Научная статья на тему 'ЁШЛАРДА ҒОЯВИЙ ИММУНИТЕТНИ РИВОЖЛАНТИРИШ МАСАЛАЛАРИ'

ЁШЛАРДА ҒОЯВИЙ ИММУНИТЕТНИ РИВОЖЛАНТИРИШ МАСАЛАЛАРИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

175
61
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Ёшлар / ғоявий иммунитет / ватанпарварлик / тарбия / оила / жамоа / жамият / демократия / таҳдидлар / терроризм / креатив тафаккур / youth / ideological immunity / patriotism / education / family / collective / society / democracy / threats / terrorism / creative thinking

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Гулистон Омонтурдиевна Машарипова

Мақолада ёшларда ғоявий иммунитетни ривожлантириш масалаларининг айрим жиҳатлари тадқиқ этилади. Жумладан, ёшларда ғоявий иммунитетни мустаҳкамлаш учун оила, жамоа ва жамиятда улар тарбиясига асосий эътибор қаратиш лозимлиги назарий жиҳатдан асосланади. Манбаларга таянилган ҳолда концептуал ғояларга муносабат билдирилади. Бугунги турли таҳдидларнинг мавжудлиги шароитида ёшларда ғоявий иммунитетни мустаҳкамлаш учун ватанга ва халққа муҳаббат ҳиссини сингдириш лозимлиги масалалари таҳлил этилади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ISSUES OF DEVELOPMENT OF IDEOLOGICAL IMMUNITY IN YOUNG PEOPLE

The article examines some aspects of the formation of ideological immunity in young people. In order to strengthen ideological immunity, in particular, it theoretically substantiates the need to focus on the education of young people in the family, in the team and in society. The attitude towards conceptual ideas is expressed on the basis of scientific analysis of sources. In the context of existing threats, the author analyzes the issues of the need to educate young people a sense of love for the Motherland and the people.

Текст научной работы на тему «ЁШЛАРДА ҒОЯВИЙ ИММУНИТЕТНИ РИВОЖЛАНТИРИШ МАСАЛАЛАРИ»

ЁШЛАРДА ГОЯВИЙ ИММУНИТЕТНИ РИВОЖЛАНТИРИШ

МАСАЛАЛАРИ

Гулистон Омонтурдиевна Машарипова

Камолиддин Бедзод номидаги Миллий рассомлик ва дизайн института

уцитувчиси E-mail: gulistan777@list.ru

АННОТАЦИЯ

Мацолада ёшларда FOявий иммунитетни ривожлантириш масалаларининг айрим жидатлари тадциц этилади. Жумладан, ёшларда FOявий иммунитетни мустадкамлаш учун оила, жамоа ва жамиятда улар тарбиясига асосий эътибор царатиш лозимлиги назарий жидатдан асосланади. Манбаларга таянилган долда концептуал FOяларга муносабат билдирилади. Бугунги турли таддидларнинг мавжудлиги шароитида ёшларда FOявий иммунитетни мустадкамлаш учун ватанга ва халцца мудаббат диссини сингдириш лозимлиги масалалари тадлил этилади.

Калит сузлар: Ёшлар, FOявий иммунитет, ватанпарварлик, тарбия, оила, жамоа, жамият, демократия, таддидлар, терроризм, креатив тафаккур.

ISSUES OF DEVELOPMENT OF IDEOLOGICAL IMMUNITY IN YOUNG

PEOPLE

Guliston Omonturdievna Masharipova

Teacher of National Institute of Art and Design named after Kamoliddin Behzod E-mail: gulistan777@list.ru

ABSTRACT

The article examines some aspects of the formation of ideological immunity in young people. In order to strengthen ideological immunity, in particular, it theoretically substantiates the need to focus on the education of young people in the family, in the team and in society. The attitude towards conceptual ideas is expressed on the basis of scientific analysis of sources. In the context of existing threats, the author analyzes the issues of the need to educate young people a sense of love for the Motherland and the people.

Keywords: youth, ideological immunity, patriotism, education, family, collective, society, democracy, threats, terrorism, creative thinking.

