CC BY
87
D01:10.12845/bitp.37.1.2015.1
st. bryg. w st. spocz. mgr Piotr Bielicki st. bryg. w st. spocz. mgr inz. Jan Kielin1
Przyjçty/Accepted/Принята: 20.10.2014; Zrecenzowany/Reviewed/Рецензирована: 19.02.2015; Opublikowany/Published/Опубликована: 31.03.2015;
Wladyslaw Pilawski2
Владислав Пилявский
ABSTRAKT
Od zawsze w szeregach ochrony przeciwpozarowej byli ludzie o niezwyklych zaletach umyslu i charakteru, wykazuj^cy olbrzymie zaangazowanie zawodowe i spoleczne. Do grona osöb utozsamianych z ochrony przeciwpozarow^ nalezy nie-w^tpliwie pik poz. w st. spocz. Wladyslaw Pilawski, ktörego piçkny jubileusz setnych i sto pierwszych urodzin niedawno obchodzilismy. Wieloletnia postawa zawodowa pulkownika Pilawskiego zdecydowanie zasluguje na uwagç oraz przyblizenie jego sylwetki czytelnikom BiTP. Osobç Pulkownika wyröznia bardzo aktywna wieloletnia dzialalnosc na röznych szczeblach, ktöra wywarla bardzo istotny wplyw na rozwöj ochrony przeciwpozarowej.
Jest on wspöltwörc^ systemu ochrony przeciwpozarowej, organizowal sluzbç pozarnicz^ na ziemiach odzyskanych oraz przyczynil siç do rozwoju techniki pozarniczej i poprawy stanu bezpieczenstwa pozarowego.
Swoj^ dzialalnosc pozarnicz^ rozpocz^l w Ochotniczej Strazy Pozarnej w Czarnkowie w roku 1934. Mimo ciçzkiej sytuacji ekonomicznej i politycznej oraz wielu przeciwnosci losu prezentowal zawsze wzorow^ patriotyczn^ postawç. Po okupacji jako komendant poznanskiej Strazy Pozarnej z ogromnym zaangazowaniem uczestniczyl w odbudowywaniu i rozbudowywaniu straznic i zaplecza technicznego, rekonstrukcji zniszczonego taboru i technicznego wyposazenia jednostek. W okresie PRL byl scigany przez Sluzbç Bezpieczenstwa. Glöwnymi zarzutami, ktöre mu stawiano, byly: praca w pozarni-ctwie przedwojennym, dzialalnosc konspiracyjna podczas okupacji hitlerowskiej oraz klerykalizm. W wyniku dzialan SB byl trzykrotnie aresztowany, a nastçpnie w 1954 r. zwolniono go z pracy. Dopiero po kilku latach w 1957 r. znöw wröcil w szeregi strazy pozarnej i obj^l stanowisko Zastçpcy Komendanta Glöwnego Strazy Pozarnych. Funkcje tç pelnil przez 22 lata do chwili przejscia na emeryturç. Okres sluzby pulkownika Pilawskiego w KGSP cechowaly: fachowosc, oddanie sluzbie oraz dbalosc o podleglych pracowniköw. W tym czasie wprowadzono szereg istotnych regulacji prawnych dotycz^cych zaröwno bezpieczenstwa pozarowego budynköw, jak i wyposazenia strazy pozarnych.
Na szczegöln^ uwagç zasluguje aktywnosc pana pulkownika w zakresie wydawniczym. Poprzez swoj^ twörczosc wzbogacil literaturç fachow^ z zakresu ochrony przeciwpozarowej o 28 pozycji ksi^zkowych oraz wiele artykulöw. Swoj^ ogromn^ wiedz^ i doswiadczeniem dzielil siç i nadal dzieli podczas licznych spotkan, konferencji, röwniez na arenie miçdzynarodowej.
Slowa kluczowe: Wladyslaw Pilawski, postacie pozarnictwa, ochrona przeciwpozarowa, wspöltwörca systemu ochrony przeciwpozarowej
ABSTRACT
Among people involved in firefighting there have always been extremely talented as well as professionally and socially engaged individuals. There is no doubt that a Fire Service officer, Colonel (Retired) Wladyslaw Pilawski, whose 100th and 101st birthday jubilee we have just celebrated, belongs to this group. The long-standing professionalism of Wladyslaw Pilawski unequivocally merits attention and is one of the main reasons for the introduction of his profile to BiTP readers. Wladyslaw Pilawski is notable for his long-term activities in the Fire Service at different rank levels, with a consequential significant influence on the development of the service.
Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej Panstwowy Instytut Badawczy, Jozefow; [email protected] / Scientific and Research Centre for Fire Protection National Research Institute, Poland;
Wklad merytoryczny w powstanie artykulu / Percentage contribution: P. Bielicki - 70%, J. Kielin - 30%;
2
D01:10.12845/bitp.37.1.2015.1
He is a co-founder of the firefighting system and also organised the Fire Service in the regained territories of Poland. He contributed to the development of firefighting techniques and improvements in fire safety.
Wladyslaw Pilawski commenced his service in the Voluntary Fire Service (VFS) in Czarnkow in 1934. Despite difficulties and adversity, he always portrayed an exemplary patriotic demeanour. After the war he was appointed Chief Fire Officer in Poznan where he was actively engaged in restoring and rebuilding fire stations and workshops, reconstructing the destroyed fleet of appliances and fire stations' firefighting equipment.
