Научная статья на тему 'ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОНДА ДЕМОКРАТИК ЖАМИЯТ ҚУРИШНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ'

ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОНДА ДЕМОКРАТИК ЖАМИЯТ ҚУРИШНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Политологические науки»

CC BY
44
6
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ЯНГИ ЎЗБЕКСИТОН / ЖАМИЯТ / ДЕМОКРАТИЯ / ВИЖДОН ЭРКИНЛИГИ / КОНСТИТУЦИЯ / қАДРИЯТ / СУВЕРЕНИТЕТ / ДЕМОКРАТИК ДАВЛАТ

Аннотация научной статьи по политологическим наукам, автор научной работы — Шукуров Т.А.

Мақолада Ўзбекистоннинг кучли давлатдан кучли фуқаролик жамияти сари тамойили асосида олиб бораётган ўзига хос сиёсати тўғрисида сўз боради.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

CHARACTERISTICS OF BUILDING A DEMOCRATIC SOCIETY IN NEW UZBEKISTAN

The article discusses the specific policy of Uzbekistan from a strong state to a strong civil society.

Текст научной работы на тему «ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОНДА ДЕМОКРАТИК ЖАМИЯТ ҚУРИШНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ»

УДК 37.02

Шукуров Т.А.

Узбекисшон Республикаси Ички ишлар вазирлиги Бухоро адемик лицейи уцишувчиси

ЯНГИ УЗБЕКИСТОНДА ДЕМОКРАТИК ЖАМИЯТ ЦУРИШНИНГ

УЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ

Аннотация: Мацолада Узбекистоннинг кучли давлатдан кучли фуцаролик жамияти сари тамойили асосида олиб бораётган узига хос сиёсати тугрисида суз боради.

Калит сузлар: Янги Узбекситон, жамият, демократия, виждон эркинлиги, конституция, цадрият, суверенитет, демократик давлат.

Shukurov T.A. teacher

Bukhara ademic lyceum Internal Affairs of the Republic of Uzbekistan

Ministry

CHARACTERISTICS OF BUILDING A DEMOCRATIC SOCIETY IN

NEW UZBEKISTAN

Annotation: The article discusses the specific policy of Uzbekistan from a strong state to a strong civil society.

Keywords: New Uzbekistan, society, democracy, freedom of conscience, constitution, values, sovereignty, democratic state.

Сунгги йилларда мамлакатимизнинг етакчи олимлари томонидан демократиянинг миллий, умумбашарий тамойилларини хар бир халкнинг кадриятлари билан уйгунлаштириш ва тулдириш борасида бирмунча ишлар килинди. Шунга карамай, мамлакатимизда демократик жамият барпо этиш жараёнида уларнинг узаро боFликлиги ва намоён булиш хусусиятлари жиддий урганишни талаб этади. Вахоланки, демократиянинг мухим умумжахон эътироф этилган асосий тамойиллар мавжуд. Улар куйидагилардан иборатдир:

•эркин ва адолатли сайловлар: •очик ва хисобот берувчи хукумат: •инсон хукукларининг устиворлиги: •хокимият органларининг сайланиб куйилиши:

•суз, матбуот ва виждон эркинлигининг Конституция ва конунлар билан кафолатланиши:

•конун устиворлиги:

•фукароларнинг сиёсий ва иктисодий хукуклари мавжудлиги ва тенглиги:

•тайинлаш йули билан шаклланадиган давлат органларининг сайлаб куйиладиган органлар олдида хисоб бериш бурчлилиги: •куппартиявийлик тизимининг мавжудлиги:

•умуммиллий масалаларнинг хал этилишида референдумларнинг утказилиши:

•мулк шаклларининг хилма-хиллиги ва уларнинг тенглигини кафолатловчи конунларнинг мавжудлиги:

•сиёсий мухолифатнинг очик фаолият курсатиши: •жамиятда плюрализм, яъни фикрлар хилма-хиллиги, ранг-баранглигини кафолатловчи конунларнинг мавжудлиги хамда уларни амалий хаётга жорий этиш масалалари самарасининг ортиши.

Маълумки, Узбекистон халки уз мустакиллигига эришгач, Ер шарининг купчилиги ахолиси каби ижтимоий йуналтирилган бозор иктисодиётига асосланган демократик жамиятни барпо этишни уз олдига максад килиб куйди. Табиийки, бундай жамиятни шакллантиришда, авваламбор, Узбекистон тараккиётининг узига хос миллий тамойилларини жахонда кечаётган умуминсоний тамойиллар билан уйгунлашаётганлигини назардан кочирмаслик керак.