КИРИШ

Истиклол жамиятимиз аъзолари, жумладан ёшларнинг ижтимоий -иктисодий ва маданий-маънавий камолоти учун шарт-шароит яратиб, жамиятнинг келажак тараккиётини таъминловчи куч булган ёшларнинг FOявий -маънавий янгиланишида хам зарурий омилдир. Фукаролик жамияти шароитида демократик тафаккурнинг ривожи боис, кузатилаётган маънавий ва ижтимоий-маданий узгаришлар ёшлар онгида ижобий дунёкарашни ривожлантирмокда. Истиклолнинг кулга киритилиши туфайли хамда миллий тафаккурнинг ривожи боис ёшларда жамиятдаги ижобий узгаришларга нисбатан оптимистик кайфиятлар ривожланмокдаки, бу уларда FOявий иммунитетнинг устуворлигини таъминламокда.

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Х,ар бир ижтимоий-тарихий даврда ёшлар муаммоси, маънавиятини юксалтириш, ижтимоий хаётда ёшлар иштирокини фаоллаштириш, жамиятда ёшларнинг урни, уларда ахлокий кирраларни ривожлантириш каби масалалар тадкикига баFишланган бир катор ишлар килинган. Жумладан, З.Буриева ва А. Иброхимовлар ёшларнинг демографик холати ва оила масаларига баFишланган маколаларида бугунги шароитда ёшлар микдор жихатидан тез усиб келаётганлиги, улар тарбиясига асосий эътибор каратиш лозимлигига урFу бериб. ёшларнинг жамиятдаги ижтимоий мавкеи, турмуш тарзи, хукукий маданияти, ёшларнинг демократия ва демократик кадриятларга муносабати, мафкуравий тахдид шароитида ёшлар тарбияси масалаларига тухталади. Н. Латипова эса уз тадкикотида Узбекистон жамияти ижтимоий тизимида ёшларнинг тутган урни, Н.Назаров узининг тадкикотида миллий мустакилликни кулга киритгач, Узбекистон олимлари томонидан тарихий кадриятларга муносабат масаласи тубдан узгарганлиги, тарихий онгни юксалтириш оркали уларда FOявий иммунитетни мустахкамлаш масалаларига эътибор каратади. Г.Гаффарова ва М.Н.Абдуллаевалар узларининг тадкикотларида жамият аъзолари, жумладан ёшларда мехр ва мухаббат туЙFусини ривожлантириш оркали жамиятнинг маънавий тараккиётини таъминлаш мумкинлиги FOяларини илгари сурганлар [4; 14-15]. Шунингдек, жамият аъзолари маънавиятини юксалтириш масалалари, жумладан одоб, тарбия ва ахлокий кирраларни хамда FOявий иммунитетни ривожлантириш масалаларига баFишланган. С. Файзиев ва Норматовлар ёшларнинг жамиятдаги мавкеи, жамият социал структурасида уларнинг урни, ёшлар таълими ва тарбияси, ёшлар шахсини шакллантиришда тарбиянинг урни, жамиятнинг

ижтимоий-ицтисодий асосларини мустадкамлашда дамда илмий -техникавий тарацциёт шароитида ёшлар, турли таддидлар, жумладан террористик кучларнинг мавжудлиги шароитида ёшларда гоявий иммунитетини ривожлантириш масалалари илгари сурилган.

НАТИЖАЛАР

Фуцаролик жамияти асослари мустадкамланаётган бугунги кунда ёшларимиз Президент асарларини мутолаа цилиш орцали миллий мустациллик гояларига содицликни ривожлантиришнинг зарурийлиги асосланган. Мутафаккирларимиз ва аждодларимизнинг асарлари дам ёшлар ахлоцида узликни англаб мустациллик гояларига содицликни таъминлашга хизмат цилаётганлигини эътиборлидир.

Республикамиз уцув юртлари ва оммавий ахборот воситалари дам тарбиявий таргибот ва ташвицот ишлари орцали мустациллик гояларига содицлик диссини ривожлантиришга янада дисса цушиши лозимлиги мудим. Ёшлар онгида бунёдкор гоялар устуворлигини таъминлаб, ёт гояларга царши иммунитетнинг барцарорлигига имконият яратиш зарурий адамият касб этади.