During the communist rule of Poland he was pursued by the security services. Main allegation of wrongdoing included: work in the pre-war Polish Fire Service, plotting during Hitler's occupation of Poland and clericalism. Consequently, he was arrested 3 times and, eventually in 1954, dismissed from the Service. Several years later, during 1957, he returned to the Service as Deputy Chief Commandant of the Fire Service, where he served at this post for 22 years, until retirement. During his appointment at the National Headquarters, Colonel Pilawski was known as a friendly professional, devoted to his duty and caring about the value of employees. At the time, a range of essential changes were introduced in fire safety of buildings and provision of facilities, and equipment to the Fire Service.
It is appropriate to make a special mention of Pilawski's publishing activity. Through his creativity he enriched professional literature on fire protection by publishing 28 books and many articles. He shared his knowledge with others at numerous conferences and on the international arena, where he was an active participant.
Keywords: Wladyslaw Pilawski, people involved in firefighting, firefighting, co-founder of the firefighting system
АННОТАЦИЯ
Всегда в рядах пожарной охраны были люди, обладающие исключительным умом и характером, представляющие огромный профессионализм и активное участие в социальной жизни. К числу людей, которые ассоциируются с пожарной охраной, безсомненно, принадлежит полковник пожарной службы в отставке Владислав Пилявский, чей замечательный сотый и сто первый юбилей мы недавно праздновали. Многолетнее профессиональное отношение полковника Пилявского к службе безусловно заслуживает внимания и необходимости ознакомить читателей В1ТР с этим человеком. Полковник отличается активной, многолетней деятельностью на разных уровнях пожарной охраны, которая в свою очередь оказала большое влияние на развитие данной области. Пилявский является соучредителем системы пожарной охраны, он организовал пожарную службу на территориях, которые были возвращены Польше и внёс свой вклад в развитие пожарной технологии и улучшение пожарной безопасности.
Свою службу полковник начал в Добровольной Пожарной Охране в городе Чарнков в 1934 г. Несмотря на сложную экономическую и политическую ситуацию и многие препятствия судьбы, Пилявский всегда отличался образцовым, патриотическим подходом. После оккупации, исполняя должность коменданта познаньской Государственной Пожарной Службы, с большим энтузиазмом участвовал в восстановлении и построении сторожевых башень и технического оборудования, реконструкции поврежденного подвижного состава и технического оснащения подразделений.
В период Польской Народной Республики его преследовала служба безопасности. Он был обвинён прежде всего в работе в довоенной пожарной службе, конспирационной деятельности во время гитлеровской оккупации и клерикализме. В результате действий службы безопасности он был трижды арестован, а в 1954 уволен с работы. Только спустя нескольких лет, в 1957 г. он возвратился в пожарную службу и был назначен Заместителем Главнокомандующего Противопожарных Служб. На этой должности он проработал 22 года до самой пенсии. Пилявский в Главной Комендатуре Пожарной Службы отличался преданностью службе, профессионализмом и особой заботой о сотрудниках. За это время были внедрены многие существенные улучшения, как в сфере пожарной безопасности зданий, так и в оснащении пожарных служб.
Особого внимания заслуживает издательская деятельность полковника Пилявского. Благодаря своему творчеству, он обогатил профессиональную литературу о противопожарной защите 28 книгами и многими статьями. Полковник делился и делится своими обширными знаниями и опытом во время многих конференций, в том числе и международных.
Ключевые слова: Владислав Пилявский, лица пожарной охраны, пожарная охрана, соучредитель системы пожарной охраны
1. W^tek rodzinny
Wladyslaw Pilawski - urodzii sif 29 grudnia 1913 r. w Czarnkowie w rodzinie wielodzietnej licz^cej
dwanascioro dzieci. Atmosfera domu rodzinnego byia pogodna, ciepia, peina wzajemnego zrozumienia i sza-cunku. Ojciec by! aktywnym dziaiaczem pozarnictwa ochotniczego, peini^c w nim rozmaite funkcje, co nie
ЛИЦА ПОЖАРНОЙ ОХРАНЫ
pozostalo bez wplywu na syna. Tuz przed zdaniem egzaminu maturalnego w Pañstwowym Seminarium Nauczycielskim (1933 r.) Wladyslaw wygral konkurs ogloszony przez druzynf harcersk^ na opracowanie organizacji ochrony przeciwpozarowej Czarnkowa.
Juz wtedy mial zamiar zostac zawodowym oficerem strazy pozarnej lub wojska, a poniewaz warunkiem przyjfcia, tak na oficerskie szkolenie pozarnicze, jak tez do wojskowej szkoly oficerskiej, bylo odbycie czynnej sluzby wojskowej i uzyskanie nominacji na podcho-r^zego rezerwy Wojska Polskiego, wifc zglosil sif do niej jako ochotnik. Sluzby koñczy w stopniu podpo-rucznika rezerwy.
Zycie rodzinne przezyl z zon^ Wand^ (z d. Klecz) urodzon^ 2 lutego 1910 r. w Niemczech. 2 czerwca 1944 r. na swiat przyszla córka Ewa Elzbieta. W paz-dzierniku 1944 r. rodzina przeniosla sif do Krakowa, by w marcu 1945 r. osi^sc w Poznaniu. Zona Wladyslawa zmarla 1 maja 1991 r. Cifzko chora córka do koñca zycia pozostawala pod troskliw^ opiek^ ojca wspoma-ganego przez rodzinf. Zmarla 2 czerwca 1995 r. Ojciec pozostal sam. Mial trudnosci ze zorganizowaniem dalszego zycia w Warszawie, przeniósl sif wifc do rodzinnego Czarnkowa, gdzie znalazl wsparcie i opie-kf i gdzie kontynuuje prace nad dokumentowaniem historii pozarnictwa polskiego i swego miasta.
