CC BY
12
I
POSTACIE POZARNICTWA
st. bryg. w st. spocz. mgr inz. Jan Kielin a), mgr Beata Wojtasiak
Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej - Panstwowy Instytut Badawczy / Scientific Protection - National Research Institute Autor korespondencyjny / Corresponding author: bwojtasiak@cnbop.pl
Zygmunt Jarosz - pionier pozarnictwa polskiego
Zygmunt Jarosz - The Pioneer of Polish Firefighting Зигмунт Ярош - пионер пожарной охраны в Польше
ABSTRAKT
Czytelnikom czasopisma „BiTP Bezpieczeñstwo i Technika Pozarnicza" w rozdziale „Postacie Pozarnictwa" od 2015 roku przedstawiane sq biografié wybra-nych postaci zastuzonych dla polskiego pozarnictwa. W biezqcym numerze przyblizona zostanie niezwykta osoba, która zaj^ta wyjqtkowe miejsce w historii ochrony przeciwpozarowej w Polsce. Mowa o pierwszym generale polskiego pozarnictwa Zygmuncie Jaroszu (1920-2007). Generat Jarosz jako pierwszy polski strazak przeszedt drogQ od szeregowego zawodowego strazaka przez podoficera do oficera i generata pozarnictwa. Pod jego kierownictwem polskie pozarnictwo ulegato znacznemu rozwojowi. Cechowata go pasja pracy i nieprzeci^tny talent organizatorski. Generat Jarosz byt kreatorem wielu zmian, nowych inicjatyw i dziatañ. Generatowi zawdzi^czamy rewoluj systemu szkolnictwa oraz powstanie pierwszej w historii pozarnictwa uczelni oraz dwóch szkót chorqzych. Przez dwie kadencje w latach 1974-1983 petnit z wyboru funkj wiceprezydenta ds. zapobiegania pozarom w mi^dzynarodowej orga-nizacji pozarniczej CTIF. W tym czasie przyczynit si§ do umocnienia polskiego pozarnictwa na forum europejskim i podniesienia prestizu Polski za granicq. W ciqgu kolejnych lat stuzby generat konsekwentnie realizowat wizjQ rozwoju pozarnictwa polskiego w nietatwych politycznie czasach. Nalezy wspomniec, ze byt to okres wielu bardzo trudnych akcji ratowniczych, w tym tragicznych w skutkach, jak na przyktad pozar rafinerii w Czechowicach-Dziedzicach z 1971 roku, który spowodowat smierc 37 osób. Z wieloletniego teoretycznego i praktycznego dorobku generata korzystamy do dzis. Generat Jarosz uosa-biat wzorowe cechy strazaka, profesjonalizm zawodowy i wysokie walory osobiste. Osiqgni^cia, wartosci i cele prezentowane przez generata zastugujq na przedstawienie jego sylwetki czytelnikom kwartalnika naukowego BiTP
Stowa kluczowe: postacie pozarnictwa, pozarnictwo polskie, ochrona przeciwpozarowa, Pañstwowa Straz Pozarna
PrzyjQty 12.05.2017; Zrecenzowan 12.05.2017; Opublikowany 30.06.2017;
Autorzy wniesli równy wktad merytoryczny w opracowanie artykutu;
ProszQ cytowa BiTP Vol. 46 Issue 2, 2017, pp. 140-145, doi: 10.12845/bitp.46.2.2017.10;
Artykut udost^pniany na licencji CC BY-NC-SA 4.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/).
ABSTRACT
Many of the most significant figures in Polish firefighting are described in "BiTP Safety and Fire Technique" magazine, in the chapter "People Involved in Firefighting", which since 2015 has portrayed individuals distinguished for their work for the benefit of Polish firefighting. This issue of the magazine presents the General of Polish Firefighting, Zygmunt Jarosz (1920-2007). He was the first to be promoted from Junior Fireman, Captain and Brigadier to the highest rank of General. Polish firefighting made great progress under his leadership. He showed passion for his work and outstanding organisation skills. He was also a promoter of innovations and new activities. These were associated with a revolution in the education system, which resulted in the founding of the first university of firefighting, and two colleges for warrant officers. During his two terms (1974-1983) he was also Vice-President for fire prevention of the international organisation CITF, and he strengthened Poland's position in Europe. During next few years he was boldly reaching his targets connected with firefighting, despite the very difficult political situation in Europe. These were also the times of numerous challenging rescue operations, with many calamities, such as the big fire at the refinery in Czechowice-Dziedzice in 1971, in which 37 people died. His achievements in the firefighting theory and practice are used up to this day. As a General he presented excellent fireman's traits, a highly professional attitude, and strong personal skills. General's achievements, values and objectives make him eminently worthy of being presented to the readers of BiTP Keywords firefighters, Polish firefighting, firefighting safety, State Fire Service
PEOPLE INVOLVED IN FIREFIGHTING
Received: 12.05.2017; Reviewed 12.05.2017; Published 30.06.2017; The authors contributed equally to this article;
Please cite as: BiTP Vol. 46 Issue 2, 2017, pp. 140-145, doi: 10.12845/bitp.46.2.2017.10;
This is an open access article under the CC BY-NC-SA 4.0 license (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/).