МУХОКАМА

Бугунги кунда ижтимоий-маданий, сиёсий-ицтисодий, маънавий-ахлоций омилларнинг таъсири туфайли ёшларда миллий тафаккур янгича мазмун касб этмоцда. Ушбу жидатлар жамиятда эдтимол тутилаётган дар цандай хуружларга царши ёшлар онгида кучли иммунитетни ривожлантирмоцдаки, бу глобал тарацциёт жараёнида турфа таддидларнинг кириб келиш эдтимоли мавжудлиги шароитида уларни ижтимоий жидатдан димоя цилиш билан бир цаторда, гоявий-сиёсий жидатдан дам цуллаб-цувватлаш мудим. Шу боис, ёшларга ишонч, уларни келажакнинг бунёдкорлари сифатида цараш давлат сиёсати даражасига кутарилиб, эътибор царатилаётганлиги цувонарлидир. Узбекистон Президенти Ш.М.Мирзиёев таъбири билан айтганда: «Бугунги кунда мамлакатимизни янгилаш ва модернизация цилиш, уни инновацион асосда ривожлантириш, уз олдимизга цуйган куп циррали ва мураккаб вазифаларни амалга ошириш мацсадида биз замонавий ва креатив фикрлайдиган, дар цандай вазиятда дам масъулиятни уз зиммасига олишга цодир булган, гайрат-шижоатли, интеллектуал салодияти юксак, ватанпарвар ёш кадрларга давлат ва жамият бошцарувида мудим вазифаларни ишониб топширмоцдамиз» [2; Б. 491].

Креатив фикрлайдиган ёшларни тарбиялаш бугунги куннинг долзарб вазифаси экан, бунинг учун зиёлиларимиз зиммасидаги асосий вазифа -ёшларда FOявий иммунитетни ривожлантириб, фукаролик жамияти институтлари шаклланаётган хозирги шароитида Ватан учун фидойи ёшларни тарбияламок лозим. Шу сабабли фукаролик жамияти шароитида ёшлар ва уларда FOявий иммунитетни ривожлантиришнинг назарий-методологик асосларини бугунги куннинг реал вокеълиги асосида тадкик этиб, ёшларнинг маънавий-ахлокий ривожини янада юксалтирувчи таклиф ва тавсияларни илгари суриш мухим. Чунончи, бугунги жадал тараккиёт шароити давлат микёсида баркамол авлодга эътибор каратилиб, катор тадбирлар ишлаб чикилаётганлиги ёшларнинг маънавий баркамоллигини таъминлаб, уларда FOявий иммунитетни ривожлантириш объектив зарурият сифатида мухим эканлигини курсатиб, унинг концептуал асосларини яратишни кун тартибига куймокда.

Миллий истиклол туфайли шаклланган демократик тафаккур жамият аъзолари, хусусан ёшларга янги имкониятларни вужудга келтириб, узига хос масъулиятни хам юклади. Янгича фикрлаш, миллий кадриятларга ижобий муносабат, уларнинг умуминсоний кадриятлар тизимидаги урнини теран хис этиш имконини берди. Шу билан бир каторда узликни англаб, утмишга холисона муносабатда булиш, якин утмиш вокеаларини танкидий -тахлилий нуктаи-назардан идрок этиш ёшлар ижтимоий-маданий ва маънавий фаолиятининг ажралмас кисмига айланди.

Ижтимоий-тарихий тараккиётдан маълумки, жамиятни

харакатлантирувчи куч сифатида ёшлар мавжуд тизимнинг сифати ва холатидан катъи-назар ривожланаверади. Бундай ривожланишда ёшлар характерли хусусиятларида кайси жихатлар устуворлик килиши тузумнинг гуманистик мохиятига боFлик. Мустакилликнинг халкимиз хаётида мукаддаслиги ва муътабарлиги шу билан белгиланадики, унда миллий тараккиёт манфаатларидан келиб чикиб, ёшларнинг уз-узини ривожлантириш имкониятларига кенгрок эътибор каратилмокда. Шунингдек, умуминсоний тараккиётга хисса кушиш максадида жахон тажрибаларига таяниш, миллий фанимиз ютугини тарFиб этиш билан бир каторда бошка халклар ютукларини урганиш кундалик хаётимизнинг ажралмас кисмига айланди.