2. Pocz^tek sluzby strazackiej (1934-1939)
W 1934 r. wst^pil do Ochotniczej Strazy Pozarnej w Czarnkowie. Zlozyl zarazem podanie do Okrfgu Wo-jewódzkiego Zwi^zku Strazy Pozarnych RP o przyjfcie do sluzby zawodowej w Korpusie Technicznym Zwi^z-ku. Odbyl wymagane szkolenia i 10 kwietnia 1935 r. obj^l stanowisko instruktora powiatowego w Rawiczu. W 1936 r. w todzi ukoñczyl kurs VII stopnia (z drug^ lokat^) dla oficerów pozarnictwa, czlonków Korpusu Technicznego Zwi^zku i w nastfpnym roku zostal mlodszym inspektorem w Rawiczu, a wkrótce obj^l stanowisko instruktora powiatowego równolegle w dwóch powiatach, tj. w Rawiczu i Krotoszynie. Nadzorowal dzialalnosc 120 jednostek OSP.
Najwazniejszymi zadaniami w tamtym okresie byly: tworzenie strazy pozarnych, ich mechanizacja i usprzf-towienie, szkolenie strazaków i generalnie nadzór nad bezpieczeñstwem pozarowym powiatu sprawowany poprzez kontrole, wydawanie opinii, zarz^dzeñ itp.
1 kwietnia 1939 r. zostal przeniesiony do Zarz^du Okrfgu Wojewódzkiego Zwi^zku Strazy Pozarnych RP w Poznaniu jako referent do spraw szkolenia i techniki pozarniczej. Glówne zadania, jakie realizowal, to od-biory techniczne sprzftu kupowanego przez OSP, pro-wadzenie kursów (jako ich komendant i wykladowca).
DOI:10.12845/bitp.37.1.2015.1
W tym okresie wydal takze skrypt do szkolenia I-go stopnia dla czlonków OSP. Pracf w Okrfgu Wojewódz-kim w Poznaniu przerwal wybuch II wojny swiatowej 1 wrzesnia 1939 r.
3. Czas wojny i okupacji hitlerowskiej (1939-1945)
Po krótkotrwalej tulaczce zolnierskiej czasu wo-jennego W. Pilawski powrócil do Poznania, jednak Niemcy do sluzby pozarniczej nie przyjmowali Pola-ków, dlatego szukaj^c pracy w strazy pozarnej, wyjechal do Warszawy i zostal skierowany do oddzialu przy ul. Slowackiego, gdzie organizowany byl posterunek strazy pozarnych. Obj^l tam stanowisko strazaka.
W lipcu 1940 r. skierowany zostal do Lublina jako zastfpca Instruktora Pozarniczego Dystryktu. Wi^zalo sif to z jego biegl^ znajomosci^ jfzyka niemieckiego. Podj^l dzialalnosc konspiracyjn^ w szeregach Armii Krajowej, bfd^c jednoczesnie czlonkiem kierownictwa Strazackiego Ruchu Oporu „Skala" na Lubelszczyznie.
W styczniu 1943 r. oddelegowany zostal do Central-nej Szkoly Pozarniczej w Warszawie, gdzie obj^l obo-wi^zki szefa kursu oficerskiego. Zarazem byl oficerem l^cznikowym z wladzami okupacyjnymi. Na krótko wrócil do Lublina, by we wrzesniu 1944 r. podj^c pracf w biurze Kierownika Technicznego Pozarnictwa na terenie Generalnej Guberni. W Krakowie przebywal do chwili wyzwolenia miasta przez Armif Radzieck^ i Wojska Polskie w styczniu 1945 r.
4. W nowej rzeczywistosci spoleczno-politycznej
W marcu 1945 r. podj^l pracf w poznañskiej strazy pozarnej, a od 25 lutego 1946 r. zostal jej komen-dantem. Trwalo odbudowywanie i rozbudowywanie straznic i zaplecza technicznego, rekonstrukcja znisz-czonego taboru i technicznego wyposazenia jednostek. Rozpoczfto budowf nowej straznicy mieszcz^cej jednoczesnie osrodek szkolenia (dzisiejszej Szkoly Aspirantów PSP). Niesiono aktywn^ pomoc przy od-gruzowywania miasta. Niezaleznie od kierowania po-znañsk^ strazy pozarn^ wl^czal sif do organizowania i usprawniania ochrony przeciwpozarowej na terenie województwa.
Poznañska zawodowa straz pozarna w tych latach stanowila odwód dla woj. poznañskiego i zielonogór-skiego poprzez udzielanie pomocy przy gaszeniu du-zych pozarów. W tym czasie Wladyslaw Pilawski coraz czfsciej byl powolywany przez centralne wladze pozarnicze do udzialu w pracach komisji szkoleniowej przy Zwi^zku Strazy Pozarnych, komisji dla zawodowych
strazy pozarnych przy Wydziale Pozarnictwa Mini-sterstwa Administracji Publicznej, komisji weryfi-kacyjnej oficerów pozarnictwa, a takze do zespolów przygotowuj^cych zalozenia reorganizacji ochrony przeciwpozarowej kraju.