АННОТАЦИЯ
Вниманию читателей журнала „В^Р Безопасность и Пожарная Техника" в разделе „Лица пожарной охраны" представлены биографии избранных заслуженных героев польской пожарной охраны. В текущем номере можно будет поближе узнать необычного человека, который занял особое место в истории пожарной охраны в Польше. Речь идет о первом генерале пожарной охраны в Польше Зигмунте Яроше (1920-2007). Генерал Ярош был первым польским пожарным, который прошёл путь от рядового профессионального пожарного, унтер-офицера, до офицера и генерала пожарной службы. Под его руководством пожарная охрана в Польше значительно развилась. Он отличался страстью к работе и необыкновенным организаторским талантом. Генерал Ярош был автором многих изменений, инициатив и мероприятий. Именно благодаря ему произошла революция в системе образования, а также было создано первое в истории высшее учебное заведение пожарной охраны и две школы для пожарных. За два срока (1974-1983) выполняемых ним добровольно полномочий вице-президента по предотвращению пожаров в международной пожарной организации СТ1^ он способствовал укреплению польской пожарной охраны на европейском уровне и повышению престижа Польши за рубежом. В течении следующих лет службы генерал последовательно реализовал развитие пожарной охраны в Польше в политически сложные времена.
Следует отметить, что это было время, когда пожарные проводили многие сложные спасательные действия, в том числе, имеющие траигиче-ские последствия, как, например, пожар нефтеперерабатывающего завода в Чеховицах (1971 г.), где погибло 37 человек. Многолетними теоретическими и практическими достижениями генерала мы пользуемся по сегодняшней день. Он воплощал в себе наилучшие качества пожарного, профессиональное отношение и высокую личную культуру. Достижения, ценности и цели, которым следовал генерал заслуженно представляют его читателям научного квартального журнала В^Р
Ключевые слов лица пожарной охраны, пожарная охрана в Польше, пожарная охрана, Государственная противопожарная служба
Принята: 12.05.2017; Рецензирована: 12.05.2017; Опубликована 30.06.2017; Авторы внесли одинаковый вклад в создание статьи;
Просим ссылаться на статью следующим образом BiTP Vol. 46 Issue 2, 2017, pp. 140-145, doi: 10.12845/bitp.46.2.2017.10; Настоящая статья находится в открытом доступе и распространяется в соответствии с лицензией CC BY-NC-SA 4.0 (https://creativecommons.Org/licenses/by-nc-sa/4.0/).
Wprowadzenie
Do grona osob zastuzonych dla polskiego pozarnictwa nalez^ miçdzy innymi inz. Jozef Tuliszkowski [1], ptk poz. w st. spocz. Wladyslaw Pilawski [2], gen. brygadier w st. spocz. Feliks Dela [3]. Sylwetki tych wybitnych postaci zostaty juz zaprezentowa-ne czytelnikom „BiTP. Bezpieczenstwo i Technika Pozarnicza". Niniejszy artykut poswiçcono kolejnej wybitnej postaci - gene-ratowi pozarnictwa Zygmuntowi Jaroszowi.
Radom1920-1944
Zygmunt Jarosz urodzit siç 24 stycznia 1920 roku w Rado-miu w robotniczej, wielodzietnej rodzinie. Dom rodzinny prze-petniony byt atmosfer^ ciepta i wzajemnego szacunku. W roku 1927 rozpocz^t naukç w szkole powszechnej im. Stanistawa Jachowicza w Radomiu, ktor^ ukonczyt w roku 1934 z wy-nikiem bardzo dobrym. Ojciec mtodego Zygmunta, z zawodu hutnik, w wyniku wieloletniej i ciçzkiej pracy w hucie szkta w wieku 61 lat nie byt juz zdolny do dalszej pracy zawodowej. Sytuacja materialna rodziny Jaroszow zmusita mtodego Zygmunta do podjçcia pracy zarobkowej w fabryce broni w Ra-
domiu. Najpierw jako praktykanta, pózniej lakiernika. Mimo wyczerpuj^cej pracy w fabryce w roku 1935 podj^l naukç w wieczorowej szkole zawodowej, którg ukonczyl w 1937 roku. W trakcie jego edukacji, w wyniku tragicznego wypadku w roku 1937 w wieku 55 lat zginçla jego matka. Po jej smierci ciçzar opieki nad schorowanym ojcem i najmlodszym bratem spadl na Zygmunta. Bçd^c w tej trudnej sytuacji rodzinnej, zdecydo-wal siç jednak na kontynuacjç nauki. Rozpocz^l kurs gimna-zjalny dla doroslych przy kole kulturalno-oswiatowym fabryki broni w Radomiu, uzyskuj^c w 1939 roku wyksztalcenie w za-kresie 6 klasy gimnazjum ogólnoksztalc^cego. W wieku 20 lat, 12 maja 1940 roku Zygmunt zawarl zwi^zek malzenski z Ann^ Suwal^. Malzonkom urodzila siç córka. Wkrótce jednak dziec-ko zmarlo w wieku trzech miesiçcy. Utrata córki i bolesne przezycia z tym zwi^zane spowodowaly, ze Zygmunt musial otoczyc malzonkç szczególn^ opiek^, w nielatwych czasach okupacyjnych.