Мустакиллик туфайли карор топиб, инсонпарварлик максадларини амалга ошира бошлаган демократик жамият, собик тоталитар жамиятдан энг оддий ва энг асосий фарки шундан иборатки, унда ёшлар ахлокий тарбияси атеистик FOяларга сингдириш асосида олиб борилиб, сохта ва сунъий

цадриятлар тизимини таргиб этиш булди. Бугунги кунда эса ёшлар ахлоци дунёвий ва диний цадриятларнинг ижобий-маърифий цирраларини мужассам этган жидатлар уйгунлиги асосида шакллантирилиб, ривожлантирилаётганлиги цувонарлидир. Шундай экан, бугунги кунда ёшлар манфаатларини ифодаловчи, уларнинг ижтимоий фаоллик даражасини оширувчи, Ватан ва халц келажаги учун масъуллик диссини ривожлантирувчи таклиф ва тавсиялар мудимдир.

Ижтимоий-демографик цатлам сифатида жамиятнинг социал тизимида ёшлар алодида урин тутиб, республикамиз адолисининг туртдан бирини ун олти ёшдан уттиз ёшгача булган ёшлар ташкил этади. «Узбекистон каби адоли сонида ёшларнинг салмоги юцори булган давлатларда ушбу гурудни атрофлича урганиш мудим адамиятга эгадир. Статистик маълумотларга цараганда адолининг туртдан бирини ёшлар ташкил цилади» [3; Б. 129]. Ушбу жидатлар муаммони тадциц этишнинг долзарблигини билдирувчи омил булиб, жамиятнинг ижтимоий тизимида ёшларнинг урнига алодида эътибор царатишни тацозо этади. Шундай экан ёшлар деганда нимани тушунамиз?!, -деган саволга жавоб излаш жоиздир.

Ижтимоий тарацциёт натижасида фан ривожланиб инсоният манфаатига хизмат цила бошлаган даврдан буён тарацциёт ривожига таъсир этувчи омилларни тадциц этиш зарурий модият касб эта борди. Ёшлар тугрисида дам куплаб тадцицот ишлари олиб борилиб, турфа царашлар илгари сурилган. «Маънавият: асосий тушунчалар изодли лугати»да: «Ёшлар - жамиятдаги ижтимоий-демографик гуруд, инсон умрининг муайян даврида яшаётган, етукликнинг царор топиши, катталар оламига кириш ва унга мослашиш каби узига хос хусусиятлар билан тавсифланадиган тушунчадир» [6; Б. 152]. Демак, ёшлик инсон умрининг муайян даврини цамраб олувчи ижтимоий жараён булиб, унда инсоннинг шахс сифатидаги етуклиги таъминланиб боради. Ушбу даврда инсон ижтимоийлашув жараёнларини бошидан кечириб боради. Жамиятнинг тенг дуцуцли аъзоси сифатида ушбу даврда ёшларда ижтимоий фаоллик, меднат куникмаси ва салодиятининг шаклланиши, маънавий-ахлоций хусусиятлар ривожи юксалиб бораверади.

Ёшларга берилган яна бир таърифда: «Ёшлар - ёш хусусиятлари, ижтимоий долатининг узига хослиги билан ажралиб турувчи ижтимоий-демографик гуруд», - дейилади [13; Б. 121]. Ёшлар ижтимоий долатининг узига хослиги шу билан характерланадики:

1. Ёшларда билим олиш имкониятлари нисбатан кенгроц;

2. Уларда касб танлаш имконияти чуцурроц;

3. Ушбу даврда ёшлар бир неча гурухга булиниб кетади, чунончи, укувчи, талаба, шогирд, устоз, муайян соха ходими, оилали, буйдок ва хк.