Okres pracy Wladyslawa Pilawskiego w poznañ-skiej zawodowej strazy pozarnej to borykanie sif z wie-loma trudnosciami, to zniszczone straznice, wypalone pomieszczenia czfsto bez szyb, brak wyposazenia, lózek, materacy i koców. Podkreslic nalezy, ze dzifki entuzjazmowi Pilawskiego i duzemu zaangazowaniu calej zalogi uruchomiono uszkodzone samochody pozarnicze. Zast^pily one wózki rfczne z motopom-pami, których w pierwszych dniach wolnosci uzywali strazacy do gaszenia licznych pozarów.
W sluzbie panowala niemal rodzinna atmosfera, a Wladyslaw czul sif bardzo zzyty z poznañsk^ zalogi która stanowila harmonijn^ calosc, wzajemnie sif wspomagaj^c^, co dobrze wrózylo sluzbie i miastu.
5. Komenda Glówna Strazy Pozarnych 1950-1954
W czerwcu 1950 r. zostal oddelegowany do pracy w nowo utworzonej Komendzie Glównej Strazy Pozarnych w Warszawie. Po miesi^cu przeniesiony zostal tam jako pracownik etatowy i powierzono mu pelnie-nie obowi^zków Zastfpcy Komendanta Glównego ds. Technicznych. Wobec duzych braków kadrowych prowadzil w komendzie takze sprawy organizacyjne. Przedstawial na posiedzeniach komisji prawniczej Urzfdu Rady Ministrów projekty przepisów wyko-nawczych do ustawy o ochronie przeciwpozarowej, a w Pañstwowej Komisji Planowania Gospodarcze-go i w Ministerstwie Finansów plany gospodarcze i projekty budzetów dla komend strazy pozarnych w kraju. Dodatkowo od lipca do wrzesnia 1950 r. byl komendantem Centralnej Oficerskiej Szkoly Pozarni-czej w Warszawie.
Mimo niezaprzeczalnych zaslug, jakie wniósl Wladyslaw Pilawski do stworzenia struktury organizacyjnej ochrony przeciwpozarowej, Komitet Centralny PZPR nie zatwierdzil jego kandydatury na Zastfpcf Komendanta Glównego Strazy Pozarnych. Powierzono mu za-tem stanowisko starszego radcy. Dodatkowo, z powodu braku zastfpcy do spraw technicznych, pelnil funkcjf szefa sztabu koordynuj^cego dzialalnosc poszczegól-nych sluzb. Paradoksem tamtych czasów bylo to, ze pomimo bycia autorem wielu rozwi^zañ i projektów ze wzglfdów politycznych (nie byl czlonkiem partii) nie mógl uczestniczyc w naradach organizowanych przez KC PZPR b^dz Urz^d Rady Ministrów, na których materialy te byly rozpatrywane.
D01:10.12845/bitp.37.1.2015.1
Byl to takze czas represji. Sluzbf Bezpieczeñstwa trzykrotnie aresztowala Pilawskiego bez przedstawie-nia zarzutów, a w 1954 r. zostal on zwolniony z pracy. Podzielil los wielu najwartosciowszych fachowców, tytanów sluzby. W jego przypadku u podloza tej decyzji lezala praca w pozarnictwie przedwojennym i podczas okupacji hitlerowskiej oraz zarzucany mu klerykalizm. A wszystko wobec „wzmozonej czujnosci w okresie budowy socjalizmu" i gloszonej tezy o „wzmagaj^cej sif walce klasowej".
6. Biuro Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Przemyslowego (1954-1956)
Po zwolnieniu z Komendy Glównej Strazy Pozarnych Pilawski zostal zatrudniony w Pracowni Pozar-niczej Biura Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Przemyslowego w Warszawie na stanowisku starszego projektanta. Nowa praca dala mu mozli-wosc poglfbienia wiedzy glównie w zakresie wymagañ przeciwpozarowych, budowlanych i instalacyjnych. W biurze projektów prowadzil równiez wyklady z za-kresu wymagañ przeciwpozarowych w budownictwie w ramach prowadzonego doszkalania personelu biura. Efektem bylo opracowanie informatora dla projektan-tów „Przeciwpozarowe wymagania w budownictwie przemyslowym".
7. Ponownie Komenda Glówna Strazy Pozarnych (1957-1979)
Przeobrazenia polityczne, jakie nast^pily w pazdzier-niku 1956 r., mialy równiez decyduj^cy wplyw na zmiany organizacyjne i politykf kadrow^ w ochronie przeciwpozarowej. Minister Spraw Wewnftrznych powolal komisji do opracowania projektu jej reorganizacji, w sklad której wszedl mifdzy innymi Wladyslaw Pilawski.
Po konsultacjach z kolegami i pelni^cym obowi^zki Komendanta Glównego Romanem Darczewskim wy-razil zgodf na powrót do sluzby Pierwotna propozycja obejmowala objfcie stanowiska Komendanta Glównego, na co Pilawski nie przystal, tlumacz^c to wzglfdami politycznymi, co znalazlo zrozumienie.
23 lutego 1957 r. obj^l stanowisko Zastfpcy Komendanta Glównego Strazy Pozarnych i pelnil tf funkcjf przez 22 lata, do chwili przejscia na emeryturf w lipcu 1979 r.
W Komendzie Glównej Strazy Pozarnych Wlady-slaw Pilawski odpowiadal za sprawy techniki, zaopa-trzenia i finansów.