W 1941 roku siedzib^ niemieckich wladz dystrykcyjnych i sluzb specjalnych byl Radom. Miejscowa ludnosc przezywa-la koszmar terroru, aresztowan, glodu, wywózek do obozów koncentracyjnych i na roboty do Niemiec, a takze publicznych egzekucji. W walce z okupantem niemieckim w ramach ru-
ЛИЦА ПОЖАРНОЙ ОХРАНЫ
chu oporu „Skala"1 aktywnie dzialali strazacy z zawodowych i ochotniczych strazy pozarnych, jak rowniez nastawiona pa-triotycznie mlodziez. W tym trudnym czasie Annie i Zygmunto-wi Jaroszom urodzila siç w dniu 9 maja 1943 roku corka.
Zygmunt Jarosz nie nalezal do organizacji podziemnych, nie walczyl rowniez w oddzialach partyzanckich. W lipcu 1944 roku z obawy przed aresztowaniem porzucil pracç w fabryce broni
1 ukrywal siç przed lapankami organizowanymi przez okupanta, ktore w tym czasie bardzo siç nasilily.
Radom1945-1952
Sluzbç na rzecz ochrony przeciwpozarowej Zygmunt Jarosz rozpocz^l 1 marca 1945 roku w Miejskiej Zawodo-wej Strazy Pozarnej w Radomiu (tj. po wyzwoleniu Radomia w 1945 roku). Przez okres 7 lat swojej sluzby w radomskiej strazy pozarnej przeszedl najwazniejsze szkolenia pozar-nicze. Pierwsze szkolenie pozarnicze, ktore zakonczylo siç
2 lutego 1947 roku cwiczeniami aplikacyjnymi i zdanym eg-zaminem kwalifikacyjnym przed Komisj^ Kieleckiego Okrçgu Wojewodzkiego Zwi^zku Strazy Pozarnych Rzeczypospolitej Polskiej, wplynçlo na pierwsze awanse zawodowe Zygmunta Jarosza. Powierzono mu funkcjç kierownika kancelarii Miejskiej Zawodowej Strazy Pozarnej w Radomiu, ktor^ pelnil w la-tach 1947-1948. Kolejny kurs dla podoficerow zawodowych pozarnictwa w Szkole Pozarniczej Wojewodztwa Sl^sko-D^-browskiego w Chorzowie Zygmunt Jarosz odbyl w 1948 roku. Po zdaniu egzaminu otrzymal nominacjç do stopnia kaprala pozarnictwa.
Z dniem 1 stycznia 1949 zostal zastçpc^ dowodcy pluto-nu oraz obj^l prowadzenie spraw szkolenia zalogi. 29 stycznia 1949 roku dekretem nominacyjnym Wojewodzkiego Inspektora Pozarnictwa w Kielcach zostal mianowany do stopnia plutonowego ze starszenstwem w stopniu od 1 lu-tego 1949 roku.
Bardzo dobre wyniki uzyskane w dotychczasowych szkoleniach sprawily, ze Zygmunt Jarosz zostal przyjçty na kolejny, czteromiesiçczny kurs oficerski, ktory rozpocz^l 16 sierpnia 1949 roku w Centralnym Osrodku Wyszkolenia Pozarniczego w todzi. Podobnie jak wczesniejsze, ukonczyl to szkolenie z wynikiem bardzo dobrym. Uchwal^ Zarz^du Zwi^zku Strazy Pozarnych Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 grudnia 1949 roku zostal podporucznikiem pozarnictwa. Po powrocie z kursu w todzi z oficersk^ nominaj Zygmunt Jarosz zostal mianowany na zastçpcç komendanta Miejskiej Zawodowej Strazy Pozarnej w Radomiu, aby w dniu 19 stycznia 1951 roku obj^c stanowisko komendanta tej strazy pozarnej. Zygmunt Jarosz od pierwszych dni swojej dzialalnosci na stanowisku komendanta miejskiego Stra-zy Pozarnej w Radomiu koncentrowal swoje wysilki wokol odbudowy ze zniszczen wojennych podczas okupacji, wy-posazenia technicznego radomskiej strazy pozarnej. Orga-nizowal fachowe kursy i udzielal pomocy odbudowuj^cym siç ochotniczym strazom pozarnym. Intensywnie pracowal nad rozwojem szkolenia pozarniczego strazakow zawodo-
1 Konspiracyjna komorka dzialaj^ca w strukturach Armii Krajowej.
wych oraz systemu doskonalenia zawodowego. W osrodku szkolenia w Radomiu prowadzono kursy dowodcow plutonu. Przywrocono organizacjç cwiczen, manewrow oraz zawodow pozarniczych dla jednostek ochotniczych strazy pozarnych. Jego ciçzka praca na rzecz poprawy stanu ochrony przeciwpozarowej zostala doceniona. Prezydium Wojewodzkiej Rady Narodowej w Kielcach w grudniu 1952 roku skierowalo do Komendy Glownej Strazy Pozarnych wniosek o powolanie Zygmunta Jarosza na stanowisko komendanta wojewodz-kiego strazy pozarnych w Kielcach. Z uwagi jednak na nie-pelne kwalifikacje komendant glowny podj^l decyzjç o odde-legowaniu Jarosza na kurs uzupelniaj^cy.