4. Ёшларнинг ёш ва имконият хусусиятларидан келиб чикиб, ушбу даврда маънавий-ахлокий кирралар ривожланиб, мустахкамланади.

Яна бир таърифда: «Ёшлар мухим ижтимоий гурух сифатида жамиятда узгаришлар индикатори булиб, жамият тараккиётининг потенциалини белгилайди» [5; Б. 138], - дейилади. Юкоридаги таърифлар урганилаётган муаммонинг у ёки бу томонларини камраб олади, албатта. Бизнинг фикримизча: Ёшлар жисмоний ва маънавий-ахлокий жихатдан динамик усишда булиб, жамият тараккиётини таъминловчи потенциал куч сифатида ижтимоий-сиёсий, маънавий-маданий ва иктисодий холати ва дунёкараши шаклланиб, ривожланишда булган ижтимоий гурухдир.

Социология фанида хам жамиятнинг ижтимоий тизимида ёшлар потенциали ва ижтимоий эхтиёжлари, ижтимоий-иктисодий ва ёшдаги тафовутлари, жамиятдаги мавкеи каби жихатлари урганилади. «Социология фани ёшларни жамиятдаги ижтимоий ва рухий узига хос холатга эга булган йирик ижтимоий гурух сифатида урганади. Бу ижтимоий ва рухий холатда уларнинг нафакат ёшдаги тафовутлари, балки ижтимоий-иктисодий, шунингдек, ижтимоий-сиёсий мавкеи хам уз ифодасини топади» [12; Б. 99]. Ёшларнинг жамиятда ижтимоий-сиёсий ва иктисодий мавкеи жамият аъзоларининг доимий диккат-эътиборида булиши лозим. Чунки, жисмоний ва маънавий жихатдан такомиллашиб бориш факатгина ёшларга хос булган хусусият булиб, ушбу жихатларга эътибор каратиш мухимдир.

Ёшларда FOявий иммунитетни ривожлантириш бугунги глобал тараккиёт шароитида зарурий булиб, эхтимол тутилган FOявий тахдид ва хуружлар ушбу хусусиятнинг устуворлиги оркали бартараф этилади. Маълумки, FOя муайян максадлар хосиласи сифатида жамият аъзолари фаолиятини йуналтирувчи маънавий-рухий кучдир. Гоя жамият аъзолари максадларини ифодалайди. Бундай максад умуммиллий даражада эътироф этилса миллий FOя тарзида намоён булади. «Миллий FOя - миллий онгни уЙFOтувчи, миллатнинг узлигини англатувчи, узига хосликка, менталитетга «киёфа» бахш этувчи, миллий рухият, Fурур, ифтихор, эътикод ва масъуллик туЙFуларини шакллантирувчи фикрдир» [10; Б. 24]. Демак, миллий FOя миллатнинг ички маънавий-рухий оламида мужассам булган орзу-максадлар ифодаси сифатида жамият тараккиётини белгиловчи стратегик йуналишдир. Яъни, «...миллатнинг утмиши, бугуни ва истикболини англашни узида мужассамлаштирган, унинг этноижтимоий бирлик сифатидаги туб манфаатлари ва максадларини

ифодалайдиган, тарацциётга хизмат циладиган гояга миллий гоя дейилади» [11; Б. 15].

Яна бир назарий манбага эътибор царатадиган булсак: «Гоя - инсон тафаккурида вужудга келадиган, ижтимоий характерга эга булган, рудиятга кучли таъсир утказиб, жамият ва одамларни даракатга чорлайдиган, мацсад -муддао сари етаклайдиган кучли, теран фикр» [8; Б. 179]. Гоя ижтимоий онгда вужудга келиб, йуналтирувчилик хусусиятига эга булган теран фикрлар мажмуи сифатида жамият аъзолари тафаккуридан урин олиб, кундалик фаолиятида намоён булади.