Pierwszoplanowym zadaniem w tym czasie bylo wprowadzenie zmian do struktur organizacyjnych komendy. Wzmocniono rolf terenowych komend strazy
ЛИЦА ПОЖАРНОЙ ОХРАНЫ
pozarnych. Przejfly one nadzor nad stanem ochrony przeciwpozarowej w obiektach, w ktorych zlikwidowa-no sluzby pozarnicze, a w 1971 r. terenowe komendy strazy pozarnych uzyskaly uprawnienia dysponowania wszystkimi strazami pozarnymi na obszarze swego dzialania. Bylo to mozliwe dzifki utworzeniu punk-tow alarmowo-dyspozycyjnych, zapewnieniu srodkow l^cznosci i transportu.
W zakresie zapobiegania pozarom najpowszech-niejsz^ form^ dzialania byly kontrole stanu bezpieczen-stwa pozarowego zakladow i obiektow. Pomimo ich masowego charakteru (kontrole prowadzone przy bar-dzo duzym wysilku i zaangazowaniu rzesz ochotnikow, pracownikow komend, sluzb resortowych i pracownikow zakladow pracy) ich efektywnosc w stosunku do nakladu pracy byla niewielka. W materialach przed-stawionych centralnym wladzom administracyjnym wskazywano, ze najwifksze straty pozarowe powstaj^ w rolnictwie, a glowna przyczyna powyzszego stanu to przeciwpozarowe zaniedbania budowlane na wsi, gdzie 41,9% ogolnej liczby budynkow bylo krytych slom^, a 57,4% mialo sciany drewniane, a wifc palne. Stan ten byl przyczyn^ faktu, ze na ogoln^ liczbf pozarow powstalych w kraju okolo 50% przypada na rolnictwo, gdzie straty byly takze niewspolmiernie wysokie.
Przekonano wladze centralne, ze zmniejszenie za-grozenia pozarowego na wsi moze byc osi^gnifte przez wymianf slomianych pokryc dachowych na niepalne, w zwi^zku z czym, Rada Ministrow w 1961 r. stosow-n^ uchwaly3 ustalila program likwidacji slomianych pokryc dachowych na wsi polskiej. Zaangazowanie i konsekwentna realizacja ustalonego programu dopro-wadzily do likwidacji slomianych pokryc dachowych, co jest jednym z najwifkszych osi^gnifc w podniesie-niu stanu bezpieczenstwa pozarowego na wsi. Podobnie jak na terenach wiejskich i w pozostalych dzialach gospodarki narodowej wystfpowaly rowniez duze zaniedbania stwarzaj^ce wielkie zagrozenie pozarowe, co wynikalo z faktu uruchamiania po wojnie produkcji w zniszczonych budynkach, w roznych adaptowanych obiektach (w tym w barakach) i innych budowlach o palnych elementach konstrukcyjnych. By uzyskac po-prawf w tym zakresie, Pilawski zainicjowal odpowied-ni programu postfpowania, w wyniku ktorego Rada Ministrow takze w 1961 r. podjfla uchwalf w spra-wie podniesienia stanu bezpieczenstwa pozarowego w gospodarce narodowej. Konsekwentne realizowanie postulatow uchwaly doprowadzilo do zlikwidowania
Uchwala nr 440 Rady Ministrow z dnia 17 listopada 1961 r. w sprawie okreslenia obowi^zkow prezydiow rad narodo-wych w zakresie ochrony przeciwpozarowej (Monitor Polski nr 91).
DOI:10.12845/bitp.37.1.2015.1
licznych zaniedban w zabezpieczeniu przeciwpozaro-wym, co bylo sukcesem i osobist^ zaslug^ Wladysla-wa Pilawskiego. Kolejnym etapem prac Wladyslawa bylo przygotowanie przepisow prawa budowlanego, by nowe obiekty odpowiadaly wymaganiom ochrony przeciwpozarowej.
Swoistym, a powaznym problemem, z jakim bo-rykalo sif pozarnictwo polskie, to wyposazenie tak obiektow, jak i strazy we wlasciwy sprzft pozarniczy, dlatego szczegolnie duz^ wagf przywi^zywal Pilawski do rozwoju techniki pozarniczej. A poniewaz przemysl pozarniczy nie wykazywal wifkszego zainteresowa-nia modernizaj sprzftu i wprowadzeniem nowych jego rodzajow, inicjatywf w tym zakresie wykazala Komenda Glowna, ktora powolala w 1972 r. Osrodek Badawczo-Rozwojowy Ochrony Przeciwpozarowej - obecnie Centrum Naukowo Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej Panstwowy Instytut Badawczy, ktory podj^l odpowiednie prace w tym zakresie. Za-sadnicz^ i odczuwaln^ poprawf w stanie zaopatrzenia strazy pozarnych uzyskano z chwil^ podjfcia uchwaly nr 15/74 Rady Ministrow z dnia 11 stycznia 1974 r. w sprawie rozwoju produkcji i uslug w zakresie sprzf-tu, urz^dzen pozarniczych oraz chemicznych srodkow gasniczych. Projekt tej uchwaly przygotowywal zespol pod kierownictwem Wladyslawa Pilawskiego. W dalszym etapie podj^l on kontrolf nad realizacja uchwaly, co doprowadzilo do uruchomienia produkcji samochodow pozarniczych, innego sprzftu oraz srodkow gasniczych.