Warszawa 1953-2007
Po odbytym w okresie od 1 marca do 16 lipca 1953 roku kursie uzupelniaj^cym dla oficerow pozarnictwa w Centralnej Oficerskiej Szkole Pozarniczej w Warszawie Zygmunt Jarosz 24 sierpnia 1953 roku awansowal i zostal sluzbowo prze-niesiony do Warszawskiej Komendy Strazy Pozarnych - po-cz^tkowo na stanowisko zastçpcy, a nastçpnie komendanta wojewodzkiego do spraw technicznych. W czasie swojej dzia-lalnosci na tych stanowiskach skupial glownie uwagç na or-ganizowaniu wyposazenia dla jednostek strazy. Zniszczenia wojenne i okupacyjne sprawily, ze w dalszym ci^gu brakowa-lo niemal wszystkiego: ubran, sprzçtu i samochodow gasni-czych. Dochodzily do tego niedobory zaopatrzeniowe i brak funduszy na zakupy. Rozwi^zaniem tego problemu miala byc rozpoczçta przez Jarosza rozbudowa zaplecza technicznego, w ktorej upatrywal rozwi^zanie tych klopotow. Zaczçla obo-wi^zywac zasada: „jesli nie mozna czegos kupic, to trzeba to zrobic" [4].
Kolejny awans do stopnia starszego kapitana pozarnic-twa Zygmunt Jarosz otrzymal 7 listopada 1953 roku. Zyg-munt Jarosz nie osiadal na laurach - konsekwentnie reali-zowal przyjçty przez siebie plan. Nieoczekiwanie w lutym 1955 roku w Warszawie wybuchl pozar baraku mieszkalne-go, w ktorym przebywaly dzieci. Nauczycielka, ktorej udalo siç ocalic z pozaru czworkç podopiecznych zmarla w wyniku doznanych poparzen. Skutki tragedii uzmyslowily wladzom miasta bardzo zly stan zabezpieczenia przeciwpozarowego. Wkrotce po tym wydarzeniu z dniem 22 kwietnia 1955 roku powierzono Zygmuntowi Jaroszowi pelnienie obowi^zkow komendanta Warszawskiej Strazy Pozarnej. Nastçpna nomi-nacja na kapitana szefa przyszla 16 lipca 1956 roku. Z dniem 1 stycznia 1958 kpt. szef poz. Zygmunt Jarosz, dotychczas pelni^cy obowi^zki komendanta, zostal mianowany komen-dantem Warszawskiej Strazy Pozarnej. Prowadz^c syste-matyczne dzialania, umacnial swoj^ pozycje szefa nie tyl-ko w Komendzie, ale w rowniez w innych jednostkach. Jego dzialania koncentrowaly siç wokol problemow zwi^zanych z zabezpieczeniem mieszkancow Warszawy i obiektow przed pozarami. Dodatkowych problemow przysparzala slabo roz-winiçta siec telefoniczna, ktorej stan wplywal na wydluzenie czasu alarmowania strazy pozarnej w przypadku powstania pozaru. Zygmunt Jarosz podj^l wiçc decyzjç o instalowaniu urz^dzen publicznej automatycznej sygnalizacji alarmowej
POSTACIE POZARNICTWA
firmy Ericson. W polowie lat 50. podj^l decyzjç o budowie nowych straznic miçdzy innymi na Zoliborzu, Jelonkach, w Wilanowie, Henrykowie i w Rembertowie. Kilka innych rozbudowano. Niezaleznie rozpoczçto prace nad rozwija-niem systemu szkolenia pozarniczego strazaków. Dziçki powstaniu Osrodka Szkolenia Pozarniczego na Grocho-wie podjçto systematyczne przygotowania mlodych kadr strazaków i podoficerów. W celu analizy aktualnego stanu ochrony przeciwpozarowej w styczniu 1962 roku komendant Zygmunt Jarosz powolal zespoly, w sklad których wchodzili mlodzi oficerowie. Przygotowany przez Komendç material poprzedzony konsultacjami pod nazw^ Plan ochrony przeciwpozarowej Warszawy na lata 1963-1980 zostal zatwier-dzony w dniu 20 grudnia 1962 przez Radç Narodow^ m. st. Warszawy. Jednym z waznych elementów warszawskiego planu ochrony przeciwpozarowej bylo wyznaczenie obsza-rów operacyjnych i lokalizacji jednostek na bazie koncep-cji rozbudowy Warszawy. W sumie zaplanowano powstanie 16 obszarów operacyjnych. Jak trafne to byly plany, moze swiadczyc fakt, ze dzisiaj, po przeszlo 50 latach, mamy tych obszarów 17. Swoje miejsce w tym dokumencie znalazly takze problemy zwi^zane z zaopatrzeniem wodnym do ce-lów gasniczych opartych na opracowanym wykazie potrzeb dotycz^cych budowy i konserwacji zbiorników wodnych i studni przeciwpozarowych. Waznym wydarzeniem w zyciu osobistym komendanta byl slub córki Anny z kapitanem, in-zynierem pozarnictwa Henrykiem Jaworskim, pózniejszym Dyrektorem Centrum Naukowo-Badawczego Ochrony Prze-ciwpozarowej w Józefowie (01.11.1987-14.06.1992), który odbyl siç 10 kwietnia 1963 roku.