Иммунитет тушунчасига келсак, фалсафа цомусий лугатида ушбу тушунчага нисбатан кенгроц ва тулицроц таъриф берилиб, унинг ижтимоий -фалсафий атама сифатидаги модияти очилган. Жумладан, шундай дейилади: «Иммунитет - (лот. Immunitas - бирор бир нарсадан халос булиш, цутулиш) -организмнинг доимий ички барцарорлигини сацлаш, узини турли хусусиятларга эга таъсирлардан, ташци инфекциялар кириб цолишидан димоя цилишга цодир булган реакциялар мажмуаси» [13; Б. 160]. Бундай таъриф биз урганаётган муаммо доирасида масала модиятига яцинлашишда нисбатан конкрет модият касб этади. Бизнинг фикримизча дар цандай атама сиёсий модият касб этиши учун фалсафий тушунча сифатида эътироф этилиши, тушунчанинг фалсафий модияти талцин этилиши лозим. Фалсафа цомусий лугатида ушбу жидатлар нисбатан конкрет тарзда очиб берилган. Жумладан: «Инсон узининг бутун даёти давомида ташци таъсирга акс жавоб сифатида орттирган билим ва малакалари асосида иммунитет тизимини узида шакллантиради», - дейилади [13; Б. 160]. Хдцицатан дам инсон:

1. Ижтимоий-маънавий омиллар таъсири натижасида воцеълик ва кундалик даётдаги додисаларга нисбатан муносабати шакллана бориб, ахлоций омилларни узида сингдира боради;

2. Инсон цалби ва тафаккурига сингдирилган ана шу маънавий-ахлоций хусусиятлар шахсда иммунитет тизими сифатида царор топади.

Бизнинг фикримизча иммунитет цадриятлар тизими сифатида:

1. Урф-одат ва анъаналаримизга ижобий муносабатда булиш диссини ривожлантиради;

2. Моддий, маданий ва маънавий меросга нисбатан дурмат ва эдтиром билан муносабатда булиш жидатларини юксалтиради;

3. Юцорида таъкидланган жидатлар ёшларда Ватан равнаци ва халц келажаги учун масъуллик хусусиятларини дам таъминлайдики, цадриятлар

тизимида ушбу жихатлар мухим булган бугунги кунда зарурий омил сифатида эътиборлидир.

Иммунитет тушунчалари хамда ушбу тадкикот мавзуси талаби доирасида FOявий иммунитетга эътибор каратадиган булсак, илмий-назарий адабиётларда куйидагича таъриф берилган: «Мафкуравий иммунитет - (лотинча «Immunitatus» - бирор нарсадан озод этиш) - шахс, ижтимоий гурух, миллат, жамиятни турли зарарли FOявий таъсирлардан химоялашга хизмат килувчи тизим» [7; Б. 191]. Демак, шахсий иммунитет муайян киши рухиятидаги баркарор маънавий-ахлокий холат, куриниш булса, гап FOявий ёки мафкуравий иммунитет хакида кетганда, у жамият аъзолари, жумладан ёшлар ички оламига хос булган маънавий-ахлокий кадриятлар мажмуи сифатида тизимий мохият касб этади. Шунингдек, «Мафкуравий иммунитет тизими маънавий баркамол, иродаси бакувват, иймони бутун шахсни тарбиялашда, хар кандай реакцион, бузFунчи характердаги FOявий тажовузларга бардош бера оладиган ёшларни тарбиялашда кул келади» [13; Б. 160]. Демак, мафкуравий иммунитет ва маънавий мерос асосидаги тарбия узаро алокадор булган тушунча сифатида бир-бирини такозо этади. Яъни, тарбия туфайли инсон шахс сифатида камол топиб, унда иммунитет шаклланиб, маънавий-ахлокий омиллар таъсири натижасида ривожланиб борса, уз навбатида иммунитет шахснинг маънавий -ахлокий баркамоллигини таъминлашда хам мухим урин тутади. «Шунингдек, тарихий тафаккурда маданий ёки маънавий меросга мансубликни ифодалашда хар бир ижтимоий-тарихий даврга хос булган йуналтирувчи FOя зарурий ахамиятга эга булиб, ижтимоий-тарихий тараккиёт давомида тафаккурда элпарварлик ва ватанпарварлик хислатлари ривожи бевосита ушбу омил билан боFлик» [9; Б. 102].