Reasumuj^c, stwierdzic nalezy, ze efektami pracy Wladyslawa Pilawskiego w Komendzie Glownej Strazy Pozarnych w latach 1957-1979 byly m.in.:
• wzmocnienie roli komend strazy pozarnych przej-muj^cych nadzor nad stanem ochrony przeciw-pozarowej w obiektach, w ktorych zlikwidowano sluzby pozarnicze,
• stworzenie systemu operacyjnego poprzez utwo-rzenie punktow alarmowo-dyspozycyjnych, zapew-nienie srodkow l^cznosci i transportu,
• wprowadzenie programu likwidacji slomianych pokryc dachowych w budownictwie wiejskim,
• stworzenie podstaw prawnych do poprawy stanu bezpieczenstwa pozarowego w gospodarce narodowej,
• powolanie Osrodka Badawczo-Rozwojowego Ochrony Przeciwpozarowej czuwaj^cego nad mo-dernizaj i wprowadzeniem do produkcji nowych asortymentow sprzftu pozarniczego,
• wprowadzenie programu poprawy wyposazenia strazy pozarnych w sprzft i srodki gasnicze,
• rozwoj systemu oswiaty pozarniczej i zapewnienie trwalosci owego systemu,
• prowadzenie klarownej polityki kadrowej,
• troska o wydawanie niezbçdnych ksi^zek i po drçcz-
ników.
Czas pracy Wladyslawa Pilawskiego w centrali pozarnictwa w latach 1957-1979 cechowala odmienna atmosfera od poprzedniego okresu. Nie wzglçdy po-lityczne, ale fachowosc, oddanie sluzbie, wykazywana inicjatywa stanowily o wartosci pracownika. W samej Komendzie Glównej panowala atmosfera wzajemnego zaufania i zbiorowe d^zenie do poprawy stanu polskiego pozarnictwa. Dziçki duzemu zaangazowaniu, wykazywanej inicjatywie, w czym znaczny byl udzial W. Pilawskiego, wprowadzono szereg istotnych uspraw-nieñ, tak w zakresie bezpieczeñstwa pozarowego bu-dynków, jak i wyposazenia strazy pozarnych.
Duz^ aktywnosc przejawial takze na forum miç-dzynarodowym, glównie w ramach CTIF - Komitetu do Zapobiegania i Zwalczania Pozarów. Byl czlonkiem trzyosobowego Komitetu Narodowego, który repre-zentowal Polskç na swiatowych kongresach. Funkcjç tç pelnil az do 1976 r.
Niezaleznie od miçdzynarodowej wspólpracy pro-wadzonej w tej organizacji utrzymywal liczne kontakty z jednostkami ochrony przeciwpozarowej poszczegól-nych krajów, a w szczególnosci z Austrii, Czechoslowacji, Francji, RFN, Szwajcarii, Wloch, Belgii. Pewne potwier-dzenie efektywnosci tej wspólpracy stanowi^ odznacze-nia pozarnicze, które otrzymal z 8 krajów (Austrii, Czech i Slowacji, Francji, RFN, Jugoslawii, Wloch, Zwi^zku Radzieckiego). W kontaktach miçdzynarodowych ol-brzymie znaczenie odgrywaly kompetencja w sprawach sluzby i doskonala znajomosc jçzyka niemieckiego.
S. Dokumentowanie historii pozarnictwa - pismiennictwo
Duz^ aktywnosc w Komendzie Glównej wykazy-wal pan Wladyslaw w zakresie wydawniczym. Gdy nastal czas Pañstwowej Strazy Pozarnej, z wydawni-ctwami podrçcznikowymi bylo znacznie lepiej, ale tez nie zapomina siç o historii, a tu poczesne miejsce zajmuje Wladyslaw Pilawski, juz emeryt, staraj^cy siç dokumentowac historiç pozarnictwa polskiego, któr^ zna, jak malo kto. Podj^l aktywnie dzialania w Komisji Historycznej Zarz^du Glównego Zwi^zku Ochotni-czych Strazy Pozarnych, której przewodniczyl. Przez odwolania do bogatych i udokumentowanych dziejów pozarnictwa polskiego Pilawski podniósl jego rangç i stanowi bezcenny l^cznik dnia dzisiejszego z daw-nymi laty. Zadziwiaj^ca i godna pozazdroszczenia jest sprawnosc pióra i chçc dzielenia siç z nami okruchami przeszlosci. Jest autorem b^dz wspólautorem 28 ksi^zek i wielu artykulów.
DOI:10.12845/bitp.37.1.2015.1
9. Podsumowanie
Zolnierz, uczestnik wojny obronnej. Dzialacz zbrojnego podziemia w walce z hitlerowskim oku-pantem. Odbudowywal ze zniszczeñ wojennych Poznañsk^ Straz Pozarn^. Byl wspóltwórc^ systemu ochrony przeciwpozarowej w PRL. Organizowal sluz-bç pozarnicz^ na ziemiach odzyskanych. Przyczynil siç do rozwoju techniki pozarniczej i poprawy stanu bezpieczeñstwa pozarowego. Dokumentuje historiç pozarnictwa polskiego.
Od 1934 r. dziala aktywnie w ochronie przeciwpozarowej, w tym 22 lata na stanowisku Zastçpcy Komendanta Glównego Strazy Pozarnych. Posiada olbrzymi^ wiedzç, doswiadczenie, kulturç osobist^, a takze wysokiej próby patriotyzm i czlowieczeñstwo. Stanowil wzór oficera. Byl i pozostanie niezaprzeczal-nym autorytetem w sluzbie strazackiej.
Odznaczony m.in.: Krzyzem Komandorskim z Gwiazd^ Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztan-daru Pracy II Klasy, Krzyzem Komandorskim Orde-ru Odrodzenia Polski, Krzyzem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyzem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, dwukrotnie Zlotym Krzyzem Za-slugi, Medalem „Za udzial w wojnie obronnej 1939 r.", a takze wieloma odznaczeniami zagranicznymi (Francji, Niemiec, Jugoslawii, Austrii, Luksemburga, Cze-choslowacji, Wloch).