W natloku wielu róznorodnych problemów i podjçtych dzialan operacyjnych Komendant musial znalezc jeszcze czas na uzupelnienie wyksztalcenia, zgodnie z wprowadzonym za-rz^dzeniem nr 17/58 MSW z dnia 31 stycznia 1958 r. w spra-wie ustanowienia kwalifikacji pozarniczych dla oficerów pozarnictwa. Specjalizacjç zawodow^ w zakresie organizacyj-nym potwierdzon^ dyplomem wystawionym przez Komendç Glówn^ Strazy Pozarnych Zygmunt Jarosz uzyskal w dniu 21 maja 1963 roku. Kolejnym waznym osi^gniçciem szefa War-szawskiej Strazy Pozarnej bylo zaprojektowanie, wykonanie i oddanie do uzytku w kwietniu 1964 roku nowoczesnego punktu alarmowo-dyspozycyjnego (PAD)2. Nowe rozwi^zanie poprawiaj^ce znacznie sprawnosc operacyjn^ strazy pozar-nej (w tym szybsze alarmowanie i dysponowanie jednostek) zostalo wysoko ocenione przez inne komendy w kraju i za gra-nic^. 1 lipca 1966 r. Zygmunt Jarosz zostal powolany na sta-nowisko zastçpcy komendanta glównego Strazy Pozarnych. W tym czasie wobec licznych zaproszen uczestniczyl aktyw-nie w wielu spotkaniach poswiçconych problemom ochrony przeciwpozarowej, w tym z osobistosciami panstwowymi. Niezaleznie bral udzial takze w naradach, zawodach, otwar-ciach obiektów czy konferencjach.
Podczas kursokonferencji szkoleniowej w zakladach wló-kien sztucznych „Elana" w Toruniu w czerwcu 1967, w swo-im wyst^pieniu komendant Jarosz stwierdzil miçdzy innymi:
2 Konspiracyjna komórka dzialaj^ca w strukturach Armii Krajowej.
„(...) W Polsce istnieje jedno pozarnictwo. Dokonywanie po-dzialu na straze terenowe i zakladowe jest niesluszne i szko-dliwe dla sprawy..." [4]. 30 grudnia 1967 roku Prezes Rady Ministrów na wniosek Ministra Spraw Wewnçtrznych powolal pulkownika pozarnictwa Zygmunta Jarosza na stanowisko komendanta glównego Strazy Pozarnych. Urzçdowanie na tym stanowisku rozpocz^l od 2 stycznia 1968 roku. Realizuj^c konsekwentnie swój kalendarz, wizytowal kolejne jednostki. Waznym dla Komendanta wydarzeniem byla promocja ab-solwentów Szkoly Oficerów Pozarnictwa, która miala miejsce pod pomnikiem Bohaterów Warszawy Nike, na placu Teatral-nym w dniu 7 wrzesnia 1968 roku. Po raz pierwszy mlodzi oficerowie zostali przez komendanta promowani szabl^, a nie jak dotychczas toporkiem. Tradycja ta kontynuowana byla przez niego w kolejnych latach i obowi^zuje do dzis.
Jednym z wazniejszych zadan w tym czasie dla Komendanta bylo podjçcie prac zwi^zanych z utworzeniem Osrod-ka Badawczo-Rozwojowego Ochrony Przeciwpozarowej (OBROP) w Józefowie-D^bince3, którego pierwszym dyrekto-rem w okresie 31.08.1972-31.12.1974 byl mgr inz. Zygmunt Stanowski4. W 1968 zakonczono opracowanie planów i pro-jektów techniczno-roboczych dla nowej jednostki organiza-cyjnej Komendy Glównej Strazy Pozarnych. Oddanie calosci prac budowlanych zaplanowano na 1970 rok.