Ёшларда FOявий иммунитетни ривожлантириш масаласи асосан, жамиятнинг социал тизимида ижтимоий-иктисодий, сиёсий ва маънавий жихатдан динамик усишда булган гурух вакилларига хос булиб, глобал тараккиётнинг айрим холатлардаги реал хавфнинг мавжудлиги шароитида улар онги ва калбида бундай тахдидларга карши кучли маънавий-ахлокий мавкенинг баркарорлигини таъминлашдан иборатдир.

Умуман олганда жамиятнинг ижтимоий тизимида ёщлар ва FOявий иммунитет масалаларининг назарий-методологик тахлили мустакиллик шароитида миллий фанимизнинг ривожини таъминласа, иккинчи томондан ёшларнинг маънавий-ахлокий мукаммаллигини, демократик-хукукий давлат шароитида ёшларнинг ижтимоий фаоллигини оширишнинг концептуал жихатларини курсатувчи тадкикот сифатида хам мухим дир.

Фукаролик жамияти шароитида ва бугунги глобаллашув жараёнида ёшлар маънавий-ахлокий тарбияси узига хос урин тутиб, жамият социал тизимида етакчи катлам булган ёшларнинг баркамол ривожи бевосита турфа тахдидларга карши улар онги ва калбидаги FOявий иммунитетнинг даражасига боFлик. Гоявий иммунитет эса ёшлар маънавияти билан боFлик ходиса булиб, мехр-мухаббатни юксалтириш асосида ривожлантирилади : «Мухаббатга асосланган муносабатлар муаммоси ижтимоий ривожланиш, конструктив сузлашув (диалог), узаро тушуниш ва хк.лар учун шарт шароитлар яратади ва инсоният цивилизацияси ривожланишининг фундаментал асосини ташкил килади" [4; Б. ].

Ана шу нуктаи-назардан ёшлар тарбиясида улар FOявий хавфсизлигига эътибор каратиш миллий манфаатларнинг ривожида етакчи мохият касб этиб, мамлакатдаги ижтимоий-сиёсий тараккиёт маънавияти юксак ва FOявий жихатдан чиниккан ёшларга куп жихатдан боFлик. Мамлакатимиз Президенти Ш.М.Мирзиёев таъкидлаганидек: «Маълумки, ёш авлод тарбияси хамма замонларда хам мухим ва долзарб ахамиятга эга булиб келган. Аммо биз яшаётган XXI асрда бу масала хакикатан хам хаёт-мамот масаласига айланиб бормокда. «Тарбия канча мукаммал булса, халк шунча бахтли яшайди», дейди донишмандлар. Тарбия мукаммал булиши учун эса бу масалада бушлик пайдо булишига мутлако йул куйиб булмайди.

Барчангизга аён, хозирги кунда дунё микёсида бешафкат ракобат, карама -каршилик ва зиддиятлар тобора кескин тус олмокда» [1; Б. 504-505]. Хдкикатан хам тарбиянинг мукаммаллигини таъминлаб, ёшлар маънавиятини юксалтириш, шу асосларда ёшларда FOявий иммунитетни мустахкамлаш ёшлар онги ва калби учун кураш кетаётган бугунги кунда мухим. Ёшлар онги ва калбида бушлик пайдо булишига йул куймаслик, уларни Ватан ва халк манфаати йулида тарбиялаш фукаролик жамияти институтлари шаклланаётган бугунги кунда мухим. Бугунги кунда зиёлилар зиммасидаги асосий вазифа ёшларда миллий тафаккурни ривожлантириш билан бир каторда уларда маънавий-ахлокий мукаммалликни такомиллаштиришдир.

ХУЛОСА

Бугунги, янгиланаётган Узбекистон шароитида ёшлар ахлокида позитив жихатлар хамда улар орасида миллий ва умуминсоний кадриятлар тарFибини, миллатлараро муносабат маданиятини тарFиб этиш зарур. Ушбу усуллар оркали ёшлар орасида умуминсоний цивилизацияга хос хусусиятларни, ватанпарварлик, фукаровий бирлик каби хислатларни ривожлантириш лозим.

