиши сифатида белгиланиб, ахолини янги иш уринлари ва кафолатли даромад манбаи, малакали тиббий ва таълим хизматлари, муносиб яшаш шароитлари билан таъминлаш сифат жихатидан янги боскичга кутарилди.

Сунгги беш йиллик ислохотларнинг натижасида мамлакатимизда Янги Узбекистонни барпо этишнинг зарур сиёсий-хукукий, ижтимоий-иктисодий ва илмий-маърифий асослари яратилди. Жахон микёсидаги мураккаб жараёнларни ва мамлакатимиз босиб утган тараккиёт натижаларини чукур тахлил килган холда кейинги йилларда «Инсон кадри учун» тамойили асосида халкимизнинг фаровонлигини янада ошириш, иктисодиёт тармокларини тpaнсфоpмatsiя килиш ва тадбиркорликни жадал ривожлантириш, инсон хукуклари ва

16

манфаатларини сузсиз таъминлаш хамда фаол фукаролик жамиятини шакллантиришга каратилган ислохотларнинг устувор йуналишларини белгилаш максадида:

Кенг жамоатчилик мухокамаси натижасида «Х,аракатлар стратегиясидан — Тараккиёт стратегияси сари» тамойилига асосан ишлаб чикилган куйидаги еттита устувор йуналишдан иборат эканлигини кайд этиб утиш жоиз:

1. Инсон кадрини юксалтириш ва эркин фукаролик жамиятини янада ривожлантириш оркали халкпарвар давлат барпо этиш.

2. Мамлакатимизда адолат ва конун устуворлиги тамойилларини тараккиётнинг энг асосий ва зарур шартига айлантириш.

3.Миллий иктисодиётни жадал ривожлантириш ва юкори усиш суръатларини таъминлаш.

4.Адолатли ижтимоий сиёсат юритиш, инсон капиталини ривожлантириш.

5. Маънавий тараккиётни таъминлаш ва сохани янги боскичга олиб чикиш.

6.Миллий манфаатлардан келиб чиккан холда умумбашарий муаммоларга ёндашиш.

7.Мамлакатимиз хавфсизлиги ва мудофаа салохиятини кучайтириш, очик, прагматик ва фаол ташки сиёсат олиб бориш [1, 2].

Бу барча ислохотлар аввало инсон учун эканлиги бизни бугун яшашга булган иштиёкимизни ва сиёсий жихатдан фаоллигимизни оширади.

Инсон омили биринчи уринда турар экан ёшлар бугун мамлакатимиз тараккиётида мухим урин эгаллайди. Ёшлар масаласи хамма вакт омма эътиборини жалб килиб келган. Узбек халкининг буюк комусий олими Абу Райхон Беруний "Менга ёшларни курсацангиз, мамлакатимиз эртаси кандай булишини айтиб бераман", деганида минг бор хак эди. Жахоннипг машхур ёзувчиси Чингиз Айтматов "Агар мендан хаётимиздаги энг лаззатли онлар тугрисида сураса, шубхасиз, ёшлигимни, инсон рухининг ёшлигини айтган булардим", деган эди.

Дархакикат, хар бир мамлакат узига хос тарзда ёшлар сиёсатини белгилаб олади. Бугун хар бир масъул идора рахбари уз вазифаларининг энг аввалига ёшлар билан иш олиб боришни кайд этиб куйгани аник. Чунки замон, давлатимиз рахбарининг талаби шу. Х,окимлардан тортиб, хар бир идора рахбарларининг ёшлар билан юзма-юз мулокотлар утказаётгани, бундай мулокотларда ёшларнинг жуда куп муаммолари жуда тез ечимини топаётгани нихоятда кувонарлидир. Зотан, бир нафаргина йигит ё кизнинг хаётига оид муаммонинг ижобий ечимини топиши - бу келажакда бир оиланинг фаровонлиги ва мустахкамлигига куйилган пойдевордир. Мамлакатимизда ёшларнинг хукук ва манфаатларини химоя килиш, уларга зарур шароитлар ва имкониятларни яратиб бериш борасида хам мустахкам хукукий база яратилган ва бу тизим замон талабларига хамоханг равишда такомиллаштириб борилмокда. Хусусан, бугунгача парламент томонидан ёшларга оид 40 дан зиёд конун хужжатлари кабул килинган булиб, 30 дан ортик халкаро хукукий хужжатлар ратифика1Б1я килинган. Шавкат Мирзиёевнинг Узбекистон Республикаси Президенти сифатида биринчи имзолаган конун хужжати - 2016 йил 14 сентябрдаги «Ёшларга оид давлат сиёсати тугрисида»ги ^онун эканида хам рамзий мазмун-мохият мужассам. 2020 йилнинг 30 июнида Узбекистон Республикаси Президентининг "Узбекистон Республикасида ёшларга оид давлат сиёсатини тубдан ислох килиш ва янги боскичга олиб чикиш чора-тадбирлари тугрисида"ги Фармонининг кабул килиниши ва ушбу хужжатдан келиб чикадиган вазифалар, шунингдек, Узбекистонда 30 июнь - "Ёшлар куни" деб эълон килинди. Турли сохаларда юксак натижа ва ютукларга эришаётган фидойи ёшларимизни рагбатлантириб бориш максадида «Мард углон» давлат мукофоти ва «Келажак бунёдкори» медаллари таъсис этилди [2, 1]. ^айд килиш жоизки Узбекистонда ёшларга оид давлат сиёсатини 2025 йилгача ривожлантириш концепциясини тасдиклаш тугрисидаги карорида курсатилганидек мамлакатимизда ёшларга оид давлат сиёсати сохасида кенг куламли ишлар амалга оширилмокда. Утган вакт ичида ёшларни хар томонлама куллаб-кувватлаш, уларнинг хукук ва конуний манфаатларини