26 czerwca 1971 roku mial miejsce tragiczny w skutkach pozar rafinerii nafty w Czechowicach-Dziedzicach. Do kata-strofy doszlo w wyniku uderzenia pioruna w kominek wenty-lacyjny jednego ze zbiorników na ropç. Wsród ofiar byli takze strazacy zawodowi i ochotnicy. Tragedia ta uswiadomila ów-czesnym wladzom, ze aktualne mozliwosci strazy pozarnych nie nad^zaj^ za rozwojem przemyslu i stosowanymi w nim technologiami. Miçdzy innymi to wydarzenie wplynçlo na podjçcie decyzji o uzupelnieniu wyposazenia technicznego oraz podniesienia na wyzszy poziom szkolenia pozarniczego. Nastçpstwem tej katastrofy byla decyzja dotycz^ca urucho-mienia produkcji, importu sprzçtu i srodków gasniczych oraz powolania szkól pozarniczych.
W dniu 30 czerwca 1971 roku na mocy rozporz^dzenia Rady Ministrów powolano Wyzsz^ Oficersk^ Szkolç Pozarni-cz^ (WOSP) w Warszawie5, ksztalc^c^ inzynierów pozarnictwa. Wstçpny projekt szkoly zostal juz wczesniej opracowa-ny przez inzyniera Józefa Tuliszkowskiego w 1921 roku [6]. Wkrótce zapadla równiez decyzja o utworzeniu kolejnych szkól: 2 sierpnia 1971 otwarto Szkolç Chor^zych Pozarnictwa w Poznaniu i w 1973 roku w Krakowie. Przyczynilo siç to do podniesienia poziomu przygotowania kadr pozarniczych ofi-cerskich i chor^zych.
15 maja 1976 roku Minister Spraw Wewnçtrznych wrç-czyl pulkownikowi pozarnictwa Zygmuntowi Jaroszowi akt nadania stopnia generala pozarnictwa, co stanowilo wyraz uznania dla jego osi^gniçc sluzbowych. Jarosz nie ustawal w staraniach o zainteresowanie wladz politycznych i admi-
3 Nazwç w pózniejszym czasie zmieniono na „stanowisko kierowania".
4 Utworzono na podstawie zarzçdzenia Nr 81 Ministra Spraw Wewnçtrz-nych z dnia 14 sierpnia 1972 r. (Dz.Urz. MSW Nr 7, poz. 24).
5 http://www.cnbop.pl/pl/o-centrum/historia-cnbop [dostçp: 15.03.2017].
PEOPLE INVOLVED IN FIREFIGHTING
nistracyjnych popraw^ warunkow funkcjonowania ochrony przeciwpozarowej w Polsce. Pierwsz^ zapowiedzi^ o odejsciu generala ze sluzby byl artykul opublikowany w „Przegl^dzie Pozarniczym" pod tytulem Dziçkujemy Komendancie. Z dniem 31 sierpnia 1981 roku po 37 latach sluzby general pozarnictwa przeszedl w stan spoczynku. Na decyzjç o pozegnaniu siç ze sluzby niew^tpliwie wplyw miala owczesna sytuacja polityczna w Polsce. Odejscie ze sluzby sprawilo, ze general Jarosz aktywnie wl^czyl siç w nurt pracy w miçdzynarodo-wej organizacji pozarniczej CTIF6, w ktorej do roku 1983 pelnil funkcjç wiceprezydenta. Pierwszy general pozarnictwa Zyg-munt Jarosz w sprawy ochrony przeciwpozarowej angazo-wal siç do ostatnich dni zycia. Zmarl nieoczekiwanie w wieku 87 lat, 18 lipca 2007 roku. Zostal pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Pow^zkach w Warszawie.
Najwazniejsze osiggniçcia
Pierwszy w historii Polski general pozarnictwa Zygmunt Jarosz byl niekwestionowanym inicjatorem wielu waznych dla pozarnictwa przedsiçwziçc. Pod jego kierownictwem mialy miejsce wydarzenia, ktore zmienily radykalnie oblicze strazy pozarnej w Polsce. Do najwazniejszych, poza wyzej wymie-nionymi, nalezy zaliczyc:
— utworzenie w 1972 roku Osrodka Badawczo-Rozwojo-wego Ochrony Przeciwpozarowej w Jozefowie- Dçbince. W osrodku podjçto prace naukowo-techniczne i kon-strukcyjne oraz badania niezbçdne do rozwi^zywania problemow ochrony przeciwpozarowej w Polsce;
— utworzenie w 1972 roku Muzeum Pozarnictwa w Myslo-wicach przeksztalconego w lutym 1993 roku w Centralne Muzeum Pozarnictwa;
— opracowanie w 1974 roku i doprowadzenie do wydania z dniem 27 grudnia 1974 r. w Dz.U. z 1974 r. Nr 50, poz. 321 przez Radç Panstwa Dekretu o sluzbie funkcjonariuszy pozarnictwa. Dekret wprowadzil zasadç nawi^zywania stosunku sluzbowego w oparciu o mianowanie, a nie jak dotychczas umowy o pracç. Zgodnie z art. 5. ustanowio-no nastçpuj^ce kolejne stopnie pozarnicze:
1) szeregowcy pozarnictwa:
a) strazak,
b) starszy strazak;
2) podoficerowie pozarnictwa:
a) kapral pozarnictwa,
b) starszy kapral pozarnictwa,
c) plutonowy pozarnictwa,
d) ogniomistrz pozarnictwa,
e) starszy ogniomistrz pozarnictwa;
3) chor^zowie pozarnictwa:
a) mlodszy chor^zy pozarnictwa,
b) chor^zy pozarnictwa,
c) starszy chor^zy pozarnictwa;
4) oficerowie pozarnictwa:
a) oficerowie mlodsi:
— podporucznik pozarnictwa,
— porucznik pozarnictwa,
— kapitan pozarnictwa;
b) oficerowie starsi:
— major pozarnictwa,
— podpulkownik pozarnictwa,
— pulkownik pozarnictwa;
c) general pozarnictwa.