Przez caly czas sluzby pozostaje na uboczu polityki. Jest profesjonalist^, niestrudzonym w drodze do poprawiania stanu bezpieczeñstwa pozarowego. Uosabia najlepsze cechy strazaka - dowódcy, orga-nizatora i patrioty. Jest wzorem dla wspólczesnych i przyszlych pokoleñ oficerów. M.in. jemu zawdziç-czamy dobr^ organizacjç pozarnictwa polskiego, tworzonego juz w dwudziestoleciu miçdzywojen-nym. Godnie przetrwal czas okupacji hitlerowskiej, walcz^c z okupantem. Przejawial aktywnosc, gdy bylo najtrudniej, a Polskç trzeba bylo dzwigac z ruin po zniszczeniach wojennych od 1944 r. Nie poddal siç naciskom politycznym i policyjnym. Potrafil poswiç-cic dobro wlasne dla wyzszych celów.
Dzisiaj cieszy siç zasluzonym uznaniem i szacun-kiem ludzi. Od 2012 r. posiada Godnosc Czlonka Honorowego Klubu Generalskiego Pañstwowej Strazy Pozarnej.
Nie bez przyczyny zajmowal i pelnil odpowiedzial-ne funkcje zawodowe, w których ukazywal swe nie-przeciçtne zdolnosci, wszechstronnosc i pracowitosc. W swoim czasie decydowal o losach ochrony przeciwpozarowej pañstwa i tworzyl nowe wokól siebie. Resztç czasu poswiçcil upamiçtnianiu dorobku pozarnictwa we wszystkich jego aspektach.
ЛИЦА ПОЖАРНОЙ ОХРАНЫ
Literatura
[1] Bielicki P.P., Pilawski W., Ponad przecigtnosc, Koscian, 2013.
[2] Schroeder M., Kazmierczak R., Kamiñski R. (red.), Generalowie polskiego pozarnictwa 1976-2012, praca zbiorowa, Fundacja Edukacja i Technika Ratownictwa, Warszawa 2012.
[3] Ludzik P., Bomba J., Zyciorys i przebieg pracy zawodowej Wladyslawa Pilawskiego,
PUBLIKACJE WLADYSLAWA PILAWSKIEGO:
Opracowania zwarte:
[1] Pilawski W., Uswieczew W., Zbiór cwiczen i wykladów na kursy pozarnicze, Spóldzielnia Pozarnicza, Poznañ 1948.
[2] Pilawski W., Maciejczyk A., Elektryczne urzq-dzenia publicznej sygnalizacji alarmowej strazy pozarnej, Budownictwo i Architektura, Warszawa 1956.
[3] Pilawski W., Przeciwpozarowe zabezpieczenie zakladów przemyslowych, Wyd. MON, War-szawa 1959.
[4] Pilawski W., Kubicki A., Kicza E., 100 lat Ochot-niczej Strazy Pozarnej w Czarnkowie, Ochotni-cza Straz Pozarna, Czarnków 15.06.1966.
[5] Pilawski W., Zalozenia organizacji muzeów pozarnictwa oraz wskazania odnosnie prezento-wania muzealiówpozarniczych, Zarz^d Gtówny Zwi^zku Ochotniczych Strazy Pozarnych, War-szawa 1985.
[6] Pilawski W., Rozwój ochronyprzeciwpozarowej na ziemiach zachodnich i pólnocnych, Agencja Wydawnicza „Varsovia", ZOSP, Warszawa 1986.
[7] Pilawski W., Poradnik do dzialalnosci historycz-no-muzealnej, Zarz^d Gtówny ZOSO, Warszawa 1986, maszynopis powielony.
[8] Pilawski W., Dokumentowanie historii pozarnictwa polskiego, Warszawa 1986, maszynopis powielony.
[9] Pilawski W., Lamaszewski J., Ksigga pamigci funkcjonariuszypozarnictwa i strazaków ochot-ników: 1938-1945, Instytut Wydawniczy Zwi^z-ków Zawodowych, Warszawa 1986.
[10] Pilawski W., Inz. Józef Tuliszkowski 1867-1939, SITP, Warszawa 1989.
[11] Pilawski W., Kowalski E., Centralna Szkola Pozarnicza 1940-1944, SGSP, Warszawa 1992.
[12] Pilawski W., Historia sikawek, motopomp i samo-chodówpozarniczych, KG PSP, Warszawa 1994.
[13] Pilawski W., Strazacki Ruch Oporu „Skala", KGPSP, Warszawa 1994.
DOI:10.12845/bitp.37.1.2015.1
wyróznionego honorowym medalem im. Józefa Tuliszkowskiego, P. Bielicki (red.), Szkola Aspi-rantów PSP, Kraków 1996.
[4] Lukasiak L., Pulkownik Wladyslaw Pilawski w setnq rocznic$ urodzin: 29 XII 1913-29 XII 2013, Lukasz Lukasiak, Czarnków 2013.
[14] Pilawski W., Umundurowanie strazy pozarnych: 1887-1982, KG PSP, Warszawa 1994.
[15] Pilawski W., Komendy strazy pozarnych: 1950-1995, KG PSP, Warszawa 1995.
[16] Pilawski W., Chronologiapowstawania ochotniczych strazy pozarnych na ziemiach polskich w la-tach 1845-1890: OSP, KG PSP, Warszawa 1998.