химоя килиш, мамлакатимиз истикболи учун масъулиятни уз зиммасига олишга кодир, ташаббускор, шижоатли ёшларни тарбиялаш борасида алохида тизим яратилди [3, 1]. Бинобарин, ахолисининг ярмидан купроги ёшлардан иборат булган мамлакатда ёшларга оид давлат сиёсатини изчил амалга ошириш нихоятда мухим. Ёш авлодни хар томонлама етук ва баркамол, интеллектуал салохиятли, уз катъий позициясига эга, юртда амалга оширилаётган ислохотларга бефарк булмаган, юртнинг эртанги муносиб келажаги учун дахлдорликка тайёр, максадга интилувчан, сергайрат, ватанпарвар, садокатли, комил шахслар сифатида тарбиялаш Узбекистонни дунёнинг энг ривожланган давлатлари сафидан урин олишининг кафолатидир. Бугунги кунда Узбекистон Республикаси Ёшлар ишлари агентлиги, Олий Мажлис палаталари хузурида Ёшлар парламентлари, Узбекистон Республикаси Иннова1Бюн ривожланиш вазирлиги кошида Ёшлар академияси ташкил килинди. Худудларда «Лойихалар фабрикаси» иш бошлади.

Ёш авлоднинг соглом усиши, сифатли таълим олиши ва баркамол шахс булиб вояга етишини таъминлаш, шунингдек, ёшларнинг маданият, санъат, спорт, ахборот технологиялари ва китоб укишга булган кизикишини хар томонлама куллаб-кувватлашга каратилган «беш мухим ташаббус»ни жорий этиш буйича самарали ишлар амалга оширилмокда.

Юртимизда ташкил этилаётган янги давлат ва нодавлат мактабгача таълим ташкилотлари, умумтаълим мактаблари, олий укув юртлари, нуфузли хорижий университетларнинг филиаллари, замонавий ГГ-парклар, маданият муассасалари ва спорт иншоотлари, мутлако янги намунадаги таълим масканлари — «Президент мактаблари», «Темурбеклар мактаби», «Ижод мактаблари» бугунги глобаллашув шароитида ракобатга кодир булган етук кадрларнинг янги авлодини тарбиялашга хизмат килмокда.