— doprowadzenie w 1975 roku do uchwalenia przez sejm ustawy o ochronie przeciwpozarowej (Ustawa z dnia 12 czerwca 1975 r. o ochronie przeciwpozarowej Dz.U. z 1975 r. Nr 20, poz. 106);
— pelnienie w latach 1974-1983 przez Zygmunta Jarosza z wyboru funkcji Wiceprezydenta Komitetu Zapobiegania Pozarom CTIF. Przyczynil siç w ten sposob do umocnie-nia polskiego pozarnictwa na forum europejskim i pod-niesienia prestizu Polski za granic^.
Najwazniejsze odznaczenia
General Zygmunt Jarosz byl wyrozniony wieloma orderami, odznaczeniami resortowymi i korporacyjnymi krajowymi i zagra-nicznymi. Wsrod najwazniejszych z nich wymienic nalezy:
— Srebrny Krzyz Zaslugi (28 sierpnia 1952 r.),
— Zloty Krzyz Zaslugi (22 lipca 1956 r.),
— Srebrna Odznaka „Za zaslugi dla ochrony przeciwpozarowej" oraz Medal 40-lecia Polski (21 czerwca 1985 r.)
— Medal Honorowy im. Jozefa Tuliszkowskiego (12 listopada 1993 r.),
— Krzyz Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (29 maja 2002 r.).
6 CTIF - miçdzynarodowa organizacja pozarnicza ds. zapobiegania pozarom.
Rycina 1. Medal Honorowy im. Jozefa Tuliszkowskiego [14] Figure 1. The Jozef Tuliszkowski Honourable Medal [14]
Medalem Honorowym im. Jozefa Tuliszkowskiego, usta-nowionym 11 pazdziernika 1993 r. [5], komendant glowny Panstwowej Strazy Pozarnej nagradza osoby za wybitne osi^gniçcia w pracy zawodowej i dzialalnosci spolecznej w dziedzinie ochrony przeciwpozarowej oraz za szczegol-ne zaangazowanie podczas akcji ratowniczych. Medal wraz z dyplomem nadawany jest na wniosek kapituly w sposob
ЛИЦА ПОЖАРНОЙ ОХРАНЫ
bardzo uroczysty z okazji Dnia Strazaka lub Swi?ta Niepod-leglosci. Pierwszy general pozarnictwa Zygmunt Jarosz byl wsród pierwszych, którym zostal nadany medal honorowy. Wszedl tym samym do jego kapituly i zostal wybrany jej kanc-lerzem. Uroczystosc wr?czenia pierwszych medali odbyla si? 12 listopada 1993 roku w Centralnym Muzeum Pozarnictwa w Myslowicach, podczas pozarniczych obchodów 75-lecia odzyskania przez Polsk? niepodleglosci.
Podsumowanie
Pierwszy general pozarnictwa Zygmunt Jarosz konse-kwentnie dzialal w kierunku poprawiania stanu bezpieczen-stwa pozarowego w kraju i rozwoju techniki pozarniczej. Swoj^ postaw^ uosabial wzorowe cechy strazaka - profesjo-nalnego dowódcy i organizatora. Postac ta jest wzorem dla wspólczesnych i przyszlych pokolen oficerów. Cechy i walo-ry osobiste, jakie wyróznialy generala to przede wszystkim wielkie zamilowanie do sluzby pozarniczej i dbalosc o wysoki jej autorytet w spoleczenstwie oraz zyczliwosc dla wspólto-warzyszy sluzby. Pelni^c odpowiedzialne funkcje zawodowe, przyczynil si? znacz^co do umocnienia polskiego pozarnictwa na forum europejskim i podniesienia prestizu Polski za gra-nic^. Nieustaj^ca troska o popraw? stanu ochrony przeciwpozarowej w Polsce byla ide^, której general Zygmunt Jarosz podporz^dkowal cale swoje zycie.
W dowód uznania zaslug gen. poz. Zygmunta Jarosza w dniu 31 maja 2008 roku w Radomiu - rodzinnym miescie Zygmunta Jarosza, w nowej siedzibie Komendy Miejskiej Pan-stwowej Strazy Pozarnej dokonano uroczystego otwarcia Sali Tradycji poswi?conej gen. poz. Zygmuntowi Jaroszowi.