[17] Pilawski W., Zawodowy oficerski korpus pozarnictwa stowarzyszenia techniczno-pozarnicze, Czarnków 2000.
[18] Pilawski W., Dzieje Przeglqdu Pozarniczego 1912-2002, KG PSP, Warszawa 2002.
[19] Pilawski W., Polska prasa pozarnicza 1882-2002, KG PSP, Warszawa 2002.
[20] Pilawski W., Ochrona przeciwpozarowa miasta Poznania 1459-1950, Poznañ 2003.
[21] Pilawski W., Ochrona przeciwpozarowa Czarn-kowa, powiatu czarnkowskiego, czarnkowsko--trzcianskiego, Komenda Powiatowa PSP, Czarn-ków 2006.
[22] Pilawski W., Ochrona przeciwpozarowa powiatu i miasta Rawicza 1920-1939 r, Rawicz 2006.
[23] Pilawski W., Ziemia czarnkowska w walce o wol-nosc 1918-1919, wyd. Studio PROGRAF A.J. Nowiccy, Czarnków-Suchy Las 2006.
[24] Pilawski W., Ochrona przeciwpozarowa wielko-polski 1450-1950, Oddzial Wojewódzki Zwi^zku Ochotniczych Strazy Pozarnych R.P., Poznañ 2007.
[25] Pilawski W., Czarnków. Szkolnictwo, pomniki i tablice pamiqtkowe, urzgdy, instytucje, przed-sigbiorstwa, zaklady, wyd. Studio PROGRAF A.J. Nowiccy, Czarnków 2009.
[26] Pilawski W., Rodzina Pilawskich 1808-2010, Czarnków 2010.
[27] Pilawski W., Stanice, straznice Poznania, Poznañ 2011.
[28] Pilawski W., Zawodowe Straze Pozarne, Poznañ 2011.
DOI:10.12845/bitp.37.1.2015.1
Wazniejsze artykuly:
[1] Pilawski W., Dokumentowanie historii pozarni-ctwapolskiego, „Pozarniczy Rocznik Muzealny", 1987, s. 8-3б.
[2] Pilawski W., Placówki muzealne pozarnictwa, „Pozarniczy Rocznik Muzealny", 1987, s. 47-89.
[3] Pilawski W., Poradnik do dzialalnosci historycz-no-muzealnej, „Pozarniczy Rocznik Muzealny", 1987, s. 90-114.
[4] Pilawski W., Odznaczenia, odznaki i medale po-zarnicze, „Pozarniczy Rocznik Muzealny", 1987, s. 115-144.
[5] Pilawski W., Zjednoczenie polskich zwiqzków strazackich w latach 1920-1921 oraz organizacja i osiqgniçcia wladz centralnych Zwiqzku Strazy Pozarnych Rzeczypospolitej do 1939 r., „Muzealny Rocznik Pozarniczy", tom 1, 1990, s. 83-104.
[6] Pilawski W., Organizacja ochrony przeciwpoza-
rowej na ziemiach polskich w latach 1939-1945,
* *
„Muzealny Rocznik Pozarniczy", tom 2, 1991, s. 23-41.
[7] Pilawski W., Organizacja ochrony przeciwpoza-rowej w Polsce w latach 1944-1950, „Muzealny Rocznik Pozarniczy", tom 4, 1993, s. б5-89.
[8] Pilawski W., Organizacja i dzialalnosc zawodo-wych strazy pozarnych w 40-lecie PRL, „Zeszyty Naukowe SGSP", 1985, s. 13-20.
[9] Pilawski W., Zasluzeni dzialacze polskiego pozar-nictwa, Inzynier Józef Tuliszkowski, „Muzealny Rocznik Pozarniczy", tom 2, 1991, s. 43-53.
[10] Pilawski W., Strazacki ruch oporu „Skala", „Prze-gl^d Pozarniczy" nr 5, 1993, s. 1б-18.
[11] Pilawski W., Polskie tradycje pozarnicze. Ochot-nicze Straze Pozarne, „Przegl^d Pozarniczy" nr б, 1994, s. 10-11.
[12] Pilawski W., Zawodowe Straze Pozarne, „Przeglyd Pozarniczy" nr б, 1994, s. 12-13.
st. bryg. w st. spocz. mgr Piotr Bielicki, przez caly okres swojej dotychczasowej aktywnosci zawodowej zajmowal siç edukacjy kadr pozarniczych w trakcie sluzby w jednostkach szkol^cych ratowników. Jest takze autorem wielu publikacji i specjalistycznych opracowañ z zakresu ksztalcenia kadr pozarniczych na poziomie podstawowym i srednim.
st. bryg. w st. spocz. mgr inz. Jan Kielin, w 19б8 r. ukoñczyl Szkolç Oficerów Pozarnictwa w Warszawie, a w 1977 r. Wyz-sz^ Oficerska Szkolç Pozarniczy w Warszawie. W latach 1981-1983 odbyl studia magisterskie w Wyzszej Szkole Pedago-gicznej w Krakowie. W roku 1975 uzyskal uprawnienia rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeñ przeciwpozarowych. Autor wielu publikacji z zakresu bezpieczeñstwa pozarowego (m.in. Poradnik dla Specjalisty Ochrony Przeciwpozarowej, Materia-ly szkoleniowe dla pracowników zakladówpracy) oraz tlumaczeñ (z j. niemieckiego) z zakresu ochrony przeciwpozarowej.