Шу сабабли, ушбу муаммо жамият аъзоларидан доимий диккат эътиборни такозо этади. Зеро, хар кандай жамият истикболи бевосита ёшлар ахлокидаги ижобий хусусиятлар ривожига боFликдир.

Ёшлар ижтимоий-демографик гурух сифатида жамият ривожида етакчи уринни эгаллаб, келажак тараккиётнинг асоси бугунги ёшларимизнинг жисмоний ва аклий кобилияти билан бевосита боFлик экан, бугунги глобал тараккиёт шароитида ёшларда FOявий иммунитетни ривожлантириш объектив зарурият сифатида майдонга чикиб, келажакда жамият маънавияти бевосита ушбу омил билан узвий боFликдир.

REFERENCES

1. Mirziyoyev Sh. (2018) Milliy taraqqiyot yo'limizni qat'iyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga ko'taramiz. - Toshkent: «O'zbekiston», 2018. - B. 504-505.

2. Mirziyoyev Sh. (2018) Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng oliy bahodir. Tom 2. - Toshkent: «O'zbekiston», 2018. - B. 491

3. Bo'riyeva Z., Ibrohimov A. (1998) Yoshlarning demografik holati va oila //Ijtimoiy fikr. 1998. №2. - B. 129.

4. Gaffarova G.G., Abdullayeva M.N. (2020). Tasavvufning kognitiv tizimi zamonaviy falsafa prizmasida. Academic research in educational sciences. №3. URL: https://cyberleninka.ru/article/n7tasavvufning-kognitiv-tizimi-zamonaviy-falsafa-prizmasida (дата обращения: 15.01.2021).

5. Latipova N. (2004) Molodyoj v sotsialnoy strukture Uzbekistanskogo obщestva // Ijtimoiy fikr - Inson huquqlari. 2004. №3. - S. 138.

6. Ma'naviyat: asosiy tushunchalar izohli lug'ati (2009) /O'zR Prezidenti huzuridagi DJQA, O'zbekiston faylasuflari milliy jamiyati; tahrir hay'ati: X. Sultonov va boshq.; tuzuvchi va mas'ul muharrir Q.Nazarov. - T.: G'afur G'ulom, 2009. - B. 152.

7. Milliy g'oya: targ'ibot texnologiyalari va atamalar lug'ati. (2007) - T.: Akademiya, 2007. - B. 191.

8. Milliy istiqlol g'oyasi: asosiy tushunchalar, tamoyillar va atamalar (qisqa izohli tajribaviy lug'at). - (2002) T.: Yangi asr avlodi, 2002. - B. 179.

9. Nazarov N.A. (2020) O'rxun-Yenisey yozuvlari mohiyatini talqin etishning ahamiyati //Ilim ham jamiyet: ilimiy-metodikaliq jurnal. Ajiniyaz atindag'I Nokus mamlekettik Pedagogikaliq Instituti. - Nokis, 2020. -№4.- B. 102.

10. Otamuratov S. (2005) Milliy rivojlanish falsafasi. - T.: Akademiya, 2005. - B. 24.

11. Ochildiyev A. (2004) Milliy g'oya va millatlararo munosabatlar. - T.: O'zbekiston, 2004. - B. 15.

12. Sotsiologiya: Ma'ruzalar matni.(2000) Mas'ul muharrir: V.M.Karimova. -Toshkent, 2000. - B. 99.

13. Falsafa qomusiy lug'at.(2004) Tuzuvchi va mas'ul muharrir f.f.d. Q.Nazarov. -T.: O'zbekiston faylasuflari milliy jamiyati nashriyoti, 2004. - B. 121.

14. Gaffarova, G.G. (2019), Problems self-organization: philosophical analysis // Scientific Bulletin of Namangan State University. -T.1. -№5, - C.185-190.

15. Gaffarova G.G., Saydaliyeva N.Z., (2020). "The influence of social networks on youth thinking and activity", JournalNX - A Multidisciplinary Peer Reviewed Journal, Volume 6, Issue 5, ISSN: 2581-4230, Page No. 105-108.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.