Rycina 2. Sala Tradycji im. gen. poz. Zygmunta Jarosza w Radomiu [17] Figure 2. The Heritage Room of General Zygmunt Jarosz, Radom [17]
Literatura
[1] Wojtasiak B., B§k D., Józef Tuliszkowski - niestrudzony dziatacz w pracy dla polskiego pozarnictwa i pismiennictwa pozarniczego, BiTP Vol. 42 Issue 2, 2016 pp. 15-20.
[2] Bielicki P., Kielin J., Wtadystaw Pilawski, BiTP Vol. 37 Issue 1, 2015, pp. 15-22.
[3] Kielin J., General brygadier Feliks Dela - wizjoner i twórca obrony cywil-nej i ochrony przeciwpozarowej, BiTP Vol. 33 Issue 1, 2014, pp. 15-20.
[4] Gutkowski J, Mazan L, Zygmunt Jarosz, Pierwszy General Polskiego Pozarnictwa, Oficyna Wydawnicza Anabaris s.c., Warszawa 2013, 69.
[5] Decyzja Komendanta Gtównego Panstwowej Strazy Pozarnej nad-bryg. Feliksa Deli z dnia 11 pazdziernika 1993 r. w sprawie ustano-wienia Medalu Honorowego im. Józefa Tuliszkowskiego.
[6] Bielawska T., Szkola Józefa Tuliszkowskiego, „Przegl^d Pozarni-czy" 1981, 6.
[7] Dekret o stuzbie funkcjonariuszy pozarnictwa z dnia 27 grudnia 1974 r. (Dz.U. z 1974 r. Nr 50, poz. 321).
[8] Dekret z dnia 27 grudnia 1974 r. o stuzbie funkcjonariuszy pozarnictwa (Dz.U. z 1974 r. Nr 50, poz. 321).
[9] Strona internetowa KG PSP, zaktadka Historia, http:// www.straz.gov.pl/panstwowa_straz_pozarna/zygmunt_jarosz [dost^p: 01.05.2017].
[10] Strona internetowa CNBOP-PIB, zaktadka: Targi, Konkursy, http:// www.cnbop.pl/pl/nagrody/targi-konkursy/honorowy-medal-im--jzefa-tuliszkowskiego_482 [dost^p: 01.05.2017].
[11] Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 29 maja 2002 r. o nadaniu orderów (Monitor Polski z 2002 r. Nr 37, poz. 585).
[12] Obwieszczenie Ministra Oswiaty i Szkolnictwa Wyzszego z dnia 17 stycznia 1969 r. w sprawie ogtoszenia jednolitego tekstu ustawy z dnia 5 listopada 1958 r. o szkolnictwie wyzszym (Dz.U. z 1969 r. Nr 4, poz. 31).
[13] Strona internetowa CNBOP-PIB, zaktadka Historia, http://www. cnbop.pl/pl/o-centrum/historia-cnbop [dost^p: 15.03.2017].
[14] Strona internetowa CNBOP-PIB, zaktadka Nagrody http://www. cnbop.pl/pl/nagrody/targi-konkursy/honorowy-medal-im-jzefa--tuliszkowskiego_482 [dost^p: 25.04.2017].
[15] Ustawa z dnia 12 czerwca 1975 r. o ochronie przeciwpozarowej (Dz.U. z 1975 r. Nr 20, poz. 106).
[16] Zarz^dzenie Nr 81 Ministra Spraw Wewn^trznych z dnia 14 sierpnia 1972 r. w sprawie utworzenia Osrodka Badawczo-Rozwojowego Ochrony Przeciwpozarowej w Józefowie-D^bince (Dz.Urz. MSW z 1972 r. Nr 7).
[17] Archiwum KM PSP w Radomiu.
ST. BRYG. W ST. SPOCZ. MGR INZ. JAN KIELIN - absolwent Szkoty Oficerów Pozarnictwa w Warszawie oraz Wyzszej Oficerskiej Szkoty Pozarniczej w Warszawie. W roku 1975 uzyskat uprawnienia rzeczoznawcy do spraw zabezpieczen przeciwpozarowych. Autor wielu publikacji oraz ttumaczen z zakresu ochrony przeciwpozarowej. Wybrane publikacje: Poradnik dla Specjalisty Ochrony Przeciwpozarowej, Materialy szkolenio-we dla pracowników zakladów pracy.
MGR BEATA WOJTASIAK - absolwentka Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie (Wydziat Nauk Pedagogicznych). W 2013 roku ukonczyta studia podyplomowe menedzer innowacji w Szko-le Gtównej Handlowej w Warszawie. Aktualnie pracownik Zaktadu Ocen Technicznych Centrum Naukowo-Badawczego Ochrony Przeciwpozaro-wej im. Józefa Tuliszkowskiego - Panstwowego Instytutu Badawczego na stanowisku mt. specjalista inzynieryjno-techniczny.