Демократик жамият концепциясида миллий, умуминсоний кадриятлар билан бир каторда, диний кадриятларнинг урнига алохида эътибор каратилмокда. Негаки, улар уртасида катъий чегара йук. Бундай фикр билдиришимизга муайян тарихий шароитларда объектив заруратлар туфайли жамият ривожланиши учун алохида ахамият касб этувчи миллий кадриятлар диний карашлар багрида шаклланганлиги асос булади. Шунга кура, бизнинг миллий кадриятларимиз факат ислом заминида вужудга келмаган, балки зардуштийлик, буддавийлик каби динлардан хам куп нарсаларни олган. Бинобарин, хар кандай кадриятларнинг бош манбаи ижтимоий хаётдир. Бунинг исботи сифатида хозирги даврда мамлакатимизда купгина тарихан дин билан боFлик кадриятлар узларининг диний мазмунини узгартириб, дунёвий, миллий кадриятларга айланганлигини эътироф этиш мумкин. Айни, пайтда, демократик жамиятни барпо этишда дин хар доим унинг тарафдори булавермайди. Айникса, хозирги мураккаб утиш даврида ислом гоялари ва карашларидан бир-бирига тубдан карама-карши максадлар йулида фойдаланишга уринишлар жонланган бир пайтда, ана шу омилнинг урнини алохида тахлил этиш зарур. Мустакиллик йилларида энг кулга киритган ютукларимиздан бири тарихий, миллий ва ахлокий кадрият хамда анъаналарнинг, мукаддас динимизнинг жамиятни маънавий юксалишидаги урни ва ахамиятининг кайта тикланганлигидир. Айни замонда, тажовузкор

акидапараст кучлар ислом дини халкимиз учун мукаддас кадрият эканлигидан фойдаланиб, Узбекистонни демократик, маърифий тараккиёт йулидан огдиришга интилмокдалар». Кейинги йилларда дунё микёсида исломдан карама-карши максад йулидан фойдаланишлар яккол мисоллардан намоён булмокда.

Демократик жамиятни умуминсоний ва миллий кадриятларсиз барпо этиб булмайди. К,адриятлар хакида фикр юритганда унинг иккита таркибий кисмини назарда тутмок керак. Бундан энг аввало инсоннинг объектив оламга нисбатан булган актив фаолиятини алохида тахлил килиш зурур. Умуминсоний кадриятлар тушунчасига моддий ва маънавий мухит яшаш шарт-шароитларининг ривожланиши ва ворислик содир булиб янги-янги кадриятларнинг шаклланишига утишдан мерос булиб колганлари эса давр рухи янги ижтимоий эхтиёж ва тараккиёт учун асос булган кадриятлар киради. Умуминсоний кадриятларнинг асосий вазифаси оламни билиш ва уни амалий узгартиришнинг мухим омилидир.

Марказий Осиё халкларининг миллий кадриятлардаги узига хос жихатларига куйидагиларни киритиш мумкин: •туFилган макон ва она юртга эхтиром: •аждодлар хотирасига садокат: • катталарга хурмат ёшларга иззат: •инсоний муомалада мулозамат:

•хаё андиша вазминлик сабр-токат кабиларнинг устуворлиги. Маълумки демократик кадриятлар муайян шароитларда шаклланади. Шу сабабли улар махаллий миллий минтакавий умуминсоний мазмунда намоён булади.

Х,ар бир халкнинг миллий онгида шу халкка хос ва мос булган тарихий шаклланган асосий жихатлар борки у шу халкнинг рухиятини менталитетини характерини ифодалайди ва улар мамлакатнинг сиёсий тизимида узининг изларини колдирмаслиги мумкин эмас. Умуминсоний кадриятга айланган демократиянинг хамма учун мухим ва ахамиятли булган жихатларини тан олиб унинг хар бир халк миллий-маънавий рухияти асосида карор топиши ва умуминсоний ходисага айланишини эътироф этмаслик жихат ривожига демократик тараккиёт мантигига тугри келмайди. Демократия канчалик умуминсоний маъно ва кадрият касб этмасин унинг негизини унга рухий куч-кувват берадиган уни бойитиб турадиган ранг-баранглигини таъминлайдиган миллйлик миллий рухият миллий-маънавий кадриятлардир. Демократия миллийликнимиллий рухиятни хисобга олмаса унга таянмаса уз мохиятига зид булиб колади.

Бу кадриятлар бутун инсоният томонидан кулга киритилган фан, техника, маданият, ижтимоий ишлаб чикариш муносабатларини ривожлантириш борасидаги янги жихатлар, демократия конунчилик, адолатни баркарорлаштириш борасидаги ютуклардан хам иборат булиб, улардан окилона фойдаланиш республикамизни жахондаги ривожланган

давлатлардан бирига айлантириш ишига хизмат килади. Бу борада бирор чекинишларга, миллий махдудликка ва калондимогликка йул куйиш нихоятда катта йукотишларга олиб келиши мумкин.

Хулоса килиб айтганда, кадриятлар жамият тарихий тараккиёти жараёнида шаклланган ва ривожланган, утмишда, хозирги кунда ва келажакда хам ижтимоий тараккиётга ижобий таъсир этадиган, кишилар онгига сингиб, ижобий ахамият касб этган моддий, маънавий бойликлардир. Шу нуктаи назардан, тарихий тажриба, анъаналарнинг мерос булиб утиши - буларнинг барчаси янгидан-янги, авлодларни тарбиялайдиган кадриятларга айланиб колиши лозим.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Анхайер Хельмут. Гражданское обхество и «третий сектор». "Deutschland" журнали, 2000, №5.

2. Гегель Г. В. Философия права. - Москва: Мусль, 1990.

3. Жалилов Ш. Кучли давлатдан — кучли жамият сари: Тажриба,

4. тахлил, амалиёт. — Т.: «Узбекистон», 2001,

5. Жумаев Р.З. ва бошк. Сиёсий ислохотлар стратегияси. "Академия"Т. 2009.

6. Жураев С. Фукаролик жамияти: назария ва амалиёт (илмий-тахлилий маколалар туплами). — Т.: 2003.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.