Ёшларни куллаб-кувватлаш тизимини тубдан ислох килиш ва янада ривожлантириш максадида 2021 йил мамлакатимизда «Ёшларни куллаб-кувватлаш ва ахоли саломатлигини мустахкамлаш йили» деб эълон килинди[4,1]. Узбекистонинг файласуф, психолог, жамиятшунос олимлари уртасида умуман, ижтимоий психология ва хусусан, ёшлар психологисининг фалсафий-методологик муаммоларига, шу жумладан, талаба-ёшлар психологиясига кизикиш кучайгани яккол сезилмокда. Шунииг учун хам талаба-ёшларнинг ижтимоий рухиятини назарий- амалий ва илмий тахлил килишни бугунги кун хаётининг узи такозо этмокда. Шу сабабли Вазирлар Махкамасининг 2021 йил 18 январдаги 23- сон карорига кура Узбекистон республикасининг ёшларга оид давлат сиёсатини 2025 йилга ривожлантириш концепцияси Узбекистон Республикаси Констутцияси, "Ёшларга оид давлат сиёсати тугрисида"ги ^онуни, Узбекистон Республикаси Президентининг Фармонлари ва карорлари, Хукумат карорлари, Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг 2030 йилгача Баркарор ривожланиш максадлари, 2030 йилгача мулжалланган "Ёшлар стратегияси", Ёшлар манфаатлари буйича бутунжахон харакатлар дастури, 2020 йил декабрь ойида ташкил этилган "Узбекистон ёшлари" форумида хамда Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 29 декабрдаги Олий Мажлисга Мурожаатномасида ёшларга оид давлат сиёсатини янги боскичга олиб чикиш буйича белгиланган вазифалар асосида ишлаб чикилган масалаларга асосландик[5, 1].Чунки ёшлар жамиятнинг алохида ижтимоий демографик гурухларини ташкил этади. Бугунги кунда мамлакатимиз ахолисининг 65 фоизини болалар, усмирлар, 30 ёшгача булган йигит-кизлар ташкил этади. Ёшлар жамият ижтимоий-сиёсий, иктисодий, маданий-маънавий юксалишииинг мухим субъектларидан булиб, хаётда руй бераётган узгаришларга ижобий таьсир утказадилар ва ижтимоий тараккиётни харакатга келтиришда мухим роль уйнайдилар. Хулоса килиб айтишимиз мумкинки, Янги Узбекистоннинг эртанги порлок келажаги кандай булиши ана шу ёшларни юксак маънавият рухида тарбиялашда маънавий мерос имкониятларидан тулик фойдаланишга, маънавий-мафкуравий дунёкарашига ижтимоий-сиёсий, демократик жараёнлардаги фаоллигига боглик булади деб хисоблаймиз.

АДАБИЁТЛАР:

1. "2022 — 2026 йилларга мулжалланган Янги Узбекистоннинг тараккиёт стратегияси" Узбекистон Республикаси Президентининг Фармони, 28.01.2022 йилдаги ПФ-60 сон

2. "Узбекистон республикасида ёшларга оид давлат сиёсатини тубдан ислох килиш ва янги боскичга олиб чикиш чора-тадбирлари тугрисида" Узбекистон Республикаси Президентининг Фармони, 30.06.2020 йилдаги ПФ-6017 сон

3."Узбекистонда ёшларга оид давлат сиёсатининг 2025 йилгача ривожлантириш концепциясини тасдиклаш тугрисида" Узбекистон Вазирлар Махкамасининг 2022 йил 4 апрелдаги 153-сонли карори тахририда-^онунчилик маълумотлари миллий базаси, 05.04.2022й.,09/22/153/0266-сон

4."Узбекистонда ёшларга оид давлат сиёсатининг 2025 йилгача ривожлантириш концепциясини тасдиклаш тугрисида" Узбекистон Вазирлар Махкамасининг 2022 йил 4 апрелдаги 153-сонли карори тахририда-^онунчилик маълумотлари миллий базаси, 05.04.2022й.,09/22/153/0266-сон

5."Узбекистонда ёшларга оид давлат сиёсатини 2025 йилгача ривожлантириш концепцияси" Узбекистон Вазирлар Махкамасининг 2021 йил 18 январьдаги 23-сонли карорига 1-илова

6. Шоимов, А. (2020). Основные направления политики взаимодействия гражданского общества и государства на новом этапе нaционального развития Узбекистана. Вопросы политологии, 10(11), 3330-3338.

7. Муминов, А. «Мустакилликнинг дастлабки йилларида Узбекистонни ижтимоий-иктисодий ривожланиш стратегияси». Значение цифровых технологий в изучении истории Узбекистана, т. 1, вып. 01, октябрь 2022 г., сс. 290-5, doi:10.47689/.v1i01.13522.

РЕЗЮМЕ:

Ушбу маколада Янги Узбекистон тараккиёт стратегиясида ёшларнинг ижтимоий-сиёсий фаоллиги мухим омил эканлиги, сиёсатшунослик фани нуктаи назаридан тахлил килишга эътибор каратилган.

Калит сузлар: Янги Узбекистон , Тараккиёт стратегияси, Инсон кадри , Мард углон , Ёшлар стратегияси , Узбекистон ёшлари, сиёсий фаоллик, бутунжахон харакатлар дастури .

РЕЗЮМЕ:

В данной статье с точки зрения политологии обосновывается идея о том, что общественно-политическая активность молодежи является важным фактором в стратегии развития Нового Узбекистана.

Ключевые слова: Новый Узбекистан, Стратегия развития, Человеческие ценности, Отважный человек, Молодёжная стратегия, Молодёжь Узбекистана, политическая активность, программа всемирного действия.

RESUME:

In this article, from the point of view of political science, attention is paid to the analysis that the socio-political activity of youth is an important factor in the development strategy of New Uzbekistan.

Key words: New Uzbekistan, Development Strategy, Human Values, Brave Man, Youth Strategy, Youth of Uzbekistan, political activity, global action program.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.